Балалар температурасы. Әр түрлі жастағы балалардың термореттеу ерекшеліктері. Гипо- және гипертермиялық жағдай

1.

Марат Оспанов атындағы Батыс Қазақстан Мемлекеттік медициналық
университеті
Студенттің өзіндік жұмысы
Мамандығы: Жалпы медицина
Дисциплина: Балалар аурулары пропедевтикасы
Кафедра:Балалар аурулары кафедрасымен неанотологиямен
Курс:4
Тақырыбы: Балалар температурасы. Әр түрлі жастағы
балалардың термореттеу ерекшеліктері. Гипо- және
гипертермиялық жағдай
Орындаған:Зейнуллаева Д.А.
Группа:401Б
Тексерген: Жекеева Б.А.
Ақтөбе 2017 жыл

2.         І Кіріспе: Балалар температурасы ІІ Негізгі бөлім: Әр түрлі жастағы балалардың термореттеу ерекшелігі Гипо- және

Жоспары:
І Кіріспе:
Балалар температурасы
ІІ Негізгі бөлім:
Әр түрлі жастағы балалардың термореттеу
ерекшелігі
Гипо- және гипертермиялық жағдай
ІІІ Қорытынды:
ІV Пайдаланған әдебиеттер тізімі:

3. Кіріспе Нәресте дүниеге келгеннен кейін алғашқы күндері бұл ортаға үйренгеннен кейін дене қызуы жоғарылау ( 37,0 – 37,4 С)

болады. Бірнеше аптадан кейін біртіндеп қалпына түседі ( 36,0
– 37,0 С ). Әр баланың ағзасы түрлі болғандықтан, дене
қызуының бар-жоқтығы былай анықтауға болады. Қалыпты
дене қызуы 36,0 С болып, келесі күні 37,5-ке көтерілсе,
алаңдауға болады. Ал, егер күнделікті қызуы 37,0 С бола тұра,
ешқандай жайсыздық байқалмаса, мазасызданудың қажеті жоқ.
Тіпті, күмәндансаңыз, қарны тоқ, көңілі тыныш сәтын тосып,
қолтық астына термомерді қойып өлшеңізде, қойын дәптерге
түртіп қойыңыз. Күнделікті таңертең және кешкі мезгілде 6
айға толмаған балаңыды бақылап отырсаңыз, дене қызуының
қандай да бір ауытқушылын байқай қоясыз.

4.

Қызудың көтерілу себептері.
Кішкентай балалардың қызуы тым
қалың киімнің әсеріннен көтеріледі.
Ауа өткізбейтін қалың көрпемен
қымталған балада да өзгерістер
болады. Өйтені, сәби ауа өзгерісіне
бейім болады. Оған қоса,
тамақтанған кейін немесе
жылағаннан соң дене қызуын
өлшеуге ұмтылмаңыз. Әдетте,
баланың қызуы әлдебір
инфекциялық ауруларының
әсеріннен болады. 1 жасқа дейін
баланың тісі жарып шыққан кезде,
вакцинациялық егуден кейін де,
көтерілу мүмкін. Жүйке жүйесі
қызметінің бұзылуы салдарыннан да
болады. Бірақ бұл сирек кездеседі.

5.

6.

Кішкетай баланың өз термометрті болған жөн.
Қолданар алдында спиртпен сүртіп, баланың қолтығына
қояды. Шынылы термометрдің ұтымды тұсы көп. Бірақ, 6
айға толмаған балаға қарапайым сынапты термометрді
пайдалануға болмайды. Абайсызда сындырып алып
жарақат алуы мүмкін. Ішіндегі сынап айналасындағы
адамдарға зиян келтіреді.

7. Гипотермия - бұл жылуды жоғалту, баланың жылу шығару қабілеті жəне осы - 36,50С температурасының қалыпты деңгейден төмен түсіп

кетуі.
Нəрестенің жылу шығаруының
жоғарлау себептері:
- дене қызуының өз дене
массасының (МГ) 1 кг мөлшеріне 3
есе көбеюі;
- массасы көлемінің 2 еседен көп
болуы;
- жылу өнімінен жылу шығарудың
көп жоғары болуы;
- дененің суынуына қарай

8.

Хаттама коды: H-P-029 "Жаңа туған нəресте
гипотермиясы"
Педиатрия саладағы стационарлар үшін
АХЖ-10 бойынша коды (кодтары):
Р 80 Жаңа туған нəресте гипотермиясы
Р80.0 Холодов жарақаты синдромы
Р80.8 Жеңіл гипотермия
Р80.9 Жаңа туғанбаланыңанықталмағангипотермиясы
Р81.0 Сыртқы орта əсерінен болған,
жаңатуғаннəрестегипотермиясы
Жіктемесіжəненəрестеніңгипотермиялықдиагност
икасыныңкритериі (ДДС, 1993 ж.)
Нəрестеніңқалыптыденетемпературасы – 360С ден 37,50C
гедейін.
Нəрестеніңденетемпературасыныңтөмендеуі:
- 36,00С-ден 36,40С - жеңіл дəрежедегі гипотермия;
- 32,00С-ден 35,90С - орташадəрежедегі гипотермия;
- 32,00С-ден төмен - ауырдəрежедегі гипотермия.

9.

Гипогликем
ия
Ацидоз
Гипотермиян
ың ағзаға
зиянды әсері:
Гипоксемия

10.

1. Ацидоздың дамуы:
• нəрестенің мұздануы, метаболизм кезінде қоңыр майдың жылу
өнімінің жоғарлауы есебінен, ол дене сергуде адреналинді
шығару;
• ол бос май қышқылымен (БМҚ) глицеринді, қоңыр майдың
ыдырау кезінде жүреді, ол жылу көзінің маңыздылығы туу
кезінде, бірақ БМҚ-ң артық саны қан ағынында ацидоздың
метоболитикалық дамуына əкеледі;
• өкпе гипертензиясына əкелу, қан тамырларының
гипотермиялық спазмын тудырады, қан ағынының жойылуы
сақталады (қан өкпедегі аортаның (қолқаны), артериалды
ағынын жанай өтеді;
• оттегінің деңгейінің төмендеуі метаболизмнің аэробты жəне
анаэробты ауыстырылуына əкеледі;
• бұндай типті алмасу сүт қышқылы концентрациясын
арттырады жəне рН төмендетеді, ацидоз үдемеленеді. Қан
тамырлары арасынан адреналинның шығуы, тамыр таралуына
жəне гипоксияға əкеледі;
• шеткі қан ағыны төмендейді: май қышқылы жəне БМҚ тканьда
түзіледі де, баяу жоғалады. Метаболиттік ацидозды өршітеді.

11.

• 2. Гипогликемияның дамуы: қандағы глюкозаның
метаболизмнің жай күйінің жоғарлауы көп энергияны
қажет етеді, сондықтан глюкоза мен глюкогеннің
артық қор көзінің азаюына əкеледі.
3. Гипоксемияның (қан оттегінің азаюы)
дамуы: қалыпты жағдайымен салыстырғанда,
оттегінің қажеттіліктің артуы температураның
бірнеше градус төмендеуі – қан тамырының тарылуы,
қан ағынының жойылуының сақталуы,
гипоксемияның дамуына әкелуі, тыныс алуының
бұзылуы, цианозға əкеледі.

12. Гипотермияның клиникалық зардабы:

• - гомеостаз жұмысының бұзылуына;
• - тыныс алу күйзеліс синдромы қауіп-қатердің дамуын
жоғарылатады;
• - инфекцияның дамуы қауіп-қатерді жоғарылатады;
• - терінің ісініп қатаюы, ісінуі, сарғаюы;
• - жүрек қызметінің бұзылуы.
Жоғарғы қауіп-қатерлі топ:
• нəресте туғанда салмағының аз болуы (2500 г.);
• ұзақ уақытқа жетететін реанимация;
• туа біткен ақауы бар балалар (іш қуыстық жəне жұлындық
кемістігі);
• - ОЖЖ зақымданып туған балалар;
- «жылу тізбегінің» бұзылуы.

13.

• Жалпы қарастырғанда адам онтогенезінің
бірнеше қатерлі кезеңдері атап кетуге болады: 1)
жыныс жасушаларының дамуы - овогенез және
сперматогенез; 2) ұрықтану; 3) (имплантация
ұрықтанудан кейін 6-7 тәулік), 4) мүшелердің
білік бастамаларының дамуы және плацентаның
қалыптасуы (дамудың 3-8-ші аптасы); 5) бас
миының қарқынды өсу стадиясы (15-20-шы
апта); 6) организмнің негізгі функциялық
жүйелерінің қалыптасуы және жыныстық
аппараттың дифференциялануы (20-24-ші апта);
7) нәрестенің дүниеге келуі; 8) нәрестелік (1
жасқа дейін); 9) жыныстық жетілуі (11-16 жас).

14. Гипотермияның ерте кездегі клиникалық белгілері:

- аяқ қолының суықтығы (өкшесі);
- ықылассыз ему;
- қозғалыс белсенділігінің төмен болуы;
- жылауы əлсіз.
Гипотермияның өршуі мен сақталуы неонатальды суық
жарақаттанудың қауіп-қатермен қалыпта дамуы, оның негізгі
белгілері:
- нəрестенің бірден қозғалыс белсенділігінің төментүсуі, тіпті ұзақ
терең ұйқыға кетуге дейін;
- тыныс алуының үстіртін, біркелкі емес болуы;
- гипертермия дəрежесіне байланысты көрінуі, жүрек соғуының
сиреуінің дамуына сəйкес болуы мүмкін;
- бала беті алқызылдануы, басқа бөліктерінің бозарып, типті
көгілденуінің де артуы;
- аяқ-қол, арқасындағы терісінің қатаюы, бүкіл денесіне жайылуы.

15.

• Гипертермия (грекше: ὑπερ- —
«орасан» және θέρμη — «жылу»)—
денедегі жылу алмасу қызметінің
бұзылуы салдарынан жиналған
жылудан дененің қызып кетуі. Бұл
құбылыс аурулардың салдары ретінде де
болады, бірақ ауруға жатпайды.
Гипертермия дене қызуы 37°С-ден
жоғары болғанда байқалады, 42,2°С-ге
жеткенде бала ес-түссіз күйге енеді. Егер
оны уақытылы емдемесе (қызуын
түсірмесе), миына зақым келеді.
Гипертермияның үш деңгейі бар: төмен
гипертермия — 38°С-ге дейін, орташа
гипертермия 40°С-ге дейін, жоғары
гипертермия 40°С-ден
жоғары.Балалардың дене қызулары
39°С-ден асқанда жедел жәрдем шақыру
керек.

16.

• Баланың дене қызуының көтерілу
деңгейіне қарай: субфебрильді
температураны 37,2-38,0° С; фебрильді
38,1-39,0°С; гипертермиялық 39,0°С
және одан жоғары температураны
ажыратады.
• Балалардағы қызбаның ең жиі
себептері мыналар:
- Инфекциялық-уыттық жағдайлар;
- Ауыр метаболикалық бұзылыстар;
- Шамадан тыс қыздырыну;
-Аллергиялык реакциялар;
- Посттрансфузиялық жағдайлар;
- Бейім балаларға миорелаксанттарды
қолдану;
- Эндокриндік бұзылыстар және шығу
тегі белгісіз қызба болуы да мүмкін.

17.

• Балалардың дене қызуындәрі-дәрмексіз төмендетуге
болады. Ол үшін денесін жылы суға малынған губкамен сүрту
керек. Алдымен, беті мен мойнын сулы губкамен ысқылап
шығыңыз, кейін қолдарын, арқасын және басқа да мүшелерін
ысқылаңыз. Дене қызуы көтеріліп тұрғанда спиртпен, сірке
суымен ысқылауға болмайды.Ондайда температура
жоғарылап, улы заттардан тітіркену болуы мүмкін. Ал сумен
ысқылағанда жылы судың булануы арқылы денедегі қызу
сыртқа шығады. Суды көп мөлшерде ішудің қызуды
төмендетуге тигізер оң әсері бар.

18.

• Балалардың дене қызуы
кезінде қабылданатын
дәрілердің барынша бала
ағзасы үшін жеңіл болғаны
абзал. Олар парацетамол
мен ибупрофеннің негізінде
болады. Дәрілер ерітінді,
тамызатын дәрі, шам
(свеча), шәрбат (сироп)
түрінде болады. Аспирин,
найз және анальгин сынды
дәрілерді беруге болмайды.
Дене қызуын төмендететін
басқа да дәрі-дәрмектерді
дәрігер тағайындауы тиіс.

19. Қорытынды

• Нәресте дүниеге келгеннен кейін алғашқы күндері бұл
ортаға үйренгеннен кейін дене қызуы жоғарылау ( 37,0 –
37,4 С ) болады. Бірнеше аптадан кейін біртіндеп қалпына
түседі ( 36,0 – 37,0 С ). Кішкентай балалардың қызуы тым
қалың киімнің әсеріннен көтеріледі. Ауа өткізбейтін
қалың көрпемен қымталған балада да өзгерістер болады.
• Гипотермия - бұл жылуды жоғалту, баланың жылу
шығару қабілеті жəне осы - 36,50С температурасының
қалыпты деңгейден төмен түсіп кетуі.
• Гипертермия - денедегі жылу алмасу қызметінің бұзылуы
салдарынан жиналған жылудан дененің қызып кетуі.
• Балалардың дене қызуы кезінде қабылданатын
дәрілердің барынша бала ағзасы үшін жеңіл болғаны
абзал. Олар парацетамол мен ибупрофеннің негізінде
болады. Дәрілер ерітінді, тамызатын дәрі, шам (свеча),
шәрбат (сироп) түрінде болады. Аспирин, найз және
анальгин сынды дәрілерді беруге болмайды. Дене қызуын
төмендететін басқа да дәрі-дәрмектерді дәрігер
тағайындауы тиіс.

20.

• Пайдаланған әдебиеттер:
• «Балалар ауруларының пропедевтикасы»
Балаш Түсіпқалиев Ақтөбе 2012 ж
• «Педиатрия» С.Х.Хамзин Алматы 2016ж
• Н.Н.Володина, В.Н.Черипинова
«Неонатология»
• Б.Х.Хабижанов, С.Х.Хамзин «Педиатрия»
• Интернет желілері

21.

Бағалау критерийі:
Орындау критерийі
0-0,1
0,2-0,3
0,4-0,5
Презентация рәсімделуі
Презентация жоспары
Иллюстративті материал
Мазмұны
Қорытынды/ұсыныстар
Әдебиеттер
СӨЖ кестесіне сай дер кезінде
тапсырылуы
Қорытынды
Барлығы
0-0,1 критерий орындалмаған
0,2-0,3 критерий ескертулермен орындалмаған
0,4-0,5 критерий орындалған