Жедел аппендицитті клиникалық зерттеулер. Диагностикасындағы рөлі

1. Ғылыми жоба Тақырыбы: Жедел аппендицитТІ клиникалық зерттеулер. диагностикасындағы рөлі.

ҒЫЛЫМИ ЖОБА
ТАҚЫРЫБЫ: ЖЕДЕЛ АППЕНДИЦИТТІ КЛИНИКАЛЫҚ
ЗЕРТТЕУЛЕР. ДИАГНОСТИКАСЫНДАҒЫ РӨЛІ.
Дайындаған: Аубакирова Айша 10-1К тобы
Тексерген: Нокербекова Бахыт Момынбекова

2. Жоспары:

1. Өзектілігі
2. Мақсаты
3. Құрт тәрізді өсіндінің анатомиясы
4. Жедел аппендицит
5. Этиология патогенез
6. Классификация
7. Клиника
8. Дифференциальді диагностика
9. Диагностика
Қабынған
өсінді

3. Хирургические болезни: - учебник ІІ-том – Аламаты, 2012, 480стр  

◦ Тақырыптың өзектілігі:
Жедел аппендицит (ЖА) тұрғандардың қатарында 4–6% кездеседі.
Хирургиялық стационарға жатқызылған барлық пациенттердің 20-50% ЖА
құрайды.
Әдебиеттік мәліметтер бойынша - диагностикалық қателіктер 12-31%
жағдайда кездеседі
Жеткіншектер мен егде жастағы науқастарда қателіктер жиі болып тұрады 51 %(жеткіншектерде), үлкендерде (20—30%).
Операциядан кейінгі асқынулар 0,25%- 32,6%
Летальность – 0,04%
Атипті клиникалық көріністің асқынуы аурудың уақыты мен қаралу мерзіміне
байланыты болғандықтан,
Диагностикасы мен емі өзекті мәселе болып табылады. Хирургические болезни: учебник ІІ-том – Аламаты,
2012, 480стр

4. Мақсаты: жіті аппендицитті емдеудің заманауи әдістері мен клиникалық ерекшеліктерін талдау.

◦ Міндеттерді:
1. Жедел аппендицит ұғымына анықтама беру, пайда
болу белгілері мен себептері
◦ 2. Аппендицит симптомдарын талдау
◦ 3. Асқынулар мен себеп салдарларды талдау

5. Статистика

жиілігі 150-200 адамның біреуі;
соңғы 10 жыл ішінде ауру 2-3 есеге жиіледі;
ет тағамдарын көп пайдаланатын адамдар жиі ауырады;
қала тұрғындарында жиі кездеседі;
20-40 жас аралығында жиі;
әйел адамдар арасында жиі (1:1,5есе);
хирургиялық науқастардың 25-30% құрайды;
соңғы кезде ауыр формалары жиі кездеседі.
0,04% ( 1млн. - 400 )
Хирургические болезни: учебник ІІ-том – Аламаты, 2012,
480стр

6.

Соқыр ішектің «құрт»
тәрізді өсіндісінің
қалыпты орналасуы:
1899ж 8 аппендэктомия
-дан кейін Мак-Бурней
нүктесінде.

7. Құрт тәрізді өсіндінің анатомиясы.

◦ Caecum-нің медиальды артқы бетінен,жіңішке
ішек құятын жерінен 2,5-3,5см төменде құрт
тәрізді өсінді, Appendix vermiformis, шығады.
Құрт тәрізді өсіндінің ұзындығы мен орналасу
қалпы көп өзгеріп отырады, орташа ұзындығы
8,6см тең, алайда 2% жағдайда ол 3см ге дейін
қысқарады. Құрт тәрізді өсіндінің болмауы өте
сирек кездеседі, оның орналасуы соқыр
ішікпен тығыз байланысты болады. Өсік
алдыңғы жақта құрсақтың алдыңғы-бүйір
қабырғасы мен сыртта мықын сүйегі қырының,
іште m.iliacus-тың арасында орналасады.
Медиальды жағдайда құрт тәрізді өскін солға
қарай яғни соқыр ішектен ішке қарай
бағытталады.

8. Құрт тәрізді өскіннің орналасуы

◦ төмен қарай (15-20%);
◦ латеральды (3-5%);
◦ медиальды (30-40%);
◦ алдынан (2-4%);
◦ артынан (3-5%);
◦ бауыр асты (0,4-2%);
◦ жамбас қуысы (12-15%)

9. Қанмен қамтамасыз етілуі

◦ Құрт тәрізді өскіннің қанмен қамтамасыз
етілуі жоғарғы шажырқай
артериясы(a.mesenterica superior), мықын тоқ
ішек артериясы (a.ileocolica),
аппендикулярлы артерия (a.appendicularis).
Иннервациясы
◦ Жоғарғы шажырақайлық тармақ және құрт
тіріздінің симпатикалық иннервациясы, ал
кезбе нерв арқылы парасимпатикалық
иннервацияланады.

10. Жедел аппендицит

◦ Жедел аппендицит— соқыр ішек (бұйен) өскінінің кабынуы – іш ағзаларының
арасында аса жиі кездеседі. Жедел аппендицит бұл полиэтиологиялы жедел
хирургиялық ауру.
◦ Жиілігі 40 -10000адамнан
◦ XVI ғ. ғалым Парс алғаш рет кұрт тәрізді өсіндіні сипаттап, оң жақ мықын
аймағындағы іріндікті ашуды үсынған.
◦ 1884 ж. Р.Фитц «аппендицит» терминін енгізді.
◦ Алғашқы операциялар:
◦ Кренлейн (неміс хирургі) 1884 ж. қабынған құрттәрізді өсіндіні алып тастаған.
◦ Троянов 1890 ж. құрттәрізді өсіндіні алып тастаған.

11. Жедел аппендицит этиологиясы мен патогенезі:

◦ Рефлекторлы (нервтік-гумор.)
◦ Гематогенді жолмен аппендициттің тромбозы
◦ Лимфогенді
◦ Иммунологиялық
◦ Алиментарлы
◦ Паразитарлы
◦ Баугиноспазм
◦ Бөгде заттар (түйме, шемішке)

12. Жедел аппендицит жіктелулері

Колесов бойынша жіктелу;
1. Аппендикулярлы шаншу
2. Жедел жәй беткей (катаральді)
аппендицит
3. Деструктивты жедел аппендицит
Жедел аппендициттің асқынуы
а) аппендикулярлы инфильтрат
б) аппендикулярлы абцесс
в) пилефлебит
г) перитонит
а) флегмонозды
б) гангренозды
в) перфоративты
В.И.Колесов ,
1972ж

13. Абрикосов бойынша жіктелу (морфол.) 1946 жыл

І. Беткей және катаральді (6-12 сағ. дамиды)
ІІ. Флегмонозды (12-24 сағ.)
А) жәй
Б) флегмонозды-жаралы
В) аппостемозды - ірің қабырғаларына толады.
Г) эмпиема (қуысына ірің толады)
Д) флегмонозды-перфоративті
ІІІ. Гангренозды (24-48 сағат)
1-лік-гангренозды- а) тесілулі, б) тесілусіз
2-лік гангренозды -а) тесілулі, б) тесілусіз

14. Жедел қарапайым (катаральді) аппендицит

15. Жедел флегмонозды аппендицит

16. Жедел гангренозды аппендицит

17. Гангренозды-перфоративті аппендицит

18. Зерттеу тәсілдері

◦ Физикалық зерттеу
◦ ЖҚА ЖЗА
◦ Клиникалық көріністері
◦ Диагностикалық лапороскопия
◦ Құрсақ қуысына рентгеноскопия
◦ УЗИ
◦ RG ОБП
◦ Саусақ ректальді зерттеу
◦ Бимануальді зерттеу
◦ Қынап күмбездері арқылы аналық бездерді пальпациялау

19. Жедел аппендицит клинкалық синдромдары:

◦ 1. Диспепесиялық
◦ жүрек айну, 1-2 рет құсу, нәжіс шығару бұзылысы
◦ 2. Ауырсыну
◦ эпигастрий аймағында басталып 5-6 сағаттан оң жақ мықын аймагына ауысады –
қатты емес, төзуге тұрарлық, сирек периодты, қозғалғанда күшейеді
◦ 3. Қабыну синдромы
◦ температура (37,2-37,5) лейкоцитоз, нейтрофилез, солға жылжу, ЭТЖ жоғарлауы
◦ 4. Перитонеальді синдром
◦ интоксикация, Гиппократ беті, тілі жабындымен жабылған, іші желденген, тыныс алу
актісіне қатыспайды (Винтер синдромы), құрттәрізді өсінді проекциясында
ауырсыну аңықталады, перистальтикасының нашарлауы, + Щеткин-Блюмберг,
Мендель,Крымов белгілері оң жақ аймағында бұлшық еттері қатаю

20. Жедел аппендицит белгілері:

◦ Кохер 4/1 20% -эпигастральді аумақтағы ауырсынудың оң жақ мықын аймағына көшуі
◦ Ситковский 80% –науқас сол жаққа жатқанда ауырсыну.
◦ Ровзинг 67% -жоғарғы жақтан төмен түсетін тоқ ішекті және сигма тәрізді ішекті бір уақытта
қысқанда, оң жақ құрсақ қуысында ауырсынуды шақырады. Бұл егер қабыну процесі болса,
сигма тәрізді ішектегі газ соқыр ішекті созып ауырсыну тудырады.
◦ Воскресенский 78% (көйлек симптомы) науқастың эпигастрии аймағынан құрсақ қуысына
дейін сырғанатқанда оң жақ құрсақ астында тері гиперетезия шекараларының болуы. Оның
пайда болуы жоғарғы шажырқай венадан қанның қайта келуімен байланысты.
◦ Раздольский 50% –оң жақ мықын аймағында тері гиперестезиясы, саусақпен ұрғылау
◦ Образцов 60%-оң аяғын бүкпей көтергенде оң жақ мықын аймағында ауырсыну күшейеді
◦ Коупа – оң аяғын көтеріп жамбас-сан буынын ротациялы қозғалғанда ауырсынудың күшеюі
немесе пайда болуы.

21. Кохер белгісі

Раздольский
белгісі

22.

Ровзинг белгісі

23. Воскресенский белгісі

Образцов белгісі

24. Ситковский белгісі (+пальпация= Бартомье-Михельсон б-і)

Ситковский белгісі
(+пальпация= БартомьеМихельсон б-і)
Саусақ ректальді зерттеу
(+ауырсыну = Вахенгейм-Редер б-і)

25. Бимануальді зерттеу

Қынап күмбездері арқылы аналық
бездерді пальпациялау

26. Коуп симптомы

27. Жедел аппендициттің дифференциальді диагностикасы

НАЗОЛОГИЯСЫ
ТӘН БЕЛГІЛЕР
ДИФФЕРЕНЦИАЦИЯ
ЛАУШЫ ТЕСТ
МКБ, бүйректік түйілу
Толғақ тәрізді ауру сезім, мазасыз
науқас, ұрғылау симптомы оң,
қайталамалы құсу, іш кебу,
дизуриялық бұзылулар
УЗД, Құрсақ қуысы мүшелерінің
шолу рентгенографиясы , ЖЗА –
лейкоцитурия, протеинурия,
гематурия, тұздар
МБС ақаулар (гидронефроз,
уретро-гидронефроз)
Тұйық ауру сезімі, ұрғылау
симптомы оң, дизуриялық бұзылыс
УДЗ, экскреторлы урография,
микционды цистоурография, ЖЗА
- лейкоцитурия, протеинурия,
гематурия, тұздар
Жатырдың қосалқыларының
қабынуы, етеккір циклінің бұзылуы
ауырсыну лононың үстінде
орналасады, ауру біртіндеп
дамиды , ішектің тітіркену
симптомы аз көрінген немесе
жоқ
Мұқият анамнез , кіші жамбасты
ультрадыбыстық зерттеу, ректальді
зерттеу
Аналық без кистасы, аналық
без апоплексияс, жатыр
қанының рефлюксі
іштің төменгі бөліктерінің бір
немесе екі жағынан ауыруы,
пальпацияланатын ісікті белгілгі,
тітіркенген ішектің симптомы оң
Шағымдары, анамнез
(геникология), Кіші жамбас
мүшелерін УДЗ, (кіші жамбас
қуысың сұйықтықтың болуы),
ректальды зерттеу

28. Атипті жедел аппендицит

◦
Атипті яғни ретроцекальный
аппендицит 15-18%
жағдайда
кездеседі.Ретроцекальды
өсінді бауыр мен оң жақ
бүйрекке дейін жетуі
мүмкін.Ол көбінесе құрсақ
қалтасына бекітілген және
тар тұйық кеңістікте
орналасады, сол үшін
ауыру сезімі тез қоршаған
тіндерге беріледі.

29.

◦ Өсіндінің бауырдың астында
орналасуы- қабыну кезінде
ауыру сезімі оң жақ қабырға
астына және өт қуықтың
латеральды проекциясына
таралады. Пальпация кезінде
іштің кең бұлшық еттері
күшейген, көкет тітіркену
симптомы. Ситковский, Ровзинг
симптомдары оң болады.

30. Зерітханалық лабороторлық көрсеткіштері

1. ОАК: лейкоцитоз, лейкоцитарлы формуланың солға ауысуы.
2. ОАМ: эритроциттер мен лейкоциттердің аз мөлшері.

31.

Жедел аппендицит кезідегі
Лапароскопиялық әдісі:
◦ Жарақаттың аз болуы
◦ Отадан кейінгі кезеңнің тез өтуі және асқынбауы
◦ Жара аумағының тез жазылуы
◦ Жергілікті ауырсынудың азаюы
◦ Жараның тез бітуі т.б.

32.

◦ Операциялық үстелде науқастың орналасуы:

33.

Лапароскопия кезіндегі қалыпты қарауыл тәрізді
өсінділер (сызықпен көрсетілген).
Лапароскопия кезіндегі
жіті аппендицит
белгілері:афлегмонозды
өзгертілген тәрізді
өсінділер (сызықпен
көрсетілген); б гангренозды өзгертілген
тәрізді өсінділер
(сызықпен көрсетілген).

34. Инструменталді диагностика РЕНТГЕНГРАФИЯ

ОБП рентгенографиясы кейбір жағдайларда ЖА
диагностикасына және басқа да жіті хирургиялық
ауруларды болдырмауға мүмкіндік береді.

35. Альварадо шкаласы

Көрсеткіштері
Балд
ары
Клиникалық синдром
ауырсынудың оң жақ мықын аймаққа өтуі
Анорексия
Жүрек айнуы/құсу
1
1
1
Физикалық белгілері
Оң жақ мықын аймағындағы кернеу
Симптомдары оң болған жағдайда
Дене қызуының көтерілуі
2
1
1
Зертханалық көрсеткіштер
Лейкоцитоз > 10.0 x 109 / л
Нейтрофилез > 75% немесе нейтрофильді
солға ығысуы
2
1
Балдардың жалпы саны
Қазіргі уақытта Альварадо шкаласының диагностикалық
дәлдігін арттыруға мүмкіндік беретін модификациялары
сипатталған.
10

36. Мәліметтерді бағалау:

5 балға дейін Жедел аппендицит болуы шамалы
Жедел аппендицит мүмкін және науқас
5-6 балл
бақылауды қажет етеді
7-8 балл
9-10 балл
Жедел аппендицит болуы мүмкін
Жедел аппендицит бар және пациентке шұғыл
хирургиялық араласу қажет
Біздің зерттеудің мақсаты жүкті әйелдерде жедел аппендицитті
диагностикалау кезінде Альварадо шкаласын қолдану
нәтижелерін зерттеу болып табылады.

37. УДЗ

◦ Қалыпты аппендикс.
◦ УДЗ кезінде қалыпты аппендикс түтікше (жиі иілген)
қабатты құрылым ретінде көрінеді, цекумнан
басталады және соқыр ұшымен аяқталады.
◦ Көлденең қимада аппендикс ішектің қоршаған
бөліктерін дөңгелек.
◦ Ол перистальтикасыз және әдетте іште қалдықсыз
жақсы алынады.
◦ Қалыпты аппендикстің диаметрі < 6 мм, қабырға
қалыңдығы 3 мм (1, 2, 5) дейін.

38. Қабынған аппендикс.

◦ Бір соқыр ұшымен компрессияға
келмейтін түтік құрылымы
◦ Көлденең қимада нысанаға
ұқсайды. Егер аппендикс қисық
болса, көлденең сканерлеу
кезінде жасушалардың митозына
ұқсас сурет пайда болады Ең
жоғары сыртқы диаметрі 6 мм
асады.
◦ Толтырылған аппендиксте
қабырғалардың ең үлкен
қалыңдығы 3 мм-ден асады.

39. Перфорацияланған аппендикс

◦ Қабынған аппендикстің
қабырғалары біркелкі
қалыңдатылған, қабаттылығы
үзіледі.
◦ Жоғары эхогендігі қабынған
сальникпен қоршалған
аппендикстің айналасындағы
сұйықтық.
◦ Іш қуысындағы еркін сұйықтық.
◦ Ішек ілмектері арасындағы бір
немесе бірнеше абсцесстер.

40. Жедел аппендицит

◦ Қабынған аппендикс.
◦ Периаппендикулярлы
сұйықтық, абсцесс.
◦ Спецификалық емес
симптомдар: кіші жамбас
сұйықтығы, аппендикалит,
үлкейген лимфа түйіндері.

41.

УЗ-аппендикулярлы инфильтраттың бейнесі.

42. Техникалық қақпандар.

◦Семіздік, метеоризм, асцит немесе
жүктіліктің кеш мерзімі салдарынан
өте" қиын " іш.
◦Пациенттің жоғары сезімталдығы.

43. Клиникалық ағымының ерекшеліктері

Клиникалық ағымының ерекшеліктері
байқалатын науқастардың келесі санаттары
бөлінеді:
◦Балалар
◦Жүктілер
◦Қарттар

44. Балаларда жедел аппендицит ерекшелігі

I. Осы жастағыларда жүйке
жүйесінің функционалды
жетілмеуінен барлық жедел
қабыну ауруларының
клиникалық көрініс ұқсас (
жоғары дене қызуы, көп
реттік құсу, ішек
функциясының
бұзылыстары).
II. Балалардағы соқыр
ішектің құрт тәріздес
өсіндісіндегі қабыну процесі
аяқ астынан қарқынды өтеді.
Осы уақытта шектеулі
механизімі әлсіз байқалады.
III. Ерте жастағы балаларда
тексерудің арнайы қиындығы
бар. Баланың мазасыздануы,
жылауы, қарау кезіндегі
қарсыласу жедел
аппендициттің негізгі
жергілікті симптомдарын
анықтауды қиындатады.

45.

Генри Мондордың "жіті аппендицит - бұл
артықшылығы бойынша балалар ауруы" деген
нұсқауына қарамастан, емшек жасындағы
балаларда ол сирек кездеседі. Ауру үлкендерге
қарағанда аса қатты және өте қиын, айқын
интоксикация клиникасы бар, бұл перитониттің өсу
құбылыстарына байланысты.

46. Жедел аппендицитпен ауырған балалардағы ерекшеліктері

1. балаларда іріңдеу, гангрен және перфорация жағына қарай
инфекцияның дамуы ересектерге қарағанда тезірек жүреді.
2. балада тыныштандыруға мүмкіндік беретін жағдай мен үмітсіз болып
көрінетін жағдай арасында бірнеше сағат ғана өтеді, бұл ретте
процестің қауіпті нашарлауын болжауға мүмкіндік беретін жеткілікті ерте
де, жеткілікті айқын да белгілері жоқ.
3. симптоматикалық және шынайы емдеу мәнін жасыратын жеңіл әсер
күнделікті қауіп болып табылады, ол туралы есте сақтау қажет.
4. уытты асқынулар жиі ерте құбылыс болып табылады.
5. балалардағы жіті аппендицит ағымына тән емес белгілер: қалыпты
температура, брадикардия, ауырсынудың болмауы немесе жоққа
шығаруы, бауыр симптомдары, дизурия, диарея, жалпы реакцияның
болмауы және т. б. диагностиканың қиындықтары себептерінің бірі болуы
мүмкін.

47. Жүктілердегі жедел аппендицит:

◦ Құрт тәрізді өсіндінің орналасуының
өзгеруі
◦ Бұлшық ет тонусының қиын
байқалуы
◦ Перитонтке айналуы мүмкін
◦ Туу кезінде диагноз қою қиын
◦ Жатыр түтігін құрт тәрізді өсіндімен
алып тасталуы
◦ Операциядан кейін түсік тастауы
мүмкін

48.

◦Михельсона симптомы (оң жақтағы ауру
сезімі);
◦Брендо симптомы (жатырдың сол жақ
шетіне қысым ауырсыну тудырады);
◦Промптов симптомы (ректальді зерттеу
және жатыр мойны қозғалтқанда –
ауырсыну күшейетіні);

49. Егде жастағы адамдарда жедел аппендицит

◦ Ареактивтілігі!
◦ Клиникасы морфологиясынан озады
◦ Бұлшық еттің қатаю мен жедел аппендицитке тән
симптомы теріс болуы мүмкін
◦ Барлық симптомы аралас, симптомдар өшірілген
түрде болуы мүмкін
◦ Жиі деструкция
◦ Операциядан кейін өте жиі өкпе аурулары дамиды

50. Жедел аппендицит кезіндегі егде адамдардағы ерекшеліктері

Қартайған жастағы адамдарда жіті аппендицит жас және
орта жастағы адамдарда бірнеше сирек кездеседі, бұл ретте
оның деструктивті түрлері басым. Бұл факт бір жағынан,
ағзаның реактивтілігі төмен, ал екінші жағынан – қарайтәрізді
өсіндінің барлық элементтерінің атрофиясы мен склерозы,
оның ішінде қан тамырларының склерозы болып табылады,бұл
қара тәрізді өсіндінің некрозы мен гангренасының дамуымен
қанмен жабдықтаудың жылдам бұзылуының тікелей себебі
болып табылады.

51.

Ауырудың жоғары орналасуы
жиі ең ауыр түрлердің басында температура мен Пульс өзгеруінің абсолютті
болмауы
кебу мен тимпаниттің жиі және ерте пайда болуы (жалған шақырулар)
ошибочное ожидание сокращения мышц брюшной стенки, которое встречается
редко (вялые рефлексы и небольшая масса участвующей мускулатуры)
пренебрежение ректальным исследованием
навязчивая мысль о раке (псевдоопухолевая форма)
жарықтар болған жағдайда, іріңді аппендициттің жарықтың ішінде даму мүмкіндігі
бауыр немесе бүйрек жеткіліксіздігінің белгілері, олар жиі аппендикулярлы
құбылыстармен үйлеседі немесе аурудың көрінісінде басым.

52. Себептері

Жедел аппендициттің асқыну жағдайы 10-12
% кездеседі
Асқыну себептері:
Отадан алдын : науқас медициналық
көмекке жүгінбеген кезде болатын асқынулар.
Отадан кейін: ота жасалғаннан кейін ерте
немесе кеш науқас жағдайының ауырлауы.

53. Қортындылай келе жіті аппендицит тек қана хирургиялық жолмен емделетінін айта кету керек, ешқандай халықтық емімен емделмейді.

◦Жедел аппендицит кезінде немесе оған күдік
болғанда пациентті дереу хирургиялық бөлімшеге
жатқызу керек.
Тасымалдау кезінде барынша тыныштық режимін
сақтау қажет.

54. Қолданылған әдебиеттер:

◦ «Хирургические болезни» - М.И. Кузин, О.С. Шкроб, М.А.Чистова, Москва: Медицина,
1986 г.
◦ «Общая патология человека. Руководство, т.1, 2.» -Под ред. А.И.Струкова, В.В. Серова,
Д.С.Саркисова. М., «Медицина», 1990.
◦ «Патологическая анатомия. Атлас.» - Серов В.В. , Ярыгин Н.Е., Пауков В.С. М.,
«Медицина», 1987.
◦ Хирургические болезни. Учебник под ред. А.С.Ибадильдина. І-ІІ том. Алматы, 2012
◦ Другие источники:
◦ http://appendicit-simptom.ru/content/ostryi-appenditsit-priznaki-i-lechenie
◦ http://knowledge.allbest.ru/medicine/2c0a65625b3bd78a5c43b88521306d36_0.html