Ішек өтімсіздігі

1. Ішек өтімсіздігі

«ҚАЗАҚСТАН-РЕСЕЙ
МЕДИЦИНАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ»
МЕББМ
НУО «КАЗАХСТАНСКО-РОССИЙСК
МЕДИЦИНСКИЙ УНИВЕРСИТЕТ»
Ішек өтімсіздігі
Орындаған: Мұқаш Б.
Тобы:618 ЖТД
Тексерген: Толепбергенов Г.К.

2. Ішек өтімсізділігі – асқазан - ішек ішіндегі тағамдық заттардың жылжуының бөлшектеп немесе толығымен өтпеуімен сипатталатын

ауру.

3.

4.

Жіктелуі:
Шығу тегі
бойынша
Механикалық
ішек
өтімсізділігі
Пайда болу
механизміне
байланысты
Ішек
өтімсізділігі
Клиникалық
ағымына
байланысты
Өтімсізділігіне
байланысты

5.

Шығу тегі
бойынша
Туа пайда болған
(даму кезіндегі
ақаулар: тоқ ішек
пен жіңішке ішектің
атрезиясы, артқы
тесік атрезиясы)
Жүре пайда болған

6.

Пайда болу
механизміне
байланысты
Механикалық
Динамикалық

7.

Механикалық ішек
өтімсізділігі
Обтурациялық
(шажырақай
тамырларын баспай)
Странгуляциялық
(тамырлардың
қысылуымен)
Аралас
(странгуляциялық пен
обтурациялықтың
комбинациясы)

8.

9.

Толық
Созылмалы
Клиника-лық
ағымына
байланыс-ты
Жедел
Бөлшектік

10.

Обтурациялық ішек
өтімсізділігі ішек саңылауы
ісіктерімен, язвамен,
операциядан кейінгі
тыртықтарымен, өттің
тастарымен, копролиттермен,
аскарида түйіндерімен,
жұтылған бөгде заттармен,
ішектердің жабысуымен
сипатталады.

11.

Клиникалық көрінісі кезінде іштің
жоғарғы бөлімінде қатты, шұғыл
ауырсыну және өтпен қоса көп мөлшерде
құсық. Науқастың жағдайы ол
горизонтальды не шынтақ – тізе қалпына
тұрғанда жедел жақсарып кетеді.ренгендік
тексеріс кезінде асқазан мен 12 елі
ішектің көлемінің ұлғаюы, контрастік
тексеріс кезінде контрастік заттың 12 елі
ішектен ары өтпеуі байқалады.

12.

Негізгі симптомдары
Валя симптомы-баллон таризді туйін бөлу
Кивуля-перкуссияда металликалық тимпаникалық
дыбыс
Мондора-урленген доп сияқты іш кебу
Лоттейсен-тыныс алу жүрек аускультацияда
шуылдар естиледң
Спасокукоцкий-тамшы шуы ішек қабатына жиналған
суйыктық
Гробовая тишина-аускультацияда перистальтика
шуы естілмеу
Склеров-созылмалы салданудан ішек ішіндеги
сұйықтық шайқалу шайқалу шуы

13. Клиникасы мен диагностикасы

Әдетте бұл ауру жедел және
толғақ тәрізді ауырсыну мен көп
рет құсулармен сипатталады.
Жалпы ренгендік қарау кезінде
жіңішке ішектің газбен үрленген
байламдары “спираль тәрізді“
болып көрінеді.

14.

Ішектің нәжіс тастарымен бітелуі
негізінен тоқ ішекте жүреді. Ішек
өтімсізділігінің бұл түрі көбінде егде
жастағы, созылмалы энтерокалит,
жүйелі іш қатулармен ауыратын
адамдарда кездеседі. Бұлар ұзақ жылдар
бойы ішекте жиналып , еш белгісіз өтуі
мүмкін. Копролиттер өз бетімен
нәжіспен шығады. Бірқатар жағдайлар
кезінде ішек қабырғасында пролижиндер
мен нәжістік перитониттерге асқынуы
мүмкін. Хирургиялық емі колотамия,
тастарды алып, колостоманы
орнықтыру.

15.

Ішектің ісікпен обтурациясы барлық ішек
өтімсізділігінің 9-10 пайызын құрайды.
Әдетте обтурацияны жіңішке немесе тоқ
ішекте орналасқан қатерлі ісіктермен
шақырылады. Клиникалық белгілері баяу
басталып жедел асты өтеді. Әдетте олар
қатерлі ісіктің белгілерімен қатар жүреді,
яғни бұл кезде науқас қатты жүдеп қан ағу
мен интаксикациясы байқалады. Жиі ішек
өтімсізділігі доға тәрізді ішектің қатерлі
ісігінің бірінші белгісі болып табылады. Емі
тек хирургиялық.

16.

17.

Странгуляциялық ішек
өтімсізділігі кезінде
шажырақайлардың қан
тамырлары басылып, ішектің өз
осі бойына оратылып қалу,
ішектің бойында бірнеше
байламдардың пайда болуы,
сыртқы және ішкі жаралар
кезінде ішек байламдарының
жарадардың арасына қысылып
қалуы, ішектердің шажырақай

18.

Ішектің бұралуы (volvulus) ішектің
өзінің шажырақайымен көлденең
жазықтықта бұралуы. Ішек
өтімсізділігінң бұл түрі барлық
өтімсізділік арасына 4-5 пайызын
құрайды. Ішек бұралулары жіңішке,
сигма тәрізді және соқыр ішекте
кездеседі. Қалыпты жағдайда ішек
байламдары көлеміне байланысты 180
градусқа дейін бұрылады, одан асып
кеткен жағдайда ішектің саңылауы
жабылып, шажырақайдың
тамырларын басып қалады.

19. Клиникалық көрінісі мен диагностикасы. Ішектің бұралуы жедел түрде басталады. Ауру әдетте ауыр жалпы және жергілікті клиникалық

симптоммен,
жедел странгуляциялық ішек өтімсізділігіне тән түрде
өтеді. Негізгі симптомы жедел, қатты ауырсыну. Жиі
науқастар ауырсынудан айқайлап, мазасы кетіп, арнайы
қалыптарда болады. Басынан бастап құсу көлемді және
көп қайталанады. Науқастың жалпы жағдайы өте ауыр,
іші аздап ісінген.
Жалпы рентгендік тексеріс кезінде ауру басталғаннан
кейін 1-2 сағат өткеннен соң Клойбер тостағаншалары
көрінеді.
Болжам. Өте ауыр, өлу дәрежесі 30 пайыз.

20.

21.

Тыртықтар жүре
және туа пайда
болған ішек
байламдарының
жабысуы
Жедел түрде
арықтау
нәтижесінде
шажырақай
жапырақшаларының
арасында
майлардың жоғалуы
Туа пайда болған
немесе жүре пайда
болған
шажырақайдың тым
ұзын болуынан
Ішек
бұрауына
бейім түрі

22.

Жүре пайда болған
түрі
Кеуде қуысында
кенеттен қысымның
көтерілуінен ішек
байламдарының
араласуы
Алиментарлық
факторлар
(уақытында
тамақтанбау, ұзақ
уақыт аш болып,
құрғақ тамақты көп
жеу.

23. Ішектердің түйіншектелуі (nodulus intestini ) шажырақайларлар қан тамырларының ауыр бұзылысымен және тоқ ішек пен жіңішке

ішектің көп
көлемді микрозымен сипатталады. Түйіннің пайда
болуына аз дегенде ішектің екі ілмегі қатысады. Ішек
ілмектерінің бірі двухстволка түрінде өзінің
щажырақайымен ось түзіп, екінші ілмек те өз
шажырақайымен біріншіні айландыра бір немесе
бірнеше орам жасап, бірінші ілмекті қысады, сонымен
қоса өзі де странгуляцияға ұшырайды. Әдетте ол
жіңішке және мықын ішектер. Көп жағдайларда
жіңішке ішек пен сигма тәрізді ішек арасында немесе
жіңішке ішек пен соқыр ішек арасында.

24. Клиникалық көрінісі мен диагностикасы

Ішек түйіншектелуі деп болжамдау
жіңішке ішектің клиникалық және
ренгенологиялық көрінісі тоқ ішектің
өтімсізділігімен қатар жүргенде болады.
Емі – хирургиялық. Бастапқы сатысында
түйіншектерді шешу, кейінгі сатыларында
тоқ және жіңішке ішектердің көп
көлемдерінің резекциясы.
Болжам. Жиі сәтсіз, летальдылық 25
пайыз.

25. Ішектің инвагинациясы (invaginacio intestini)

Инвагинация – жоғарғы жатқан ішек бөлімі
төменде жатқан бөліміне енуімен
сипатталатын ішек өтімсізділігінің түрі
(төмен түсуші инвагинация). Ішектің керісінше
бағытта енуі (өрмелеуші инвагинация).
Этиологиясы. Енуші ішекте қандай да бір
патологияның болуы (ісік, гемотома,ісікті
инфильтрат) олар өз кезегінде перстальтикалық
қысқартулар әсерінен ішек саңылауымен
дистальді бағытта жылжып өзімен ішектің
қабырғасын ертіп, соның салдарынан басқа
ішекке енеді.

26. Клиникалық көрінісі мен диагностикасы

Балаларда көбінесе жедел, ал ересектерде жедел асты
түрі кездеседі. Аурудың жедел түрінде кенеттен басталып
кейде энтеритта немесе іш өткізетін дәрілерді
қабылдағаннан кейін басталады. Басты симптомдары –
жедел,
толғақтық
ауырсыну.
Олар
ішектің
перистальтикасы қатты жиырылуымен және оның
босаңсуымен қоса бір жиілікте өтеді. Ішті қараған кезде
айтарлықтай перистальтиканы байқаймыз.
Диагнозы негізінен толғақтық ауырсыну, пальпация кезінде
іштің оң жақ бөлімінде шұжық тәрізді түзілімдер, қанды
нәжіс триадасымен сипатталады.
Емі – операциялық, науқастың стационарға түскеннен
кейін алғашқы екі сағат арасында.

27. Динамикалық ішек өтімсізділігі

Ішек өтімсізділігінің бұл түрін
ішектің моторикалық функциясын
реттейтін нейрогуморальді жүйенің
бұзылуы шақырады. Паралитикалық
ішек өтімсізділігі перистальтиканың
толық болмауы бұлшық еттің
қабатының тонусының әлсіреуімен
өтеді. Ішек газ тәрізді және
сұйықтыққа толы.

28. Этиологиясы:

Паралитикалық ішек өтімсізділігі
іш қуыс ағзаларының қандай да
бір аурулары мен травмалардың
асқынуынан дамиды.
Перитониттің барлық түрі
паралитикалық ішек
өтімсізділігінің симптомдарына
әкеледі.

29. Клиникалық көрінісі мен диагностикасы

Негізгі симптомдары ауырсыну, құсу,
нәжіс пен газдың шықпауы, іштің
кебуі. Ауру негізінен тұйық, керіп
тұрғандай болады, нақты иррадиация
мен локализация орындары жоқ.
Емі: комплексті, консервативті.
Науқастарға асқазан мен 12 елі ішекті
жиі катетордың назогастральді түрімен
Миллер-Эббот зонды арқылы
декомпрессия жасап отыру қажет.

30. Спастикалық ішек өтімсізділігі

Бұл
ішек
өтімсізділігінің
сирек
кездесетін
түрі.
Ішектегі
заттар
бұлшықеттердің спазмына байланысты
өтпей қалуы.
Этиологоиясы: ішек өтімсіздігінің бұл
түрі ағзаның ауыр металдармен,
никотинмен, уремиямен зақымдалған
кезде туындайды. Спазм ұзақтығы
бірнеше минуттан сағаттарға дейін
созылуы мүмкін.

31. Клиникасы мен диагностикасы:

Спастикалық ішек өтімсіздігі кез-келген жаста дамуы
мүмкін. Ауру кенеттен басталады. Негізгі симптомы
толғақ тәрізді қатты ауырсыну. Аурудың нақты
локализация орны жоқ, іштің барлық аймағына
жайылады. Толғақ кезінде науқас тқсекте аунап
айқайлайды, диспепсиялық бұзылыстар тән емес.
Жалпы ренгендік шолу кезінде ішектің спастикоатоникалық жағдайы байқалады.кей кезде жіңішке ішек
бойымен сол жақтан жоғарыдан төмен оңға
бағытталған
тізбекте
орналасқан
Клойбер
тостағаншалары көрінеді.
Емі: консервативті. Науқастарға спазмалитиктер
физиотерпевтикалық процедуралар, ішіне жылу қою,
негізгі аурумен күресу.

32.

33.

Диагнозды анықтау келесі тұтас кебуі.
жағдайлар негізінде
жүргізіледі :
9. Ішектің күшті қозғалуы.
1. Анамнез.
2. Толғақ тәрізді ауыру.
3. Құсық.
4. Жел мен нәжіс жүрмеуі.
5. Тахикардия.
6. Қан қысымының
төмендеуі.
7. Тіл құрғақтығы, кірлігі.
8. Іш асимметриясы, кейінде
10. Валь симптомы - ішек
қозғалысының көзбен
көрінуі, шалпыл дыбысы.
11. Қан қоюлануы, ЭТЖ
шапшаңдануы, хлоридтер
кемістігі (500-550-ден 400300 мг/проц. дейін).
12. Олигоурия.
13.Ретгенмен тексергендеКлойбер тостағаншасы,
контрасты заттың ұзақ
сақталуы.

34.

Ішті қолмен сипау ,басу - ішті қолмен басып, сипап
тексерумен іштің кебуі салдарынан пайда болған "ісік" – (шектелген іш
кебу), шұжық формалы "ісік", обтурация беретін ісік немесе қабыну
инфильтраты анықталады.
Ішті саусақпен соғу (перкуссия) мен – тимпанитті - жіңішке дыбыс және
ішектің экссудат жиналған орындарынан жуан дыбыс шығатындығы
анықталады.
Ішті тыңдаумен (аускультация) - ішектегі газдың және сұйықтың
қозғалып ағуына байланысты дыбыс, кейде тамшы дыбысы естіледі.
Перитонитпен асқынған ішек түйілуінде ішек дыбысы жоқ - іште "үрейлі
тыныштық". Бұл ішек салдануымен байланысты симптом - жаман, қатерлі
жағдайдың куәсі. Егер бұдан әрі қажетті операция кешіксе коллапс
басталып науқас өліміге ұшырайды.
Тік ішек және қынап арқылы еркектерде - тік ішек, ал әйелдерде жыныс
мүшесі арқылы тексеріспен – оларда ісік жоқтығы анықталады.
Кейде ішекке қоса екінші қолмен ішті тексереді. Тік ішекке енгізілген
саусақта қан көрінуі инвагинацияны, ал жұмсақ ауырғыш "ісік" анықталуы
Дуглас абсцессін дәлелдейді. "Обухов ауруханасының симптомы" - (тік
ішекте дәрет жоқ, ішек созылмалы, кеңейген, сфинктер ашық) ішек
түйілгендігінің дәлелі.

35.

Рентгенмен тексеру - көптеген мәлімет береді.
Газбен созылған ішекте Клойбер тостағаншасы
деп аталатын көлденең деңгейлі сұйық көлеңкесі
және "балық скелеті" деп аталатын ішектің
кілегейлі қапшығының қыртыстану көріністері
анықталады.
Аталған хабарлар арқасында ішек ішіндегі нәжіс
пен газдың шығуына белгісіз кедергінің барлығы
айқындалады. Бұдан соң кедергінің түрі, оның
орналасқан орны және кедергіге әкелген ауру
анықталады.
Бірақта, ішек түйілуі анық болса аталған
сұрақтарға толық жауапты күтпей ауруды жедел
операцияға алу қажет. Өйткені ішек түйілуінің
барлық көріністерінің пайда болуын күту ауруға
зор қатер туғызады.

36.

37. Ирригоскопия

38. Колоноскопия

39.

Ішектің механикалы түйілулері жедел операциямен
емделеді. Консервативті емдер перитонит көрінісінсіз ішек
байлауында және динамикалы ішек түйілуінде
қолданылады.
Консервативті ем - сифонды клизмадан және ішекке
жиналған сұйықты белсенді тазалаудан құралады. Ішекті
тазарту үшін ұзындығы 3 метрге тең Аббот-Миллер зондын
жұтқызып ол арқылы ішектегі сұйъқ сорылып одан соң
жуылады.
Новокаинмен паранефральды қоршау орындалады.
Қоршау ішектің механикалы түйілуін динамикалы
түйілуінен айыруға да көмектеседі. Қанға - 10% - 100 мл тұз
ерітіндісі, ет арасына атропин егіледі. Аталған
консервативті ем 1-2 сағат мөлшерінде қажетті шипалық
көрсетпесе ауруды операцияға алу қажет. Операция
алдында 1-2 литр физиологиялық ерітінді, 5%глюкоза,
плазма құйылады.
Жансыздандыру кеңірдек интубациясымен наркоз және
миорелаксация.

40.

Операция жолы - орталық лапаротомия. Іш
ашылғаннан соң ең алдымен ішектің түйілу
себебін, оның орналасқан орнын тауып кедергі
жойылады.
Ішектің кедергісін анықтау үшін ең бірінші соқыр
ішек тексеріледі. Егер ол өзгермесе онда кедергінің
ащы ішекте орналасқандығы анық.
Кедергі анықталғаннан соң ішек жара бетіне
шығарылады (эвентрация). Ішек шажырқайына
новокаин егіледі. Жараның бетіне шығарылған
ішек дымқылданылған салфеткамен жабылады.
Ішектегі нәжісті ішекті тесіп (энтеротомия), тесік
арқылы өткізілген зондтың сыртқы ұшын
сорғышқа не үлкен шприцке (шприц Жанэ)
жалғайды.
Екінші тәсіл -ішектегі нәжісті жоғарыдан төмен
сауып ағызу "сауу әдісі"

41.

42. Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

Кузин М.И. - Хирургические болезни (2002)
Дұрманов Қ.Д.-Жалпы хирургия:Оқулық.Алматы.
Қасенов Т.С.,Дұрманов Қ.Д.-Жалпы
хирургия.
А.Нұрмақов.
Андросов Н.С. - Симптомы и синдромы в
хирургии