Балалардағы аш ішек пен тоқ ішектің сәулелік диагностикасы

1.

СӨЖ
Тақырыбы: Балалардағы аш ішек пен
тоқ ішектің сәулелік диагностикасы.
Орындаған: Қалдарбек Н.С
Тобы: В-ЖМҚА-05-19
Қабылдаған: Шапамбаев Н.З
2021ж

2.

І. Кіріспе
ІІ. Негізгі бөлім
1. Аш ішек, тоқ ішек
анатомиясы.
2. Ішек аурулары.
3. Перфорация, жедел ішек
өтімсіздігі.
ІІІ. Қорытынды
IV. Пайдаланылған әдебиеттер

3.

Тоқ ішек
intestinum crassum
Тоқ ішек іш қуысы мен жамбас астау
қуысының аралығында орналасқан.
L=1-1.65m
Көлденең ені - 5-8см
Тік ішек-4см
Тиісінше: 1.Жоғарылаған бөлігі
2.Көлденең бөлігі
3. Төмендеген бөлігі
4. сигма тәрізді ішек
5.тік ішек

4.

Бұлшықеттік қабығының жинақталып
орналасуына байланысты 3 таспа
түзілген:
1. Шажырқайлық
таспа
2. Шарбылық таспа
3. Бос таспа
*Қампайлар
*Шарбылық өсінділер

5.

Соқыр ішек
Caecum
Тоқ ішектің бастапқы кеңійген жері. Оң мықын шұңқыры мен
қырының аралығында орналасқан.
АЛдыңғы беті - іштің алдыңғы қабырғасымен;
Артқы беті - оң мықын шұңқыры мен улкен бел бұлшықетімен
шектеседі.
Ішастармен интраперитонеальді жауып орналасқан. Шажырқай жоқ.
L=6-8cm
Көлденең ені = 7-7.5cm

6.

Құрттәрізді өсінді
Ішастармен
интраперитонеальді
орналасқан.
Шажырқайы бар.
L=2-20cm
Lорт=8,6см
Ені=0.5-1cm
Төмен қарай бағытта 40-45%
Латеральді бағытта 17-20%
Жоғары бағытта 13%

7.

Тексеретін бір түтік болғандықтан өңеш,
асқазан және ішектерді рентген сәулесімен
зерттеудің ортақ қағидасы (негізгі) бар – ол
контрастық зат беріп тексеру. Себебі
медиастинум мен құрсақ қуысындағы
мүшелердің барлығы қалыпты жағдайда
рентген сәулесін теңге жақын өткізеді,
сондықтан өңеш, асқазан, ішектердің қасында
орналасқан мүшелердің көлеңкесінен
зерттелуші мүшенің көлеңкесін көбіне
ажыратуға мүмкін болмайды. Тек сәуле
тоқтатпайтын газ жиналғанда, немесе тас, тағы
басқа рентген сәулесін тоқтататын бөгде
заттарды жұтқанда (темір т.б.) олардың
көлеңкесі мен орнын байқауға болады.

8.

Негізгі контрастыққ зат – барийдің күкірттегі
сульфаты. Барийдің күкірттегі сульфаты – ақ
түсті ұнтақ, дәріханада 100 гр мөлшерде
қапталған түрінде сатылады. Дайындағанға
дейін түйіршіктері болады. Науқасқа бере
алдында күрделі дайындықтан өту керек.Суға
салып қайнатады.Қайнатылған қойыртпақ
науқасқа берер алдында миксер арқылы (ішетіні
100 гр қойыртпақ+100 мл қайнаған су;контрасты
клизма – 600 гр қойыртпақ+100 мл қайнаған су)
біртекті, түйіршіксіз – “қаймақ” түріне жеткізілуі
керек.Барий күкірттегі сульфаты суға және ас
қорыту сөлдеріне ерімейді, денеге
сіңбейді,тітіркендірмейді,зақым
келтірмейді,ішкен немесе клизма түрінде
бұзылмастан ағзадан шығады.

9.

Барийдің күкірттегі сульфатын беру
мөлшеріне байланысты түтікті түрліше
толтыруға болады, негізгі екі түрі бар: ол
әбден толтыру және аздап ішкі қабатына
жағу.Ас қорыту түтігін зерттегенде
рентгенограммада үш кезеңін көру керек:
шырышты қабатының суретін;барий
күкірттегі сульфаты мен газдың түтікті
қатарлас толтырған кезеңін;соңында
антеградты зерттеуде немесе алдыңғы
кезеңінде ретроградтық зерттеу
контрастық затпен әбден толтырылған
түтіктің көрінісін. Түтікті барий күкіртті сульфатына әбден
толтырғанда көретініміз: орналасқан
орны, көлемі, пішіні, шекарасы,
ығыстырылуы, перистальтикасының
деңгейі, эвакуацияның жылдамдығы.

10.

Ирригоскопия
Барий күкірттегі сульфатын тік ішекке жіберу арқылы
ретрограты жіберу. Бұнда да тексерудің үш кезеңі бар:
бірінші кезеңі - тоқ ішекті толтыру;
екінші кезеңі – үлкен дәретке отыру;
үшінші кезеңі – тік ішек арқылы тоқ ішекті ауамен толтыру.
Ирригоскопияға дайындау:2-3 күн шкаласыз тамақ беру
қажет,зерттеу күнінің алдында 30 гр касторка майын ішу,
жатарда ішін сумен тазарту, таңертең тік ішек арқылы су
жіберіп тоқ ішегін тазарту.

11.

Париетография
Мүшенің қабырғасының
қалыңдығын зерттеу.Бұл үшін
түтіктің ішіне және сыртына газ
жіберу керек. Өңешті зерттегенде
ішіне зонд немесе сатуратор
арқылы ауа толтырылады,сыртына
– пневмомедиастинум тәсілдері
арқылы СО2 енгізіледі.

12.

Долихосигма
Ирригоскопия: ұзын,қосымша
ілмектері бар сигма тәрізді
ішек.

13.

Қозғалғыш соқыр ішек
Рентгенологиялық зерттеу:
соқыр ішек кіші жамбас
кескініндегі тік ішек
деңгейінде анықталуыу
мүмкін немесе бауыр
астында орналасуы мүмкін,
бұл атипті аппендицит
кезінде негіз болады.

14.

Аганглиоз
Немесе ГИРШПРУНГ ауры.
Ирригоскопия: кеңейген және
ұзарған тоқ ішек,
ректосигмоидты бөлімі
тарылған.

15.

Дивертикулез

16.

Рентгенологиялық
зерттеу:
контрастылау
кезінде ішек
қабырғасының
айқын мойны бар
әртүрлі өлшемді
дөңгелек шығулары
анықталады.

17.

Крон ауруы

18.

Көбінесе жіңішке ішектің терминалды бөлімінде тоқ ішектің
зақымдалуымен бірге жүреді.
Рентгенологиялық зерттеу: ауыз арқылы және контрастты
клизма арқылы ішекті контрастылау кезінде негізгі
рентгенологиялық белгі - шектелген аймақтағы ішектің
айқын тарылуы болып табылады; ішектің қалдық
эластикалығы сақталған; тарылу жиегі жаралардың
себебінен тісшеленген; жиі ішекаралық және сыртқы жылан
көздер анықталады. Шырышты қабық өзгерген;
зақымдалған аймақтан сау аймаққа өту біртіндеп.(16слайд
суреті)

19.

УДЗ ішек қабырғасының
қалыңдауын анықтау
мақсатында жүргізіледі.

20.

КТ, МРТ: ішек
қабырғасының қалыңдауы,
ішастардың бүрісуі және
лимфа түйіндерінің
ұлғаюы. Крон ауруы,
абсцесс, жыланкөз
асқынуларының
диагностикасы үшін
қолданылады.

21.

Колит
Ирригоскопия: көбінесе ішектің дистальді
бөлімдеріндегі шырышты қабық қатпарларының
айқын ісінуі. Қатпарлардың жолы өзгерген
ұзынынан.
Созылмалы арнайы
емес жаралы колит
Рентгенологиялық зерттеу: шырышты қабықтың
қалыңдаған, ісінген псевдополипозды қатпарлар түрінде
болуы, қатпарлар жолының өзгеруі, ішек қуысының
тарылуы, гаустрациясының жазылуы немесе болмауы,
қабырғасының эластикалығының төмендеуі.

22.

23.

24.

Асқазан және ішек перфорациясы
Іш рентгенографиясы: перфорациясының тән белгісі едәуір жоғары
бөлімдерде орналасқан құрсақ қуысындағы бос газ болып табылады
Перфорациясының орнын анықтау үшін перфорация тесігінен
құрсақ қуысына енетін, суда еритін контрастты заттар арқылы
контрасты зерттеуді жүргізуге болады.
КТ: құрсақ қуысында газ және сұйықтық, РКЗ-ң қуысты мүшеден
шығуы, ішек қабырғасының жергілікті қалыңдауы және ішастар
инфильтрациясы.

25.

Жедел ішек өтімсіздігі
Ішек қуысын тарылтатын бөгетпен шақырылатын
функционалды немесе динамикалық , және механикалық
жіңішке және тоқ ішектік өтімсіздікті ажыратымыз.
қ
ы
ал
ик
ан
ех
М
қ
ы
ал
ик
м
на
Ди

26.

27.

28.

Пайдаланылған әдебиеттер
*Лучевая диагностика учебник: Г.Е.Труфанов
*Сәулелі диагностика оқулық: Г.Е.Труфанов
аударма: А.Б.Ахметбаева
*Атлас, адам анатомиясы 2том: Ә.Б.Әубәкіров, т.б
*Анатомия, Физиология и гигиена детей младшего
школьного возраста; О.Л.Петришина, Е.П.Попова