«Босануды жүргізу, интранатальды кезең

1.

А.А. Козбагаров атындағы перинатология
кафедрасы
Тақырып: «Босануды жүргізу, интранатальды
кезең
Босану кезіндегі ауырсынуды басу, босанудағы
позиция.»

2. Негіздеме

• Соңғы жылдары босану кезіндегі медициналық күтім
туралы көзқарастар айтарлықтай өзгерді. Көптеген
акушерлік араласулардың зияндығын көрсеткен
(мысалы, күнделікті қасағаны қыру, босанғанға
дейінгі клизма, эпизиотомия, ұрық қабықтарының
жасанды жыртылуы, дәлелді айғақтарсыз босануды
ынталандыру), рандомизацияланған бақыланатын
зерттеулер(РКИ) нәтижелерінің, сондай-ақ ДДҰ
ұсынымдарының әсерінен акушерия тәжірибесі
айтарлықтай өзгерістерге ұшырады. Қазіргі
акушерлер босанушының ойларын ескереді.

3.

• Босану процесіне күнделікті араласу енді пайдалы немесе
қажет деп саналмайды. Қазіргі уақытта араласу тек
медициналық көрсетіліммен қолданылады,сондықтан
бұрынғыға қарағанда әлдеқайда сирек.
• Акушерліктің осы дамуының нәтижесінде босанған әйелге
және оның босану кезіндегі қажеттіліктеріне, сондай-ақ босану
кезінде "араласпау саясатын" қолдануға назар аударылды.

4.

Қырыну
Босанғанға дейін күнделікті қырыну - бұл процедура
аналар мен балаларда инфекция қаупін азайтады,
сонымен қатар тігіс салуды жеңілдетіп, қауіпсіз қылады
деген сенімге негізделген. Бұл болжамдар екі
рандомизацияланған зерттеулер кезінде күмән тудырды.
Осы зерттеулер барысында қасағаны қырудың
босанғаннан кейінгі инфекциялардың пайда болуына
әсері байқалмады.

5.

Қырыну
Алайда қырынудан өткен әйелдерде терінің айқын бактериалды
колонизациясы анықталды. Хирургиялық пациенттерде
операция алдындағы қырынудың салдарын зерттеген
рандомизацияланған зерттеулер де бұл процедураның пайдасын
анықтаған жоқ.
Қасағаны қырудың көптеген кемшіліктері бар: терінің
зақымдануы, гепатит пен АИТВ жұқтыру қаупі, шаштың өсуі
кезіндегі ыңғайсыздық. .

6.

Клизма
Клизма - бұл көптеген елдерде тарихта қалған тағы бір рәсім. 20
жылдан астам уақыт бұрын бұл процедураны босанғанға дейін
күнделікті қолданудың еш маңызы жоқ деген ұсыныс айтылды.
Бұрын клизма ұрықтың алдыңғы бөлігінің төмендеуіне ықпал ете
отырып, жатырдың жиырылуын ынталандырады, осылайша
босану ұзақтығын қысқартады деген сенім болды. Сондай-ақ,
клизма босану кезінде фекальды ластануды азайтуға көмектесіп,
ана мен баланың инфекция жұқтыру қаупін азайтады деп сенді.

7. Клизма

Бұл процедура әйелдер үшін ыңғайсыз және
жағымсыз, сонымен қатар белгілі бір қауіпқатермен байланысты. Клизмадан кейін сирек,
бірақ ауыр асқынулар пайда болады, мысалы, тік
ішектің тітіркенуі, колит, гангрена және
анафилактикалық шок.
Әйелдердің жартысы клизмаға теріс көзқарас
білдірді - олар бұл процедурадан ұялуды,
ыңғайсыздықты және құлықсыздықты сезінген.
Клизма жасамаған әйелдердің көпшілігі жеңілдік
сезінген.

8.

Жеке босану бөлмесі(1)

9. Жеке босану бөлмесі(2)

10. Босану бөлмесі

• Құпиялылықты және серіктестік қолдауды тек жеке босану
бөлмесінде қамтамасыз етуге болады
• Әйел босану басталған сәттен бастап және бала туылғанға
дейін бір ғана бөлмеде болады - босанар алдындағы
палатаға қажеттілік болмайды.
• Босану бөлмесі таза болуы керек, бірақ стерильді емес. Әр
босанғаннан кейін төсек пен еденді сабынмен немесе басқа
қолайлы жуғыш затпен жуу керек.
• Перзентхана жылы және жел соқпайтын болуы керек.

11. Босану бөлмесі

• Қауіпсіз босандыру бөлмесі: әрбір босандыру бөлмесінде
ана мен нәрестеге қажет болуы мүмкін шұғыл көмек
көрсетуге арналған жабдық және дәрілік препараттар
болуы тиіс.
• Баланы бақылау ыңғайлы болу үшін перзентхана жақсы
жарықтандырылуы керек.
• Босану бөлмесі отбасына бағытталып, босану кезінде
серіктес қатысу мүмкіндігі болуы керек. Босану
бөлмесінде туыстарға арналған орындықтар болуы керек.

12. Қауіпсіз босану

Қауіпсіз босану— ұзаққа созылған босануға жол
бермей, ананың қан кетуіне және жұқпалы
инфекциясына, асфиксияға және/немесе баланың
жарақатына әкелуі мүмкін күрделі босануды
анықтайтын арнайы дайындалған адам
бақылайтын босану

13. Таза босану

Таза босану — бұл медициналық мекемеде
медициналық персонал немесе үй жағдайында
білікті акушер тазалық ережелерін сақтай отырып
(таза қолдар, таза беткейлер, кіндіктің таза қиылуы)
жүргізетін босану. Барлық әйелдер мен акушерлер
таза босануға қойылатын талаптар туралы білуі
керек: таза қолдар, таза беткей, таза кіндікті кесу
және таза күтім. Барлық медицина қызметкерлері
тиісті дайындықтан өтіп, босанудың таза және
қауіпсіз әдістерін қолдануы керек, сонымен қатар
шамадан тыс және негізсіз қынаптық тексерулер
мен эпизиотомиядан аулақ болу керек.

14. Таза босану

• Қынаптық тексерулердің жиілігі медициналық
тұрғыдан қауіпсіз босануды қамтамасыз ету
үшін қажетті ең аз мөлшерде жасалуы керек
және бұл тексерулер әрқашан әйелдің
келісімімен жүргізілуі керек. Сонымен қатар,
тиісті санитарлық жағдайларды жасау қажет.
Мысалы, қағанақ сұйықтығы аққан немесе
босанғаннан кейін қан кеткен әйелдерге төсекорын жаялықтары берілуі керек.

15. Босану кезінде қолдау көрсететін адамның болуы

• Босанудағы ең тиімді технологиялардың бірі – "бір әйелбір акушер". Есіңізде болсын, бұл араласудың ЖАНАМА
ӘСЕРЛЕРі мен ҚАУІПТЕРІ жоқ.
• Босанған әйелдерге жеткіліксіз көңіл бөлудің салдарын
түсіну және мүмкіндігінше босанған әйел мен оның
отбасы мүшелеріне жағымды эмоциялар қалыптастыруға
жәрдемдесу қажет.

16. Босану кезінде қолдау көрсететін адамның болуы

• Ешқашан босанған әйелді жалғыз қалдыруға болмайды.
Ең дұрысы, бір босанған әйелге бір акушер қызмет етеді.
Оның рөлі - барлық маңызды клиникалық белгілерді
тіркеуде ғана емес, сонымен бірге босану кезінде әйелге
физикалық және эмоционалды қолдау көрсетуде. Босану
кезінде алынған әйелдің тәжірибесі көбінесе оның қызмет
көрсететін медицина қызметкерімен жеке қарымқатынасымен анықталады.

17. Босану кезінде қолдау көрсететін адамның болуы

• Бұл араласудың оң әсерін ескере отырып, көптеген
медициналық бірлестіктер ана мен баланың
денсаулығын жақсарту үшін серіктеспен босануды
насихаттайды.
• Ең жақсысы – серіктестің күйеуі болғаны; басқа
жағдайларда, басқа әйелдің, мысалы, анасының
немесе қайын енесінің, әпкесінің немесе досының,
кейде босанғанға дейін танымаған, бірақ перзентхана
ұсынған әйелдің (дула) қолдауы жақсырақ. Қалай
болғанда да, серіктесті таңдау босанған әйелге берілуі
керек.

18. Босану кезінде сұйықтық ішуге және тамақтануға тыйым салу

• Бала туу үлкен энергия шығындарымен байланысты.
Босанудың ұзақтығын болжау мүмкін емес болғандықтан,
энергия көзі үнемі толықтырылып отыруы керек.
Мәжбүрлі ашығу босанудың баяулауына, жатыр мойны
дистоциясының дамуына және кесарь бөлімімен аяқталуы
мүмкін бірқатар араласуларға әкелуі мүмкін.
• Босану кезіндегі тамақтанудың күрт шектелуі
дегидратация мен ацидозға әкеледі, оны босану кезінде
ішу және жеңіл тамақтану арқылы алдын-алу оңай.
Негізінде, босану кезінде әйелдер өздерін шамадан тыс
тамақ ішуден интуитивті түрде шектейді, әдетте сұйықтық
ішумен және жеңіл тамақпен (печенье немесе шоколад)
шектеледі.

19. Босанудың бірінші кезеңіндегі ананың қалыпы

• Бірнеше зерттеулердің нәтижелері арқамен жату ұрықтың
жағдайына да, босану барысына да теріс әсер етуі мүмкін
екенін көрсетеді, өйткені ананың денесінің бұл күйінде
жатырдың қанмен қамтамасыз етілуі бұзылып, толғақ
тиімсіз болады.
• Босану кезінде отыру, тұру немесе жүру ұсынылған
әйелдерде босанудың ұзақтығы арқамен жатқан әйелдерге
қарағанда қысқа болған. Әйелдердің бұл тобына
ауырсынуды басатын дәрілер мен эпидуральды анестезия
аз жүргізілген және босануды жақсарту үшін окситоцин аз
қолданылған.

20. Босанудың бірінші кезеңіндегі ананың қалыпы

• Әйелдің еркін қозғалуға және өзіне ыңғайлы
қалыпты таңдауға мүмкіндігі болуы керек –
тұру, отыру, тізе – шынтақтап тұру
• Босану кезінде әйел инстинктивті деңгейде
әрекет етеді. Сол кезде ол өзін жайлы және
қауіпсіздікте сезінеді және толғақ тиімділігі
артады. Сонымен қатар, босанған әйелдің
қалыпты еркін таңдауы кезінде ауырсынуды
жеңу оңайырақ.

21. Босанудың бірінші кезеңіндегі ананың қалыпы

• Мүмкін болса, жылы ваннада болу босанған әйел
үшін қолайлы және жағымды болуы мүмкін.
Жылы су ыңғайсыздықты жеңілдетеді және
әйелге босаңсуға көмектеседі. Соңғы уақытта су
босанудың алғашқы кезеңінде танымал
релаксацияға айналуда.

22. Босанудың бірінші кезеңіндегі позицияны еркін таңдау

23. Ауырсынуды басудың фармакологиялық емес әдістері

• Бұл технологиялар эпидуральды анестезия
немесе басқа фармакологиялық әдістер
сияқты тиімді емес. Алайда, ауырсынуды
басудың фармакологиялық емес әдістері
босану кезінде ауырсынуды жанама
әсерлерсіз немесе асқынуларсыз
жеңілдетеді.

24. Ауырсынуды басудың фармакологиялық емес әдістері

• Босану кезінде ауырсынуды басу үшін, ең алдымен,
балама әдістерге, атап айтқанда, фармакологиялық емес
әдістерге артықшылық беру керек. Оларға босану
кезінде қозғалу туралы кеңестер, кем дегенде қысқа
мерзімді жеңілдік әкелетін босану кезіндегі
позицияларды еркін таңдауға ынталандыру, сондай-ақ
босанған әйелді дененің тік күйін мүмкіндігінше ұзақ
сақтауға шақыру кіреді. Босану кезінде релаксация
әдістері, әйелдің ауырсынудан ойын бөлетін көрнекі
бейнелерді қолдану және массаж тиімді. Олардың
барлығы фармакологиялық анестезиядан гөрі артық.
Әйелді эмоционалды түрде қолдау және мақтау, босану
кезіндегі ауырсынуды қалай жақсы басқарғаны үшін
оны мадақтау өте маңызды.

25. Релаксация техникасының мысалы (массаж)

26. Релаксация техникасының мысалы (контрқысым)

27. Босанудың екінші кезеңіндегі тік позициялар

• Тік позициялардың басты артықшылықтарының біріұрықтың жүрек соғу жиілігі бұзылысының едәуір
төмендеуі.
• Бір жүйелі шолудың алдын-ала нәтижелері тік
позициялардың бірқатар артықшылықтарын растады, тіпті
көлемі 500 мл-ден асатын қан жоғалту ықтималдығы
жоғарылаған жағдайда да. Босанған әйелдерді өздеріне
ыңғайлы позицияларды таңдауға шақыру керек.

28. Босанудың екінші кезеңінде ыңғайлы позицияны таңдау

29. Босанудың екінші кезеңінде ыңғайлы позицияны таңдау

30. Босанудың екінші кезеңін жүргізу

• Босанудың екінші кезеңінде белсенді күшену ерте
басталса ұрықтың жүрек ырғағының бұзылу
жиілігінің жоғарылауы, сондай-ақ асқынған немесе
аспаптық босануы мүмкін.
• Осылайша, босанудың екінші кезеңінің пассивті
кезеңінде (жатыр мойнының толық ашылуынан
бастап әйел қатты итеруді сезіне бастаған сәтке
дейін), егер ана мен ұрықтың жағдайын үнемі
қадағалап отыратын болса және олардың жағдайы
нашарламаса, күту (белсенді әрекеттерсіз) жақсырақ
болады.

31. Босанудың екінші кезеңі

• Жатыр мойнының толық ашылуын растау үшін қынаптық
тексеру диагноздың ЖАЛҒЫЗ дәл әдісі болып табылады.
• 1 фазасы (пассивті) жатыр мойнының толық ашылуынан
ұрықтың алдыңғы бөлігін жамбас түбіне түсіргенге дейін.
• 2 кезең (белсенді) 1 кезеңнің аяғынан бастап бала
туылғанға дейін.
• Ұзақтығы: бұзылуы мүмкін тарихи қабылданған
шеңберлер: (A) алғашқы босанатын: 2 сағат және (B)
қайталанатын: 1 сағат.
• Босанудың екінші кезеңінің ұзақтығының біржақты
"рұқсат етілген" шеңберін анықтау мүмкін емес.

32. Босанудың екінші кезеңі: тиімділігі екіталай әдістер

• Бұл тәжірибелер, босанатын әйелдің арқамен жатуымен
бірге, бұрын ойлағандай босанудың екінші кезеңінің
ұзақтығын емес, ұрықтың бұзылу қаупін арттыратын
факторлар болып табылады.
• Босанудың екінші кезеңін жүргізудің икемділігі, атап
айтқанда, босанған әйелдің тік орналасуы, жеткілікті
анальгезия, сондай-ақ реттелмеген күшенулер қынаптық
босану кезінде хирургиялық араласулардың санын
азайтады.

33. Күшенуді басқару

• Күшенуді басқару кезінде тек бір артықшылық бар –
босанудың екінші кезеңінің ұзақтығын қысқарту, ал
кемшіліктері үлкен клиникалық мәнге ие.
• Күшенуді басқару, тыныс алуды ұстап тұрумен қатар,
ұрықтың жағдайына теріс әсер етуі мүмкін.

34. Күшенуді басқару

• Әр толғақта әйел әдетте итеруге деген ұмтылысты
сезінеді. Оған терең дем алуға және итеруге кеңес
бергеннен гөрі (бұл ұрыққа оттегінің азаюына
әкелетіні анықталды) табиғи түрде күшенуге мүмкіндік
берген дұрыс. Анадан жиі дем алуды немесе терең дем
шығаруды сұрайды, бұл бастың баяу қозғалуын
қамтамасыз етеді және ұрықтың басы мен ананың
босану жолдарының зақымдану қаупін азайтады.

35. Босанудың үшінші кезеңін жүргізу

• Күту-бұл утеротоникалық препараттарды
қолданудан бас тартқан кезде, кіндікті тартып
алмай және жатырдың түбіне қысым жасамай,
босанған әйелді мұқият бақылау.
• Босанудың үшінші кезеңінің күту кезінде
плацентаның өздігінен туылуы күтіледі немесе
қосымша жүктеме немесе емізік
стимуляциясы қолданылады.

36. Босанудың үшінші кезеңін жүргізу

• Сондай-ақ, босануды қабылдайтын үйретілген немесе
оқытылмаған адамға жатырдың жиырылуын тудыратын дәрідәрмектер болмаған кезде, босанудың үшінші кезеңін жүргізу
келесідей:
• Плацентаның бөліну белгілерін күту (кіндіктің ұзаруы, шамалы
қан кету, жатырдың жиырылуы және пальпация кезінде
сезілетін кіндіктің түйіршікті құрылымы)
• Ананы толғақ кезінде күшеніп, қажет болған жағдайда тік
позицияларды қабылдауға ынталандыру
• Жатырдың жиырылуын тудыратын препараттар болмаған кезде
немесе плацентаның бөліну белгілері пайда болғанға дейін
кіндік арқылы бақыланатын тартылуды жүргізу ұсынылмайды,
өйткені бұл плацентаның ішінара бөлінуіне, кіндіктің
жыртылуына, мол қан кетуге және жатырдың бұралуына әкелуі
мүмкін

37. Босанудың үшінші кезеңін белсенді жүргізу

• Босанудың үшінші кезеңін белсенді жүргізу
босанғаннан кейінгі қан кету жиілігін
төмендетеді, қан жоғалту көлемін және қан
препараттарын қолдану қажеттілігін
азайтады. Сондықтан Бұл тактика
босанғаннан кейінгі қан кетуді азайтуға
бағытталған барлық бағдарламаларға
енгізілуі керек.

38. Босанудың үшінші кезеңін белсенді жүргізу

Босанудың үшінші кезеңін белсенді жүргізудің
компоненттері:
Бала туғаннан кейінгі бірінші минут ішінде окситоцинді
немесе басқа утеротоникті енгізу
Кіндік үшін бақыланатын тарту
Плацента туылғаннан кейін жатырдың массажы.

39. Күтумен салыстырғанда босанудың үшінші кезеңін белсенді жүргізудің артықшылықтары

• Күту тактикасымен салыстырғанда босанудың үшінші
кезеңін белсенді жүргізу (стационар жағдайында)
тәуекелдің төмендеуімен қатар жүрді:
• Анадағы қан жоғалту (орташа айырмашылық – 79,33
мл, 95% ДИ 94,29 – 64,37)
• Көлемі 500 мл-ден астам босанғаннан кейінгі қан
жоғалту (ОР 0,38, 95% ДИ 0,32 – 0,46)
• Туудың ұзаққа созылған үшінші кезеңі (орташа
мәндердің айырмашылығы-9,77 мин.,
• 95% ДИ 10,00 - 9,53)