Жүрек қан тамыр жүйесі ауруларының функциональді зерттеу әдістері (СМАД,Холтер-мониторлау, ЭКГ, Эхо-ЭКГ)

1. Тақырыбы: Жүрек қан тамыр жүйесі ауруларының функциональді зерттеу әдістері (СМАД,Холтер-мониторлау, ЭКГ, Эхо-ЭКГ)

«Астана медицина университеті » КеАҚ
Ішкі аурулар пропедевтикасы кафедрасы
Тексерген:Омиртаева Б.А.
Орындаған: Күзембай А.К.
Топ: 337 ЖМ

2. Жоспар

І. Кіріспе.
ІІ.Негізгі бөлім: Функциональді зерттеу әдістері
2.1. (СМАД) Артериялық қысымды тәуліктік мониторлау
2.2. Холтер-мониторлау
2.3. ЭКГ
2.4. Эхо-КГ
ІІІ. Қорытынды.
ІV. Пайдаланылған әдебиеттер

3.

Кіріспе

4.

Автоматизм функциясы.
Жүректің сыртқы тітіркену
болмаған кезіңде электр
импульстерін шығару
қабілетіне негізделген
Жиырылу функциясы.
Жүрек бұлшықетінің
қозуға жауап беру
қабілеті. Бұл функцияда
негізінен қысқартылған
миокард бар. Жүректің
түрлі бөліктерін біртіндеп
қысқарту нәтижесінде
негізгі - сорғы - жүрек
функциясы жүзеге
асырылады.
Өткізгіштік функциясы.
Жүректің қандай да бір
бөлігінде, жүрек бұлшық
етінің басқа бөлімдеріне
пайда болған қозуды
жүргізу қабілеті.
Тітіркену функциясы
мен рефрактерлік.
Миокард талшықтарының
қоздырғыштығы және
рефрактерлілігі жүрек
импульстерінің әсерінен
қозғалу қабілеті.

5.

Жүрек доғалары
Жүрек-қан тамыр
көлеңкесінің оң жақ
доғалары:
1. Жоғары өрмелеуші қолқа
2. Оң жақ жүрекше контуры
(екі доға арасындағы бұрыш оң
атроиовазалды бұрыш д.а)
Жүрек-қан тамыр
көлеңкесінің сол жақ
доғалары:
1. Қолқа доғасы
2. Өкпе артериясының негізгі
сабауы;
3. Сол жақ жүрекше
құлақшасы;
4. Сол жақ қарынша
(2 және 3 доға арасындағы
бұрыш сол жақ атроивазалды бұрыш д.а)

6. Жүректің камералары

Оң жүрекше-артына кеңейген. Оң жүрекше мен сол жүрекшенің аралығындағы пердеде
шұңқыр бар. Ананың құрсағында бұл жерде ашық тесік болады. Бала туғанда тыныс алумен
бұл тесік жабылып, орнында шұңқыр қалады. Оң жүрекшеге екі қуыс вена құяды. Оң жүрекше
мен қарыншаның арасында тесік бар. Тесікті үш жақтаулы қақпақша жауып тұрады. Бұл
арқылы қан жүрекшеден қарыншаға өтеді.
Оң қарынша- сол қарыншадан ет пердесімен бөлінген. Оның қуысы екі бөліктен тұрады.
1.Артқы-қарынша бостығы, 2.Артерия түтігі. Артерия түтігі жоғарысында өкпе сабауымен
жалғасады. Оң қарынша қуысының ішкі бетінде бұлшықет өсіндісі-емізік бұлшықеттері
орналасқан. Олардан жақтаулы қақпақшаларға сіңір талшықтары тартылған.
Сол жүрекше – оң жүрекшеге ұқсас, арты кеңейген, алды тарылған. Кеңейген бөлігіне төрт
өкпе венасы құяды. Бұл веналар арқылы жүрекке қан құйылады. Жүрекше-қарынша тесігі
арқылы қан жүрекшеден қарыншаға құяды, оны екі жақтаулы қақпақша жауып тұрады.
Сол қарынша – ішкі қабырғасында екі емізікше бұлшықет сіңір талшықтары бар қуыс. Қуыстың
алдыңғы, жоғары бөлігінен қолқа тесігі ашылады. Оны жарты ай тәріздес қақпақтар жауып
тұрады.

7. Үлкен және кіші қан айналым шеңбері

Үлкен қан айналым шеңбері – жүректің сол жақтағы қарыншасынан
қолқа болып басталып, одан артерия қан тамыр күйінде денеге
қанды тарқатады. Вена қан тамыры арқылы қанды денеден жоғары
және төменгі қуыс венасы болып жинап, оң жақ жүрекшеге келіп
құятын тұйық шеңбер.
Кіші қан айналым шеңбері – қан оң қарыншадан өкпе сабауы болып
өкпе қақпасы арқылы өкпеге кіріп, оттегігі байыққан қанды жинап,
қанды жүректің сол жүрекшесіне құяды.

8.

Жүрек және қан
тамырлар аурулары:
Туа пайда
болған
патологиялар
1. Ашық артериальды
өзек
2. Магистралды
тамырларының
Транспозициясы
3. Қолқа коарктациясы
4. Аорта стенозы және
т.б.
Жүре пайда
болған
патологиялар
1. Ревматоитды аурулар
2. Атеросклеротикалық
өзгерістер
3. Қан тамырларының
бқзылыстары
4. Тағыда басқа аурулар
(жаңа
түзілістер,жарақаттар)

9. Жүректің орналасу түрлері

А). Нормостеник
(қиғаш, 42-48 °);
Б). Астеник
(вертикалды, 41 °
немесе одан аз);
В). Гиперстеник
(горизанталды, 49°
немесе одан көп)

10. Артериялық қысымды тәуліктік мониторлау (СМАД)

(СМАД-күндізгі және түнде ұйқы кезінде пациенттің әдеттегі белсенділігі кезінде,
компьютерден алынған деректерді одан әрі өңдеп, аз уақыт аралығыннан (30 мин.) кейін тәулік
ішінде артериялық қысымды өлшеу.
Пациент үшін әдеттегі жұмыс және демалыс жағдайларында артериялық қысымның тәуліктік
динамикасын тіркеуге және бағалауға мүмкіндік беретін зерттеу әдісі. Осы әдістеменің
көмегімен артериялық қысымның тәуліктік ауытқуын ескере отырып, жеке антигипертензивті
терапияны таңдауға болады.
1. Тәулік ішінде өлшеулердің үлкен саны.
2. Қалыпты жағдайларға барынша жақын болған жағдайларда артериялық қысымды тіркеу
мүмкіндігі.
3. Күндізгі белсенділік кезінде артериялық қысымды тіркеу.
4. Ұйқы кезінде артериялық қысымды тіркеу.
5. Артериялық қысымның қысқа мерзімді вариабельділігін бағалау мүмкіндігі.
6. "Ақ халат" гипертензиясының диагностикасы.
7. СМАД деректері жүрек-қан тамырлары асқынуларының дамуына қатысты маңызды
болжамдық мәнге ие.
8. Нысана ағзаларының зақымдануының регрессі артериялық қысымның орташа тәуліктік
мәндерінің клиникалық деңгейіне қарағанда өзгерістерімен тығыз байланысты.

11. Холтер бойынша ЭКГ тәуліктік мониторлау

Холтер мониторлауды қандай ақпарат алуға болады:
Жүрек ырғағының тәуліктік холтер - мониторлауы жүрек бұлшық
етінің қанмен жабдықталуын, жиілігін, қысқартулар ретін бағалауға
мүмкіндік береді. Диагностиканың арқасында жүрек-қантамыр
жүйесінің әртүрлі патологияларының дамуын анықтауға және дер
кезінде ескертуге болады, мысалы:
аритмия (жүрек ырғағының бұзылуы);
стенокардия;
гипертония (АҚ жоғарылауы немесе төмендеуі);
жүректің ишемиялық ауруы.
ишемияны оқшаулау;
Холтер
-мониторлау
үшін көрсетілімдер:
кенеттен
немесе
белгілі бір физикалық
жүктемеде пайда болатын
жүрегінің тұрақты немесе эпизодтық ауыруы;
кеуде ауыруы мен ауырлығы;
таңертеңгі әлсіздік, күн ішінде ұйқышылдық;
ентігу;

12. ЭКГ

Электрокардиография-жүректе пайда болатын
электр тоғын жазу тәсілі. Электр тоғының
пайда болуы жүрек бұлшық етінің қозу
қасиетінебайланысты. Электрокардиографияның
дамуына Голландия оқымыстысы Эйнтховеннің
үлесі көп. Ол алғаш рет 1903 жылы
гальванометрдің
көмегімен
жүректің
биотоқтарын тіркеген, электрокардиографияның
теориялық және практикалық негізін жасаған
ғалым.

13.

- кеуде және/немесе
жүрек аймағында
ауырсыну
- жүрек соғу ұстамалары
ЭКГ-ға
көрсетілімдер:
ЭКГ әдісінің артықшылықтары
қолжетімділік және қауіпсіздік;
зерттеуді бағалаудың жылдамдығы мен объективтілігі;
зиянсыздық;коронарлық жеткіліксіздіктің жасырын көріністерін
(жүректің ишемиялық ауруы);
емдеу және оңалту іс-шараларының тиімділігін бағалау, оның ішінде
миокард инфарктінен кейінгі, коронарлық шунттау операциясы;
ДПО бар балалардың дене жүктемесіне төзімділігін бағалау;ағзаның
функционалдық жүйелерінің жүктемеге реакциясының сипатын
анықтау (артериялық қысымның шамадан тыс көтерілуі немесе
төмендеуі, жүрек жиілігінің ұлғаю дәрежесі, жүрек ырғағының және
өткізгіштіктің бұзылуы);
дәлелденген немесе ықтимал ИБС бар пациенттерді тексеру;
атипті ауырсыну синдромы бар ерлерді тексеру;
тұрақты стенокардиясы бар немесе ол бастан кешкен пациенттерді
тексеру (болжам, функционалдық бағалау);
тексеру арқылы пациенттердің симптомными аритмиями,
провоцирующимися дене жүктемесі (бұдан жизнеугрожаемых);
40 жастан асқан ерекше мамандықтағы (пилоттар, өрт сөндірушілер,
милиционерлер, қоғамдық, жүк, темір жол көлігінің жүргізушілері)
немесе 2 және одан да көп тәуекел факторлары бар немесе қарқынды
дене жүктемелерін жоспарлайтын асимптомды ерлерді тексеру;
- жүрек жұмысындағы
іркілістер
- естен тану
- ентігу дамуы және күшеюі

14.

Электрокардиографияда
қолданылады.
міндетті
түрде
12
тіркеме
3 негізгі (стандартты) тіркеме, 3 полюсты күшейтілген
аяқ қол тіркемесі және 6 кеуде тіркемесі.
І – стандартты тіркеме көмегімен оң және сол қолдың
арасындағы потенциал айырмасын;
ІІ – стандартты тіркеме көмегімен оң қол мен сол
аяқтың арасындағы потенциал айырмасын;
ІІІ – стандартты тіркеме арқылы сол қол мен сол
аяқтың арасындағы потенциал айырмасын тіркеп,
қағазға түсіреді
І – стандартты
тіркеме миокардтың алдындағы
қабырғасының биотоғын ұстап,
қағазға түсіруге
мүмкіндік туғызады
ІІІ – стандартты тіркеме
қабырғасының биотоғын тіркейді
миокардтың
арт
ІІ – стандартты тіркеме І және ІІІ тіркеменің
қосындысы болғандықтан оның биотоқтың қай жерден
шығатынын анықтауға аса маңызы жоқ. Күшейтілген бір
полюсті аяқ қол тіркемесі

15.

Қалыпты ЭКГ
Қалыпты ЭКГ-да P, Q, R, S, T – тісшелері болады.
P – тісшесі жүрекшелер биопотенциалын ұзақтығы бейнелейді ұзақтығы 0,06 - 0,1 секунд, биіктігі 0,05 – 2,5 мм
РQ – аралығы жүрекшелердің қозу бастамасынан жүрек қарыншаларының қозуына дейінгі арадағы уақытты қамтиды.
Ұзақтығы 0,12 – 020 сек
Q – тісшесі, қарынша аралық перденің биопотенциалын бейнелейді.
Ұзақтығы 0,03 секунд
R – тісшесі қарыншалардың субэндокардиалды зонасына, жүрек ұшына және эпикардқа қарай тарауын бейнелейді. Биіктігі
– 5 – 20 мм
S – тісшесі – сол қарынша түбіне қарай тарауын көрсетеді.
Ұзақтығы – 0,03 секунд
QRS – комплексі жүрек қарыншаларының электр тоғымен толық қозған кезін бейнелейді. Ұзақтығы 0,06 – 01 секунд
ST – жүректің толық деполяризация кезін бейнелейді. Ұзақтығы 00,15
секунд
T – тісшесі реполяризация процесіне сәйкес келеді.
Ұзақтығы 0,05 – 0,25 секунд. Биіктігі – 2 – 7 мм

16.

ЭКГ диагностикалық
мәні
- Жүрек ырғағы мен өткізгіштігінің
бұзылуын анықтау
- Жіті немесе созылмалы жүрекқантамыр патологиясын (жим,
ТЭЛА, ЖИА)
- ЭКГ сериясы бойынша жүрекқантамыр патологиясының
динамикасын

17.

Эхокардиография
Эхокардиография - жүректің әр түрлі құрылымдарынан
(қақпақшаларынан, қарыншаларынан миокардынан,
қарыншааралық перделерден, т. б.) ультрадыбыстың әсерін
қолдануға негізделген жүректі зерттеу әдісін - эхокардиография
деп атайды.
Эхо-КГ бақылайды:
Жүрек қуысындағы қақпалар аппаратының жағдайын
қалыңдауы мен кеңеюінің орын алу мүмкіңдігін Ол қос жармалы
қақпақшаның ақтарылуын (пролапс),
ишемиялық ауру кезіндегі миокард жағдайын,
миокардитті,
іркілген кардиомиопатиясын (застойная),
қолқадан тыс тарылуын (субаортальный) диагноз үшін анықтау
кезінде перикард қуысында сұйықтықтың барын, т. б. білу үшін де
маңызы зор.
Эхокардиографиялық тексеру 30 минутқа созылады.
Пациенттің терісіне ультрадыбыстың жүрек бұлшық етіне және басқа
құрылымдарға жақсы енуіне ықпал ететін гель жағылады, сенсор
бекітіледі. Деректер мониторда көрсетіледі және автоматты түрде
бекітіледі.Процедурасы ауыртпалықсыз, инвазивті емес, барлық
жастағы адамдарға және жүкті әйелдерге тағайындалуы мүмкін.
Алдын ала дайындық қажет емес.

18. Қорытынды:

Артериялық қысымды тәуліктік мониторлау емдеуді қажет ететін науқастарды іріктеуге, гипотензиялық
препараттарды қолданудың тиімділігін бағалауға, емдеудің тиімді схемасын таңдауға мүмкіндік
береді.
Холтер мониторлауды, егер науқас жүрек жұмысы туралы объективті ақпарат алуға мүдделі болса,
Холтер бойынша тәулік бойы мониторлауды жүргізу қажет. Холтер әдісі кардиологиялық
диагностикалауда басқа әдістермен анықтау мүмкін емес тәулік ішінде жүрек қызметіндегі кез
келген бұзылыстарды анықтайды. Осылайша, дәрігер ұйқы кезінде жүрек жұмысы туралы
мәліметтерді, сондай-ақ сергектігі кезінде пациенттің түрлі белсенділігі кезеңдерінде талдауға
мүмкіндік алады.
ЭКГ жүректе қозудың таралу динамикасын бағалауға және ЭКГ-ң өзгеруі кезінде жүрек қызметінің
бұзылуын жорамалдауға мүмкіндік беретін медицинада кең таралған диагностикалық әдіс.Қазіргі
кезде арнайы құралдар – электронды күшейткіштері және осцилографтары бар
электрокардиографтар қолданылады.
ЭхоКГ-ның жүрек ақауларының диагностикасында үлкен маңызы бар, себебі ол жүрек қуысындағы
қақпалар аппаратының жағдайын, қалыңдауы мен кеңеюінің орын алу мүмкіңдігін бақылауға
көмектеседі.
Барлық әдістер соңғы онжылдықта тез дами бастады, және жүрек-тамыр жүйесінің іс жүзінде барлық
аспектілерін инвазивті емес әдістемелер арқылы визуализациялауға болады. Бұл емделушілердің
клиникалық қарауында жүрек-тамыр жүйесінің визуализациялаушы әдістерін қолдануды кеңейтуге
әкелді. Демек, диагностиканы жақсарту және әртүрлі терапиялық тактиканы таңдау мүмкін болады.

19. Пайдаланылған әдебиеттер:

1. Жарінов О.Й., Куць В.О., Несукай В.А., Вершигора А.В. Основы
электрокардиографии – 2012.
2. Ройтберг Г.Е., Струтынский А.В. Лабораторная и
инструментальная диагностика заболеваний внутренних
органов. – М., 1999.
3. Chou’s electrocardiography in clinical practice. 5th edition / Eds. B.
Surawicz and T.K. Knilans. – Saunders, 2001.
4. Азбука эхокардиографии - Коломиец С.Н., 2010