Artefaritaj lingvoj

1.

Artefaritaj lingvoj
• Antaŭparolo

2.

Grupoj de artefaritaj ligvoj
I. Filozofiaj lingvoj
II. Miksitaj lingvoj
III. Planlingvoj

3.

- Lingwe universelle de Kartezio 1629 j.
(René Descartes)
- Analiza lingvo far John Wilkins
- Аналитический язык Джона Уилкинса
- Язык программирования Prolog

4.

I grupo а) Projekto de filozofia sistemo:
George Dalgarno – 1661 j.
“Skam” - «Dia favoro»,
“Skaf” - «adori»,
“Skab” - «juĝi»,
“Skag” - «peti»,
“Neka” - «ĉevalo»,
“Neke” - «azeno»,
“Neko” - «mulo».

5.

6.

7.

F. F. Sudre (Fransua Sjudr)

8.

I grupo b) Soljresolj F. F. Sudre – 1817
jaro.
«si» - «jes», «do» - «ne», «do-re» «mi», «do-mi» - «vi», «re-do» «mia», «do-re-do» - «tempo», «domi-solj» - «Dio» (interalie, tiu triado
de tonalo do maĵoro harmonias kaj
agrablas laŭ aŭdado), «solj-mi-do» «diablo».

9.

III.
Planlingvoj:
Lingvoj, konstruitaj surbaze naciaj ligvoj
• esperanto
• ido
• novialj
• okcidentalj
• interlingva
• Idiom neŭtralj
• bolak
• interglos

10.

11.

12.

13.

I grupo C) Loglan ( Dr. James Cooke
Brown ) – 1955 jaro.
Kaj ĝia ido
Lojban
• «GISMU» - radikaj vortoj el kvin literoj
• «LUĴVO» - kunmetitaj vortoj el du kij pli da
«gismo»
• «ŜMAVO» - strukturaj vortoj
• «BRIDI» - logika rilatumo
• «SELBRI» - determinanta vorto por
«BRIDI»
Ekzeplo:
• “la djan. klama le zarci” - «Joĥano iras
vendejen»

14.

I. Fragmentoj el kurso de
lingua cosmica (LINKOS)
• * ** *** **** *****…
• * = 1, ** = 2, *** = 3…
1 + 1 = 2, 1 + 2 = 3…
• …
• A ® B: 2 + 3?
B ® A: 2 + 3 = 5.
A ® B: Korekte

15.

UNL (The Universal Networking Language) –
Universala lingvo de interreto1996 j.
http://www.unl.ias.unu.edu/
UW (de angla. universal word – universala vorto).
Paroj de specoj (f > S), kie f - ioma semantika bbinara
rilatumo, kaj S - alia, diferenca de la tiu.
icl – hiponima rilatumo (de angla. inclusion)
equ – rilatumoj de sinonimio (equal)
ant - antonimioj (de angla. antonym)
obj - objekto (object)
agt - agento (agent) de akto.

16.

The dog caught a wild cat
UNL-prezento:
[S]
agt(catch(icl>#event).@past.@pred.@entry,
dog(icl>animal).@def)
obj(catch(icl>#event).@past.@pred.
@entry, cat(icl>animal).@indef)
mod(cat(icl>animal).@indef,wild(icl>#state,
ant>domestic))
[/S]

17.

dog
• dog(icl>animal) - hundo (animalo)
• dog(icl>male) - virhundo
• dog(icl>#event, agt>human) – mordumi
per hundoj (#event indikas je tio, ke la UW
– estas iu ago
• dog’s meat(icl>food) – viando por hundo
• dog’s meat(icl>meat) - hundaĵo

18.

II. Volapьk (Johann Martin
Schleyer) – 1879 jaro.
“lцfon” - «ami»:
“lцfob” - «mi amas»,
“lцfom” - «li amas»,
“lцbobs” - «ni amas»,
“lцfoms” - «ili amas»,
“дlцfof” - «ŝi amis»,
“ilцfol” - «ci ekamiĝis»,
“olцfols” - «vi amos»

19.

Preĝo «Patro nia» je VOLAPUKo
O Fat obas, kel binol in sьls,
paisaludomцz nem ola!
Kцmomцd monargдn ola!
Jenomцz vil olik, дs in sьls, i su tal!
Bodi obsik vдdeliki givelцs obes adelo!
E pardolцs obes debis obsik,
дs id obs aipardobs debeles obas.
E no obis nindukolцs in tentadi;
sod aidalivolцs obis de bad.
Jenosцd!

20.

III. IDO (Louis Beaufront) -1907 j.
Planita kiel plibonigo de la
ESPERANTO, finfine nur pelmelis
en vicojn de entuziasmuloj de la
projekto kaj malakiris
popularecon, komparebla
almenaŭ kun tiu, kiu iam havis
VOLAPUKo

21.

III.
INTERLINGVA
Giuseppe Peano – 1905 j.
Latino Sine Flexione
Havas unu formon de substantivo kaj adjektivo
Forestas sekso каj kaĝo
Unuecan por ĉiuj substantivoj finaĵo de pluraloj
Verboj ne ŝanĝas formojn depende persono aŭ
nombro

22.

III. NOVIALJ(Otto Jespersen)-1928
г.
• Substantivoj ne havas sekson
• Unueca finaĵo de pluralo
• Adjektivoj kaj verboj ne ŝanĝiĝas depende
persono kaj nombro
• Domino de germanajn radikoj kaj
gramatikaĵoj

23.

Unueca universala lingvo
ESPERANTO
- Estas perspektiva
- disvastigita
Ĝi estas viaelekto por internacia
komuniko!

24.

Lingvo de Viljam Sajdis 1906 j.

25.

Esperanto – estas la lingvo komunika