Кызба. Анықтамасы

1.

2.

Жоспар:
• Анықтамасы
• Классификациясы
• Диагностикалық алгоритмі
• Шұғыл көмек көрсетудің
жалпы алгоритмі
• Шұғыл көмек

3.

Қызба
Қызба
-
патогенді
тітіркендіргіштердің
әсеріне
жауап
ретінде
пайда
болатын және дене қызуының
әкелетін, организмнің көтерілуше
табиғи реактивтілігін күшейтетін
терморегуляция
үдерістерінің
өзгеруімен сипатталатын орган
измнің қорғаныс - бейімделу
реакциясы.

4.

Қызба гипоталамустық терморегуляторлык
орталықтарға
эндогенді
пирогендердің
-
төмен молекулалы нәруыз болып табылатын
цитокиндердің әсер етуі нәтижесінде дамиды.
Цитокиндердің
түзілуі
бактериялар,
саңырауқұлақтар, вирустар бөліп шығаратын
және тіндердің ыдырауы кезінде бөлініп
шығатын
өнімдердің
Цитокиндер
әсерінен
«орталық
күшейеді.
термостаттың»
шүріппесін жоғарырақ деңгейге ауыстырып
койғандай
болады.
Соның
салдарынан
жылудың өндірілуі артады жэне жылудың
шығарылуы
тері
есебінен төмендейді
перфузиясының
азаюы

5.

Патогенезі
Стрептококтық
инфекция
Ферменттер
Токсиндер
Стрептококқа қарсы
антиденлердің
түзілуі
Иммундық
комплекстердің
түзілуі
Антиденелердің
түзілуі
Гранулемалар мен
склероздың дамуы
Иммундық
қабыну
Гиперсезімталды
лықтың
баяулауы
Ревматизм
көрінісінің
белгілері

6.

Жіктелуі:
дене қызуының көтерілу деңгейіне қарай:
субфебрильді температураны 37,2-38,0° С;
фебрильді 38,1-39,0°С;
гипертермиялық 39,0°С және одан жоғары температура
Ұзақтығы бойынша:
Жедел – 2 аптаға дейін
Жеделдеу- 6 аптаға дейін
Созылмалы – 6 аптадан жоғары
Түрі:
Қызыл гипертермия
Ақ гипертермия

7.

Көбінесе болжамы қолайлырақ болып келетін
«қызыл»
гипертермия
кездеседі
(жылудың
өндірілуі жылудың шығарылуына сәйкес келеді):
терісі
шамалы
гипертермияланған,
ыстық,
ылғал, аяқ-қолы жылы; тамырының соғуы мен
тынысының жиілеуі дене қызуының кетерілуіне
сәйкес келеді (37°С жоғары әрбір градусқа ентігу
минутына 4 рет тыныс алуға, ал тахикардия
минутына
20
температураның
гипертермиялық
рет
соғуға
артады);
фебрильдік
және
сандарға
дейін
көтерілуіне
қарамастан, баланың жүріс-тұрысы кәдімгідей
болады.

8.

«Ақ» гипертермия мынадай белгілермен
сипатталады:
- терісі бозарған, «мәрмар тәрізді»,
тырнақтары мен еріндері көгерген, «ақ
дақ» симптомы оң;
- аяқ-қолы суық;
- шамадан тыс тахикардия, ентігу;
- баланың жүріс тұрысының бұзылуы,
немқұрайдылық, сабырлылық, қозуы,
сандырақтауы,
тырысулардың болуы ықтимал. «Ақ»
гипертермия кезінде қызуды басатын
дәрілердің көмегі жеткіліксіз.

9.

Шұғыл көмек көрсетудің жалпы алгоритмі
Физикалық әдістер (суық, мұз басу, спирт
немесе сірке қышқылы ерітіндісімен ысқылау)
Химиялық емдеу әдістері
орталық механизмге
әсер ету
Жылулық реттеудің механизмдеріне
аралас әсер ету
Инфузионды, симптоматикалық емді
бастау
стационарға жеткізу
перифериялық
механизмге әсер
ету

10.

•«Қызыл» гипертермия
кезіндегі жедел жәрдем:
1. Баланың үстін ашып, барынша шеші
ндіру
қажет; желсіз таза ауаның келуін қамт
амасыз ету керек.
2. Сұйықтықты мол ішкізу қажет (тәулі
гіне жасына сай қалыпты мөлшерден 0,5-1 л
артық)
3. Суытудың физикалық тәсілдерін қолдану;
- желдеткішпен ауа үрлеу;
- маңдайына суланған, салқын шүберек
қою;
- ірі қантамырлар тұсына мұз басу;
- жылудың шығарылуын жақсарту үшш су,
арақ, сірке қышқылын теңдей көлемде алып
(1:1:1), баланың үстін сүрту. Ылғал
шөкіммен сүртіп, кепкенше күтеді, сөйтіп 23 рет қайталайды.
4. Ішуге парацетамол немесе ибупрофен
тағайын далады.

11.

«Ақ» гипертермия кезінде:
Қызуды басатын шаралармен қатар ішуге немесе
бұлшық етке қан тамырларын кеңейтетін дәрілер
беру;
-
папаверин немесе но-шпа 1 мг/кг мөлшерінде
ішуге;
-
1 жасқа дейінгі балаларға 2 пайыздық
папаверин ерітіндісін 0,1-0,2 мл, 1 жастан асқан
балаларға 0,1 -0,2 мл/ өмірінің әр жылына немесе
но-шпа ерітіндісін 0,1 мл/ өмірінің әр жылына
немесе 1 пайыздық дибазол ерітіндісін 0,1 мл/
өмірінің әр жылына мөлшерінде;
-
Сонымен қатар 0,25 пайыздық дроперидол
ерітіндісін 0,1-0,2 мл/кг (0,05- 0,25 мг/кг) б/е
пайдалануға болады.

12.

Этиологиясы түсініксіз қызба (ЭТҚ)
Қандай жағдайда қызба «Этиологиясы түсініксіз қызба» ретінде танылады?
ЭТҚ атауы мұқият сырқатнама жинау, клиникалық тексеру және алдын ала
зертханалық тексеру мәліметтері баладағы тұрақты қызбаның
(температурасы 38°С жоғары) себебін анықтауға мүмкіндік бермейтін қызба
жағдайын білдіреді. Ересектерде ЭТҚ ретінде анықталған қызбаның
ұзақтығы әдетте 3 аптаны және одан да көп уақытты, ал балаларда 8 күннен
2-3 аптаға дейінгі уақыт мерзімін құрайды.

13.

R 50.0 – Қызба қалтыраумен бірге жүретін
R 50.1 – Тұрақты қызба
R 50.9 – Тұрақсыз қызба
ЭТҚ-ға тән:
Міндетті түрде температура көтерілу
Температура көтерілу типі мен сипаты ауруды толық
сипаттай алмайды
Температуның көтерілуімен қатар жретін басқа да симптомдар
болуы мүмкін (бас ауыруы, ұйқышылдық, денесінің
ауырсынуы)

14.

ЭТҚ диагностикалау алгоритмі
Клиникалық белгілерін ажыратып анықтау
Лабараторлық зерттеу әдістері
Жалпы және БХ
әдістері
Серологиялық және
бактериологиялық
әдістер
Инструменталды зерттеу әдістері
Қосымша зерттеу әдістері
Арнайы зерттеу әдістері (индивидуалды
тұрғыда)

15.

ҚОРЫТЫНДЫ
ЭТҚ
дамуында
нейровегетативті
соматикалық
патологияның
дисфункциялармен бірігуі
маңызды рөл атқарады, ондағы басты фактор
қабынулық этиологиялы емес, реттеуші этиологиялы
терморегуляция
бұзылыстары
болып
табылады. Сондықтан да әрбір науқаста ЭТҚ
анықтау үшін жекеленген индивидуалды дәрігердің
шешімімен қаралатын диагностикалық зерттеулер
жүргізіледі.

16.

1. Қызбаның этиологиясы?
2. Қызбаның сатылары?
3.
Бұл кезде дене қызымының реттелу тепе-теңдігі жаңа жоғары нүктеге
ауысады
да,
жылу
өндірілуінің
көтерілуіне
сәйкес
жылудың
сыртқа
шығарылуыда жоғарылайды: тері қызарып, ысыйды, тыныс алу жиілейді.
Бұл қызбаның қандай сатысы?
4.
Қызбаның
бұл
сатысы
жылудың
сыртқа
шығарылуының
жылу
өндірілуінен басым болуымен сипатталады. Осының нәтижесінде дене
қызымы қалыпты деңгейге дейін төмендейді. Бұл қызьаның қандай сатысы?
5. Бұл сатыда қызба кейде температураның жоғары деңгейде кенет, бірнеше
сағаттың ішінде, тез, кейде біртіндеп, бірнеше күннің ішінде көтерілуімен
басталады. Бұл кезде организмнен жылудың сыртқа шығарылуы шектеледі
де, денеде жылу өндірілу одан басым болады. Бұл қызбаның қандай сатысы?
6. Қызбаның пайдалы жақтары?
7. Ет ысуының теріс жақтары?

17.

Пайдаланылған әдебиеттер:
• Внутренние болезни. В.И.Маколкин, С.И.Овчаренко Москва “
Медицина“ 1999
• Внутренние болезни. С.Л. Касенова
Алматы, 2005
Учебно – методическое пособие Машкунова О.В. Алматы 2008
• Ішкі аурулар I том Б.Қалимұрзина
• Интернет: www.google.ru
www.yandex.ru

18.

• НАЗАР ҚОЙЫП
ТЫҢДАҒАНДАРЫҢЫЗҒА
РАХМЕТ!