Туберкулинодиагностика. Туберкулинді сынамаларды орындау әдістері мен техникасы

1.

Қарағанды Мемлекеттік Медицина Университеті
Туберкулинодиагностика.
Туберкулинді сынамаларды орындау
әдістері мен техникасы.
Орындағандар:Тусын Б.Ж
4-038жмф
Тексерген:Тайшыкова А.А
Қарағанды 2015ж

2.

Туберкулиндік диагностика
Туберкулин сынамалары
Тері бетіне Пирке сынамасы
Тері ішіне Манту сынамасы
Тері астына Кох сынамасы
Манту сынамасы мен тексеруге жататын
балалар контингенттері
• Туберкулинге кері көрсеткіштер
• Манту сынамасын жасау және откізу техникасы
• Қорытынды

3.

ТД- туберкулез микобактериясының жұққандығын
анықтайтын әдіс. Бұл диагностикада туберкулин
қолданылады.
Туберкулин – туберкулез микобактериясы жасушасының
элементтерінен тұрады, диагностика мақсатында
қолданылады.Туберкулиннің бағалы қаситеттерінің бірі
оның спецификалықтығы ,себебі оны енгізгенде жауапты
жұққан ТМБ немесе БЦЖ егілген ағза.
Туберкулинді 1890 ж алғаш рет Роберт Кох ашқан.

4.

Кохтың ескі туберкулині
АТК –ТМБ-ның 6-9
апталық фильтраты.Ол 1
сағатта ағынды бумен
тазаланып,90 С
температурада 1/10
көлемінде дейін
қоюлатылган,ет
пептонды 5 % глицерин
сорпасында
өсірілген.Қазіргі кезде
АТК-ны синтетикалық
ортада дайындайды.

5. Туберкулиндік диагностика

БЦЖ мен егу жүргізгеннен кейін немесе
вирулентті туберкулез микобактериясының жұғу
нәтижесінен кейін, туберкулинге пайда болған баяу
типтегі жоғарғы сезімталдықты анықтауға
негізделген әдіс, енгізгеннен кейін 6 сағ кейін
басталады. Мұндай феномен алғаш рет Роберт Кох
суреттеген.Бірақ аллергия терминін алғаш рет
Австрия ғалымы Пирке 1907 ж қолданған.
Туберкулиннің антиденені алып жүретін
жасушалармен байланысқа түсу нәтижесінде – бұл
жасушалардың бір бөлігі өледі де, оң туберкулин
реакциясына тән қабыну пайда болады. Бұл қабыну
туберкулин енген тері бетінде айқын байқалады.

6. Туберкулин енгізгенде бірнеше реакциялар болады

Енгізген жерде
гиперимя,папула
,везикула,некроз,
Шаршау,дене қызуының
жогарлауы,тершеңдік,
Қан жағыннан озгерістер
ошақтық
жалпы
Жергілікті
Туберкулин енгізгенде бірнеше
реакциялар болады
Егер организмде белсенді
туберкулез ошағы
болса,жөтел ,сырылдар
естіледі

7. Туберкулиндік диагностика

Туберкулин
реакциясының
патомарфологиясы
бастапқы кезеңде (24 сағ)
ісік эккссудациямен
сипатталады.кейінірек
(72 сағ) –негізінен
гистиоцитотарлық
мононуклеалары
реакциямен
сиппаталады.
ТМБ жұққан немесе ауру

8. Туберкулин сынама түрлері

1
2
3
• Тері бетіне-Пирке реакциясы
• Тері ішіне-Манту сынамасы
• Тері астына –Кох сынамасы

9.

Австрия ғалымы С К.Пирко (Pirquet 1907)
ұсыныс жасаған.. Бұл сынама негізінен
туберкулезбен ауыратын балаларда туберкулинге
жеке сезімталдығын анықтау үшін қолданылады.
Сынаманы өткізу үшін ЕТ ерітіндісін әр түрлі
концентрацияда (100% 25,5%, 1%) алынады.
Туберкулинді білектің терісіне тамшылатып
тамызады, содан кейін шешек егетін (немісше
lanzette-найза секілді) тамшы үстінен теріні
тіледі. Жауабын 48 сағ. бағалайды. 100%
туберкулинді сынамаға диаметірі 3мм немесе

10.

11.

1909 жылы
француз ғалымы
Ch. Mantoux ашқан.
Манту сынамасы
басқа сынамаларға
қарағанда сезімтал,
ол туберкулинді
дәлірек
мөлшерлеуге
мүмкіндік береді.

12. Манту сынамасы мен тексеруге жататын балалар контингенттері

Қауіпті топтағы балалар
Туберкулез ошағындағы балалар мен жасөспірімдер
Вакцинация алдындағы 2 айдан асқан және ревакцинация алдындағы
6-7 жастағы балалар
Қауіпті топқа келесі балалар контингенттері жатады:
-Әлеуметтік жағдайы нашар ата-анасы созылмалы маскүнемдікке
,нашақорлыққа салынған,АИВ жұқтырылған ,нақты тұрғылықты
жері мен жұмысы жоқ жанұялардың балалары
-Аруханалық және емханалық ем қабылдап ұзақ жөтел пайда болып улану
Белгілерінің қарқынды күш алуы
-Лимфа түйіндерінің перифериялық жолмен ұлғаюы
-гормонды қабылдаушылар
-толық жазылмаған БЦЖ вакцинасынан кейінгі тыртық.
1.
2.
3.

13. Манту сынамасы

Нәтижесі: 72 сағ кейін
инфилтратты мм өлшеу арқылы
жүргізіледі.
Мөлдір түссіз сызығышпен
инфильтрат көлемін өлшейді.
Инфильтратты өлшеген кезде
рентген клиникасынан, әртүрлі
қағаздардан жасалған
сызығышпен немесе термометр
шкаласын қолдануға
болмайды.Гиперемия тек қана
Манту сынамасын шприцті
әдісі қолданғанда,инфильтрат
болмаған жағдайда ғана
тіркеледі.

14.

1.
2.
3.
4.
Теріс реакция бұл инфильтрат (гиперемия) болмаған
жағдайда немесе уколды реакция болуы (0-1мм)
Күмәнді реакция инфильтрат мөлшері (папула) 2-4 мм
немесе инфильтратсыз кез келген көлемдегі гиперемия
Оң реакция инфильтрат анық диаметрі 5мм және жоғары
Гиперергиялы деп балаларда инфильтрат көлемі 15 мм
және жоғары,жасөспірімдерде 17мм және жоғары,
ересектерде 21мм және жоғары және везикула некрозды
реакция инфильтрат көлеміне және лимфангойт бар
жоғына байланыссыз болғанда айтылады.

15.

16. Манту реакциясын бағалау

- Теріс (анергия) – инфильтраттың толығымен
болмауы немесе гиперемияның болуы
- Күмәңді (гипоэргия) – инфильтрат көлемі 2-4мм
немесе кез келген өлшемді гиперемия
- Оң (нормергия) – инфильтрат өлшемі 5мм және
одан да жоғары
- Күрт оң (гиперергия) балаларда инфильтрат
өлшемі 15мм және одан жоғары, жасөспірімдерде
– 17мм және одан жоғары, ересектерде – 21мм
және одан жоғары. Сонымен қатар везикулонекротикалық реакциялар

17. Манту сынамасын өткізу техникасы

Манту сынамасы үшін бір рет қолданылатын туберкулин
шприцін қолданылады.Әр адамға жеке-жеке
стерилденген шприц қолданылады.Ерітінді шприц
поршенімен де,иненің канюлясы арқылы да шықпау
керек.Жұмыс алдында міндетті түрде 0,1 мл ерітінді
шприцтің қай бөлігіне келетінін анықтан алу
керек.Жуғыш заттардан жақсы тазартылған құрал
жабдықтарды құрғақ стерилизация немесе
дистилизациялан суда 40 минут қайнату әдісі
қолданылады.Препарат құйылған ампуланы 70 %т этил
спиртімен сүртіледі,сосын ампула
аралап,сындырады.Ампуладан шприцпен 0,2 мл ерітінді
алынып 0,1 мл бөлігіне дейін сұйықтық шығарылады.

18.

Манту сынамасы

19. Манту сынамасын өткізу техникасы

Білектің 2/3 бөлігі 70%
этил спиртімен өңделеді.
Жіңішке иненің кесіндісі
жоғары қаратып терінің
жоғарғы қабатына
параллельді еңгізеді. Тері
ішіне шприц арқылы 0,1 мл
ерітінді яғни 1 мөлшері
енгізіледі. Дұрыс жасалған
жағдайда теріде «лимон
қабығы» көлемі 7-8 мм
диаметрлі папула пайда
болады.

20.

• Туберкулезбен инфекцияланган балалар және
жасөспірімдерде Манту сынамасын жыл сайын
жасау мақсаты –айқын реакциялары бар немесе
бұрынғы көлемі кіші реакцияны 6 мм және оданда
көпке көбеюін анықтау болып табылады.
• Туберкулинге реакцияның интенсивтілігіинфекцияның көптігіне және
вируленттілігіне,ағзаның сезімталдығына және
реактивтілігіне байланысты.
• Егер туберкулинді көп енгізсе және қысқа мерзім
аралықтарында енгізсе организмнің сезімталдығы
азаяды.

21.

Кох сынамасын жүргізу үшін туберкулинді тері
астына жібереді. Бұл сынама көбінесе туберкулездің
белсенділігін анықтауға және туберкулездің
диференциальді диагнозын жүргізуге қолданылады.
Балаларда ол 10-20 ТБ ППД-Л, ересектерде 20-50
ТБ ППД-Л мен жасалады(Манту сынамасы теріс
болған жағдайда ғана) жауырын астына немесе
иыққа тері астына жасалады. Жергілікті, ошақты
және жалпы реакция болуы мүмкін. Бұл
реакцияларды туберкулин енгізгеннен кейін 48 сағ.
соң анықтайды диаметрі 10-20 мм инфильтрат
түріндегі жергілікті реакция пайда болады.

22.

23. Туберкулин сынамасы жасауға кері көрсеткіштер

Тері аурулар
Асқынған және созылмалы жұқпалы аурулар және
соматикалық аурулардың күшейу кезінде.Манту
сынамасын барлық киникалық белгілер жоғалғаннан
кейін екі айдан кейін егеді.
Аллергиялық жағдай,ревматизмнің асқынған
және асқынбалы кезеңі,бронхиалды астма
,күшейіп кезеңде тері арқылы білінуі

24. Қорытынды:

Туберкулезді анықтау және онымен күресу қазіргі
маңызды мәселелердің бірі.сол үшін жүргізілетін шаралар
жоғары дәрежеде болу керек.Соның ішінде клиникалық
және рентгенологиялық тексерулер сапалы болуы тиіс.
Туберкулезді анықтаудың негізігі әдістердің біріТуберкулин реакциясының виражын анықтау мақсатында
жасалатын жаппай туберкулин диагностикасын әрбір
мезгілдің және де басқа әсерлерді болдырмау үшін
тексерулерді жыл сайын бір уақытта жасалған егуден кейін
немесе бір аурудан сауыққаннан кейін 4-6 аптадан соң
жасаған дұрыс.

25. Қоданылған әдебиет:

1. Н.С Тәбріз “Туберкулезді анықтау, алдын
алу және емдеу” караганды 2009 жыл
2. Ф.В Шебанов «Туберкулез»
3. www.google.ru
4. Фтизиатрия И.С .Гельберг.С.Б Вольф
минск 2009 ж