Сұлы,(лат. Avena)

1.

Сұлы

2.

Сұлы,(лат. Avena) –
астық тұқымдасын
а жататын бір
жылдық және көп
жылдық шөптесін
өсімдіктер
туысы. Қазақстанда
7 түрі бар. Ең
маңыздысы - Екпе
сұлы (Avena sativa).

3.

Сұлының жалпы сипаттамасы
Сұлы – азық-түліктік және мал азығы үшін бағалы
Сұлы дәні – малдың құнарлы жемі. Малға жем
Сұлыдан жарма, жаншыма, ұн және спирт алады.Оның ұны,
Сұлы тағамдарын АҚШ, Англия сияқты елдерде тамаққа көп
Сұлы егіс көлемі бойынша 5-ші орында
Ботаникалық сипаттамасы.
Сұлының жақын туысы қара сұлы (Avena fatua)
ТМД- да мәдени сұлының үш түрі тараған.Олар: мутика,
Сұлы егісі жатып қалса оның дәні сарғайып кетеді.
2.2 Сұлы дәнінің сиппаттамасы және химиалық құрамы.
Сұлының
Москва типті сұлының дәні ірі, жалпақ, жуан, белі
Харьков типі – жіңішкерек, сары түсті, жоғарғы басы
Инетәрізді тип – жіңішке, ұзын, түзу, жоғарғы басы
Ұзынқауызды типтің дәні харьков типіне ұқсас, бірақ қауызы
Бұл екеуін көбінесе малға жем ретінде пайдаланады.

4.

Сұлы — астық тұқымдас
дәнді дақылдарға
жататын бір жылдық
және көп жылдық
шөптесін өсімдіктер
туысы. Дәнінің
құрамында ақуыз, май,
крахмал, жасұнық, В1, В2,
РР, Е дәрумендері,
марганец, кремний,
кальций, фосфор бар.
Сұлы ішектерді артық
шлактардан тазартып, іш
ауырып, кебінгенде
қолданылады.

5.

6.

Сұлы — маңызды дәнді
дақыл, егіс алқабының
соммасынаа қарай әлемде
бидайдан, күріштен,
жүгеріден және арпадан
кейінгі бесінші орынды
иеленеді. 2003-2006 жж.
сұлы 200-250 мың. га алқапта
егілді, астық 25,4-28,8 ц/га
құрады, жалпы терім — 550700 мың. тонна (жылдағы
республикадағы дәннің
өндірудің 10% жуығын
құрады).

7.

Топыраққа талаптары. Сұлы
салыстырмалы түрде топырақ
талғамайды, алайда құмдақ және
сортаңдау топырақтарда нашар
өседі де сазданған жерлерді
көтере алады. Ол үшін барынша
байланған, қиын еритін түрде
болса да қоректік заттары көп
топырақтар жарамды. Басқа
астық дақылдарына қарағанда
қышқыл мүкті алқаптарда жақсы
өсе береді,

8.

Дақылдың дертке дауалығы
дәрі-дәрмектің күші келмейтін көптеген
сырқаттарды емдеп жазуға, Ежелден
халықтың медицинада тәжірибеден
өткендіктен, сұлы арқылы адамды
әлсіздіктен арылтуға, күш-қуатын арттыруға
болатындығы анықталған.
Асқазан жұмысын жақсартуды
ойласаңыз. Сұлыдан дайындалған квас
ішкеніңіз жөн. Жасалу тәсілі: 1 стақан
сұлыны үш литрлік банкіге салады,
үстіне 3–4 ас қасық қант, сол мөлшерде
мейіз қосады, су құяды да бетін
дәкемен жабады. 3–4 күн тұруға тиіс.
Дайын квасты шыны ыдысқа салып,
тоңазытқышта сақтайды

9.

Назар аударғандарыңызға рахмет