Նախնադարը Հայկական լեռնաշխարհում

1.

Նախնադարը Հայկական
լեռնաշխարհում

2.

3.

• Նախապատմական շրջանի
ուսումնասիրության 3 գիտաճյուղերը
ունեն նրա պարբերացման սեփական
մոտեցումները:
ՀՀ Տաշիրի մարզ,
Կուրթան, ձեռքի հատիչ,
1,9-1,8 միլիոն տարի
մեզանից առաջ,

4.

• Ազգաբանական բաժանումը ըստ
էության սոցիոլոգիական է, քանի որ
ելնում է մարդկանց հասարակական
զարգացման աստիճանից:
1. Նախահամայնք
2. Վաղ տոհմական համայնք
3. Ուշ տոհմական համայնք
4. Նախաքաղաքակրթություն

5.

• Հնագիտական բաժանումը հիմնված է
մարդու կողմից բնության ռեսուրսների
յուրացման վրա:
1. Քարի դար
2. Էնեոլիթ (պղնձի և քարի դար)
3. Բրոնզի դար
4. Երկաթի դար

6.

Քարի դարը իր հերթին բաժանվում է փուլերի
1.Հին քարի դար (պալեոլիթ) – 2,5 մլն. - 12 հզ.
2.Միջին քարի դար (մեզոլիթ) 12-10 հզ.
3.Նոր քարի դար (նեոլիթ) 10-5 հզ.
•Հին քարի դարը իր հերթին բաժանվում է
1.Ստորին պալեոլիթ (2,5 մլն. – 100 հզ.)
2.Միջին պալեոլիթ (100 հզ. – 40 հզ.)
3.Վերին պալեոլիթ (40 հզ.-12 հզ.)

7.

• Հասարակական հարաբերությունների
զարգացման տեսանկյունից կարևոր
նշանակություն է ձեռք բերում փորձի
փոխանցումը՝ հատկապես որսորդական
գործիքների պատրաստման
ասպարեզում:

8.

• Հեղափոխական նշանակություն է
ունենում այն հանգամանքը, որ
աշխատանքային գործիքներ են
հանդիսանում, ոչ թե բնությունից
վերցված առարկաները այլ մարդու
կողմից պատրաստվածները: Այստեղից
էլ սկսում է արտադրության երևույթը և
աշխատանքը:

9.

• Սա բերում է բնազդներից բացի այլ
երևույթիներով մարդու
առաջնորդվելուն՝ օրինակ
պլանավորմանը (ե՞րբ պատրաստել
որսի գործիք, ե՞րբ որս կատարել):
• Մարդը սկսում է ընտրել բնակության
համար առավել նպաստավոր
պայմաններ ունեցող վայրերը:

10.

• Ժամանակակից մարդը սկսում է
բնակցենել օյկումենայի մեծ մասը
վերին պալեոլիթում:
• Վերին պալեոլիթին բնորոշ է
տարածքաշրջանների միջև կապերի
առաջացումը:
• Կատարվում է կրակի գյուտը:

11.

• Վերին պալեոլիթի և մեզոլիթի շրջանում
մարդիկ բնակցենում ներկայիս բնակելի
տարածքների մեծ մասը:
• Վերին պալեոլիթի սկզբում մարդիկ
բնակեցնում են Ավստրալիան, իսկ նույն
շրջանի վերջում՝ Ամերիկան:

12.

Դեղինով նշված են նեանդերտալցիների
բնակության շրջանները

13.

• Վերին պալեոլիթում է ստեղծվում նետ ու
աղեղը: Մեզոլիթում (Ք.ա. 12-10 հզ.) դրա
կիրառումը դառնում է համատարած:

14.

• Նոր քարի դարի (Ք.ա. 10-6-րդ
հազարամյակներ) սկզբունքային
առանձնահատկությունը յուրացնող
տնտեսությունից արտադրող
տնտեսությանը անցնելն էր:
• Արտադրող տնտեսությանը անցում
կատարելու հետևանքով սկսում է
գերիշխել նստակեցությունը:

15.

• Մարդու կյանքում տեղի ունեցած
փոփոխությունները այնքան կարևոր
էին, որ ստացան «նորքարեդարյան
հեղափոխություն» անվանումը:
• Առաջ են գալիս երկրագործությունը,
անասնապահությունը և
արհեստագործությունը:

16.

• Արտադրող տնտեսությունը հանգեցրեց
բնակչության աճին, մասնավոր
սեփականության առաջացմանը,
սոցիալական անհավասարությանը:

17.

• Նեոլիթի կարևորագույն
նորամուծություններից մեկը կավի
թրծումն էր:

18.

• Մասնավոր սեփականության
զարգացումը, աշխատանքի ու դրա
արդյունքների ավելի անհատական
բնույթ կրելը ուժեղացրեց ընտանիքի
դերը:

19.

20.

Արտին լեռ
• 1940-ական թթ. ստորին պալեոլիթին
վերաբերող քարե գործիքներ
հայտնաբերվեցին Արտին լեռան
կայաններում, Սատանի-դար, Արեգունի,
Հարավային բլուրների լանջերին:

21.

22.

Արզնի

23.

• Արզնիում հայտնաբերվել են
վանակատից պատրաստված
գործիքներ:

24.

Ազոխի քարանձավ

25.

26.

• 1968 թ. կատարված պեղումների արդյունքում
հայտնաբերվեց 300 հազար տարի վաղեմություն
ունեցող նեանդերթալյան մարդու ծնոտ:
• Այն պահպանվում է
Ադրբեջանի պատմության
թանգարանում:

27.

• XXI դ. սկզբում պեղումները շարունակվել են:

28.

Գյոբեկլի թեփե
• Ուրֆա քաղաքի մոտ հայտնաբերվել է Ք.
ա. 10-8 հազարամյակներին բնորոշ
նորքարեդարյան հուշարձան:

29.

30.

• Այստեղ գտնվել է սրբավայր, որտեղ
պեղված մարդու, առյուծի, կրեայի և այլ
կենդանիների կոթողները ունեն 3-9 մետր
բարձրություն:

31.

Էնեոլիթ
• Էնեոլիթը Հայաստանում տևել է
մոտավորապես Ք.ա. 5500-4000 թթ.:

32.

Ներքին Գոդեձոր
• Անգեղակոթից ոչ հեռու գտնվող
հնավայրում հայտնաբերվցել է հարուստ
խեցեղեն:

33.

Գորայք, ձեռքի հատիչ,ուշ
աշել՝ 250-40 հ.տ.մ.ա.,
վանակատ

34.

Գորայք, ձեռքի հատիչ,
250-40 հ.տ.մ.ա.,
վանակատ

35.

Արենիի քարանձավ

36.

37.

2008 թ. հայտանբերվեց Ք.ա.
3500 թ. վերաբերող կոշիկ

38.

• Հայտնաբերվել է գինեգործական
համալիր, որը վերաբերում է Ք.ա. IV
հազարամյակին:

39.

40.

Հասարակական-տնտեսական
Ֆորմացիաներ
նախնադարյան-համայնական,
ստրկատիրական,
ֆեոդալական,
կապիտալիստական,
կոմունիստական:

41.

IV – V դդ.
476 թ.
387 թ.
301 թ.
405 թ.
Ֆեոդալիզմ,

42.

43.

Հեղափոխություններ
Կապիտալիզմ
1639 թ. Կասրե Շիրինի պայմանագիր
Ազատագրական շարժումներ

44.

45.

• Առաջին աշխարհամարտի ավարտ
• 1918 թ. մայիսի 28