Өлім белгілері және өлімнен кейінгі өзгерістер

1. Өлім белгілері және өлімнен кейінгі өзгерістер

2. Табиғаттағы тірі жан-жануарлардың бәрі де тіршілігін өліммен аяқтайды, яғни мәйітке айналады.

3. Өлу заңдылықтарын, оның себептерін және өлімнен кейінгі өзгерістерді зерттейтін ілімді танатология деп атайды. Адам өлімін

отырғызу тәжіриебеде кең
қолдануда. Ағзаларды
трансплантацияға дайындамастан
бұрын қайтыс болған адамның анық
өлгендігіне көз жеткізу керек. Бұл
жағдайда өлім жөніңдегі
қорытындыны әдетте сот
медицинасының сарапшылары
береді. Бірақ та өлім белгілерін білу,
өлім себептерін анықтау барлық
дәрігерлер үшін, әсіресе,

4. Өлу үрдісі өте күрделі болып, бірнеше сатылардан тұрады. Оларға: жанталасалды күйі, жанталас (агония) және клиникалық өлім.

сатысының ұзақтық мерзімі әр
түрлі, мысалы,агония бірнеше
минуттан бірнеше сағатқа немесе
тәулікке созылуы мүмкін.
Клиникалық әдетте 5-6
минуттан соң биологиялық өлімге
айналады. Осы кезден бастап қана
организмді мәйіт деп атауға
болады.

5. Өлімнің себептеріне қарай табиғи( физиологиялық), зорлық-зомбылық нәтижесінде және ауруға байланысты түрлерін ажыратады.

Өлімнің себептеріне қарай
табиғи( физиологиялық), зорлықзомбылық нәтижесінде және ауруға
байланысты түрлерін ажыратады.

6. Табиғи өлім адам әбден қартайып, ағза қызметтерінің бірте-бірте әлсіреп барып, тоқтауымен байланысты.

7. Зорлық-зомбылық нәтижесіндегі өлімді сот медицинасы зерттейді.

8. Әр түрлі аурулар салдарынан өлу себептерін негізінен патологоанатомдар тексереді.

9. Ауру асқынып кеткенде; мысалы, миға қан құйылғанда, жүрек инфарктында, өкпе артериясының тромбоэмболмясында адам кенеттен,

ішінде де өліп кетуі мүмкін. Ал
көптеген созылмалы аурулар
нәтижесінде пайда болатын өлімді
дәрігерлер клиника жағдайыны
бақылап, оларды өлімнен алып қалу
үшін реанимация (латыншаreanimatio-қайта тірілту) шараларын
кенінен қолданады.

10. Биологиялық өлімнен кейін біршама уақыттан соң өлімнің морфологиялық белгілері және өлімнен кейінгі өзгерістер дамиды. Бұл

Бұл өзгерістерді анық білу және
зерттеу, кейбір жағдайда
кездесетін жалған өлімді
анықтауда аса қажет. Сол үшін
мәйітті клиникада кемінде 2 сағат
сақтап, өлімнің алғашқы белгілері
байқалғанда ғана патологиялық
анатомия бөлімдеріне көшіреді.

11. Өлімнің алғашқы белгілеріне: 1. мәйіттің сууы 2.мәйіттің сіресіп қалуы 3.мәйіттің кебуі 4. қанның қайта бөлінуі 5. мәйіт

дақтары

12. Мәйіттің сууы өлгеннен соң организмдегі зат алмасу үрдісінің тоқтауына байланысты. Дене жылуы бірте-бірте азайып, айналадағы

организмдегі зат алмасу үрдісінің
тоқтауына байланысты. Дене
жылуы бірте-бірте азайып,
айналадағы температурадан 0,5-1
С төменірек болады.

13. Орташа есеппен мәйіттің температурачы сағатына 1С төмендейтіні анықталған.

14. Мәйіттің сіресіп қалуы дене бұлшықеттерінің қатайып, тартылып қалуына байланысты. Бұл өзгерістердің негізіндегі биохимиялық

биохимиялық үрдістер жатады.
Тірі организмдегі бұлшықеттердің
бір тонуста тұруы
АҮФ(аденазинүшфосфат)
қышқылының бұлшықеттермен
байланысты болуымен
түсіндіріледі.

15. Мәйіттің сіресуі жақ, бет, мойын бұлшықеттерінен басталып, бүкіл денеге тарайды, бір тәуліктен кейін барып олар қайтадан босай

жою үшін біраз күш жұмсау керек.
Мәйіттің сіресуі күші көптеген
себептерге байланысты. Дене
жаттықтыруымен шұғылданатын
адамдарда, кейбір науқастарда (
холера, сіреспе ауруларында,
стрихнинмен уланғанда ) ол
жақсы байқалса, ал кәрі кісілерде,
жас балаларда, сепсистан кейін
сіреспе күшіөте әлсіз болады.

16. Мәйіттің кебуі - өлгеннен кейін денедегі сұйықтықтардың құрғап және буланып кетуінің нәтижесі. Бұл үрдіс өлгеннен соң бірнеше

терінің, шырышты
қабықтардыңкеуіп қалуына алып
келеді. Көздің мөлдір қабығы
күнгірттеніп, ақшыл
қабығыөзінің реңін жоғалтып,
сарғыш-сұр түсті болады. Еріннің
шырышты қабығы, терінің жұқа
жерлері қатып, бүрісіп, қоңырқызыл түс алады.

17. Қанның қайта бөлінуі. өлгеннен соң артерия қан тамырының қысқыруы нәтижесінде қан вена тамырларына өтеді және өзінің салмағына

ұйындылары ақшыл-сары түске
кіріп, оның құрамы негізінен
фибрин жіпшелерінен тұрады, ал
ауру тез қайтыс болғанда ұйынды
құрамында барлық қан
элементтері болғаны үшін оның
түсі қызыл болады. Кейбір
жағдайларда, мысалы, ауру
тұңшығып өлгенде қан тіпті
ұйымай сұйық күйде қалады. Осы
ұйындылардың түсі өлу

18. Мәйіт дақтары өлгеннен соң 2-4 сағаттаң кейін пайда болады. Олар мәйіттің төменгі бөлігінде көкала-қызыл немесе қоңыр-күлгін

ауырлық күшімен денесінің
төмеңгі жатқан бөліктеріне
жиналады (гипостаз). Мәйіттің өз
салмағы түсіп тұрған жерлерде
мәйіт дақтары болмайды. Жалпы
мәйіт дақтарының орны аурудың
өлер кезде қалай жатқандығына
байланысты. Бірінші тәуліктің
екінші жартысында қандағы
эритроциттер гемолизге ұшырап,
плазма қан тамырларынан шыға

19. Өлімнен кейінгі белгілеріне аутолиз және шіру үрдістері кіреді. Аутолиз үрдісі гидролиздеуші ферменттерің белсенділігінің

қарағанда күштірек көрінеді.
Асқазан-ішек жолында өзін-өзі
қорыту үрдісіқұрамында пепсин,
трепсин және басқа ферменттер
бар асқазан-ішек сөлінің әсерінде
өтеді. Соның нәтижесінде
асқазан-ішек шырышты қабығы
еріп, жас балаларда тіпті асқазан
қабырғасы тесіліп кетуі мүмкін.
Асқазан-ішек сөлі өңешке өткенде
немесе аспирация жолымен
тыныс ағзаларына түскенде осы

20. Мәйіттің шіруі осы аутолиз үрдістерінің күшеюімен және оған шірітуші бактериялардың әсерінің қосылуымен түсіндіреледі. Үй

Сонымен қатар тіндерде өте
жағымсыз иіс пайдаболып, олар
сарғыш-жасыл түске кіреді. Бұл
өзгерістер шіріген тіндерде
күкіртсутегі және басқа газдардың
пайда болуына байланысты.
Күкіртті сутек гемолизге ұшыраған
эритроциттермен қосылып темір
сульфатын түзеді. Тіндер осы
химиялық зат әсерінде қара-қошқыл,
жасыл реңге боялады. Газ түзуші