Eği̇ti̇m düşüncesi̇ni̇n tari̇hsel geli̇şi̇mi̇

1.

EĞİTİM DÜŞÜNCESİNİN
TARİHSEL GELİŞİMİ
Dr. ELİF ESMER
21.11.2021
Elif Sarıcan Esmer
1

2.

EĞİTİM NEDEN GEREKLİDİR?
• Toplumsal bir varlık olan ve bazı yeterliliklerle
dünyaya gelen insan;
• bulunduğu toplumun değerlerini,
• bulunduğu topluma uyumu,
• hayatını sürdürebilmek için gerekli bilgi ve beceriyi eğitim
yoluyla kazanır.
21.11.2021
Elif Sarıcan Esmer
2

3.

• Öğrenmenin olduğu her durumda insanın davranışını
değiştiren bir eğitim olgusu söz konusudur .
Gruba
Uyum
Topluma
Uyum
Kendine ve
tabiata uyum
• Bireyin bu uyuma ulaşabilmesi için ailenin, okulun ve
toplumun onun eğitimi konusunda ahenkli bir şekilde
çaba göstermesi gerekir.
21.11.2021
Elif Sarıcan Esmer
3

4.

EĞİTİM DÜŞÜNCESİNİN ORTAYA ÇIKIŞI
• Toplumun karmaşıklaşması ve iş bölümünün
gelişmesiyle bireylerin toplumsal kurumlara,
örgütlere olan uyumu zorlaşmıştır.
• Devletlerin ortaya çıkmasıyla eğitim, insana pratik
bilgiler kazandırmanın dışında farklı misyonlar
üstlenmeye başlamıştır.
21.11.2021
Elif Sarıcan Esmer
4

5.

DEVLET VE EĞİTİM İLİŞKİSİ
• Eğitim devlet sisteminin devamını sağlayacak
özelliklere sahip vatandaşlar yetiştirme
sorumluluğunu da üstlenmiştir.
• Siyasal bakımdan eğitimin görevi:
• devlet düzenine olan sadakati sağlamak,
• siyasal eğitim vererek, topluma bir birlik ve dayanışma
ruhu kazandırmaktır.
21.11.2021
Elif Sarıcan Esmer
5

6.

ÇAĞLAR BOYUNCA EĞİTİM DÜŞÜNCESİ
• Dönemler arasında benzerlikler bulunabileceği gibi,
bir çağı “o çağ” yapan özelliklerin anlaşılması
gereklidir.
• İnsanın içinde bulunduğu çağın özelliklerine göre
değişmesi gibi, eğitim düşüncesi de çağlar boyunca
yaşanan pek çok siyasi ve sosyal olayın etkisiyle
değişmiştir.
21.11.2021
Elif Sarıcan Esmer
6

7.

İLKÇAĞDA EĞİTİM DÜŞÜNCESİ
• Roma İmparatorluğu’na kadar bütün ilkçağ eğitim
anlayışlarına hâkim olan düşünce sosyal
zorunluluktur.
• Eski Yunan’daki devlet düzenleri eğitimi
şekillendirmiştir:
• Isparta’da eğitimin amacı, devlete hizmet eden ve onun
işine yarayacak bedence kuvvetli asker yetiştirmektir.
• Atina’da eğitim güzel bedensel ve zihinsel gelişim ile ruh
ve ahlâk temizliği gibi değerleri sahiplenmiştir.
21.11.2021
Elif Sarıcan Esmer
7

8.

ORTAÇAĞDA EĞİTİM DÜŞÜNCESİ
• Ortaçağ’ın sosyal, siyasal, ekonomik ve hukuki
düzenini belirleyen sistem feodalitedir.
Feodal düzen hem ilkçağın hem de modern
çağın toplum yapısından oldukça farklıdır.
ortaçağın sosyal ve siyasi yapısı ilkçağdan çok
farklı görünmektedir.
• Bu farklılık her iki dönemin insana bakış
açısında da kendini göstermektedir.
İlkçağ, insana insan olarak değer verirken
Ortaçağ, iki büyük semavi dinin etkisiyle
insanı Tanrı’nın yarattığı bir varlık olarak
değerlendirmektedir.
21.11.2021
Elif Sarıcan Esmer
8

9.

İNSANIN UYANIŞI
• 11. ve 13. yüzyıllarda;
• Avrupa’da şehirlerin gelişmesi,
• yeni mesleklerin ortaya çıkması,
• artan ticaret hayatının gerektirdikleri, yeni şartlara uygun
bireyin yetiştirilmesi gereğini ortaya çıkarmıştır.
• 13–14. yüzyılda özelikle bilim alnında artan canlılık
üniversitelerin açılmasına neden olmuştur.
21.11.2021
Elif Sarıcan Esmer
9

10.

• 15.yüzyılın ikinci yarısından sonra ortaya çıkan
olaylar insan düşüncesi üzerindeki baskının
azalmasında önemli rol oynadı.
21.11.2021
Elif Sarıcan Esmer
10

11.

Bizanslı
bilginlerin
İtalya’ya
Yerleşmesi
REFORM
HAREKETİ
İSTANBUL’UN
ALINMASI
İNSANIN
UYANIŞI
Kilisenin mutlak
otoritesine karşı
çıkış
MATBAANIN
KULLANILMASI
Hızlı bilgi transferi
İnsan ufkunun
gelişmesiyle yeni
buluşlara yönelimlerin
başlaması
21.11.2021
AMERİKA’NIN
KEŞFİ
Elif Sarıcan Esmer
11

12.

• Bu yaşananlar Avrupa ülkelerinde Hümanizma ve
Rönesans’ın gelişmesi ve yayılması için temel
hazırlamıştır:
• Rönesans ile birlikte Ortaçağ düşünce sisteminden büyük
ölçüde uzaklaşılmıştır.
• Hümanizma ile antik çağ edebi ve kültürel yönden
yeniden canlanmıştır.
21.11.2021
Elif Sarıcan Esmer
12

13.

AYDINLANMA ÇAĞI
• 18. yüzyılda yayılarak, yüzyılın büyük bir kısmına
hâkim olan “aydınlanma” düşüncesine göre artık
insan aklını kullanmalıdır.
• Aydınlanmış insanın esas imajını geleneksel olan
her türlü bağlardan ve vesayet altına girmişlikten
kurtulma oluşturur.
• Aydınlanma felsefesi, eğitimde özgür, kendi
yeteneklerine ve gücüne inanan bireyler
yetiştirmeyi esas almıştır.
21.11.2021
Elif Sarıcan Esmer
13

14.

• Fransız devrimi yalnızca Fransa’da soylular ve
halk arasındaki gelir dağılımı dengesizliğinin su
yüzüne çıkışını değil;
• eşitlik, özgürlük, kardeşlik fikirlerinin ortaya atıldığı
• bunun uygulanabilmesi için özellikle eğitimde değişiklik
yapılmasını öngören bir düşünce hareketidir.
• Eğitim dini içerikten uzaklaşmıştır.
21.11.2021
Elif Sarıcan Esmer
14

15.

ENDÜSTRİ ÇAĞI
• Endüstri toplumu geçmişin tarım toplumundan
oldukça farklı nitelikler taşır.
• Bu toplum türünde ev tipi üretim yerini
fabrikalarda kitle üretimine bırakmıştır.
• 19. yüzyılda İngiltere’de başlayan Sanayi Devrimi
sonucunda İngiliz ve Amerikan eğitim
sistemlerinde yaşanan değişiklikler, 20. yüzyılda
eğitimin bilimsel dayanaklı bir uğraş alanı olarak
ele alınmasını sağlamıştır
21.11.2021
Elif Sarıcan Esmer
15

16.

21. YÜZYILDA EĞİTİM
• Teknolojinin kullanımı sayesinde insanın eğitimi
için geçmişe göre daha fazla seçenek ve olasılık
vardır.
• Eğitim kuramcıları, içinde bulunduğumuz çağa
uygun olarak “aktif birey” yetiştirme konusuna
vurgu yapmaktadırlar.
Birey odaklı olma
21.11.2021
Elif Sarıcan Esmer
16

17.

İLETİŞİM TEKNOLOJİLERİ
• Bilginin Hızlı Transferi
bilgiye daha kolay ulaşılmasına
olduğu kadar, bilginin hızla kullanılıp
eskimesine de neden olmaktadır.
• Çok Kanallı Bilgi Akışı
bir konuyu farklı boyutları ile
öğrenebilmek için bazı fırsatlar
yaratsa da aynı zamanda karar
vermeyi güçleştirmekte
21.11.2021
Elif Sarıcan Esmer
17

18.

• Eğitim alanında “bireyin nasıl eğitileceği ya da nasıl
öğreneceği?” sorusunun yanıtına ilişkin görüşler,
bireylerinin taşıması gereken özellikler hakkında da
bilgi vermektedir.
21.11.2021
Elif Sarıcan Esmer
18

19.

21. YÜZYIL BİREYİNİN ÖZELLİKLERİ
BUGÜN EĞİTİMİN
AMACI
Dünya
Toplumsal
sorunlarına
çıkarlara
mantıklı çözümler uygun kararlar
öneren
verebilen
Teknolojiyi
kullanmaya
hâkim
Araştıran
düşünen
Yeni
fikirler üretebilen
BİREYLER YETİŞTİRMEKTİR
21.11.2021
Elif Sarıcan Esmer
19