Ірімшік және сүзбе өндірісі

1.

Ірімшік және сүзбе өндірісі
ДАЙЫНДАҒАН:
ИЕМБЕРГЕНОВ.Е

2. Резюме

Жобаның тұжырымдамасы ірімшік және сүзбе өндірісі кәсіпорынын құруды
қарастырады.
Кәсіпорын қызметінің мақсаттары ірімшік және сүзбе өндіру және оны сату болып
табылады. Жоспарланған кәсіпорынның нысаналы тобы өнімдерді тұтынушы орташа
табысы бар тұрғындар болып табылады.
Цех (өндірістік орын-жай), сондай-ақ ірімшік және сүзбе, пастеризацияланған сүт және
қаймақ дайындау үшін сүтті қайта өңдеуге қажетті жабдықтар сатып алу жоспарлануда.

3. Жоба бойынша жалпы инвестициялық шығындар мыналарды қамтиды:

Шығыстар, мың теңге
2016
Негізгі капиталға инвестициялар
66 513
Айналым капиталы
3 000
Барлығы
69 513

4. Жобаны қаржыландыруды жоба бастамашысының өз қаражаты есебінен сияқты қарыз капиталы есебінен де жүзеге асыру жоспарлдануда.

Қаржыландыру көзі, мың теңге
Сомасы
Кезеңі
Үлесі
Өз қаражаты
20 854
04-05.2016
30%
Қарыз қаражаты
48 659
04-05.2016
70%
Барлығы
69 513
100%

5. Кредиттеудің келесі шарттары қабылданды:

Кредит валютасы
Пайыздық ставка, жылдық
Өтеу мерзімі, жыл
Пайыздар мен негізгі борышты төлеу
теңге
12%
6,5
ай сайын
Пайыздарды өтеудің жеңілдікті кезеңі, ай
6
Негізгі борышты өтеудің жеңілдікті кезеңі, ай
6
Өтеу түрлері
тең үлестермен

6.

Жоба экономикалық көзқарас жағынан мыналарға ықпал
ететін болады:
Жаңа жұмыс орындарын
құру, бұл жұмысшылардың
тұрақты пайда табуына
мүмкіндік береді;
Халықтың сүт өнімдеріне,
атап айтқанда: ірімшікке
және сүзбеге деген
сұранысын
қанағаттандыру.
Әлеуметтік әсерлердің
арасында мыналарды
бөліп көрсетуге болады:
Ірімшік және сүзбе
өндіретін және сататын
жаңа кәсіпорын құру;
Жамбыл облысының
бюджетіне салықтар мен
басқа да аударымдардың
түсуі.

7.

Кіріспе
Қазақстандық сүт өнімін өндірушілер үшін нарық жағдайындағы қызмет маңызды проблемалармен және
көптеген тәуекелдермен қатарлас келді. Аграрлық секторға дәстүрлі түрде ұлттық экономиканы дамытуда,
яғни сүт өнімдері индустриясын дамытуда маңызды рөл берілгеніне қарамастан, бірінші кезекте кем дегенде
сенімді шикізат базасы болуы тиіс, өндірушілердің өздері және талдаушылар саланың өсу қарқынының
төмендегенін мойындап отыр және импорттың басымдық алуына алаңдаушылық білдіруде.
Бұл ретте сүт өнімдерінің бағасын демократиялы деп айтуға болмас, ауқаттылар санатына жатпайтын
кейбір тұтынушылар бүгіннің өзінде сүзбені немесе, мысалы, қаймақты күнде сатып ала алмайды. Сонымен
қатар, сүт өнімдерін тұтыну ұлт денсаулығының жай-күйіне тікелей әсер етеді және қоғамның салауаттылығы
деңгейін көрсетеді.
Қазіргі әлемдік дағдарыс, әрине, сүт өнімдері нарығының жағдайына әсерін тигізді, алайда алдағы
жылдары оларды тұтыну төмендемейді, қайта ұлғаятын болады деп болжайды талдамашылар.
Қазақстан Сүт одағының деректері көрсетіп отырғанындай, отандық өндірушілер нарыққа, ең алдымен
айран, қаймақ, пастеризацияланған сүт, май, өңделген және тазартылған UHT сүті өнімдерін шығарады. Сауда
желілеріне Ресейден, аздап Украинадан, Беларусиядан және Қырғызстаннан әкелінетін йогурттар мен
десерттердің түр-түрлері көптеп шығарылады.

8. Қазіргі уақытта ірімшік және сүзбе өндіретін цехтар ашудың болашағы зор, оның мынандай себептері бар:

Біріншіден, Қазақстанда сүт өнімдерін тұтыну көлемі азаймайды;
Екіншіден, сүт өнімдерін барлығы тұтынады, алайда барлық ұйым бірдей
сапалы тауар ұсына алмайды;
Үшіншіден, кәсіпорын халықты экологиялық таза өніммен жабдықтайтын
болады.
Облыста бизнестің осы түрін ашу үшін барлық мүмкіндік бар. Жамбыл облысы
Республикада мал басы бойынша жетекші орынды иеленуде. Өндіріс үшін
шикізатты (сүтті) Жамбыл облысының халқы мен шағын және орта
кәсіпорындарынан сатып алу жоспарлануда. Шикізаттың бағасы маусымдық
сипатта, қыста барынша жоғары, жазда барынша төмен болады.

9. 1. Жобаның тұжырымдамасы

Жобаның тұжырымдамасы ірімшік және сүзбе өндіретін цех ашуды қарастырады.
Кәсіпорын қызметінің мақсаттары сүт өнімдерін, соның ішінде ірімшік және
сүзбе, сондай-ақ пастеризацияланған сүт және қаймақ өндіру және сату болып
табылады.
Жоспарланған кәсіпорынның нысаналы тобы өнімдерді тұтынушы орташа табысы
бар тұрғындар болып табылады.
Компанияның басымдығы өндірісте тек қана таза сүтті және табиғи шикізатты
пайдалану, жартылай фабрикаттар мен басқа да қоспаларды пайдаланбау болып
табылады, ол өнімнің дәмдік сапасына оң әсер ететін болады.

10.

Цех шығаратын негізгі өнімдер мыналар болып табылады:
- Қалыпқа
келтірілген
пастеризацияланған
сүт (3,2%);
- Қаймақ (30%);
- Жартылай майлы
сүзбе (9%);
- Қатты ірімшік.
Өндірістік цех жалпы алаңы 150 шаршы метр орын-жайда орналасатын болады.
Осы бизнес-жоспарда жоспарланған кәсіпорынның айналымын ескере отырып қызметті жауапкершілігі
шектеулі серіктестік шеңберінде жүзеге асыру ұсынылады.
Бұл бизнес-жоспар басшылыққа алынатын соңғы нұсқа емес, тек осындай бизнес-идеяны дамытудың
әлеуетті мүмкіндігі ғана болып табылады. Сондықтан да осы жобаны іске асырған кезде сату бағдарламасы сияқты
инвестициялық шығындар тізбесіне тиісті жабдықтарды қосу жолымен шығарылатын өнімнің түр-түрін де
өзгертуге болады. Шығарылады деп жоспарланған өнімнің бәсекелестік басымдықтарын, сондай-ақ сатып
алынатын жабдықтардың айырықша ерекшеліктерін барынша ашып көрсету қажет

11. 2. Өнімнің (қызметтердің) сипаттамасы

Бұл ретте, кәсіпорын түсімінің көп бөлігі қатты ірімшікті сатудан
түсетін болады. Ірімшік – жоғары құнды, кеңінен танылған сүт өнімі. Әр
түрлі ірімшіктер көптеген ұлттың ұлттық тағамының құрамына кіреді.
Ірімшік төрт негізгі түрге бөлінеді:
- қатты, (российский, голландский, швейцарский және басқа);
- жартылай қатты (российский, голландский, швейцарский рокфор және
басқа.);
- жұмсақ (любительский, славянский и др.);
- тұзды (сулугуни, фермерский, имеретинский, брынза, және басқа.).
Осы түрлер өз кезегінде жекелеген кіші түрлерге және топтарға бөлінеді.
Тұтыну өлшемдері негізге алынатын жіктемесі бар, осылайша, ірімшіктеді
дәстүрлі және экзотикалы деп бөлуге болады.
Біз үшін танымалы қатты және балқытылған түрі ғана емес, сонымен
бірге дайындау технологиясы, сондай-ақ, әдетте, бағасы да жоғарысы
болады.

12.

Ірімшіктің элиталы және экзотикалық сорттарын өндіруде бірінші орынды Франция
иеленеді. Француздар ірімшіктің 400-ден астам түрін шығарып қана қоймай, сонымен
бірге ірімшікті тұтынуды ерекше мәдениетке, тіпті діни сенімге айналдыра білулерімен
ерекшеленеді. Қазіргі уақытта нарықты ірімшіктің негізгі топтарымен толықтыру
белгіленуде. Халық жаңа дәмді, жоғары сапаны іздестіре бастады. Осы кезде ірімшіктің
негізгі түрін элиталы және қосымша топтар ауыстыра бастады. Бұған экономикалық
дамыған өңірлерде ірімшіктің көгерген түрлеріне деген сұраныстың туындауы дәлел
болуда.
Ірімшік жоғары тағамдық және емдеу-диеталық қасиеті бар дәстүрлі белокты қышқыл
өнім түрі болып табылады. Ол пастеризацияланған таза немесе майы алынған сүтті
ашыту және алынған қою өнімнен сарысуының бір бөлігін ағызып тастау жолымен
жасалады. Қайнатылмаған сүттен жасалған ірімшікті міндетті түрде термикалық өңделуі
тиіс өнімдер (варениктер, ірімшік және басқа) әзірлеу, сондай-ақ ерітілген ірімшіктер
өндірісі үшін пайдалануға болады.

13. 3. Өндірістер бағдарламасы

1- кестеде өндірістің жылдар бойынша жоспарланған бағдарламасы
берілген
Көрсеткіш, тн.
2016
2017
2018 - 2022
Сүтті қайта өңдеу көлемі
269
831
936
Нормаға келтірілген пастеризацияланған сүт (3,2%)
72
222
250
Қаймақ (30%)
6
18
20
Жартылай майлы ірімшік (9%)
2
7
8
Қатты ірімшік
18
55
62

14.

2-кесте - Цех өнімдері мен шикізатқа жоспарланған бағалар, тг.
Сату бағдарламасы жасалған келісімшарттар жолымен, маркетингтік
зерттеулер, сондай-ақ жарнамалық акциялар арқылы жүзеге асырылатын
болады.
Цех өнімдері мен шикізат
Орт
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
116
116
116
116
116
116
116
116
116
116
116
116
116
625
625
625
625
625
625
625
625
625
625
625
625
625
536
536
536
536
536
536
536
536
536
536
536
536
536
Қатты ірімшік
759
759
714
714
670
670
625
625
670
670
714
759
696
Сүт – шикізат
55
55
50
45
45
40
30
35
40
45
50
55
45
бағасы
а.
Нормаға келтірілген
пастеризацияланған сүт
(3,2%)
Қаймақ (30%)
Жартылай майлы ірімшік
(9%)

15. Өнімінің бәсекелестік, құны мыналардан құралады:

- барынша төмен өзіндік құннан, бұл бәсекелестік бағаны белгілеуге
мүмкіндік береді;
- табиғи шикізаттан ( (ауыстыратындардың болмауы) аз қосындылар
санынан.
Сату бағдарламасын есептеген кезде инфляция назарға алынған жоқ,
өйткені инфляцияға байланысты бағаның көтерілуі кәсіпорын
қызметтері бағасының ұлғаюына әсер ететін болады.
Шикізаттың бағасы маусымға байланысты болады, қыста – барынша
жоғары, жазда – барынша төмен. Қатты ірімшікке маусымдық ауытқулар
қарастырылған. Қалған өнімдердің бағасы бір деңгейде жоспарланған.

16. 4. Маркетингтік жоспар 4.1 Өнімдер (қызметтер) нарығының сипаттамасы

Ағымдағы жылы жалғасып отырған қаржы-экономикалық дағдарысқа қарамастан Қазақстанда қайта
өңделген мал шаруашылығы өнімдері өндірісінің өсіп отырғаны байқалады.
3-кесте – ҚР 2014-2015 жж. 10 айында мал шаруашылығы шикізатын қайта өңдеу өнімдері өндірісі
мен
импорты,
тонна
Өнімнің
атауы
Өндіріс
Импорт
Ішкі тұтыну
импортының үлесі. %
2014
2015
%
2014
2015
%
2014
2015
Шұжық бұйымдары
33 550
34 353
102,4
20 951,4
12 406,2
59,2
38,4
26,5
Ет және ет консервілері
4 511
7 467
165,5
3 329,6
1 699
51
42,9
19,3
193 438
241 693
124,9
38 819,7
35 259,3
90,8
16,7
12,7
Ұнтақ сүт
2 769
2 294
82,8
10 028,6
11 434,7
114
89,1
83,3
Сары май
13 048
10 514
80,6
8 825,5
4 578,9
51,9
40,4
30,4
Ірімшік және сүзбе
11 446
12 536
109,5
20 201,3
17 533,2
86,8
66,5
59,5
Қоюлатылған сүт және кілегей
7 978
7 590
95,1
36 132,8
18 645,9
51,6
82,9
72
Қышқыл сүт өнімдері
80 432
93 236
115,9
29 346,8
21 503,2
73,3
26,8
18,8
Балмұздақ
11 522
13 238
114,9
10 111,3
8 013,2
79,2
47,3
38
Өңделген сұйық сүт және кілегей

17. 2-сурет - ҚР-да 2014-2015 жж. 10 айындағы ірімшік және сүзбе экспорты,тонна

2014
2015
Сүт өнімдерін тұтынуға әсер ететін факторлардың бірі оның бағасы болып табылады. Тұтыну бағасы сатып
алушыны оның табысының деңгейіне және бәсекелестік ортаны қалай қабылдауына байланысты
қанағаттандыра алады. Әдетте, бәсекеге қабілеттілік бәсекелестер тауарларының бағасынан айырмашылықта
болатын тауарды барынша төмен бағамен сату есебінен ұлғайды. Қазақстанның қалаларындағы ірімшік пен сүт
өнімдері бағасының орташа көрсеткіші 3-кестеде келтірілген.

18. 4-кесте - Қазақстан қалаларындағы әр түрлі өндірушілердің ірімшік пен басқа да сүт өнімдерінің бағалары

Өндіруші ел
Сусындардың атауы
Көлемі
Бағасы
Фирма
Қазақстан
«Голландский» қатты ірімшігі
1 000 г.
1 600 тг
Қазақстан
«Сметанковый» қатты ірімшігі
1 000 г.
1 400 тг
Қазақстан
«Жаксы» қатты ірімшігі
1 000 г.
1 200 тг
Ресей
«Плавыч» балқытылған ірімшігі
1 000 г.
700 тг
Ресей
«Охотничий» балқытылған ірімшігі
1 000 г.
800 тг.
Қазақстан
Қаймақ
500 г.
257 тг.
«Компания ФудМастер» АҚ
Қазақстан
Айран
550 г.
153 тг.
«Компания ФудМастер» АҚ
Қазақстан
Дәнді сүзбе
200 г.
199 тг.
А «Компания ФудМастер» АҚ
Қырғызстан
Йогурт
450 г.
140 тг.
«Бишкексут» ААҚ
Қырғызстан
Био - айран
450 г.
126 тг.
«Бишкексут» ААҚ
Қырғызстан
Ряженка
450 г.
151 тг.
«Бишкексут» ААҚ
Қырғызстан
Сүзбе
200 г.
132 тг.
«Бишкексут» ААҚ
Қазақстан
Қаймақ
200 г.
91 тг.
«КМК» «Нетиже» Сүт фабрикасы ЖШС
Қазақстан
Айран
1 000 г.
137 тг.
«КМК» «Нетиже» Сүт фабликасыЖШС
Ресей
Йогурт
400 г.
156 тг.
«Вимм – Билль – Данн» ААҚ
Қазақстан
Тәтті қышқыл сүт сусындары
500 г.
112 тг.
«ДЕП» ЖШС
Қазақстан
Йогуртты қышқыл сүт сусындары
290 г.
134 тг.
«Danone Berkut» ЖШС
«Плавыч» ТПК ЖШҚ
Негізінен, Қазақстан дүкендерінің сөрелерінде қазақстандық өндірушілердің өнімдері болады, олардың бағасы өнімді
тасымалдаудың қосымша шығыстары салдарынан осындай шетелдік өнімнің бағасынан төмен болады.
2010 жылы Қазақстанда өңделген сұйық түрінде тұтыну үшін 241 693 тонна сүт өндірілді.

19. 5-кесте - ҚР-ның табыстары әр түрлі халқының сүт өнімдерін тұтынуы

Өнімнің атауы
Тұтыну, %, халықтың жан басына орташа табысына байланысты, айына мың теңге
до 7
от 7 до 20
от 20 до 40
от 40 до 60
от 60 до 80
свыше 80
Таза сүт
98
93
90
88
70
60
Қышқыл сүт өнімдері
65
70
70
70
50
50
Йогурт
10
15
30
35
40
40
Сүзбе
14
15
17
17
18
15
Қаймақ
12
17
17
20
25
35
Ірімшік
2
4
7
13
14
12
Маңыздандырылған
4
8
8
12
13
20
Қоюлатылған сүт пен кілекей
5
6
10
12
14
27
Балмұздақ
1
4
7
12
16
12
4-кестеде келтірілген деректер көрсеткеніндей, отбасының табысы ұлғайған сайын таза сүт пен қышқыл сүт
өнімдерін тұтыну азаяды, сүзбені тұтыну өзгеріссіз қалады, қалған барлық сүт өнімдерін тұтыну өседі
Қазақстандықтардың ірімшікті жылдық тұтыну үлесі жалпы сүт өнімдерін тұтыну көлемінің 52 % құрайды. Бұл
ретте осы көлемнің басым бөлігі шетелдік өндірушілердің үлесіне тиеді. Сарапшылар жағдайды қуатты жергілікті
сүт-тауар фермаларының жеткіліксіздігімен түсіндіреді.

20. 4.2 Негізгі және әлеуетті бәсекелестер Кәсіпорынның негізгі бәсекелесі Жамбыл облысының ірімшік және сүзбе өндіретін

кәсіпорындары болып табылады.
6-кесте – Жамбыл облысындағы ірімшік және сүзбе өндіретін негізгі компаниялар
Кәсіпорынның атауы
Өндіріс
Мекенжайы
«МЕРКЕНСКИЙ СЫРЗАВОД» ЖШС
Ірімшік және қышқыл сүт өнімдері өндірісі
Жамбыл обл., Мерке ауданы, Ойтал кенті, Ленин көшесі, 1
«ДАНЕГУЛЬ» ЖШС
Қышқыл сүт өнімдері өндірісі
Жамбыл обл., Тараз қаласы, Исатай көшесі, 7б
«ГАЛЕНИКА» ЖШС
Сүт өнімдері өндірісі
Жамбыл обл., Тараз қаласы, Жұбанышев көшесі, 2
«АСТАНА САМСОН» ЖШС
Қышқыл сүт өнімдері өндірісі
Жамбыл обл., Тараз қаласы, Панфилов көшесі, 38
Кәсіпорынның бәсекелестер алдындағы негізгі басымдығы мыналар болып табылады:
Өнімнің салыстырмалы төмен бағасы;
Өнімнің жоғары сапасы;
Өндірісте тек қана таза сүт пен табиғи шикізатты пайдалану;
Жартылай фабрикаттар мен басқа да қоспалардың болмауы, бұл өнімнің дәмдік сапасына
оң әсер ететін болады.

21. 4.3 Нарықты дамытудың болжамды бағасы, күтілетін өзгерістер

2015 жылдың бірінші жартыжылдығының
қорытындылары бойынша ауыл
шаруашылығы өнімі өндірісінің өсуі 3,1%-ға
негізделген, бұл мал шаруашылығы
көрсеткіштерінің 3,3% ұлғаюына
байланысты болды. Саланың осылайша өсу
қарқыны мемлекеттің, соның ішінде
«ҚазАгро» Ұлттық холдингінің барынша
қолдауымен қамтамасыз етілді. Ішкі нарықта
бағаның өсуін ұстап тұру және тиісті
инфляциялық күтулер үшін отандық тауар
өндірушілер тамақ өнімдерін өндіру көлемін
ұлғайтуда.
Сүт және сүт өнімдері өндірісі әлемде осы жылы 2%-ға
ұлғаюы
мүмкін
ФАО
сарапшылары
бірінші
жартыжылдықтағы
деректерге
жасалған
талдаудың
негізінде осындай қорытындыға келіп отыр. Осы беделді
ұйымның шілдедегі зерттеулеріне сәйкес барынша жоғары
өсу Оңтүстік Жер шары елдерінде,ең алдымен Жаңа
Зеландия мен Австралияда күтілуде. Соңғы жылдары ЕО
елдерінде сүтті қайта өңдеу және таза сүт пен қышқыл сүт
сусындарын, ірімшікті, қоюлатылған және ұнтақ сүтті,
майды және т.б. өндірудің өсу қарқыны байқалуда.
Шығарылатын қышқыл сүт өнімдерінің түр-түрі едәуір
кеңейді, олардың сапасының деңгейі артты, өндіру көлемі
өсті. Бүгінде Қазақстанда
ет-сүт және көкөніс-жеміс
өнімдерін шығаратын ауылдық кооператив жұмыс істеуде,
үш жылдан кейін олардың саны 450-ге жетеді деп
жоспарлануда.

22.   4.4 Маркетинг стратегиясы

4.4 Маркетинг стратегиясы
Жобаланатын цехтың негізгі мақсаты нарыққа ену және онда одан әрі тұрақтап қалу болып
табылады. Қазақстандағы жоғары сапалы өнім шығарады деп күтілетін ең жоғары технологиялы
және заманауи зауыттардың бірі ретінде жаңа кәсіпорынды жайғастыру жоспарлануда.
Жылжытудың негізгі әдісі ретінде мүдделі нысаналы топтарға тікелей жарнамалауды пайдалану
қажет. Бұл үшін мыналарды қолдануға болады:
- зауыт туралы жарнамалық материалдарды және оның өнімдері бойынша жарнамалық-техникалық
құжаттамаларды тарату;
- жергілікті және республикалық маңызы бар арнайы басылымдарда зауыт өніміне арналған
жарнамалық-ақпараттық мақалалар дайындау.
Бұл ретте компанияның қабылданған жайғастыруға сәйкес келетін бейнесін құру факторының
маңызы кем емес, бұл үшін PR – қажетті қоғамдық пікірді қалыптастыру құралын тиімді пайдалану
қажет. Соның ішінде арнайы жарнама басылымдарында жарнамалық-ақпараттық мақалалар
дайындаудың тиімділігі зор.

23. Мынадай сәттерді ескере келе сұранысты қалыптастыру және өткізуге ынталандыру жоспарлануда:

- Басқалармен салыстырғанда
бағаның салыстырмалы төмен
деңгейі;
- Білікті құрам;
- Қазіргі заманғы жабдықтар;
- Сұранысты ынталандыру
бағдарламаларын іске асыру.

24. 5. Техникалық жоспарлау 5.1 Техникалық процесс

Ірімшік өндіретін заманауи фабрикаларда жаңа технологиялар пайдаланылады. Технологияны жетілдіру жоғары
сапалы, таза өнім алуға мүмкіндік береді.
Ірімшік өндіру технологиясының сипаттамасы
Ірімшік дайындаудың барлық процесін 6 негізгі кезеңге бөлуге болады:
1. Қайнату. Процестің мәні сүтті жоғары температураға дейін қыздыруда. Сол
кезеңде қандай сүттің пайдаланылғанына байланысты ірімшікта өзінің ерекше сипаттамасы пайда болады.
2. Іртуі. Сүт (обрат) мәйек немесе сүт ұйытқысын қосу арқылы ірітіледі. Нәтижесінде қою масса сұйықтан
(сарысудан) бөлінеді.
3. Ағызу. Бұл кезеңде сарысуды ірімшік массасынан айырады. Кейбір жағдайда процесті тездету үшін ірімшік
массасын қыздырады. Нәтижесінде қажетіне қарай массаға болашақ ірімшікке дәм беретін дәмдеуіштер, қоспалар
және басқа да ингредиенттер қосылады. Бұл кезең алынатын ірімшіктің құрылымы мен дәмін қалыптастырады. .
4. Тығыздау Бұл кезеңде ірімшік арнайы қалыпқа салынады және тығыздалады.
5. Тұздау. Ірімшік массасын не тұздайды не әсер беру үшін тұзды ерітіндіге салады,
6. Пісіп жетілуі. Бұл кезеңде ірімшікті сақтау орнына немесе пісіп-жетілу үшін басқа да арнайы орын-жайға
апарады, сол жерде оны мұқият баптайды.

25. Сүзбені өндіру технологиясы мынадай кезеңдер бойынша жүреді:

1. Шикізатты қабылдау және оның сапасын бағалау.
2. Сүтті қыздыру және айыру.
Бұл кезең пластинкалы қыздыру-салқындату қондырғысында жүргізіледі, онда сүт
37- 40°С
температураға дейін қыздырылады, содан кейін кілегейін бөлетін сеператорға жіберіледі. Осының
бәрі сеператордан өткізу ережелері бойынша жүргізіледі.
3. Нормаланған сүттің қосындыларын жасау.
Сүзбені 18,9% және 5% МДЖ-де өңдеген кезде МДЖ және ылғалдығы бойынша стандартты өнімді
қамтамасыз ету үшін нормаланған қосындыдағы МДЖ мен белоктың арасындағы арақатынасты
дұрыс белгілеу мақсатында сүтті нормаға келтіреді.
4. Нормаланған немесе майы алынған сүтті қыздыру және салқындату.
Нормаланған немесе майы алынған сүт 15 - 20с ұстай отырып, қыздыру және салқындату
қондырғыларында 78- 80 °С температураға дейін қыздырылады. Содан соң сүт ұйытылу
температурасына дейін салқындатылады.

26. 5.2 Ғимараттар мен құрылыстар

Кәсіпорынның өндірістік
қуаты сатып алу жоспарланып
отырған жалпы алаңы 150
шаршы метр өндірістік цехта
жасалатын болады, өйткені
орын-жайды жалға алған
кезде үнемі жалдау шартының
бұзылу тәуекелі қатар жүреді,
бұл ретте жабдықтарды
қайтадан орналастыру (бұзу,
тасымалдау, құрастыру)
қосымша қаражатты қажет
етеді.

27.   5.3 Жабдық және инвентарь (техника)

5.3 Жабдық және инвентарь (техника)
Ірімшік өндірісі үшін негізгі жабдық мыналар:
Ірімшік дәнін дайындайтын аппарат
Кезеңдік әсер ететін аппараттың екі түрі қолданылады: ірімшік ванналары және ірімшік
жасаушылар (қазандықтар). Осы екі түрге бөлу бірқатар жағдайларда шартты болып
табылады – сыйымдылығы 10 м3 және одан жоғары аппараттар, әдетте, ауқымды ванналар
мен қазандықтар болып табылады.
Ірімшік дәнін дайындайтын заманауи аппарат, түріне қарамастан, мынадай белгілерімен
сипатталады:
- жабық ыдыс;
- ыдыс пен құралдың ішкі бетіндегі орталықтандырылған бұзылмайтын жуғыш;
- алынбайтын әмбебап кескіш-араластырғыш аспап;
- берілген сарысу санын автоматты түрде іріктеу;
- ірімшік дәнін дайындау операцияларын бағдарламалық басқару (уақыт бойынша).

28. Ірімшікті қалыптау және тығыздау аппараты.

Заманауи қалыптау аппараты
негізгі құрамды бөліктерден
тұрады: асты жылжымалы
(пластина немесе ленталар)
ыдыс, тығыздау тетіктері,
қалыпталған ірімшікті
бөлшектеп кесу құрылғысы.
Сондықтан да қалыпқа салу
және тығыздайтын дәстүрлі
аппараттармен қатар осы
операцияларды бірге атқаратын
машиналар да жасап
шығарылуда.
Ірімшікті қалыпқа салу және
тығыздау сатысын қалыпқа салу
және тығыздау процестерінің
арасында нақты айырмашылық
жоқ біртұтас процесс деп
қарастыру қажет.

29. Ірімшікті тұздау жабдықтары

Ірімшікті тұздаудың негізгі тәсілі контейнерлер мен жүк көтеру тетіктерін (таль, кран-білік және т.б.)
пайдалана отырып тұзды бассейндерде тұздау болып табылады. Бұл жағдайда ірімшікті
контейнердің сөрелеріне тиеу және одан түсіру, контейнерді бассейнге түсіру және одан шығару
механикаландырылған түрде жүргізілуі мүмкін.
Ірімшіктің пісіп жетілуі, сақтау және өңдеу үшін қажетті жабдықтар

30. Жабдықтың жалпы құны 39 780 мың теңгені құрайды. Жабдықты "Эльф 4М" (РФ). ЖШҚ-дан сатып алу жоспарлануда.

Жабдықтың жалпы құны 39 780 мың теңгені құрайды. Жабдықты
"Эльф 4М" (РФ). ЖШҚ-дан сатып алу жоспарлануда.
Сатып алынатын жабдықтың басымдықтары:
- Өніммен жанасатын барлық бөлшектер 12Х18Н10Т маркалы
тат баспайтын болаттан жасалған;
- Автоматты түрде қолдау, реттеу және бақылау, сондай-ақ
пастеризациялау температурасын қағазға тіркеу үшін ИПКС013БУ(Р) электронды басқару блогымен жабдықталған;
- Өнімнің басқа түрлерін өндіру үшін жеткізе жинақтау
мүмкіндігі.
Қажетті техникалар тізбесі:
- Сүт таситын машина (тат баспайтын болат) ГАЗ-3309;
- ГАЗ 3302 "Газель-Бизнес".

31. 6. Ұйымдастыру, басқару және құрам

Кәсіпорынға директор жалпы басшылық жасайды. Өндіріс бастығы өндірістік
құрамның (технолог, электрик, слесарь, жүргізуші) жұмысын бақылайды.
Кәсіпорынның ұйымдастыру құрылымы төменде келтірілген түрлерден тұрады
3-сурет - Ұйымдастыру құрылымы

32. 7. Жобаны іске асыру 7.1 Іске асыру жоспары

Осы жобаның іске асуы 2015 жылдың соңынан бастап 2016 жылдың сәуіріне
дейінгі кезеңді алатын болады деп болжануда.
8-кесте - Жобаны іске асырудың күнтізбелік жоспары
2016
Іс-шаралар\Ай
Маркетингтік зерттеу жүргізу және ТЭН әзірлеу
Қаржыландыру мәселесін шешу
Кредит алу
1
2
Х
Х
Х
3
4
7
Х
Х
Х
Х
Х
Х
Х
Х
Х
Құрамды іздестіру
Х
Жабдықты жеткізу құрастыру
Х
Жұмыстың басталуы
6
Х
Орын-жайды жалдау
Жарнаманы орналастыру
5

33. 7.2 Жобаны іске асыру шығындары

Инвестициялық шығындар бағасы төмендегі кестеде келтірілген.
9-кесте - 2012 жылға арналған инвестициялық шығындар
Атауы
Сомасы, мың теңге
2012
сәуір
мамыр
Өндіріс цехы
8 880
8 880
-
ИПКС-0101 сүтті қайта өңдеу шағын зауыты
20 008
10 004
10 004
ИПКС-0116 жұмсақ және қатты ірімшік өндіретін жабдықтар жиынтығы
19 773
9 886
9 886
Сүт таситын машина (тат баспайтын болаттан) ГАЗ-3309
11 945
-
11 945
ГАЗ 3302 "Газель-Бизнес"
5 908
-
5 908
Барлығы
66 513
28 770
37 743
Жабдықтарды жеткізу құны сол жабдықтың бағасына енгізілген.

34. 8. Пайдалану шығыстары

Пайдалану шығыстары ауыспалы шығыстардан тұрады.
10-кесте - Бір айдағы ауыспалы шығыстар (негізгі шикізатқа қосымша), ҚҚС-сыз
Шығыстар нормасы
Өлш. бірлігі
Бағасы, тг.
Сүт
Орама
Тамақ қоспалары
1 кг үшін, тг.
7,0
1,0
пакет
5
5
0,0004
кг
5 000
2
Қаймақ
10,0
Орама
1,0
стакан
6
6
Ашытқы
0,0
пакет
1 500
3
0,0002
кг
5 000
1
Тамақ қоспалары
Ірімшік
Орама
Тамақ қоспалары
8,0
0,05
орама
150
7,5
0,0001
кг
5 000
1
Қатты ірімшік
Орама
16,0
0,2
пакет
48
10
0,012
кг.
14
0,2
Тамақ бояулары
0,00003
литр
5 000
0,2
Кальций
0,00033
кг.
266,7
0,1
Тұз

35.

Ауыспалы шығыстар орамаға және ингредиенттерге арналған шығындардан тұрады.
Тұрғындар және жақын орналасқан шаруа қожалықтары сүтті жеткізушілер болып
табылады.
Еуропадағы ірі дәмдеуіштерді, функционалдық қоспаларды және шығыс материалдарын
жеткізуші «Schaller Leben Smitttl Technik» ЖШС тамақ қоспаларын, бояуларын және
кальцийді жеткізуші болып табылады. Бүгінгі күнге SLT әлемнің
13
еліндегі тамақ өнеркәсібі кәсіпорындары үшін жетекші әріптес болып табылады.
Орама материалдарының жеткізушісі орама материалдары мен жабдықтарды шығаратын
әлемдегі көшбасшылардың бірі – "Тетра Пак Центральная Азия" болып табылады.

36. 11-кесте – Өзіндік құнның есебі , тг.

Шикізат
Пастеризацияланған сүт
Қаймақ
Ірімшік
Қатты сыр
Сүт
55
297
255
331
Орама
5
6
8
10
Ашытқы
Тамақ қоспалары
3
2
1
6
1
Тұз
0,2
Тамақ бояулары
0,2
Кальций
0,1
Өндірістік өзіндік құн
62
307
263
347
Тұрақты шығыстар
36
196
168
218
Толық өзіндік құн
99
503
431
565

37. 13-кесте - Еңбекақы төлеу шығыстарының есебі, мың тг

№
Лауазымы
Саны
Жалақы
Есептеуге
ЕТҚ
Әкімшілік-басқару құрамы
1
Директор
1
130
130
143
2
Бухгалтер
1
70
70
77
Барлығы
2
200
200
220
Өндірістік құрам
1
Өндіріс меңгерушісі
1
90
90
99
2
Операторлар
8
60
480
528
Барлығы
9
150
570
626
Қызмет көрсету құрамы
1
Жүргізуші
4
70
280
308
2
Жұмысшылар
2
55
110
121
3
Еден жуушы
1
45
45
49
Барлығы
7
170
435
478
Қосалқы құрам
1
Күзетші
3
40
120
132
2
Шаруашылық меңгерушісі
1
60
60
66
Барлығы
4
100
180
198
1 385
1 522
Еңбекақы
сомасы айына 1 522 т мың теңгені
құрайды. 620
Құрам төлеу
бойыншашығыстарының
барлығы
22

38. 11. Жобаның тиімділігі 11.1 Cash-flow проекциясы

Cash-flow проекциясы (Ақша қаражаты қозғалысының есебі. 1-қосымша) нақты ақша
ағынын, яғни қолма-қол ақша ағыны (нақты ақша ағынын) мен төлемдерді (нақты
ақшаның кетуін) көрсетіп отыр. Есеп 3 бөлімнен тұрады:
операциялық қызмет – қызметтің негізгі түрі, сондай-ақ компанияның ақша
қаражатының түсімі мен шығыстарын құрайтын өзге де қызмет
инвестициялық қызмет — айналымнан тыс активтерді (негізгі құралдар,
материалдық емес активтер) және өзге де инвестицияларды сатып алумен, құрумен
және сатумен байланысты қызмет түрі
қаржылық қызмет — компанияның капиталының және қарыз қаражатының
мөшері мен құрамында өзгерістерге әкелетін қызмет түрі. Әдетте осындай қызмет
операциялық және инвестициялық қызметті қаржыландыру үшін қажетті кредиттер
мен қарыздарды тартумен және қайтарумен байланысты болады.
Ақша ағынын талдау жобаның жылдар бойынша оң серпінін көрсетіп отыр.

39.   22-кесте - Болжамдау кезеңіндегі салықтық түсімдердің көлемі (7 жыл), мың теңге

22-кесте - Болжамдау кезеңіндегі салықтық түсімдердің көлемі (7 жыл), мың
теңге
Салықтың түрі
Сомасы
ҚҚС
36 020
Табыс салығы
10 429
Мүлік пен көлік салығы
983
ЕТҚ салықтар мен міндетті төлемдер
30 098
Барлығы
77 529
Осы жобаны іске асыру нәтижесіндегі салықтық түсімдердің көлемі 7 жылда 77 529 мың
теңгені құрайды.

40. 12. Әлеуметтік-экономикалық және экологиялық әсер

12.1 Жобаның әлеуметтік-экономикалық мәні
Жобаны іске асыру кезінде мынадай
міндеттерді шешу көзделген:
Жобаны іске асыру нәтижесінде 22
жұмыс орны құрылады. Біліктілікті
арттыру жоспарлануда. Шығындарға
кадрларды оқыту шығыстары да
салынған.
Жамбыл
облысының
бюджетіне
салықтар мен басқа
да аударымдардың
түсуі (7 жылда 77
млн. теңгеден
астам).
жаңа жұмыс
орындарын құру,
бұл
жұмысшылардың
тұрақты пайда
табуына мүмкіндік
береді;
халықты сапалы
өніммен
қамтамасыз ету;

41. 12.2 Қоршаған ортаға әсер

Мамандар көшеттік газдардың әлемдік антропогендік шығарындысының 2,7% сүт
өнімдері өндірісіне келетінін атап көрсетеді. Егер осы сала шеңберінде қосымша
ет өндірісін ескеретін болсақ, шығарындылар үлесі 4% дейін өседі, бұл мысалы,
әуе тасымалы саласының тигізетін жалпы әсерінен екі есе көп. Сүт саласының
көшеттік газдары арасында метанның алатын үлесінің барынша жоғары екені
сөзсіз. Метан сүт өндірісінің шығарындыларға жалпы «үлесінің» шамамен 52%
құрайды, бұл үлес дамыған және дамып келе жатқан елдер арасында да бірдей
болып отыр. Осындай деректер «Сүт секторының көшеттік газдар шығарындысы»
есебінде келтірілген, ол сүт және сүт өнімдері өндірісіне байланысты барлық
жүйелердің атмосфераға әсерін бағалауға арналған.

42. Жұмыстың принциптері:

Қазіргі уақытта мамандар үй жануарларының басқа
түрлеріне байланысты өндірістері үшін атмосфераға әсерді
бағалаумен айналысуда, сондай-ақ сиыр өсірумен
байланысты болатын метан шығарындыларын қалайша
азайту жолын іздестіруде.
қоршаған
ортаға кері әсерді
азайту;
табиғи
ресурстарды тиімді
пайдалану;
кәсіпорында
қолданылатын
мемлекеттік нормалар
мен қағидаларды,
технологиялық
регламенттерді,
стандарттар мен
нұсқаулықтарды
сақтау;
қажетті түзету
және алдын алу
шараларын қабылдай
отырып экологиялық
жағдайға үнемі талдау
жасау.
Қазақстан
Республикасының
табиғатты қорғау
заңнамасын сақтау;
Кәсіпорын сүтті қайта өңдеумен айналысатын болады,
экологияға аз әсер ететін болады.