Bölüm 4. Bi̇lanço hesaplari varlik hesaplari. Alacaklar

1. MUHASEBENİN TEMEL İLKELERİ BÖLÜM 4 BİLANÇO HESAPLARI VARLIK HESAPLARI Alacaklar

Doç. Dr. Feyza DEREKÖY
1

2. BİLANÇO HESAPLARI

Bilanço
Aktif Hesaplar(Varlık Hesapları)
Pasif Hesaplar(Kaynak Hesapları)
Grup Adı
Kod Aralığı
AKTİF HESAPLAR
100-299
I.
Dönen Varlıklar
100-199
II. Duran Varlıklar
200-299
PASİF HESAPLAR
300-599
III.Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar
300-399
IV. Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar
400-499
V. Özkaynaklar
500-599
2

3. AKTİF (VARLIK) HESAPLARI

DÖNEN VARLIKLAR
10 HAZIR DEĞERLER
11 MENKUL KIYMETLER
12 TİCARİ ALACAKLAR
13 DİĞER ALACAKLAR
14
15 STOKLAR
16
17 YILLARA YAYGIN İNŞAAT VE ONARIM MALİYETLERİ
18 GELECEK AYLARA AİT GİDERLER VE GELİR TAHAKK.
19 DİĞER DÖNEN VARLIKLAR

4. AKTİF (VARLIK) HESAPLARI

TİCARİ ALACAKLAR
Mal ve hizmet satışı nedeniyle ortaya çıkan ve vadesi
en fazla bir yıl olan senetli ve senetsiz alacakların
izlendiği hesap grubudur
120 ALICILAR
121 ALACAK SENETLERİ
122 ALACAK SENETLERİ REESKONTU (-)
123
124
125
126 VERİLEN DEPOZİTO VE TEMİNATLAR
127 DİĞER TİCARİ ALACAKLAR
128 ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAKLAR
129 ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAKLAR KARŞILIĞI(-)
4

5. AKTİF (VARLIK) HESAPLARI

120 ALICILAR
Mal
veya hizmet satışı vadeli olarak gerçekleştiğinde
ve senede bağlanmadığında bu hesaba borç kaydı
yapılır
Alacaklar alıcılar tarafından ödendiğinde ise hesaba
alacak kaydı yapılır
Örnek:
1- 20.000 liralık mal vadeli olarak satılmıştır
2- Alıcılardan olan alacaklara karşılık 10.000 liralık çek
alınmıştır
5

6. AKTİF (VARLIK) HESAPLARI

Yevmiye kayıtları
________ / ______________
1- 120 ALICILAR
20.000
120.01 Yurtiçi Alıcılar
600 YURTİÇİ SATIŞLAR
Vadeli ticari mal satışı
___________ / _________________
2- 101 ALINAN ÇEKLER
20.000
10.000
101.01 Portföydeki çekler
120 ALICILAR
10.000
120.01 Yurtiçi Alıcılar
Ticari alacağa karşın çek alınması
___________ / _________________
6

7. AKTİF (VARLIK) HESAPLARI

121 ALACAK SENETLERİ
Mal veya hizmet satışı vadeli olarak gerçekleştiğinde ve
senede bağlandığında bu hesapta izlenir
Alınan senedin itibari değeri üzerinden hesaba borç
kaydı yapılır, senet tahsil edildiğinde ya da ciro
edildiğinde hesaba aynı değerle alacak kaydı yapılır
Alacak senetleri aşağıdaki gibi alt hesaplarla izlenebilir;
121 ALACAK SENETLERİ
121.01 Portföydeki Senetler
121.02 Tahsildeki Senetler
121.03 Teminattaki Senetler
121.04 Protestolu Senetler

8. AKTİF (VARLIK) HESAPLARI 121 ALACAK SENETLERİ

Örnek:
1-
80.000 liralık ticari mal
satılarak yanda dökümü yer
alan senetler alınmıştır.
Sıra No
Vade Tarihi
01
15.01.2012
10.000
02
15.02.2012
12.000
03
15.03.2012
8.000
04
15.04.2012
6.000
05
15.05.2012
10.000
06
15.06.2012
7.000
07
15.07.2012
13.000
08
15.08.2012
14.000
TOPLAM
Tutarı
80.000

9. AKTİF (VARLIK) HESAPLARI 121 ALACAK SENETLERİ

2-15.01.2012 ve 15.02.2012 vadeli toplam 22.000 liralık alacak
senetleri satıcılara ciro edilmiştir
3-15.03.2012 vadeli 8.000 liralık ve 15.04.2012 vadeli 6.000
liralık alacak senetleri tahsil için bankaya verilmiştir.
4-15.05.2012 vadeli 10.000 liralık alacak senedi teminat olarak
bankaya verilerek 7.000 liralık kredi kullanılmıştır
5-15.08.2012 vadeli 14.000 liralık senet bankada iskonto
ettirilmiştir. Banka hesaplanan 2.000 lira faizi kestikten sonra
kalan tutarı işletmenin banka hesabına aktarmıştır
6-Tahsile verilen senetlerden 8.000 liralık bir senet tahsil edilerek
işletmenin banka hesabına aktarılmıştır. 6.000 liralık senet ise
borçlusu tarafından zamanında ödenmemiş ve protesto edilmiştir.
Protesto masrafı olarak banka hesabından 100 lira çekilmiştir.
7-Protestolu senet borçlusuna iade edilmiş ve protesto masrafı ve
senet bedeli kadar bir çek alınmıştır.

10. AKTİF (VARLIK) HESAPLARI 121 ALACAK SENETLERİ

Yevmiye kayıtları
________ / _________________
1- 121 ALACAK SENETLERİ
80.000
121.01 Portföydeki Senetler
600 YURTİÇİ SATIŞLAR
80.000
Senet karşılığı ticari mal satışı
___________ / __________________
2- 320 SATICILAR
121 ALACAK SENETLERİ
22.000
22.000
121.01 Portföydeki Senetler
Senet ciro edilmesi
___________ / _________________
3- 121 ALACAK SENETELERİ
121.02Tahsildeki Senetler
121 ALACAK SENETLERİ
121.01 Portföydeki Senetler
Senedin tahsile verilmesi
___________ / ______________
14.000
14.000

11. AKTİF (VARLIK) HESAPLARI 121 ALACAK SENETLERİ

________ / _________________
4- 121 ALACAK SENETLERİ
10.000
121.03 Teminattaki Senetler
121 ALACAK SENETLERİ
10.000
121.01 Portföydeki Senetler
Senedin teminata verilmesi
___________ / _______________
5- 100 KASA
300 BANKA KREDİLERİ
7.000
7.000
Banka kredisi kullanılması
___________ / _______________
6- 102 BANKALAR
780 FİNANSMAN GİDERLERİ
121 ALACAK SENETLERİ
12.000
2.000
14.000
121.01 Portföydeki Senetler
Senet iskontosu
___________ / _______________
11

12. AKTİF (VARLIK) HESAPLARI 121 ALACAK SENETLERİ

_________ / __________________
7- 102 BANKALAR
121 ALACAK SENETLERİ
8.000
8.000
121.02Tahsildeki Senetler
Senedin tahsil edilmesi
___________ / _______________
8- 121. ALACAK SENETLERİ
6.100
121.04 Protestolu Senetler
102 BANKALAR
121 ALACAK SENETLERİ
100
6.000
121.02Tahsildeki Senetler
Senedin protesto edilmesi
___________ / _______________
9- 101 ALINAN ÇEKLER
121 ALACAK SENETLERİ
6.100
6.100
121.04 Protestolu Senetler
Protestolu senet tahsili
___________ / __________
12

13. AKTİF (VARLIK) HESAPLARI

126 VERİLEN DEPOZİTO VE TEMİNATLAR
Bir yükümlülüğün yerine getirilmesi konusunda, karşı tarafça
istenen ve üstlenilen yükümlülüğün yerine getirilmesi halinde geri
alınmak koşulu ile verilen depozito ve teminatların izlendiği
hesaptır
Hesap, depozito ve teminatlar olarak iki alt hesap halinde
izlenebilir
Örnek:
1-İşletme ihaleye katılmak amacı ile 10.000 lira teminat ödemiştir.
Ödeme işletmenin banka hesabından yapılmıştır
2-İhale kazanılamamış ve ödenen teminat işletmenin banka hesabına
iade edilmiştir

14. AKTİF (VARLIK) HESAPLARI 126 VER. DEP. VE TEMİNATLAR

Yevmiye kayıtları
________ / _________________
1- 126 VER.DEP. VE TEMİNATLAR
102 BANKALAR
10.000
10.000
Depozito ve teminat ödemesi
___________ / _______________
2- 102 BANKALAR
126 VER.DEP.VE TEMİNATLAR
Ver.dep.ve teminatın geri alınması
___________ / ______________
10.000
10.000

15. AKTİF (VARLIK) HESAPLARI

127 DİĞER TİCARİ ALACAKLAR
Tahsili gecikmiş ancak şüpheli hale gelmemiş ticari alacaklar bu
hesapta izlenir
128 ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAKLAR
Dava ve icra safhasındaki alacaklar ile protesto edilmiş ya da yazılı
olarak birden çok istenmesine rağmen ödenmemiş alacaklar şüpheli
hale gelir ve bu hesapta izlenir
129 ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAKLAR KARŞILIĞI (-)
Şüpheli hale gelen alacak için ayrılan karşılıkların izlendiği hesaptır.
Karşılık tutarı, 654 Karşılık Gideri hesabı karşılığında bu hesaba
alacak kaydedilir
15

16. AKTİF (VARLIK) HESAPLARI

DİĞER ALACAKLAR
Ticari faaliyetler dışında bir nedene dayanan senetli ve senetsiz
alacakların izlendiği hesap grubudur
130
131 ORTAKLARDAN ALACAKLAR
132 İŞTİRAKTEN ALACAKLAR
133 BAĞLI ORTAKLIKLARDAN ALACAKLAR
134
135 PERSONELDEN ALACAKLAR
136 DİĞER ÇEŞİTLİ ALACAKLAR
137 DİĞER ALACAK SENETLERİ REESKONTU(-)
138 ŞÜPHELİ DİĞER ALACAKLAR
139 ŞÜPHELİ DİĞER ALACAKLAR KARŞILIĞI(-)
16

17. -

AKTİF (VARLIK) HESAPLARI
DİĞER ALACAKLAR
-
131 ORTAKLARDAN ALACAKLAR
İşletmenin
ortaklarından olan
alacaklar bu hesapta izlenir
senetli
veya senetsiz
Örnek:
1-Ortak A’nın şahsına ait 6.000 TL lık bir borç işletmenin
kasasından ödenmiştir
2-Ortak A senet tutarını işletmeye ödemiştir
17

18. AKTİF (VARLIK) HESAPLARI DİĞER ALACAKLAR

Yevmiye kayıtları
________ / __________________
1- 131 ORTAKLARDAN ALACAKLAR
6.000
131. O7 Ortak A
100 KASA
6.000
Ortak A adına ödeme
___________ / _______________
2- 100 KASA
131 ORTAKLARDAN ALACAKLAR
6.000
6.000
131.07 Ortak A
Ortak A dan alacakların tahsili
_____________ / _________________
18

19. AKTİF (VARLIK) HESAPLARI DİĞER ALACAKLAR

132 İŞTİRAKLERDEN ALACAKLAR
İşletmenin
iştiraklerinden olan senetli veya senetsiz
alacaklar bu hesapta izlenir
Başka bir işletmenin %10-50 arasında hissesine sahip
olması halinde, bu işletme iştirak olarak tanımlanır
Örnek:
1-Sermayesini %20 sini elinde bulundurduğu şirkete,
bankadan havale yapılarak 20.000 lira borç
verilmiştir
2-Aynı şirketten 30.000 lira değerinde ticari mal
satın alınmıştır ve karşılığında şirketten olan alacak
mahsup edilmiş ve kalan tutar için çek alınmıştır
19

20. AKTİF (VARLIK) HESAPLARI DİĞER ALACAKLAR

Yevmiye kayıtları
________ / __________________
1- 132 İŞTİRAKLERDEN ALACAKLAR
20.000
132. O1 AB A.Ş.
102 BANKALAR
İştiraklere borç verilmesi
___________ / _______________
2- 153 TİCARİ MALLAR
101 ALINAN ÇEKLER
132 İŞTİRAKLERDEN ALACALAR
20.000
30.000
10.000
20.000
Ticari mal alımı ve alacak mahsubu
_____________ / _________________
20

21. AKTİF (VARLIK) HESAPLARI DİĞER ALACAKLAR

133 BAĞLI ORTAKLIKLARDAN ALACAKLAR
İşletmenin bağlı ortaklıklardan olan senetli veya senetsiz alacaklar bu
hesapta izlenir
Başka bir işletmenin %50’den fazla hissesine sahip olması halinde, bu
işletme bağlı ortaklık olarak tanımlanır
Örnek:
1-Sermayesini %60 nı elinde bulundurduğu şirkete, 40.000 lira borç
para vermiştir. Ödeme bankadan yapılmıştır
2- Şirket aldığı borcun 25.000 liralık kısmını , bankaya yatırarak
ödenmiştir
21

22. AKTİF (VARLIK) HESAPLARI DİĞER ALACAKLAR

Yevmiye kayıtları
________ / _____________
1- 133 BAĞLI ORT. ALACAKLAR
40.000
133. O1 AC A.Ş.
102 BANKALAR
AC Bağlı Ortaklığına borç verilmesi
___________ / _______________
2- 102 BANKALAR
133 BAĞLI ORT. ALACAKLAR
40.000
25.000
25.000
133. 01 AC A.Ş.
AC Bağlı Ort. Alacak tahsilatı
_____________ / ___________
22

23. AKTİF (VARLIK) HESAPLARI DİĞER ALACAKLAR

135 PERSONELDEN ALACAKLAR
İşletmenin
kendi
hesapta izlenir
çalışanlarına
verdiği
borçlar
bu
Örnek:
1-Personel AL ye 7.000 lira borç para verilmiştir.
2-Personel
AL den olan alacağın 4.000 liralık kısmı
tahsil edilmiştir
23

24. AKTİF (VARLIK) HESAPLARI DİĞER ALACAKLAR

Yevmiye kayıtları
________ / ________________
1- 135 PERSONELDEN ALACAKLAR
7.000
135. O1 Personel AL
100 KASA
7.000
Personel AL’ye borç verilmesi
___________ / _____________
2- 100 KASA
135 PERSONELDEN ALACAKLAR
4.000
4.000
135. 01 Personel AL
Personel AL’den alacak tahsilatı
_____________ / ____________
24

25.

DİNLEDİĞİNİZ İÇİN
TEŞEKKÜR EDERİM
25