Топырақты қалыптастырушы факторлар

1. Сөздік

Топырақ – Почва
Жер бедері – Рельеф
Тау жынысы-Горные породы
Қарашірік- Гумус

2.

3. Топырақты қалыптастырушы факторлар

Климат
Тау
жыныстары
Адам
Геологиялық
уақыт
Жер бедері
Су
Жануарлар,
микроорганизм, өсімдіктер

4.

5. Топырақтың құнарлығы

6. Топырақтың басты қасиеті

• Өсімдіктерді сумен, басқа да
қоректік элементтермен
қамтамасыз ету топырақ
бойындағы құнарлылық
қасиетіне байланысты

7.

Топырақтың
өзгеруіне әсері қандай?
Химия
?
Адам

8.

9. Топырақтың ластануы

• Тұрмыстық қалдық
заттар;
• Өнеркәсіп орындары;
• Көлік;
• Ауыл шаруашылығы;
• Ауыр металдар;
• Радиоактивті
қалдықтар

10. Су және жел эрозиясы

11. Топырақ эрозиясы дегеніміз (латынша erosіo – желіну) – топырақтың беткі құнарлы қабатының жел күшімен немесе су ағынының шаюы

нәтижесінде құнарының азаюы.

12. Жел эрозиясы

13.

• Жел эрозиясы кез келген топырақ типінде
кездесіп, жел күшімен топырақтың беткі
қабатын, кейде өсіп тұрған өсімдігімен
бірге басқа жаққа ұшырып әкетеді. Әдетте
жел эрозиясы жер бедері жазық, құрғақ,
ормансыз шөл аймақтарында жиі болады.

14. Жел эрозиясының басым болуы:

• Жер бедерінің жазық болуы;
• Күшті желдердің жиі соғуы;
• Топырақ құрылымының бос немесе
механикалық құрамы жеңіл (құмды,
құмдауытты) топырақтың молдығы.

15. Механикалық құрамына байланысты топырақ түрлері

Құмды
Сазды
Құмды-саздақты
Саздақты-құмдақты

16. Жел эрозиясының алдын алу шаралары

• Топырақ бетінде өсімдік жақсы өскен
алқаптар жел эрозиясына ұшырай бермейді,
себебі, желдің күшін азайтады.

17. Су эрозиясы

18.

19. Топырақ эрозиясымен күрес

1. Агротехникалық шаралар: су ағысының
бағытына жерді көлденең жырту, қыста қар
тоқтату, топырақты қайырмасыз соқамен
жырту.
2. Мелиорациялық шаралар – жыра ман сай,
өзен жағалауында, ағаш және бұта
отырғызу.
3. Гидротехникалық шаралар – бетонды канал
жүргізу, топырақтың беткі қабатын пленкамен
қаптау.

20.

21.

22. Ойланайық

18 см топырақ қабаты
пайда болу үшін өте
қолайлы табиғи
жағдайдың өзінде 1400
жылдан 7000 жылға дейін
уақыт керек.