Еңбек ақ ы және еңбек қ орлары

1.

Еңбек ақ ы және еңбек қ орлары
Орындағ ан : Тургынбаев Ж
Топ: В16, Эко-3
Тексерген: Жантаева А.

2.

Еңбек ақ ы – жұмыскерлердің іс
жүзінде істеген жұмысы үшін және
жұмыс уақ ытына кіретін уақ ыт үшін
ақ шалай және натуральды формада
алатын сыйақ ылар жиынтығ ы.

3.

Жалақ ы
Негізгі - бұл орындағ ан
жұмыстары мен
өнеркәсіптік өнімдерінің
саны мен сапасы үшін
белгіленген бағ алар мен
қ ызметақ ы бойынша
есептелетін жалақ ы
Қ осымша – бұл
қ ызметкердің
кәсіпорында жұмыс
жасамағ ан уақ ытына
Қ Р заңдарына сәйкес
есептелген жалақ ы

4. Негізгі жалақының құрамына мыналар кіреді:

жұмыс істеген уақ ытына тарифтік ставкалар, қ ызметақ ы,
кесімді бағ алар немесе орташа табыстар бойынша есептелген
жалақ ы;
-қ ызметпен өткерген жылдары үшін үстеме;
-жұмыс жағ дайының өзгеруіне байланысты кесімді ақ ы
алушыларғ а қ осымша қ ызмет (материалдардың сәйксесіздігі,
өңдеудің күрделілігі, қ ұ рал – сайман мен жабдық тың
икемсіздігі);
-кесімді ақ ы алушыларғ а үстемелі бағ алар бойынша қ осымша
ақ ы;
-ақ шалай және натуралды сыйақ ылар және сыйақ ы берудің
бекітілген тәртібіне сәйкес төленген сыйақ ылар, қ осымшалар;
- мерзімінен тыс уақ ыттағ ы жұмыс үшін қ осымша ақ ы;
- түндегі жұмыс үшін қ осымша ақ ы;
- жұмысшының кінәсі жоқ тұрып қ алуғ а төлемдер;

5.

Қ осымша жалақ ының қ ұрамына кіретіндер:
-балаларын тамақ тандырушы аналарын
жұмысындағ ы үзіліс уақ ытына төлем ақ ы;
-жасөспірімдердің жеңілдік сағ аттарына
төлем;
-мемлекеттік және қ оғ амдық
міндеттемелерді орындауғ а жұмсалғ ан
жұмыс уақ ытына төлем;
-негізгі және қ осымша демалыстар уақ ытына
төлем;
- пайдаланылмағ ан демалыс үшін өтемақ ы;
- шық қ анда берілетін жәрдем ақ ы;

6.

Жалақ ы қ орын негізгі және қ осымша жалақ ылар
қ ұрайды.
Жалақ ы қ орының қ ұрамына жалақ ының барлық
түрлері , әртүрлі сыйақ ылар, үстемелер, қ осымша
ақ ылар, заң ғ а сәйкес қ ызметкердің жұмыс
жасамағ ан уақ ытына есептелген ақ ша сомаларын
қ оса алғ анда, ақ шалай немесе натуралды нысанда
есептелген жеке әлеуметтік жеңілдіктер қ осылады.

7.

Еңбекті төлеуді ұйымдастыру келесіні көздейді:
-кәсіпорын жұмыскерлерінің еңбегін төлеу формаларын
және жүйелерін анық тау
- кәсіпорын жұмыскерлерінің жеке жетістіктері үшін
қ осымша берілетін төлемдердің шарттарын және көлемін
анық тау
- қ ызметкерлердің лауазымдық жалақ ылар жүйесін
қ ұ растыру
-жұмыскерлерге сый-ақ ы берудің көрсеткіштерін және
жүйесін дәлелдеу

8.

Еңбекті төлеу қ ағ идалары:
-шығ ындар және нәтижелер бойынша төлеу
қ ағ идасы
-өндіріс нәтижелігінің өсуі негізінде еңбекті
төлеу деңгейін көтеру
-қ оғ амдық еңбек өнімділігі өсімінің еңбек
ақ ы өсімінен жоғ ары болу қ ағ идасы
-еңбек нәтижелігін өсіруге материалдық
мүдделіктің болуы қ ағ идасы

9.

Бухгалтерлік есепте еңбек ақ ы төлеудің
екі нысаны бар. Олар:
Мерзімдік
Кесімді

10.

Еңбекақ ы төлеудің МЕРЗІМДІК нысаны мынадай
жағ дайларда қ олданылады:
1.Жұмысшы өнім шығ арудың артуаны тікелей әсер
ете алмайды;
2.Ксімді бағ алауғ а қ ажетті шығ арылымның
көрсеткіштері толық емес;
3.Жұмыс уақ ытын пайдалануғ а қ атаң бақ ылау
ұйымдастырылғ ан, нақ ты жұмыспен өтеген
уақ ытына қ атаң есеп жүргізіледі;
4.Жұмысшыларды дұрыс тарифтендірген кезде, яғ ни
жұмысшының біліктілігі орындалатын жұмыстың
разрядына сәйкес келу;
5 . Қ ызметкерлерге еңбекақ ы төлеу үшін;

11.

Мерзімді
ең бек
ақ ы
Жай
сыйақ ы
Мерзімді
сыйақ ы

12.

Кесімді еңбекақ ы төлеудің 5 жүйесі
бар:
1. Тікелей кесімді жүйе;
2. Кесімді- сыйақ ылақ жүйе;
3. Ілгерішіл – кесімді жүйе;
4. Жанама – кесімді жүйе;
5. Аккордық жүйе;

13.

Назарларыңызғ а рахмет !!!