Туберкулинодиагностика. Манту сынамасы. Диаскинтест

1.

«АСТАНА МЕДИЦИНА УНИВЕРСИТЕТІ» КеАҚ
ФТИЗИАТРИЯ КАФЕДРАСЫ
Туберкулинодиагностика.
Манту сынамасы. Диаскинтест
Орындаған:Каиржанова А.Б.
417-ЖМ
Тексерген: Бекембаева Г.С.
Нұр-Сұлтан 2020ж

2.

I. Кіріспе
1.1. Туберкулиндік диагностика
II. Негізгі бөлім
2.1. Тері ішіне Манту сынамасы
2.2.Диаскинтест
2.3.Туберкулинге кері көрсеткіштер,
артықшылықтары мен кемшіліктері.
• III. Қорытынды

3.

Кіріспе
ТД- туберкулез микобактериясының жұққандығын
анықтайтын әдіс. Бұл диагностикада туберкулин қолданылады
және балалар мер жасөспірімдердің қатерлі топтарының
арасында жүргізіледі
Туберкулин – туберкулез микобактериясы жасушасының
элементтерінен тұрады, диагностика мақсатында
қолданылады.Туберкулиннің бағалы қаситеттерінің бірі оның
спецификалықтығы ,себебі оны енгізгенде жауапты жұққан
ТМБ немесе БЦЖ егілген ағза.
Туберкулинді 1890 ж алғаш рет Роберт Кох ашқан.

4. Туберкулиндік диагностика

• Спецификалық аллергияға негізделген
• Әдіс адамдардың (жануарлардың) БЦЖ
вакцинасынан немесе вирулентті ТМБ-мен
зақымданғаннан кейін туберкулинге жоғары
сезімталдығын айқындауға бағытталған
• Туберкулинді
аллергия
сезімталдықтың баяуланған түрі
феноменіне жатады
жоғары
(ЖСБТ)

5.

3. Туберкулин
альттуберкулин (АТК) —
Бұл ТМБ 6-8 апта бойы 4%
глицерин ертіндісі қосылған
ет-пептонды сорпада
өсірілген, залалсызданған
сүзу арқылы (стерилденген),
бактерия денелерінен
тазартылған және 90 градус С
температурада булатылып
бастапқы мөлшерінен 1/10
көлемге дейін қойытылған
Бұл препарат тек қана
туберкулезге қарсы
мекемелерде индивидуальді
туберкулинодиагностика
үшін қолданылады. 1мл АТК
да 100000 туберкулин бірлігі
бар.
Оны 10 еселенген ерітінді
түрінде қолданады. 1-ші
ерітінді 1:10, 2-ші 1:100
қатынаста болады. Әдетте 3,4
ерітіндіні қолданады. Онда
0,1 млде 1ТБ, 0,01ТБ болады.
М.А. Линникованың тазартылған
туберкулині (PPD-JI – Purified
Prolein Derivative – тазартылған
ақуыздық дериват) қоректік
ортаның ақуыздық
фракцияларынан тазартылған
сондықтар аллекгиялық
реакцияның спецификалығы
жоғары болады. Оны екі формада
шығарады: стандартты ерітінді
және ерітіндіге арналған құрғак зат.
АТК құрамына ТМБ қызметінің, тіршілігінің
өнімдері, микроб жасушаларының жекеленген
құрамдары және өскен қоректі ортаның
бөліктері кіреді
Қазіргі кезде бұл туберкулин синтетикалық
жасанды ортада дайындалады, 100% ерітінді
түрінде, ампулада шығарылады

6. Туберкулиндік диагностика

Туберкулин реакциясының
патомарфологиясы бастапқы
кезеңде (24 сағ) ісік
эккссудациямен
сипатталады.кейінірек (72 сағ) –
негізінен гистиоцитотарлық
мононуклеалары реакциямен
сиппаталады.
ТМБ жұққан немесе ауру адам
ағзасының сезімталдығы әр
түрлі болады:айқын- 15 мм және
жоғары,нормергия-5-14
мм,теріс-теріс анергия болады.

7.

• аллерген + антиген + антидене РЕАКЦИЯСЫНЫҢ
ЗАҚЫМДАУШЫ ӘСЕРІ АЛЛЕРГИЯНЫҢ НЕГІЗІНДЕ
ЖАТАДЫ
Туберкулин
лимфоцит және макрофаг
ЖАСУШАЛАРДЫҢ БІР
БӨЛІГІ ӨЛЕДІ
ОҢ ТУБЕРКУЛИН РЕАКЦИЯСЫН КӨРСЕТЕТІН ҚАБЫНУ РЕАКЦИЯСЫ
ПАЙДА БОЛАДЫ. МЫНАНДАЙ ТҮРМЕН
жергілікті реакция
Диаметрі 20мм ден кем
болмайтын терілік
инфильтраттың пайда болуы.
Айқын реакция болғанда
жергілікті лимфа түйіндерінің
ұлғаюы көрінеді
жалпы реакция
Интоксикациялық
синдром – дене
температурасының
жоғарылауы, бұлщық ет
пен буындағы ауру
сезімі
Ошақты реакция
Ағзалардағы
спецификалық
өзгерістер – жөтелдің
күшеюі, қанмен қақыру

8. Туберкулин сынама түрлері

1
2
3
• АТК - Кох альттуберкулині – бұл ТМБ адам және бұқа тектес
түрлерінің сулы-глицеринді сығындысы
• ППД - ҚР 1975ж. бастап қоректі ортаның белокты заттарынан
тазартылған туберкулин (тазартылған белокты дериват – Purified
Protein Derivative) қолданылады
• ППД-Л - 1939ж. Ленинградтық вакцина және сыворотка ғылымизерттеу институтында М.А.Линникова дайындаған, екі түрде
шығарылады: тазартылған стандартты ерітінді түріндегі және
тазартылған құрғақ туберкулин

9. Туберкулин енгізгенде бірнеше реакциялар болады

Енгізген жерде
гиперимя,папула
,везикула,некроз,
Шаршау,дене қызуының
жогарлауы,тершеңдік,
Қан жағыннан озгерістер
ошақтық
жалпы
Жергілікті
Туберкулин енгізгенде бірнеше
реакциялар болады
Егер организмде белсенді
туберкулез ошағы
болса,жөтел ,сырылдар
естіледі

10.

Екі халықаралық туберкулинді бірлігімен тері ішіне енгізетін
Манту сынамасын қолдану мақсаты:
Манту сынамасы - арнайы
диагностикалық тест, екі
халықаралық туберкулин
бірлікті тері ішілік
туберкулинді сынама.
Манту сынамасы басқа
сынамаларға қарағанда
сезімтал, ол туберкулинді
дәлірек мөлшерлеуге
мүмкіндік береді. Манту
сынағының қортындысы 72
сағат өткеннен кейін,
қабыну (папула) көлемін
сызғышпен көлденеңінен
өлшенеді.
• ТМБ-ің алғашқы жұқтырған және
туберкулинге
гиперергиялы
тоғысуы бар адамдарды анықтау
• ТБ қарсы вакцина егу және БЦЖ
ревакцинациясын
жасау
үшін
адамдарды іріктеу
• ТБ шалдыққан адамды ерте
анықтау

11. Манту сынамасы мен тексеруге жататын балалар контингенттері

Қауіп тобындағы
балалар
Туберкулез
ошақтарындағы
балалар мен
жасөспірімдер
Вакцинация және
ревакцинация
алдындағы 2 айдан
асқан балалар
Қауіпті топқа келесі балалар
контингенттері
жатады:
-Әлеуметтік жағдайы нашар
ата-анасы созылмалы
маскүнемдікке
,нашақорлыққа
салынған,АИВ
жұқтырылған ,нақты
тұрғылықты жері мен
жұмысы жоқ
жанұялардың
балалары
-Аруханалық және
емханалық ем
қабылдап ұзақ жөтел
пайда болып улану
Белгілерінің қарқынды күш
алуы
-Лимфа түйіндерінің
перифериялық
жолмен ұлғаюы
-гормонды қабылдаушылар
-толық жазылмаған БЦЖ
вакцинасынан кейінгі
тыртық.

12.

Манту сынамасының нәтижелері алдын ала егу картасы
(№063/е үлгісі), баланың медициналық картасы (№026/е үлгісі)
мен баланың даму картасында (№112/е үлгісі) тіркеледі.
Баланың даму картасында төменде аталғандар тіркеледі:
1)Стандартты
туберкулинді жасап
шығарған мекеме,
сериясы, бақылау
нөмірі және оның
жарамды мерзімі;
2)Туберкулин
сынамасын жасаған
күн;
3)Манту сынамасының
нәтижелері:
миллиметрмен
өлшенгендегі
инфильтраттың көлемі,
инфильтрат болмаған
жағдайда теріс нәтиже
немесе гиперемияның
көлемі көрсетіледі.

13.

Манту сынамасын жүргізудің
қарсы көрсеткіштері:
Аллергиялық жағдайлар,
Тері аурулары, жедел және
жедел және жеделдеу
созылмалы жұқпалы және
фазадағы ревматизм,
соматикалық аурулардың
бронхиалді астма, терілік
(эпилепсияны қоса) өршу
көріністері айқын өршу
кезеңі. Манту сынамасын
кезеңіндегі идиосинкразия.
аурудың барлық клиникалық
Манту сынамасын аурудың
белгілері басылғаннан соң екі
барлық клиникалық белгілері
айдан кейін жүргізуге
басылғаннан соң екі айдан
болады;
кейін жүргізуге болады.

14. Манту сынағының нәтижелері:

• қабынудың (папула) болмауы немесе ине егілуінің орны (0-1мм)
Теріс(ан анықталса;
ергия)
Күмәнді • қабынудың (папула) көлемі 2-4мм немесе гиперемияның кез келген
көлемде болуы
(гипоер
гия)
Оң(нор • қабынудың көлемі 5мм немесе одан жоғары болса
мергия)
Айқын • балаларда қабынудың көлемі 15мм –ден жоғары, және де
қабынудың көлеміне қарамай лимфа тамырларының қабынуы
(гипере
ргиялық немесе қабынусыз везикуло-некротикалы тоғысулары
)

15.

Манту сынамасы

16.

17. Диаскинтест –ESAT6 – CFP10 рекомбинантты протеиндер жиынтығынан тұратын тері ішіне қолдануға арналған стандартты ерітіндідегі

туберкулезді аллерген.
• туберкулезді инфекцияны анықтау кезінде сапаны жоғарлату
мақсатында жасалған, стандартты сұйылтудағы туберкулезді
рекомбинантты аллерген консерванты (фенол) бар, стерильді
изотоникалық фосфатты буфер ерітіндісінде сұйытылған,
Escherichia coli BL21(DE3)/pCFP-ESAT генетикалық
модифицияланған өсірінділер өндіретін рекомбинантты
ақуызды білдіреді. Құрамында туберкулез
микобактерияларының вирулентті штамдарында болатын және
БЦЖ вакциналық штамында болмайтын екі антиген бар.
Препараттың бір дозасының (0,1 мл) құрамында:
белсенді зат – CFP10-ESAT6 рекомбинантты ақуызы 0,2 мкг
(есептік шамасы)
қосымша заттар: динатрий гидрофосфат дигидраты, натрий
хлориді, калий дигидрофосфаты, полисорбат - 80, фенол,
инъекцияға арналған су.

18.

Тест барлық жас
топтарына
жасалынады,
негізгі мақсаты:
Процестің
активтілігін
бағкалау
Туберкулез
диагностикасына
Диф диагностика
вакцинадан
кейінгі және инф
аллергия
Емнің тиімділігін
бағалау және
комплексті емнің
тактикасы
Туберкулез инфекциясын идентификациялау
(диагностика)
үшін ДИАСКИНТЕСТ® препаратымен
сынама жүргізеді:
- туберкулез үдерісінің бар-жоғына қосымша
тексеру жасау үшін туберкулезге қарсы
мекемелерге жіберілген адамдарға
- эпидемиологиялық, медициналық және
әлеуметтік қауіп факторларын ескере
отырып, туберкулез ауруының жоғары қауіп
тобына жататын адамдарға
- жаппай туберкулинодиагностика
нәтижелері бойынша фтизиатрға жіберілген
адамдарға
Туберкулез және басқа да аурулардың
дифференциалды диагностикасы
үшін ДИАСКИНТЕСТ® препаратымен
сынама жүргізеді
- туберкулезге қарсы мекемелер
жағдайындағы клиникалық-зертханалық
және рентгендік кешенді тексеруде
Туберкулез инфекциясының әр түрлі
көріністерімен фтизиатрда есепте тұрған
пациенттерді байқап-бақылап отыру үшін
туберкулезге қарсы мекеме жағдайында
ДИАСКИНТЕСТ® препаратымен сынама
жүргізеді
диспансерлік есептегі барлық топтарда 3-6
ай аралықпен бақылау тексеруі кезінде.

19.

Жағымсыз әсерлері
Кейбір адамдарда жалпы реакцияның
қысқа мерзімді белгілері байқалуы
мүмкін: дімкәстік, бас ауыруы, дене
қызуының көтерілуі.
Диаскинтест жүргізудің қарсы
көрсеткіштері:
Туберкулинді дербес көтере
алмаушылығы (абсолютті)
Жедел және созылмалы
жұқпалы аурулар (өршу кезеңі)
және соматикалық аурулар,
туберкулез ауруына күдік
тудыратын жағдайлардан басқа;
Жайылған тері аурулары;
Аллергиялық жағдайларь(өршу
кезеңі);
Эпилепсия.

20.

21. ТМБ жұқтырғандар деп, Манту сынауынан кейін туберкулинге сезімталдығы нақты анықталғаннан кейін ғана:

• алғаш оң нәтижелі реакция (папула
көлемі 5мм-ден жоғары) –
туберкулинді сынау виражы (БЦЖ
вакцинациясынан кейінгі
иммунитетпен байланысы жоқ)
• тіреу (4-5 жыл бойы) папула көлемі
12мм-ден жоғары сақталады
• туберкулинге сезімталдығының бір
жыл ішінде күрт (6мм-ден жоғары)
күшеюі (туберкулинге оң нәтижелі
балаларда)
Туберкулезбен инфекцияланган
балалар және жасөспірімдерде
Манту сынамасын жыл сайын
жасау мақсаты –айқын
реакциялары бар немесе бұрынғы
көлемі кіші реакцияны 6 мм және
оданда көпке көбеюін анықтау
болып табылады.
Туберкулинге реакцияның
интенсивтілігі-инфекцияның
көптігіне және
вируленттілігіне,ағзаның
сезімталдығына және
реактивтілігіне байланысты.
Егер туберкулинді көп енгізсе және
қысқа мерзім аралықтарында
енгізсе организмнің сезімталдығы
азаяды.

22. Қорытынды:

Туберкулезді анықтау және онымен күресу қазіргі
маңызды мәселелердің бірі.сол үшін жүргізілетін шаралар
жоғары дәрежеде болу керек. Туберкулезді анықтаудың
негізігі әдістердің біріТуберкулин реакциясының виражын анықтау мақсатында
жасалатын жаппай туберкулин диагностикасын әрбір
мезгілдің және де басқа әсерлерді болдырмау үшін
тексерулерді жыл сайын бір уақытта жасалған егуден кейін
немесе бір аурудан сауыққаннан кейін 4-6 аптадан соң
жасаған дұрыс.

23.

Қолданылған әдебиеттер:
М.И. Перельман и др. Фтизиатрия, 1996 г
1. "Фтизиатрия" учебник под ред. Ракишевой А.С., Цогт Г.,2014 г. Алматы.
2. Перельман М.И., Корякин В.А., В.И.Богадельникова. Фтизиатрия
(учебник для студентов медицинских вузов). М., 2012.
3. Браженко О.М., Браженко И.Н. Фтизиопульмонология. С-П., 2006 г.
4. Кошечкин В.А., Иванова З.А. Туберкулез. Учебное пособие. М.,
ГЭОТАР-Медиа, 2007.
5. Методические рекомендации. Роль сети первичной медико-санитарной
помощи в контроле над туберкулезом. Астана, 2008.
6. В.Ю.Мишин, Ю.Г.Григорьев, А.В.Митронин, С.П.Завражнов.
Фтизиопульмонология. Учебник для вузов. М., ГЭОТАР-Медиа, 2007 г.