Postępowanie cywilne

1. Postępowanie cywilne

Wykład 1
Postępowanie cywilne – podstawowe pojęcia
Dr Michał Krzewicki
Wrocław, 2021

2. Informacje organizacyjne

Dr Michał Krzewicki – [email protected]
Podręcznik –
M.Rzewuski, Postępowanie cywilne, Beck 2020
I.Gil, Postępowanie cywilne, Beck 2020
16 ćwiczeń (32 h)
12 wykładów (24 h)
Obowiązkowo na każdych zajęciach – kodeks postępowania cywilnego (w
wersji papierowej lub elektronicznej)
2

3. Zasady zaliczenia – studia stacjonarne

Sposób zaliczenia – system punktowy 50/50
Egzamin – 50 punktów – 1.02.2022 r.
Egzamin odbywa się w formie pisemnej. Składa się z trzech części: 40 pytań
testowych (maksymalnie 20 punktów), 1 lub 2 pytań otwartych (maksymalnie 20
punktów) oraz jednego kazusu (maksymalnie 10 punktów).
Ćwiczenia – 50 punktów, w tym
15 punktów kolokwium I – 23.11.2021 r. – test jednokrotnego wyboru (20 pytań10 punktów)+kazus (5 punktów)
15 punktów kolokwium II – 18.01.2022 r. – test jednokrotnego wyboru (20 pytań
– 10 punktów)+kazus (5 punktów)
10 punktów za warsztaty (pozew i apelacja – po 5 punktów)
10 punktów za aktywność na zajęciach
Minimum do zaliczenia egzaminu: 26 punktów
Minimum do zaliczenia ćwiczeń: 26 punktów
Warunkiem zaliczenia ćwiczeń jest obecność na 12 ćwiczeniach (dopuszczalne są
4 nieusprawiedliwione nieobecności).
3

4. Plan wykładu

1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
Pojęcie postępowania cywilnego
Źródła prawa cywilnego procesowego
Stosunek postępowania cywilnego do innych postępowań
Sprawa cywilna
Droga sądowa i niedopuszczalność drogi sądowej
Przedmiot ochrony w postępowaniu cywilnym
Klauzula nadużycia prawa procesowego
Zasady procesowe
Przesłanki procesowe
4

5. Pojęcie postępowania cywilnego

Postępowanie cywilne to prawnie zorganizowany
ciąg działań sądu lub innych kompetentnych
organów przy udziale zainteresowanych
podmiotów, które to działania są podejmowane
w celu udzielenia ochrony prawnej oraz
urzeczywistnienia konkretnej normy prawnej,
poprzez rozpoznanie i rozstrzygnięcie sprawy
cywilnej w rozumieniu art. 1 KPC.
5

6. Źródła prawa procesowego cywilnego

1. Kodeks postępowania cywilnego
2. Ustawy szczegółowe, przede wszystkimustawa z 28.7.2005 r. o
kosztach sądowych w sprawach cywilnych
3. Rozporządzenia UE, np. rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i
Rady (WE) Nr 861/2007 z 11.7.2007 r. ustanawiające europejskie
postępowanie w sprawie drobnych roszczeń
6

7. Prawo procesowe cywilne a prawo cywilne materialne

Wspólna siatka pojęciowa (np. siedziba, miejsce zamieszkania)
Skutki materialnoprawne czynności procesowych (przedawnienie,
potrącenie)
Klasyfikacja norm prawnych (normy materialnoprawne w ustawach
procesowych, np. 189 KPC)
7

8. Stosunek postępowania cywilnego do innych postępowań

Postępowanie cywilne a postępowanie administracyjne:
Niedopuszczalność drogi sądowej w sprawach administracyjnych (art. 199 § 1
pkt 1 KPC)
Postępowania w trybie mieszanym (np. UOKIK)
Brak związania ustaleniami faktycznymi organu administracyjnego
Możliwość zawieszenia postępowania (art. 177§ 1 pkt 3 KPC)
Postępowanie cywilne a postępowanie karne
Związanie prawomocnym wyrokiem skazującym (art. 11 KPC)
Brak związania ustaleniami faktycznymi z uzasadnienia wyroku
Nie dotyczy wykroczeń
Nie dotyczy wyroków uniewinniających
8

9. Sprawa cywilna

Ze względu na strukturę danej regulacji, można dokonać podziału spraw
cywilnych na sprawy:
1) z zakresu stosunków materialnoprawnych (tj. z zakresu prawa
cywilnego, rodzinnego i opiekuńczego, prawa pracy);
2) sprawy z zakresu ubezpieczeń społecznych oraz
3) inne sprawy niebędące sprawami z zakresu stosunków
materialnoprawnych czy z zakresu ubezpieczeń społecznych.
Sprawa cywilna sensu stricto – pkt 1
Sprawa cywilna sensu largo – pkt 2,3
9

10. Droga sądowa

Droga sądowa to kompetencja sądów powszechnych do rozpoznawania
spraw cywilnych w rozumieniu art. 1 KPC. Powyższa definicja wynika z art.
2 § 1 KPC, który stanowi, że do rozpoznawania spraw cywilnych powołane
są sądy powszechne, o ile sprawy te nie należą do właściwości sądów
szczególnych, oraz Sąd Najwyższy.
Droga sądowa zaliczana jest do grupy bezwzględnych przesłanek
procesowych, a ich brak skutkuje nieważnością postępowania.
Niedopuszczalność drogi sądowej skutkować będzie albo odrzuceniem
pozwu – (gdy jej brak będzie miał charakter pierwotny) albo umorzeniem
postępowania – (przy jej braku o charakterze następczym).
10

11. Niedopuszczalność drogi sądowej

Niedopuszczalność drogi sądowej – to brak kompetencji sądu
powszechnego do rozpoznania sprawy cywilnej. Mówiąc inaczej, jest to
brak pozytywnej przesłanki dopuszczalności drogi sądowej. Owa
przesłanka jest uwzględniana przez sąd z urzędu w każdym stanie sprawy
(art. 202 KPC).
Niedopuszczalność drogi sądowej może być:
Pierwotna lub następcza,
Bezwzględna lub względna (czasowa niedopuszczalność drogi sądowej i
przemienność drogi sądowej).
11

12. Rodzaje postępowania cywilnego

1) postępowanie rozpoznawcze, które obejmuje zarówno tryb procesowy,
jak i tryb postępowania nieprocesowego;
2) postępowanie zabezpieczające,
3) postępowanie egzekucyjne,
4) postępowanie międzynarodowe,
5) postępowanie arbitrażowe, z tym zastrzeżeniem, że postępowanie to
nie spełnia wymogu postępowania sądowego; postępowanie
arbitrażowe bowiem jest przejawem alternatywnych metod
rozwiązywania spraw cywilnych.
12

13. Przedmiot ochrony w procesie cywilnym

Podstawowym elementem powództwa jest
żądanie, stanowiąc tym samym jeden z
wymogów kwalifikowanych pozwu (art. 187 § 1
pkt 1 KPC). Rodzaje powództw:
1)żądanie o spełnienie świadczenia;
2)żądanie ustalenia istnienia bądź nieistnienia
stosunku prawnego lub prawa;
3)żądanie ukształtowania stosunku prawnego
lub prawa.
13