кушма жомлэ

1. Тезмә кушма җөмләләрне кабатлау

2.

Кушма җөмлә
Тезмә кушма
җөмлә
Теркәгечле тезмә
кушма җөмлә
Иярченле кушма
җөмлә
Теркәгечсез тезмә
кушма җөмлә

3.

Теркәгечләр
Тезүче
Җыючы
Һәм
(да,дә,
та, тә),
ни...ни,
янә,
тагы
(тагын),
вә
Ияртүче
Каршы
куючы
ләкин, ә,
әмма, бәлки,
бары, тик,
фәкать
Бүлүче
я, яки,
яисә
Чөнки, әгәр,
гәрчә, гүя,
ки, гүяки

4.

1
Җыючы
Каршы
куючы
Бүлүче
2 3
4 5 6 7 8 9

5.

1
2 3
Җыючы
.
Каршы
куючы
Бүлүче
4 5 6 7 8 9
.
.
.
.
.
.
.
.

6. Мәкальләрнең эчтәлеген аңлатыгыз, җөмләләрнең схемасын төзегез. 1. Тугрылык бәладән коткарыр, хыянәт бәлага кертер. 2. Каты йөрәк бер яши, из

Мәкальләрнең эчтәлеген аңлатыгыз,
җөмләләрнең схемасын төзегез.
1. Тугрылык бәладән коткарыр,
хыянәт бәлага кертер.
2. Каты йөрәк бер яши, изге йөрәк
мең яши.
3. Агачны яфрак бизи, ә кешене
хезмәт бизи.
4. Тыйнакның кулы эшләр, ә
мактанчыкның теле эшләр.

7. 1. Тугрылык бәладән коткарыр, хыянәт бәлага кертер. 2. Каты йөрәк бер яши, изге йөрәк мең яши. 3. Агачны яфрак бизи, ә кешене хезмәт бизи. 4. Тыйна

1. Тугрылык бәладән коткарыр,
хыянәт бәлага кертер.
2. Каты йөрәк бер яши, изге
йөрәк мең яши.
3. Агачны яфрак бизи, ә кешене
хезмәт бизи.
4. Тыйнакның кулы эшләр, ә
мактанчыкның теле эшләр.

8. Тугрылык Изгелек Хезмәт сөючәнлек Тыйнаклык

9. Җөмлә чикләрен билгеләгез, хәбәрлекле үзәкләрне күрсәтегез 1. Кеше сине явыз холкы белән рәнҗетә, ә син аннан ачу алам диеп ашыкма. 2. Син кат

Җөмлә
чикләрен
хәбәрлекле
үзәкләрне
билгеләгез,
күрсәтегез
1. Кеше сине явыз холкы белән
рәнҗетә, ә син аннан ачу алам диеп
ашыкма.
2. Син каты сүзле булма, яхшы һәм
йомшак сүзгә адәмнең күңеле эреп
китәдер.
3.
Олугларны
син
олуг
ит,
ә

10. Каюм Насыйри (1825 – 1902)

11. “Китап-әт-тәрбия” “Нәхү китабы” “Кавагыйде китабәт” “Әнмүзәҗ” “Хисаплык” “Истыйляхате җәгърәфия” “Гыйльме һәндәсә ” “Әбүгалисин

“Китап-әт-тәрбия”
“Нәхү китабы”
“Кавагыйде китабәт”
“Әнмүзәҗ”
“Хисаплык”
“Истыйляхате җәгърәфия”
“Гыйльме һәндәсә ”
“Әбүгалисина”

12.

13.

Тезмә кушма җөмләләрнең төрен
билгеләгез, тыныш билгеләрен
аңлатыгыз
Тутык тимерне ашый, ә хәсрәт
йөрәкне ашый.
Йолдызны күз күрә, ләкин кул
җитми.
Ат ычкынса тотылыр, сүз ычкынса
тотылмас.
Сабын кулны агарта, сагыш йөзне
саргайта.

14.

Җөмләләргә синтаксик анализ ясагыз
Төтене күп, уты аз, шау-шуы күп,
эше аз.
Эш эшләгән интекмәс, эшләмәгән,
көн итмәс.
Йөргән таш шомарыр, яткан таш
мүкләнер.
Сукыр аксактан көлмәс, аксак
сукырдан көлмәс.

15.

Өй эше:
1. “Татар халык мәкальләре” китабыннан
тезмә кушма җөмләләргә мисаллар
табып языгыз.
2. Тәкъдим ителгән ситуацияләр буенча
тезмә кушма җөмләдә сызык куелу
очрагына җөмлә төзеп языгыз.
3. “Иң зур бәхет” җырының эчтәлеге
буенча 3 тезмә кушма җөмлә уйлап
языгыз.