Дүниетаным және жеке адамның мұраты

1.

2.

3.

Мінез түрі өзінің құрамындағы бітістердің
жалпы сипатына тәуелді келеді.
адамның тұрақты мінезінің
сипатын береді. батылсыздық,
қорқақтық және альтруистік
бітістердің алғашқы екеуі
жетекші мәнге ие болса, онда
адам секемшіл мінезді келіп,
біреуге жақсылық, яғни
альтруистік қадамында
жалтақшыл, күдікті болуынан
көздеген ісіне бара алмайды.
қосалқылары мінез
қырларын толықтыра
түседі. альтруистік қасиет
басым келсе, алғы екі
жағымсыз бітістерді
қаймықпай басып,
қайырымдылық ісінде
батыл мінезді қадам
жасайды.

4.

Адам мінезінің белгілі түрде қалыптасуы оның қоршаған
дүниеге қатынасына байланысты. Бұл қатынастардың мәні
адам араласып, байланысқа келген өмірлік объектілердің
маңызымен анықталады:
Басқа адамдармен қатынасына қарай (шыншыл-өтірікші,
әдепті–дөрекі т.б.).
Орындалатын іс қызметіне орай (еңбеккер–еріншек т.б.).
Өз басына болған қатынасына байланысты (сыншылөзімшіл т.б.).
Заттарға қатынасынан (сақи–ашкөз, ұқыпты–салақ т.б.).

5.

Мінез типтері:
Үйлесімді (гармонический)
мінез типі–қоршаған
ортаға икемделігімен
ерекшеленеді.
Мұндай мінезді адамда ішкі
қарама–қарсылықтар болмайды,
ойлаған ойы мен істеген іс бір–
біріне сай келеді. Көпшіл, ерік күші
мол, қайсар, бір сөзді.
Іштей қарама–
қарсылықты,бірақ сырттай
келісімді мінез адамы.
Бұл типті адамның ішкі ниеттері
мен сырт әрекет–қылығы арасында
келіспестік бола тұрып, өзінің
қоршаған ортамен қатынасында
әлеумет талаптарына ыңғай береді,
іс-әрекетін соларға бағындырып,
үлкен күшпен орындайды.

6.

Индивид
• Адам-жоғарғы
психикалық
қызметті
арқасында
меңгеру, жасау,
өзгерту
қабілетіне ие
саналы
биоәлеуметтік
тіршілік иесі
Адам
• тұқымқуалаушы
лық
қасиеттердің
жалпы генотипін
тасымалдаушы,
биоәлеуметтік
тіршілік иесі.
• адамның
қоғамдық санасы
мен
мінезқұлықты,
адамзаттың
қоғамдық-тарихи
тәжірибесін
меңгеруде
қалыптасқанадам
ның әлеуметтікпсихологиялық
мәні
Тұлға
Даралық
• түрлі тәжірибе,
білім, пікір,
сенім, мінезқұлық,
темпераментте
рмен көрініс
береді.

7.

Адамның тарихи дамуындағы биологиялық және
әлеуметтік факторлар.
Бұл екі фактор адамның психикалық дамуында бірін-бірі
толықтырып отырады.
Биологиялық фактор
–адамға туа берілетін
табиғи анатомиялық
және физиологиялық
қасиеттер.
Әлеуметтік
фактор адамның
дамып жетілуінде
тіршілік ортасының
қоғамның, тәлімтәрбиенің әсері.

8.

Жеке адам психологиясының неге бағытталғандығын
көрсететін негізгі компоненттердің бірі — адамның
дуниетанымы мен сенімі.
Дүниетаным — адамның табиғат, қоғамдық өмір туралы
білімдерінің жүйесі. Адамдардың дүниетанымы үжымшылдықты,
гуманизмді (еңбек адамын қүрметтей білу), оптимизмді (жарқын
болашаққа сену) дәріптеп қоймай, әр адамды дүниені қайта қүру
жолындағы жанқиярлық күреске баулиды. Дүниетанымның негізі
бастауыш мектептің өзінде қаланады да бала кәмелетке келгенде
оның дүниетанымы біршама қалыптасады. Адамның алдына қойган
мақсатының айқын болуы, дүниетанымының өмірмен
байланыстылығы берік сенімнен туады.

9.

Сенім мен дүниетаным қатарласып жүрсе ғана адам санасы
нұрлана түседі. Өйткені бұл екеуі, құстың қос қанатындай,
адамның ең асыл қасиеттері болып табылады. Сенім жоқ
жерде тыңғылықты дүниетаным да, тұрақты мінез-қүлық та
болмайды. Сенімі қалыптаспаған адамның шындықтың жайжапсарын дүрыстап айыруға, өмірден өз орнын дүрыс таңдай
алуына да шамасы жете бермейді. Оны өмір толқыны біресе
анда, біресе мүнда соқтырады да, мінез-құлықты
көлденеңнен кез келген кездейсоқ жағдайлар билеп кетіп
отырады.

10.

Жеке адамның психикасын нұрландыратын
қасиеттіңенді бірі — мұрат (идеал). Бүл —
адамның өзіне өмірден өнеге іздеуі, біреуді
ардақ түтып, қастерлеуі. Мұрат — адамның
алдына қойған ең ардақты, ең асыл мақсаты.
Адам осыған жету үшін қолдан келгеннің бәрін
пайдаланады. Өзін тәрбиелеуге кіріседі.
Барлық күш-жігерін соның соңына сарп етеді.
Мұрат дүниетаным, айқын сенім, сөз бен істің
байланысы бар жерде ғана болады.

11.

Жеке адам психологиясынан елеулі орын алатын
қасиеттердің бірі — талгам. Бүл адамның дүниетанымы
мен сеніміне, өмірлік позициясына, бағыт пен мүратына,
бағдарына, мақсатымен байланысып жатады. Коммунистік
қоғамда тәрбиеленген кеңес адамының талғамы
буржуазиялық қоғамдағы үстем тап адамының талғамынан
сапалық айырмасы бар. Талғамға адамның білімі, тәрбиесі,
ортасы, тәжірибесі де елеулі эсер етеді. Модаға (сән)
байланысты да адамдарда түрлі талғам орын алады.
Мәселен, кейбір адамдардың ала-қүла, көзге қораш
киінуін талғамы дүрыс қалыптасқан адам деп айту қиын.
Өйткені дүрыс талғам дүрыс, жүйелі жақсы тәрбиенің
нөтижесі.

12.

Сенім, талап, мұрат адамды әр кезде ісәрекетке итермелеп отыратын ең негізгі
қозғаушы мотивтер болып табылады. Бұлар
адамның басында айқын да анық сәулеленіп
отырады.