Майларды адсорбциялау әдісі. Майларды адсорбциялық тазарту үшін зертханалық жабдықтар

1. Жамбыл облысы әкімдігінің білім басқармасы Жамбыл Политехникалық колледжі мемлекеттік коммуналдық қазыналық кәсіпорны

Тақырыбы: Майларды адсорбциялық тазалау әдісі
Механикалық араластыру әдісімен майларды адсорбциялық
тазалаудың лабораториялық қондырғысы
Топ: 3ТНГ 14-1
Орындаған: Апсетова А.Б
Қабылдаған: Иманбаев Ә.С

2. Адсорбция

• Адсорбция (үстінде және sovleo — жұтамын (поглощаю))
— газ немесе сұйық көлемінен оның сұйық не қатты
денемен (адсорбентпен) бөліну бетінде заттың
(адсорбаттың) шоғырлануы. Адсорбция зат бөлшектерінің
(мөлекулаларының, атомдарының, иондарының)
тартылыс күші әсерінен адсорбенттің беткі қабатында
жүреді. Адсорбенттің және мөлекулалардың адсорбаттық
(атомдарының, иондарының) өзара әрекеттесу сипатына
байланысты адсорбция физикалық және химиялық болып
бөлінеді. Адсорбция микроэлектроникада қолданылатын
өте таза заттарды, үлдірлік құрылымдарды алу
технологиясында кеңінен пайдаланылады

3.

• Мұнай саласында
адсорбция
процесі мұнайды
және түрлі мұнай
өнімдерін
тазалауда
қолданылады

4. Майларды адсорбциялық тазалау

Балшықтармен адсорбциялық тазалау
Мұнайды, оның фракцияларын, крекинг өнімдерін әртүрлі полярлыққа ие
болатын органикалық заттардың қоспалары ретінде қарастыруға болады.
Шайырлы, оттекті, белсенді күкіртті, азотты қосылыстар және қанықпаған
көмірсутектер, әсіресе диенді және циклді, полярлы, яғни беттік белсенді
заттар болып табылады.
Егер тазартылатын өнімді қатты адсорбентпен (балшық) түйісуге келтірсек,
онда ең жағымсыз компоненттер, ең полярлылар ретінде ерітіндіден сіңіріліп
алынады, яғни адсорбенттің беттік энергиясы есебінен бағытталады. Мұндай
бағытталу нәтижесінде осы компоненттерді адсорбентпен бірге бөліп алу
үшін пайдалануға болатын адсорбциялық комплекс түзіледі. Ең белсенді
ағартушы балшықтар өз бетінде қоспалардың 12% (өз салмағынан) сіңіреді.
Егер тазартуды жоғары температурада жүргізсе, онда адсорбенттің
каталитикалық қасиеттері де біліне бастайды.
Балшықтармен адсорбциялық тазарту мұнай майларының өндірісінде және
де термиялық крекинг дистилатынан шайыр–түзуші заттарды бөліп алу үшін
өте кең қолданылады.

5.

• Кейбір қатты заттар потенциалды беті энергияның қорына ие.
Оларға активтендірілген көмір, силикагель, ағартушы топырақ
деген атауға ие болған әртүрлі балшықтар және тағы басқа
заттар жатады. Осы заттардың жеке бөлшектері олардың
белсенді бетін ұлғайтатын кіші диаметрлі канал–кезектердің
сансыз көп мөлшерімен тесілген

6.

Ағартушы балшықтармен мұнай майларын өңдеу жиі оларды
комбинирленген тазартудан өткізеді, бұл сатысының мақсаты – шайырлы
заттар мен полициклді көмірсутектер қалдықтарын жою, және күкірт
қышқылды тазалаудан кейін майды бейтараптандыру. Күкірт қышқылының
қалдықтары диалкилсульфаттар, сульфоқышқылдар және басқа қоспалар
ағартушы балшықтар бетінде жақсы адсорбцияланады.

7. Адсорбенттер

• Адсорбенттердің жіктелуі:
• Өнеркәсіптерде, зертханалық, аналитикалық
тәжірибиде, химиялық табиғаты мен санылау
структурасы әр түрлі болатын, адсорбенттер
қолданылады.
• Тәжірибелік мақсаттарда адсорбеттерді тандаған
кезде, олардын геометриялық структурасын және
химиялық табиғатын есептеу керек. Біріншіге
санылаулық дәрежесі, санылаулардың диаметірі,
дисперстік дәрежесі, жанасу беті (удельная
поверхность)? Ал екіншіге ө адсорбенттің химиялық
структурасы мен химиялық белсенділігі, атомарлық
немесе иондық торы және т.б. жатады.

8.

• саңылаусыз адсорбенттер (непористые
адсорбенты) оларға моно-, және поликристалдық
заттар жатады. Мысалы, графиттелген күйе, натрий
хлориді, аморфтік санылаусыз заттар

9.

• біртекті кен саңылаулы адсорбенттер
(однородноширокопористые). Олар
кенсаңылаулы ксирогельдер, ірі саңылаулы
және таблеткаға пресстелген саңылаусыз
адсорбенттерінің ұнтақтары.

10.

• біртекті жінішкесанылаулы адсорбенттер. Оларға
жінішке санылаулы ксирогельдер,
жінішкесанылаулы шыны, активтелген көмірлер,
санылаулы кристалдар, А және Х түрлі цеолиттер
жатады

11.

• біртексіз санылаулы адсорбенттер. Мысалы,
силикат ерітінді гидрогельдерден күшті қышқыл
тұздар арқылы тұндырып алатын ксирогельдер.

12. Адсорбциялық тазалау қондырғысы: 1 – колонка, 2 –өлшеуіш, 3 – насос, 4 –айдау колбасы, 5 – термометр, 6 – тоңазытқыш, 7 –

қабылдағыш

13. Барлық үлгідегі қозғалтқыштар үшін әр түрлі тазалау дәрежесіндегі мотор майлары

14. Майды адсорбциялық тазалау қондырғысы

15. Қорытынды

Бүкіл әлемде мұнай газ саласының маңызы
өте зор және де жоғары да қарастырылып
отырған, мұнайды және мұнай
өнімдерін,май дистяллаттарын
адсорбциялық тазарту процесі жайлы
көптеген мәліметтер алдық

16. Пайдаланылған әдебиеттер

https://www.google.kz/search?q=%D0%B0%D0%B4%D1%81%D0%BE%D1%80%D0
%B1%D1%86%D0%B8%D0%BE%D0%BD%D0%BD%D0%B0%D1%8F+%D0%BE%D1
%87%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%BA%D0%B0+%D0%BC%D0%B0%D1%81%D0%
B5%D0%BB&biw=1600&bih=745&espv=2&source=lnms&tbm=isch&sa=X&ved=0a
hUKEwjPw4mynq3RAhWFBiwKHXh-AuwQ_AUIBigB
https://yandex.kz/search/?text=%D0%9B%D0%B0%D0%B1%D0%BE%D1%80%D0%
B0%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%BD%D0%B0%D1%8F%20%D1%83%D1%81%D1
%82%D0%B0%D0%BD%D0%BE%D0%B2%D0%BA%D0%B0%20%D0%B0%D0%B4%
D1%81%D0%BE%D1%80%D0%B1%D1%86%D0%B8%D0%BE%D0%BD%D0%BD%D0
%BE%D0%B9%20%D0%BE%D1%87%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%BA%D0%B8%2
0%D0%BC%D1%81%D0%B0%D0%BB%D0%B0&lr=21094