«Аҡмулла» һүҙен ишеткәс тә күҙ алдына кемдең һыны килеп баҫа?

1.

2. «Аҡмулла» һүҙен ишеткәс тә күҙ алдына кемдең һыны килеп баҫа?

3.

4.

Ысын исеме —
Камалетдинов Мифтахетдин
Камалетдин улы.
1831 йылдың 14 декабре, Ырымбур
губернаһы, Бәләбәй өйәҙе, Туҡһанбай
ауылы
(Башҡортостан Республикаһының
хәҙерге Миәкә районы)
Туҡһанбай ауылында мулла
ғаиләһендә тыуған.
• Атаһы Камалетдин Ишҡужа улы,
• ӘсәһеБибиөммөгөлсөм Сәлимйән
ҡыҙы –
икеһе лә аҫаба башҡорттар.
Күренекле башҡорт шағиры,
мәғрифәтсе. Башҡорт шиғриәтенә тос
өлөш индергән, милләттең XIX
быуаттағы иң атаҡлы һүҙ оҫтаһы тип
һанала.

5.

6.

-Әйҙәгеҙ
М. Аҡмулла тураһында
6 минутлыҡ видеофильм ҡарап
китәйек

7.

8. Мифтахетдин Аҡмулланың ниндәй әҫәрҙәрен беләһегеҙ? Уның шиғырҙарын һайлап әйтегеҙ.

1. «Ҡайын япрағы тураһында»
2. «Башҡорттарым, уҡыу кәрәк»
3. «Туған тел»
4. «Аҡыл»
5. «Урыным — минең зиндан»
6. «Дамелла Шиһабетдин хәҙрәттең мәрҫиәһе» китабы

9. «Нәсихәттәр» шиғырынан өҙөк.

Иң әүүәл кәрәк нәмә — иман, тигән,
Ахирәт эштәренә инан, тигән.
"Хоҙай, кисер!" — тигән менән эш бөтмәйҙер,
"Иман шарты"н өйрәнмәһә — Иван, тигән.
Икенсе ҡиммәт нәмә — күңел, тигән,
Күңеле боҙоҡ әҙәмдән төңөл, тигән.
Боҙоҡҡа ер өҫтөнән аҫты артыҡ,
Булмаһа күңел таҙа — күмел, тигән.
Өсөнсө ҡиммәт нәмә — аҡыл, тигән,
Аҡылһыҙҙа тәүфиҡ яғы таҡыр, тигән.
Аҙ эшкә асыуланып, динен боҙор,
Иманын көфөрлөккә һатыр, тигән.
Дүртенсе ҡиммәт нәмә — шөкөр, тигән,
Ниғмәткә шөкөрһөҙлөк — көфөр, тигән.
Ятҡан ерҙән: "Хоҙай, кисер", тигән — хурлыҡ,
Сәбәп эҙләп, төҙ юл менән йүгер, тигән.
Бишенсе ҡиммәт нәмә — әҙәп, тигән,
Әҙәп тигән — мөхәббәткә сәбәп, тигән.
Көфөрлөк әҙәплелә тормағандай,
Әҙәпһеҙҙә иман тороу ғәжәп, тигән.
Алтынсы ҡиммәт нәмә — сабыр, тигән,
Сабыр кеше моратын табыр, тигән.
Һәр эштә сабырһыҙҙың төбә — хурлыҡ,
Сабырһыҙлыҡ башҡа бәлә һалыр, тигән.
Етенсе ҡиммәт нәмә — ихлас, тигән*,
Ихласһыҙҙың эше ҡабул булмаҫ, тигән.
Аҡыллылар ошо һүҙҙе белһә кәрәк:
Иман, аҡыл, әҙәп, ихлас — юлдаш, тигән.

10. Таныш булмаған һүҙҙәр өҫтөндә эш.

Нәсихәт- наставление, поучение;
• Әүүәл-беренсе, тәүҙә; сперва, во-первых, прежде всего
• Иман-(дингә,Аллаға) ышаныу,намыҫ;
(религиозные)убеждения,совесть
• Тәүфиҡ-тәрбиәлелек; воспитанность
• Көфөр-гонаһ; грех
• Шөкөр-умение довольствоваться
• Ниғмәт-байлыҡ; богатство
• Ихлас-искренность
• - Шиғырҙы тасуири уҡыу күнекмәләре булдырыу.
• Кешегә тормошта ниндәй сифаттарҙы тәрбиәләү кәрәклеге
тураһында әйтелә?

11.

Мәғрифәтсе әҫәрҙәрендә аҡылылыҡты,
ғәҙелеллекте, кешелелекте данлай, әҙәпһеҙлектән
көлә, властарҙың баш-баштаҡлығын һәм
законһыҙ эш итеүҙәрен фашлай. Аҡмулла аҡыл
эйәһе булараҡ, үҙ заманы өсөн ысын мәғәнәһендә
әхлаҡ-тәрбиә кодексы төҙөп, халыҡҡа был өгөтнәсихәтен әҫәрҙәре аша халыҡҡа әйтеп биргән.
Уның «Нәсихәттәр» шиғыры үҙ заманында
ижтимағи-фәлсәфәүи фекер үҫешендә тос өлөш
индерә

12. Өйгә эш. М. Аҡмулланың шиғырында тормошта кәрәк ниндәй ҡиммәттәр тураһында әйтелә – шуларҙы яҙ һәм тормоштағы миҫалдар менән

дәлилләп ҡуй.

13. Йәки ошо һөйләмдәрҙе тултырып яҙ.

Мин Аҡмулла тураһында шуны белдем:
• Уның шундай һәйбәт сифаттары булған:
• Шуныһы мөһим:
• Аҡмулланы халыҡ яратҡан, сөнки……
• Мине шул яғы ҡыҙыҡһындырҙы:
• Уҡыу тураһында шундай фекер әйткән:
• Аҡмулла –мәғрифәтсе,сөнки……..
• Бөгөнгө көндә был шиғыр актуалме? Ни өсөн?

14. Төҙөнө – Учалы ҡалаһы 1-се башҡорт лицейының башҡорт теле һәм әҙәбиәте уҡытыусыһы –Ғүмәрова Г.Ә.