Электромагниттік сәулеленудің адам ағзасына әсері

1.

Сүлеймен Демирель Университеті
Инженерлік факультеті
«Есептеуіш техника және Бағдарламамен қамтамасыздандыру»
Қабылдаған:
Бота Жұмақаева
Орындаған:
Ақылбай Жасұлан

2. Осынау өзекті мәселені шешудегі біздің мақсатымыз:

Тұрмыстық техника және ұялы телефон шығаратын
электромагниттік сәулеленудің адам ағзасына әсері
мәселесін зерттеу;
Күннен-күнге
белең
алып
келе
жатқан
электромагниттік сәулеленуден қорғану амалдарын
қарастырып, оның ішінде Қазақстанда жүзеге асуы
мүмкін жолдарын сараптау және адамдар назарына
ұсыну.

3.

1. Кіріспе
2. Электромагниттік сәулелену физикалық тұрғыдан
3. Электромагниттік сәулелену аралығы (диапазоны)
4. Тұрмыстық жағдайдағы электромагниттік сәулелену
5. Кері әсер етуші сәулелер көздері
6. Ғылыми деректер
7. Электромагниттік сәулеленудің адам ағзаларына әсері:
8. Ұялы телефонның адам ағзасына әсері
9. Әлеуметтік сауалнама
10. Нәтиже
11. Қосымшалар
12. Қорытынды

4. Электромагниттік сәулелену физикалық тұрғыдан

ЭЛЕКТР өрісі – кезкелген зарядталған
денелердің
айналасында пайда
болатын, материяның
ерекше түрі
МАГНИТ өрісі –
өткізгіштердің
электр тогымен
өзара әрекеттесуі
жүзеге асатын
материяның түрі
ЭЛЕКТРОМАГНИТТІК
СӘУЛЕЛЕНУ
(электромагниттік
толқын) – айнымалы
электромагниттік өріс
тербелістерінің
кеңістікте таралуы (яғни
магнит өрісі мен элект
өрісінің бір-бірімен
әсерлесуі)

5. Электромагниттік сәулеленулердің жіктелуі:

Инфрақызыл
сәулелер
Радиотолқын
Ультракүлгін
сәулелер
Көрінетін
жарық
Ренгендік
сәулелер және
гамма сәулелер

6.

Электромагниттік сәулелену диапозоны
Радиотолқын
Көрінетін
инфроқызыл
сәулелер
Ультракүлгін
сәулелер
Атмосфералық
және
магнитосфералық
көріністер.
Радиобайланыс
Жылулық және
электрлік
әсерлерден
молекулалар мен
атомдардың
сәулелеленуі
Жылдам
электрондар
әсерінен
атомдардың
сәулеленуі
Ренгендік
Гамма
Жылдам
зарядталған
бөлшектер
әсеріндегі
атомдық
процестер
Ядролық және
космостық
процестер.
Радиоактивты
ыдырау

7. Электормагниттік өріс кеңістіктің барлық бағытында 3*108 м/с жылдамдықпен электромагниттік толқын түрінде тарайды.

Поляризация
Толқын
ұзындығы
Жиілік
Электромагниттік толқынның негізгі сипаттамалары

8. Оларға сипаттама:

Бірдей фазада тербелетін ең жақын екі нүктенің
арақашықтығы электромагниттік толқын
ұзындығын береді:
Электромагниттік толқын бір ортадан екінші
ортаға өткенде толқын ұзындығы өзгереді, ал жиілігі
өзгермейді.
Өріс тербелістері бір бағытта өтетін
электромагниттік толқынды поляризацияланған
толқын деп атайды.

9. Тұрмыстық жағдайдағы электромагниттік сәулелену

Жердегі кез-келген ағза сияқты адамның денесінде өзіндік
электромагниттік өріс болады, ол ағзаның барлық
жасушаларының үйлесімді жұмыс істеуін қамтамсыз етеді.
Адамның электромагниттік сәулеленуі биоөріс (көрінетін
бөлігі – аура) деп те аталады. Бұл өріс ағзаны кез-келген
негативті әсерлерден негізгі қорғайтын қабықша болып
табылады.
Ол бұзылған жағдайда, біздің ағзамыздың мүшелері мен
жүйелері кез-келген ауру факторының тууына жол береді.
Егерде біздің электромагниттік өріске басқа сәулелену
көздері әсер етсе, яғни біздің денеміздің сәулеленуінен көп есе
қуатты, онда ағзада бейберекетсіздік басталады. Яғни ол
денсаулықтың түбегейлі нашарлауына алып келеді.

10. Адамның биоөрісі

11.

Қуаты 100-1000 Ватт болатын
жоғары
жиілікті
әлсіз
электромагниттік өрістің адамға
қауіптілігі, оның қарқындылығының
адамның
биоөрісінің
қарқындылығынан асып түсуінен
байқалады.
Бұл әсерлесу кезінде адамның
жеке өрісі бұзылып, түрлі ауруларға
себеп болатын орта тудырады.
Электромагнитті сигналдың бірден байқалмай, адам ағзасында
белгілі бір уақыт аралығында жинақталуы оның негативті
қасиеті болып табылады. Күнделікті техниканы қолдану
жиілігі жоғары адамдарда – иммунитеттің төмендеуі, жиі
күйзеліске ұшырау және басым шаршаңғыштық байқалады.

12. Негативті сәулелену көздері:

Қысқа
толқынды
пеш
Ұялы
байланыс
және ұялы
телефон
Геопатогенді
зоналар
Теледидар
Негативті
сәулелену
көздері
Транспорт
Психотронды
қару
Ноутбук
және
компьютер
Социопатогенді
сәулелену:
адамдардың бірбіріне

13. Электромагниттік сәулеленудің адам биоөрісіне әсері

Адамның қалыпты жағдайдағы
биоөрісі

14.

Компьютерде 6 сағат
жұмыс істеген адам
биоөрісі
Ноутбукпен жұмыс
істеген адамның
биоөрісі

15.

Негативті ортада
орналасқан адамның
биоөрісі
2 сағат рөлде отырған
адамның биоөрісі

16.

17.

Электромагнитті сәулеленудің
жүйке жүйесіне әсері
Тіпті
жылулық
әсер
байқалмайтын
электромагнитті сәулелену деңгейі ағзаның ең маңызды
деген қызметтік жүйелеріне әсер етеді. Осы саладағы
мамандардың көпшілігінің ойынша жүйке жүйесі ең осал
ағза болып табылады.
Әсер ету механизмі өте қарапайым – анықталған,
электромагнитті өріс кальций иондары үшін торлы
мембрана өткізгіштігін бұзады. Нәтижесінде жүйке
жүйесі қалыпты қызетінен ауытқи бастайды. Сонымен
қатар, айнымалы электромагнитті өріс ағзаның сұйық
құраушысы болып табылатын электролиттерде әлсіз
ток тудырады.
Аталған процесстер барысында туындайтын
ауытқулар ауқымы кең – жүргізілген тәжірибелер
барысында есте сақтау қабілетінің төмендеуі,
реакцияның төмендеуі, депрессиялық өзгерітер және
т.б. сынды құбылыстар тіркелген.

18.

Электромагнитті сәулеленудің
имундық жүйеге әсері
Имундық жүйе де әсер ету аймағына
ұшырайды. Бұл бағыттағы тәжірибелік
зерттеулер ЭМС сәулелендірілген жануарларда
инфекциялық процесс сипаты өзгеретінін
көрсеткен ( инфекциялық процесстің жүруі
ауырлайды).
ЭМС әсер еткен кезде соңы жойылуға әкеп
соғатын иммуногенез процессі бұзылады. Бұл
процессті
аутоиммунитет
туандауымен
байланыстырады.
Жоғары
қарқындылықтағы
электромагниттік өрістің ағзаның имун
жүйесіне әсері имунитеттің торлы Тжүйесінің жойылу эффектісінен байқалады

19.

Электромагнитті сәулеленудің
Эндокринді жүйеге әсері
Эндокринді жүйе де электромагниттік
сәулеленуге
ұшырайды.
Зерттеулер
электромагниті өрістің әсер етуі кезінде
гипофизарлы-адреналинді
жүйенің
стимуляциясы болатынын және ол қандағы
адреналин көлемінің артуымен
қатар
жүретінін көрсетті.
Жүрек қан-тамырлар жүйесіне әсері
ЭМӨ әсер ету нәтижесі ретінде жүрек қантамырлар
жүйесі
қызметінің
бұзылуын
қарастыруға болады. Ол артерия қысымының
және тамыр соғысының тұрақсыздығынан
байқалады. Периферлік қан құрамының фазалық
өзгеруі белгіленеді.

20.

Жыныс жүйесіне әсері
Туа
бітті
кемтарлық
пен
кемістік
жағдайларының көбеюі, қыз жынысты балалардың
дүниеге
келу
ықтималдығының
артуы,
спермакинездің жойылуы байқалады.
Ер адамдарға қарағанда әйелдердің жыныс аймағы
компьютер және басқа да кеңселік немесе
тұрмыстық техника салдарынан туындайтын
электромагнитті өрісті қабылдауы жоғары болып
келеді.
Бас тамырлары, бауыр, жыныс аймағы,қалқанша
без – бұлар әсер етудің критикалық аймағы. Бұл
ЭМС әсерінен болатын негізгі және анық
зардаптары болып табылады. Нақты әсер етулер
әр адамға әрқалай болады. қандай деңгейде
болмасын бұл жүйелер әр уақытта тұрмыстық
техникамен
жұмыс
атқарған
барлық
қолданушыларда байқалады.

21.

14
13
12,3 12,3 12
12
12,8 12,8
12,3
11,2
10,8
10
8
12,8
8,5
8
8
6
6
4,9
4
4
3
2
2
1
1,8
2,5
4
2,9
0,8
1,2
0
ЭМС әсері, мккВт/кв.см
Әр түрлі тұрмыстық құралдардың
электромагниттік сәулелерінің әсері, мкВт/ см2
(қуат ағынының тығыздығы)

22.

Ұялы телефонның адамға әсерін зерттеу
Қазіргі таңда араласатын ортаңды өз ұялы телефоныңмен
таңқалдыру мүмкін емес, себебі адам дамыған сайын техникада
дамып отырады. Бірақ күнделікті қолымыздан түспейтін
«соткамыз» бізге қалтқысыз қызмет етіп жүр ме?
Біз
өзіміз
жастардың
өкілі
болғандықтан
қазіргі
таңда
қолданыстан кетпейтін «сотканың»
бізге қалай әсер ететіні қызықтырды.

23.

Халықаралық Денсаулық
сақтау ұйымы ұялы телефоннан
шығатын
электромагнитті
толқындар адам денсаулығына
зиян келтіреді деп отыр. Оған
негіз де жоқ емес. Себебі,
жүргізілген
зерттеулердің
нәтижесінде
ғалымдар
телефонмен
көп
сөйлесетін
жандарда
бас
ауруы,
ұйқышылдық,
ашушаңдық
белгілері кездесетінін анықтаған.
Сондай-ақ, ұялы телефоннан
бөлінетін
электромагниттік
толқындардың
есте
сақтау
қабілетін
нашарлататынын,
қатерлі ісіктің пайда болуына
әкеп
соқтыратыны
да
дәлелденген болатын.

24.

Біздің университетіміздің студенттерін бақылай келе, келесідей
қорытындыларға келдік. Студенттердің көпшілігі ұялы телефонды
әлеуметтік желілерде отыру үшін, қоңыраудың қашан болатынын қарау
үшін, кейбірі математика сабақтарында калькуляторды қолдану үшін
қосады. Және де студенттердің біразы ұялы телефонды қоңырау шалу немесе
қоңырауға жауап беру мақсатында қолданады. Студенттердің аз бөлігінен
ғана ұялы телефонды мүлде қолданбайтынын байқадық.
Бақыланған студенттер үлесі, %
0,6
15
30
10
44,4
қоңырау қашан
болатынын білу үшін
әлеуметтік желілерді
қолдану үшін
қажет болған кезде
(калькулятор)
шұғыл жағдайларда
(қоңырау шалу)
Ұ/Т мүлде қолданбаймын

25.

Әлеуметтік сауалнама
Біз 1 курс студенттерімен ұстаздар арасындағы қоғамдық пікірді білу үшін жазбаша
түрде әлеуметтік сауалнама жүргізген болатынбыз:
1)Курс______________________________________________________________________
Жасы ____________________________________________________________________
Қазіргі таңда қандай тұрмыстық техникасыз жүре алмайсыз және неліктен?
___________________________________________________________________________
Күніне неше рет телефонмен сөйлесесіз және қаншалықты ұзақ уақыт?
___________________________________________________________________________
Сіздің ойыңызша, тұрмыстық құралдар адам ағзасына қалай әсер етеді?
Қысқаша ойыңызды айтсаңыз.
___________________________________________________________________________
2)Қызметіңіз_________________________________________________________________
Жасыңыз____________________________________________________________________
Қазіргі таңда қандай тұрмыстық техникасыз жүре алмайсыз және неліктен?
___________________________________________________________________________
Күніне неше рет телефонмен сөйлесесіз және қаншалықты ұзақ уақыт?
___________________________________________________________________________
Сіздің ойыңызша, тұрмыстық құралдар адам ағзасына қалай әсер етеді?
Қысқаша ойыңызды айтсаңыз.
Сауалнама нәтижесінде келесі нәтижелер алынды.

26.

Қосымша №1. Жүргізілген әлеуметтік сауалнаманың 3 сұрағына
жауап диаграммасы
100
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0
Ұялы телефон
Компьютер
Теледидар
Тоңазытқыш
Қысқа толқыды пеш

27.

Қосымша №2. Жүргізілген әлеуметтік сауалнаманың 4, 5
сұрақтарына берген жауаптарының қорытынды диаграммасы
25
20
15
5 мин дейін
6-10 мин
10-14 мин.
10
5
0
Жауап
Пайыздары
Денсаулыққа зиян
85%
Оң әсер тигізеді
5%
Жауап беруге
қиналамын
18%

28.

Тұрмыстық техникадан бөлінетін электромагниттік
сәулеленуден қорғану ескертпелері
Тұрмыстық техниканы алған кезде оның «Рұқсат етілетін
физикалық фактор деңгейлерінің халықаралық санитарлық
нормаларына» сай болуына баса назар аударыңыз;
Тұрмыстық құралдың қуаты неғұрлым аз болса, соғұрлым
тигізетін зияны да аз болатынын есте сақтаңыз;
Мүмкіндігіше автоматты басқарылатын аппаратураны
алыңыз;
Тұрмыстық техниканы өзіңіз жиі жүретін орындардан 1,5
метрге алщақ орналастырыңыз;
Электрлік қыздыру қызметі бар едендерді орнату кезінде
магниттік өріс деңгейі төмен едендерді таңдағаныңыз жөн;
Бірнеше магнит өрісінің көздерін бір уақытта өшірмеңіз;
Сымдардын «сақина» пішінді немесе орытылып жатпауын
қадағалаңыз;
Құралдардан қауіпсіз қашықтықта орналасыңыз;

29.

Электромагнитті сәулелену монитордың бар бөлігінен
бөлінетіндіктен
компьютерді
бөлменің
бұрышына
орналастырған жөн;
Компьютерді немесе мониторды ұзақ уақыт қосулы күйінде
қалдырмаңыз. Егер компьютер қолданылмайтын болса оны
өшіріп тастаңыз.
Балаларыңыздың компьютер экранынан мүмкіндігінше
алшақ отыруын қадағалаңыз. (кем дегенде 50-70 см);
Техниканы түнгіге stand-by режимінде қалдырмаңыз
(қысқаша айтқанда панельдегі қызыл түс өшуі керек);
Кір жуғыш машинаны жуынатын бөлмеге орналастырған
жөн;
Қабырғалар электромагнитті сәулеленуден қорғамайды,
сол себепті бөлмеге төсегіңізді қоймас бұрын көршілеріңіздегі
тұрмыстық техниканың қайда, қалай орналасқанын біліп
алсаңыз жақсы болар еді.

30.

Шунгит дегеніміз – метаморфизданған тас көмір, кембрий дәуіріне дейінгі тау
жынысы. Шунгит миералының ежелгі русь еліндегі басқа атауы «аспидті тас».
Табиғатта түсі қара, қою сұр және қоңыр болып келетін шунгит түрлері кездеседі..
Шунгиттің қасиеттері. Электрөткізуші. Құрамындағы көміртегінің үлесі 99%
дейін барады. Жылу қайтарғыштық қабілеті 7500 кал. Шунгит құрамында ванадий,
никель, молибден, мыс және т.б. элементтер бар. Жеке сипаттамалары:
Тығыздығы 2,1 - 2,4 г/см3
Қаттылығы — 3,5 - 4,0.
Көпіршіліктігі (пористость) - 0,5-5 %
Қысу кезіндегі беріктілігі - 100—276 МПа
Серпімділік модулі (Е)- 0,31×105 МПа
Электрөткізгіштігі - (1-3)×103 См/м
Жылуөткізгіштігі - 3,8 вт/м·K

31.

32.

Таза шунгит табиғатта сирек , көбінесе оның шамамен ені 30 см
болатын жіңішке түрі байқалады. Ол көбінесе шунгитті сланцтар мен
доломиттер қоспасы ретінде кездеседі.
Шунгиттің негізгі қоры Онежское көлінің солтүстік шетіндегі
Заонеж түбегінде сақталған. Оның өндірістік құны есептеліп,
«Нигозерское» және «Мягрозерское» сияқты бірнеше алу орындары
ашылып қойған. Бұл Ресейдегі жағдай. Шунгит минералы әлемде тек
Карелияда ғана бар деп есептелініп, құны жоғарлап тұрған кезде бертін
келе шунгиттің ресми түрде тіркелген, есептелінген тағы бір қоры (осы
арада атап өтетін жайт ауқымды қоры) өзіміздің Қазақстандағы Көксу
жоталарынан табылды. Бұл жердегі шунгит қоры 49 млн. тонна.
Осы
жайтты
пайдалана
отырып
өз
елімізде
неліктен
электромагниттік сәулелерден қорғауыштарды жасамасқа. Шунгит
дегеніміз ауыр немесе аса қауіпті минерал емес. Одан заманауи ұялы
телефондарға тағып жүретін түрлі жапсырғыштар, пластиналар, және
т.б. әшекейлер жасауға болады. ЭМС бәрін дерлік жойып жібермесе де біраз
бөлігін адам ағзасына жібермейді.

33.

Электромагнитті өрістердің адам ағзасына әсері – ғылымның зерттелетін
мақсаты болып табылады. Технологиялар мен құралдардың сағат санап дамуына
байланысты қазіргі әлемде ЭМӨ әсеріне қашып құтылу мүмкін емес.
Бұл көкейтесті мәселе, себебі электронды құралдарды (компьютерлер,
теледидарлар,
радиотелефондар,
оргтехникалар
мен
тұрмыстық
құралдар)қолдану
күннен-күнге
артуда,
бұнымен
қатар
күннен-күнге
электромагнитті сәулелену салдарынан десаулығы сыр бере бастаған адамдар да
көбеюде. Бұл жағдай ұзақ жылдар бойы электронды техникамен жұмыс істеп,
күнделікті компьютерде отыратын қызметкерлерге тікелей байланысты.
Көптеген мемлекеттік және халықаралық ұйымдар электромагниттік
сәулелердің адам ағзасына әсер етуінің алдын алу үшін бірқатар стандарттар мен
талаптар құрастырған.
Электромагниттік сәулелену деңгейін шектейтін қазіргі қызмет етіп тұрған
санитарлық нормалармен ережелер соңғы жылдары ғалымдар анықтаған жоғары
жиілікті электромагнитті толқын қауіптілігімен сай келмейді.
Сол себепті де біздің мақсатымыз адам өзі күнделікті қабылдап жатқан
электромагниттік сәулелену мөлшерін біраз да болсын азайтатын, алдын алатын
шараларды анықтап, оларды сіздерге ұсыну.
Жоғарыда біз сіздермен біраз мағлұматпен бөлістік. Өзіміз қолайлы деп
санайтын электромгнитті сәулеленудің алдын-алу жолын ұсындық, және оның
біздің еліміздегі мүмкіншіліктерін қарастырдық.
Ұсыныс бізден, ал шешім қабылдау сіздерден болмақ ағайын!!!!