Еркек белсіздігі

1.

«Семей Медицина Университеті» КеАҚ
Хирургиялық пәндер кафедрасы
Тақырыбы: «Еркек
Семей 2020 ж
белсіздігі»

2.

Жоспар
➔Кіріспе
➔Негізгі бөлім
➔Қорытынды
➔Пайданылған әдебиеттер

3.

Кіріспе
Белсіздік деп- жыныстық қатынаста, әйелде 1
жыл және одан да көп жүктілік болмауы
түсініледі.
Ұрықтануға қарсы құралдарды пайдаланбайтын,
белсенді жұпта.

4.

Этиологиясы
1.туа пайда болган
2.журе пайда болган
3.идиопатиялык
1)анорхизм (туа біткен аталық бездердің болмауы)
2)монархизм (тек бір аталық бездің болуы)
3)крипторхизм (бір немесе екі аталық бездің ұмаға түспеуі); шынайы (туа
біткен) және жалған болуы мүмкін;аталық без уақытша шап арнасына шығып
кетуі мүмкін.
4)Клайнфелтер, Шерешевский - Тернер синдромы сияқты генетикалық
аурулардың салдарынан, жыныстық жүйенің туа біткен ақауы.

5.

1)простатит; орхит
2)аталық бездің жарақаты; тамырларын қысуы
3)аталық без шемені
4)варикоцеле
5)дәрілік препараттарды, әсіресе антибиотиктер мен жыныстық гормондарды
жүйесіз қабылдау
6)эндокриндік аурулар
7)аутоиммунды фактор-ер адамның қанында өзіндік сперматогенді эпителийге
антиденелерді өндіру
8)сүзек, қызылша, қызамық, безгек, пневмония, бруцеллез, тұмау және т. б
а)секреторлы
б)экскреторлы

6.

Секреторлы форма
Аталық бездің қалыпты сперматозоидтарды өндіру қабілетінің
зақымдануы.(Шәует өндірудегі патология)
Себебі:
Біріншілік гипогонадизм (аталық бездің зақымдануы, орхит, варикоцеле,
крипторхизм, дисгенезия, аталық без айналуы, жарақаттар)
Екіншілік гипогонадизм (орталық жүйке жүйесі зақымдануы,
нейроинфекция, гипоталамо-гипофизарлы жүйенің зақымдануы,

7.

Экскреторлы немесе обтурациялық форма
Аталық бездің шәует өндіру қалпы бұзылмаған, бірақ
оның шығарылуы жолында бөгеттердің болуы.
Себебі
Қабыну-токсикалық зақымдануына әкелетін венерологиялық аурулар
(мерез, гонорея, хламидиоз, трихомониаз)
2. Гипоспадия (зәр шығару арнасының туа біткен патологиясы, онда оның
сыртқы тесігі жыныс мүшесінің басына емес, басқа бөліктерде ашылады,
бұл сперманың қынапқа түсуін қиындатады немесе мүмкін емес етеді);
1.

8.

Генетикалық фактор
❏ Хромосомалық аномалиялар қамтиды:сперматозоидтардың
хромосомалық аберрациясы; жыныстық хромосомалардағы
бұзылулар (синдром Клайнфельтер және оның нұсқалары
(47, XXY;46,XY/47,XXY мозаицизм);аутосомды хромосома;
транслокация
❏ Генетикалық ақаулар: Каллман синдромы; Х-хромосомамен
тіркелген мутациялар және ерлер бедеулігі; синдромның
жеңіл түрі андрогендерге сезімталдық.

9.

Сыртқы факторлар
Созылмалы уыттану-кәсіби зияндылық (Химиялық
өндіріс, сырлау жұмыстары және т. б.), алкоголь,
темекі шегу;
Физикалық факторлар: қызып кету (оның ішінде
моншаға шамадан тыс құмарлығы), магниттік
өрістер, сәулелендіру;
Кейбір дәрілер: антидепрессанттар, гормональды
препараттар, кейбір антибиотиктер, цитостатиктер.

10.

Патогенезі
Тестикулярлық жеткіліксіздігі және сперматогенді
бұзылулар гипоталамо-гипофизарлы жүйе және ерлер
жыныс жолдарының обструкциясы ауруларын қоспағанда,
кез келген себептерге байланысты болады. Бұл ерлер
фертильдігін төмендетудің ең жиі түрі. Тестикулярлық
жеткіліксіздік әртүрлі себептерден болады.

11.

Классификация
1.Біріншілік (Ер адам тарапынан жүктіліктін ешқашан болмауы)
2.Екіншілік (Ер адам тарапынан кем дегенде бір жүктілік бұрын болды)
Секреторлы (Ұрықтандыруға қабілетті сперматозоидтардың жеткілікті
мөлшерінің болмауы)
Экскреторлы (Ұрықтандыруға қабілетті сперматозоидтар толық дамыған бірақ
бөгеттердің болуынан несеп каналынан өтуы қиындайды)
Аралас түрі
Иммунологиялық( Гематотестикулярлы барьердің зақымдануынан өзіндік
антиспермальды антиденелердің қалыптасуы)

12.

13.

Клиникалық көрінісі
1) Пациенттің дене бітімін қараймыз, трохантерлі индекс 1.96 кем болмауы қажет
2)Тері асты май бездерінің топографиясы және дәрежесін анықтаймыз.Оың мықын ,жамбас, бел
аумағында қалыңдауы гипоганадизм белгісі болуы мүмкін.Шаштың түсуі бас беткейінің
таздануы Гинекомастия белгілері..
3)Одан әрі жыныстық органдарды зерттеуге кіріседі.
Уретрадан қабыну сипатындағы бөліністердің болуы терең тексеру үшін негіз болып табылады.
Гипоспадия және эписпадия Эякуляция қынапқа түспеген немесе оның дистальды бөлімінде
болған жағдайларда бедеуліктің себебі болуы мүмкін.
4 Аталық безді зерттеу науқас тұрған жағдайда жүргізіледі. Қалыпты жағдайда аталық без
Ұманың төменгі жартысында пальпацияланады. Әр түрлі патологиялық жағдайларда олардың
ұмада, шап арнасының ішінде жоғары орналасуы, эктопиялық орналасуы (яғни аталық бездің
түсуінің қалыпты жолынан тыс) болуы мүмкін, ақыр соңында, аталық без болмаған жағдайда
(агенезия) немесе құрсақ қуысында орналасқан жағдайда пальпацияланбауы мүмкін.

14.

5)Қалыпты жағдайда аталық без ұмада тігінен орналасады, ал қосалқылар артта
немесе медиальды жағында болады.
Көлемі шамамен 15 см3, оларды өлшеу үшін орхидометрлердің түрлі модельдері
қолданылады. Бедеулікті диагностикалау кезінде аталық бездердің көлемін
анықтауға ерекше мән беріледі.
6)Қалыпты жағдайда аталық бездің ұзын формасы, жұмсақ консистенциясы бар.
Көптеген жағдайларда аталық без қосалқының тотальды немесе жергілікті ұлғаюы
және тығыздалуы қабынулық зақымдануының ,салдары болып табылады. Жиі
пальпацияланатын қосалқының кистоздық түзілімдері қатерсіз ,табиғатқа ие және
фертильділікке әсер етпейді.Ұрық шығарушы канал қалыпты жағдайда шап
каналдарының сыртқы сақиналарына дейін жұқа, тығыз түтікше, тегіс құрылым
түрінде пальпацияланады.

15.

16.

Диагностика
Спермограмма, АСАТ (МАР-тест)
Гормональды скрининг (ФСГ, ЛГ, ПРЛ, Е2, ТТГ, Т3, Т4)
Инфекционды скрининг
Биохимиялық анализ
ЖҚА
ЖЗА
Простата спецификалық антиген (ПСА)
Ұма және простата УДЗ-сы
Ұма термографиясы
Медициналық-генетикалық зерттеу
Тестикулярлы биопсия
Урофлоуметрия

17.

Спермограмма
Нормоспермия-қалыпты шәуеттің барлық сипаттамалары, қалыпты
ұрық.
Олигоспермия-шәуеттің жеткіліксіз көлемі.
Олигозооспермия-сперматозоидтардың аз концентрациясы.
Астенозооспермия-сперматозоидтардың жеткіліксіз қозғалуы
Акинозооспермия-сперматозоидтардың толық қозғалмауы.
Тератозооспермия-патологиялық формаларажоғары мөлшердегі
сперматозоидтар
Некрозооспермия - тірі сперматозоидтардың болмауы.
Лейкоцитоспермия-лейкоциттердің жоғары мөлшері (1 млн/мл астам).
Гемоспермия-шәуетте эритроциттердің болуы.
Азооспермия-шәуетте сперматозоидтардың болмауы.

18.

Сперматозоидтарды бағалау
Концентрациясы
20 млн / м және одан көп.
Шәуеттегі жалпы
40 мл және одан көп.
саны
Алға прогрессивті қозғалысы бар 50% және
Қозғалуы
одан да көп (тәжірибеде 60 минуттан кейін
Морфологиясы
Қабілеттілігі
Аглютинация
анықталады)
50% және одан жоғары, сперматозоидтардың
қалыпты түрлері.
дейін
75% және одан көп тірі сперматозоидтар саны,
яғни, бояуды қоспағанда.
Жоқ

19.

20.

Жыныстық жолмен берілетін инфекцияларды анықтау. Қабынубедеуліктің ең жиі себептерінің бірі болғандықтан,
инфекциялық скрининг қажет. Ол қамтиды:
❖ ПЦР-диагностикасы;Микоплазмаға, герпес вирусына, хламидияның,
цитомегаловирусқа, уреаплазмаға.
❖ цитологиялық талдау;уретрадан, простатадан бөлінетін ұрық көпіршіктерін
бағалау.
❖ шәует сұйықтығын бактериологиялық талдау.
Биохимиялық зерттеу:
Аталық бездің-мырыш, лимон қышқылы, қышқыл фосфатазаның құрамы
бойынша бағалайды.
● Ұрық көпіршіктерінің жағдайы-фруктоза құрамы бойынша.

21.

● Генетикалық тексеру :идиопатиялық бедеулікті жоюға
мүмкіндік береді
● Гормональды тесттер: пролактин, ФСГ, ЛГ, тестостеронның
төмендеуі.(Норма: Тестостерон 2,8—11 мкг/л, ЛГ-1,5-8,4
мМЕ/л, Пролактин 86-390 мМЕ/л, ФСГ - 1,5-12,4 мМЕ/л)
● Сперматозоидің арнайы функционалдық зерттеулері:
жұмыртқаға енудің, ұрық жасушаларының қабілеттілігін
зерттейді.
● Вакциналы биопсия - бұл жыныс безі тінінің учаскесін
зерттеу. Бұл сперматозоидтар өндірісінің дәрежесін
анықтауға, секреторлық дисфункцияны жоққа шығаруға
мүмкіндік береді.

22.

Ұма термографиясы :варикоцеленің клиникаға дейінгі кезеңдерін анықтауға
мүмкіндік береді
Иммунологиялық зерттеу: бедеуліктің иммунологиялық себептерін
анықтау немесе жою үшін жүргізіледі
❏ MAR-тест. Антиденелермен байланысты сперматозоидтардың пайызын
бағалауға мүмкіндік береді.
❏ Иммуноферменттік әдіс. Қан плазмасындағы антиспермальды антиденелерді
анықтауға мүмкіндік береді.
УДЗ :аталық бездің жағдайын анықтау
ұрықтық көпіршіктердің кеңеюі, олардың болмауы мүмкін. Аталық бездер мен
қосалқыдағы құрылымдық өзгерістер.
● бағалау үшін міндетті түрде орындалады:
● бездердің өлшемдері, обструкция белгілері,кистозды өзгерістермен,
қосалқының өзгерісі,
● ұрық шығаратын ағын жоқтығы.
● УДЗ тестикулярлы микролитиазды анықтай алады. Carcinoma in situ.

23.

Диф диагностика
Варикоцелле
Орхит
Простатит
Гипоспадия
Эписпадия
● Аталық без шемені

24.

Емі
● Егер ерлердің белсіздігі ең көп кездесетін себептері бар варикоцеле немесе
сперматозоидтардың обструкциясы сияқты проблемалар анықталса, бұл
проблемаларды хирургиялық жолмен шешуге болады.
● Егер еркектерде ұрық болмаса, ұрықтың тіндерін алу үшін микро TESE
қолдануға болады.
● Егер ұрықтың саны немесе қозғалғыш шәует саны аз болса, жүктілікке
микроинджекция әдісімен қол жеткізуге болады.
● Егер инфекция анықталса, адамға антибиотикалық препараттармен емделуге
болады, егер инфекция тым көп дамымаған болса, онда олар балалы бола алады.
● Репродуктивті функцияны гормондық дәрі-дәрмектермен немесе гормондарды
алмастыратын терапия көмегімен қалпына келтіруге болады, егер гормон
тестілерінде теңгерімсіздік байқалса.

25.

❖
Дәрі-дәрмексіз емдеу: стационарлық режим, №15 үстел.
❖ Профилактикалық іс-шаралар: салқындаудан аулақ болу,
санация мақсатында қабынуға қарсы терапия жүргізу қажеттілігі
несеп жүйесі инфекцияларының созылмалы ошақтарына.
❖
❖
❖
❖
Әрі қарай ем жүргізу:
- уролог, андрологтың бақылауы
-2 ай ішінде физикалық жүктемені шектеу
- гормондарды, спермограммаларды 1 айдан
кейін бақылау.

26.

Болжам
Ер адам белсіздігі әр түрлі себептерден болуы мүмкін. Ем
жүргізу толығымен оның этиологиясына, аурудың туындау
себебіне байланысты.Сол себепті науқастың репродуктивті
жүйесі толығымен қалыпқа келу процентті едәуір төмен.
Белсіздіктің толығымен жазылуы оның патогенездік
механизміне байланысты. Осыған орай белсіздікті емдеу
қиынға соғады. Жалпы болжам қолайсыз деп саналады.

27.

Пайданылған әдебиеттер
❏
ttp://www.rcrz.kz/docs/clinic_protocol/%D0%A5%D0%B8%D1%80%
D1%83%D1%80%D0%B3%D0%B8%D1%8F/%D0%A3%D1%80%D
0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D0%B8%D1%8F/%D0%9C%
D1%83%D0%B6%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B5%20%D0%B
1%D0%B5%D1%81%D0%BF%D0%BB%D0%BE%D0%B4%D0%B
8%D0%B5.pdf
❏ https://kk.hillarykids.com/3237-what-causes-infertility-in-men-what-isthe-treatment.html
❏ https://kk.delachieve.com/%D0%B5%D1%80%D0%BB%D0%B5%D1
%80%D0%B4%D0%B5%D0%B3%D1%96%D0%B1%D0%B5%D0%B4%D0%B5%D1%83%D0%BB%D1%96
%D0%BA%D0%BA%D0%B5%D1%82%D0%B0%D0%BB%D0%B4%D0%B0%D1%83/
h