Similar presentations:
Бірлестіктер экологиясы
1.
Орындаған:Вет.сан,14-топ Мусатова,Нурпеисова,СадыбековТексерген:Жокушева З.Г
Қостанай, 2011
2. Жоспар:
1.Бірлестіктер мен жүйелердіңэкологиясы(синэкология)
2.Экожүйелердің негізгі типтеріне сипаттама
3.Экожүйенің энергетикасы
4.Экожүйелердің ұйымдасу заңдары
5.Экожүйелердің өнімділігінің заңдары
6.Экожүйелердің динамикасы мен дамуы
7.Биологиялық алуантүрлілікпопуляциялар,биоценоздар мен
экожүйелердің тұрақтылығының шарты
3.
Синэкология(грек тіл.syn – бірге)-әр түрге жататын өсімдіктер,жануарлар мен микроорганизмдердің популяцияларының
ассоциацияларын, олардың қалыптасу жолдары мен қоршаған ортамен
өзара әсерін зерттейтін экологияның бөлімі.«Синэкология»ұғымын
ғылымға енгізген швейцар ботанигі К.Шретер болып есептеледі.Әр
түрдің популяцияларының макрожүйеге бірігуінен түзіледі:
4.
БиоценозБиоценоз(грек тіл.bios- өмір, koinos- жалпы ортақ)- қоршаған
ортаның бірдей жағдайында бірге тіршілік ететін өсімдіктер,
жануарлар мен микроорганизмдер популяцияларының
жиынтығы.«Биоценоз»ұғымын 1877жылы неміс зоологы
К.Мебиус ұсынды.
5.
БиотопБелгілі бір дәрежеде
біртекті жағдайлармен
сипатталатын,
ағзалардың белгілі бір
бірлестігімен
қоныстандырылған
кеңістік биотоп(грек
тіл.topos –орын)деп
атайды.Бұл ұғымды
1940ж В.Н.Сукачев
ұсынған.
6.
Экожүйе дегеніміз-зат,энергия жәнеақпараттар алмасу нәтижесінде
біртұтас ретінде
тіршілік ететін кез-келген өзара
әрекеттесуші тірі ағзалар мен
қоршаған орта
жағдайларының жиынтығы.
1935ж А.Тенсли
Ұсынған.
7. Биогеоценоз(экожүйе)
Су факторлары(гидротоп)
Биотоп
Климаттық факторлары
(климатоп)
Топырақ факторлары
(эдафотоп)
Өсімдіктер
(фитоценоз)
Жануарлар
(зооценоз)
Биоценоз
Микроорганизмдер(микробоценоз)
8. Экожүйелердің жіктелінуі
ФункционалдықҚұрылымдық
9.
Құрлық экожүйелеріГеологиялық және физикалық белгілері
Бойынша ерекшеленеді
Өсімдіктердің табиғи белгілері
Су экожүйелері
10. Кең қолданылып жүрген құрылымдық жіктелу бойынша ғаламшарды төмендегі экожүйелерге бөледі:
Құрлық экожүйелері-тундра,тайга,ормандыдала,дала,шөлейт,шөл,тропиктер,тау
Тұщы су-ағынсыз су(көл,тоған),ағынды
су(өзен,бұлақ,жылға),батпақтар мен батпақты ормандар
экожүйелері
Теңіз экожүйелері-теңіздер мен ашық мұхит
11.
Негізгі белгісі-орманның болмауы.Өсімдіктер дүниесіастық тұқымдастардан,қияр,шағын ағашты өсімдіктер мен
қыналы-мүкті бірлестіктерден тұрады.Топырағы
қышқыл,қоректік заттарға кедей.
12.
Бореалды қылқанжапырақты ормандар тайга деген атпен белгілі.Циркумполярлық зона түзе отырып үздіксіз белдеу түрінде
Евразия,
Солтүстік Америка арқылы өтеді.
13.
Қоңыржай белдеудің ксерофилді бірлестіктері әр түрліаталады.
Ксерофилді шөптесін өсімдіктердің таралу
аймағына әр түрлі
ұзақтағы қыс,жылы құрғақ жаз,жаздағы жауын шашын
мөлшерінің максимум болуы тән.
14.
Қоңыржай белдеудің астық тұқымдасөсімдіктер даласы
бірнеше жалпы белгілермен сипатталады.
15. Солтүстік Америка бірлестігі
Материктің ортасында өте үлкен территорияныалып жатқан далалардың аналогы-прериялар
Альберта,Саскачеван,Манитобаның(Канада)Оңтүстік
-Батыс бөлігін,Дакортаның шығыс бөлігін,Мексика
шығанағы бойынша Техастан Флоридаға(АҚШ)дейінгі
жерді алып жатыр.
16.
Шөлді жерлердің бірлестік типі,қоңыржай,субтропиктік жәнеторпиктік табиғат белдеулері жағдайында қалыптасады.
17.
Биологиялық өнімділік-экожүйелердегіорганикалық заттың жасалу жылдамдығы.
Бірінші реттік өнімділік-бірінші реттік
өндірушілердің биомассасының түзілу
жылдамдығын айтады.
Екінші реттік өнім-гетеротрофты ағзалардың
органикалық заттарды жинау
жылдамдығын айтады.
18.
Жалпы біріншіреттік
өнім
Өсімдіктердің энергия жинау
Жылдамдығы.(ЖБӨ)
Таза бірінші
реттік
өнім
Тыныс алу мен басқа тіршілік
процестерінің
жұмсалатын энергияны
алып тастағандағы
органикалық заттың жиналу
жылдамдығы.(ТБӨ)
19.
Экожүйе динамикасыТәуліктік
Маусымдық
Көпжылдық
20.
Белгілі бір уақытта жердегі бірбиоценоздың екіншісімен алмасуын айтады
(лат.successions-бірізділік,тұқым қаулау,кезектесу,ауысу).
Бұл ұғымды 1898ж.Г.Каулсон енгізген.
21.
Берілген орта жағдайындағы экожүйенің дамуыныңсоңғы тұрақты күйі.(грек.klimax –баспалдақ).
Бұл ұғымды 1916ж Ф.Клементс ұсынған.
22.
Экожүйенің өзінің тепе-теңдігін ұстауғаҚабілеті мен өздігінен реттелуін айтады.
23. Түрлік алуантүрліліктің жоғарғы болуы осы күрделі жүйелердің төмендегі қасиеттерін қамтамасыз етеді.
1.Бөліктерінің өзара бір-бірін толықтыруы2.Түрлердің бір-бірін ауыстыруы
3.Реттеушілік қасиеті
4.Функцияларды қамтамасыз етудің
сенімділігі