Rozpoznanie i organizacja działań ratowniczych podczas katastrof budowlanych

1. TEMAT 8: Rozpoznanie i organizacja działań ratowniczych podczas katastrof budowlanych

autor:
Mariusz Przybułowski

2. Rozpoznanie i organizacja działań ratowniczych podczas katastrof budowlanych

str. 2
Materiał nauczania:
Rozpoznanie terenu zdarzenia podczas katastrofy
budowlanej (stabilność konstrukcji obiektu, ilość osób
poszkodowanych, stan infrastruktury gazowej,
elektrycznej, wodnej, wodociągowej).
Organizacja i prowadzenie działań ratowniczych
podczas katastrofy budowlanej.
Stabilizacja gruzowiska.
Podstawowe metody lokalizacji osób zagruzowanych
bez użycia specjalistycznego sprzętu.

3. Definicje

str. 3
Katastrofa budowlana – jest to nagłe
zniszczenie konstrukcji uniemożliwiające
całkowicie dalsze jej użytkowanie
(przekroczenie stanu granicznego nośności).
Katastrofa stanowi poważne zagrożenie
dla życia ludzi i mienia .
wiadomosci.wp.pl

4. Definicje

str. 4
Awaria budowlana – jest to
uszkodzenie elementu lub
elementów konstrukcyjnych
powodujące zaburzenie
w eksploatacji obiektu, utratę
właściwości użytkowych
oraz może także stanowić
zagrożenie dla życia
ludzi i mienia.
rzeszow.uw.gov.pl

5. Definicje

str. 5
Zdarzenie budowlane – przyjęte
w terminologii pożarniczej –
miejscowe zagrożenie, w
którym wystąpiło zniszczenie
lub uszkodzenie budowanego
lub istniejącego obiektu
budowlanego (jego części lub
poszczególnych elementów),
stwarzające zagrożenie dla
życia i mienia ludzkiego.
www.twojapogoda.pl

6. Klasyfikacja przyczyn awarii i katastrof budowlanych

str. 6
PRZYCZYNY KATASTROF
BŁĘDY PROJEKTOWE
NIEODPOWIEDNIE WARUNKI
EKSPLOATACIJI
BŁĘDY WYKONAWSTWA
Pobrano 18.02.20016 z www.os-psp.olsztyn.pl
Pobrano 18.02.20016 z www.os-psp.olsztyn.pl
PRZYCZYNY LOSOWE (OBC.
WYJĄTKOWE)

7. Rodzaje zagruzowań

str. 7
Z. Bednarek, A. Marciniak Działania ratownicze
podczas katastrof budowlanych
stok (zawał pochyły),
zawał płaski (uwarstwienie),
pomieszczenie zniszczone
(częściowo lub całkowicie
wypełnione),
ruina brzegowa,
stożek gruzowy (stos rumowiska).

8. Rodzaje zagruzowań

str. 8
Stok (zawał pochyły),
Powstaje przy zniszczeniu
jednej z podpór stropu w
stosunku do drugiej lub po
obsunięciu się jednej z
podpór.
Mat.SGPR Nowy Sącz
Z. Bednarek, A. Marciniak Działania
ratownicze podczas katastrof budowlanych

9. Rodzaje zagruzowań

str. 9
Zawał płaski –uwarstwienie
Występuje przy całkowitym zniszczeniu ścian nośnych
oraz działowych
Cechą charakterystyczną tego typu zawałów jest ułożenie
się stropów jeden na drugim
Z. Bednarek, A. Marciniak Działania
ratownicze podczas katastrof budowlanych
Mat.SGPR Nowy Sącz

10. Rodzaje zagruzowań

str. 10
Pomieszczenie zniszczone
W większości są to pomieszczenia
piwniczne i pierwszych kondygnacji.
Proces zagruzowania może przebiegać
w dwóch wariantach to znaczy może
wystąpić całkowite lub częściowe
wypełnienie pomieszczenia
http://www.thw-gst-straubing.de/

11. Rodzaje zagruzowań

str. 11
Ruina brzegowa
Powstaje w wyniku zniszczenia części ścian zewnętrznych budynku
Zazwyczaj uszkodzeniu ulegają tu piony komunikacyjne i ściany osłonowe.
Z. Bednarek, A. Marciniak Działania
ratownicze podczas katastrof budowlanych
Mat.SGPR Nowy Sącz

12. Rodzaje zagruzowań

str. 12
Stożek gruzowy
Jest to jeden z najtrudniejszych zawałów i prawdopodobieństwo
znalezienia ludzi żywych jest bardzo małe.
Z. Bednarek, A. Marciniak Działania
ratownicze podczas katastrof budowlanych
http://wiadomosci.wp.pl/

13. Procedury działań podczas zawalenia budynków

str. 13
Rozpoznanie
Szacowanie powierzchniowe (Przeszukanie pośpieszne)
III. Powierzchniowe działania
poszukiwawczo - ratownicze
IV. Kompleksowe działania
poszukiwawczo
- ratownicze
V. Systematyczne usuwanie
gruzu
I.
II.
Mat.SGPR Nowy Sącz

14. Rozpoznanie

str. 14
Działania
Zdobycie informacji:
charakter obiektu, przeznaczenie;
ilość uwięzionych;
lokalizacja ofiar;
typ i rozmiar zniszczeń;
jakie działania ratownicze zostały
dotychczas przeprowadzone
(jeśli jakieś były) ?
zagrożenia – identyfikacja,
lokalizacja, eliminacja.
SGPR Nowy Sącz

15. Rozpoznanie

str. 15
szybkie szerokie przeszukanie
powierzchniowe obszaru;
wszystkie ofiary chodzące powinny
zostać wysłane do rejonu segregacji
(zieloni);
wszystkie ofiary znalezione
w miejscach umożliwiających ich
wydobycie powinny zostać usunięte
z miejsca działań;
ofiary wymagające wydobycia –
zlokalizowane, zaznaczone,
przekazane zespołom do ewakuacji
tak szybko jak to możliwe.
SGPR Nowy Sącz

16. Rozpoznanie

str. 16
Prowadzenie obserwacji:
pomyśl o jakiej porze dnia/
tygodnia doszło do zdarzenia;
w którym miejscu zawału jest
największe prawdopodobieństwo,
że mogą się znajdować ludzie;
oszacuj zniszczenia struktury,
określ miejsca bezpieczne.
rozpocznij szacowanie niezbędnej
pomocy;
wskaż obszary rozpoczęcia
poszukiwań
Mat.SGPR Nowy Sącz

17. Prowadzenie akcji

str. 17
Dowodzenie i kontrola
sporządź prowizoryczne szkice i
podstawowe plany do skutecznego
zorganizowania i wyekwipowania
ratowników;
wykorzystaj zebrane informacje do
szczegółowego oszacowania
wymaganych środków;
zgłoś jak najwcześniej
zapotrzebowanie na specjalistyczny
sprzęt i siły ratownicze;
ustanów wewnętrzny kordon;
utwórz punkt dowodzenia
Mat.SGPR Nowy Sącz

18. Strefa bezpieczeństwa

str. 18
REJON KONCENTRACJI W RAZIE
NIEBEZPIECZEŃSTWA
Każdy strażak i ratownik, wchodząc
w strefę zagrożenia, powinien
znać lokalizację stref(y)
bezpieczeństwa oraz ustalony
sygnał do nagłego
opuszczenia gruzowiska.
W razie nieoczekiwanego
zdarzenia, kierujący
i dowodzący zespołami powinni
„przeliczyć głowy” będąc już w
strefie bezpieczeństwa, tak aby
upewnić się, że wszyscy
ratownicy wycofali się
w bezpieczne miejsce (oraz
sprawdzić czy ktoś
z ekipy nie potrzebuje wsparcia).
STREFA
BEZPIECZEŃSTWA
GRUZOWISKO
Mat. własny
Mat. własny

19. W akcjach ratowniczo poszukiwawczych wykorzystujemy

Kamera
termowizyjna
Geofony
Psy ratownicze
19

20. Kamera termowizyjna

jest jednym z najdoskonalszych urządzeń
pomiarowych jakie stworzył człowiek. Badanie temperatury
badanego obiektu jest całkowicie bezkontaktowe.
Zasada działania kamery termowizyjnej opiera się na zjawisku
niewidzialnego promieniowania podczerwonego. Każde ciało o
temperaturze wyższej od zera bezwzględnego jest źródłem
promieniowania podczerwonego, a jego intensywność zależy od
temperatury i cech powierzchni ciała Termowizja jest, więc
rodzajem termometru działającego na odległość, który pozwala
nam poprzez rejestracje różnic promieniowania
podczerwonego badanego obiektu stworzyć jego obraz
temperaturowy. Obraz taki nazywamy termogramem.
Rozkład temperatury na badanych obiektach przedstawiany jest w
postaci barwnych izoterm, gdzie jeden kolor odpowiada punkom o
tej samej temperaturze.
20

21. Kamera termowizyjna

Kamera została zaprojektowana głównie
z myślą o służbach pożarniczych.
Umożliwia widzenie przez dym,
identyfikację i ratowanie ofiar, lokalizację
ognisk pożaru i miejsc skąd
rozprzestrzenia się ogień. Jest idealnie
przystosowana do wspomagania działań
technicznych, chemicznych i akcji
poszukiwawczych. Obsługa kamery jest
całkowicie automatyczna.
ARGUS®-320 PARAMETRY TECHNICZNE
- ekran kolorowy, 3,5” z wyświetlaniem następujących
informacji:
data i godzina
stan naładowania akumulatora
aktywny pasek kolorów
punktowy pomiar temperatury w zakresie -40 do +800oC
pomiar temperatury otoczenia
.- upadek:
wytrzymałość na upadek z wysokości
2m
- waga :
1,5 kg (z akumulatorem
- autonomia:
4 godz. (w temp 22oC)
21

22. geofon

Delsar® LifeDetector™ jest to sejsmicznoakustyczne urządzenie nasłuchowe (geofon),
przeznaczone specjalnie do poszukiwania ludzi
uwięzionych pod zawalonymi konstrukcjami w
wyniku trzęsień ziemi, wybuchów, osunięć ziemi,
zawałów w kopalniach lub w wykopach.
Ratownicy z całego świata już od 15 lat użytkują
geofon LifeDetector i polegają na jego działaniu w
szybkim wykrywaniu i lokalizacji osób
znajdujących się w zawalonych konstrukcjach.
Zasadniczo działanie geofonu LifeDetector polega
na tym, że całą zawaloną konstrukcję wykorzystuje
on jako środek przenoszący dźwięk wytwarzany
przez ludzi uwięzionych pod zawaliskiem.
Sejsmiczne i akustyczne czujniki systemu
przetwarzają drgania wytwarzane przez ludzi na
dźwięki słyszalne i sygnały wizualne. Nowy
Delsar® LifeDetector Nowy LifeDetector został
opracowany pod kątem niezawodnego i
skutecznego działania w bardzo trudnych
warunkach usuwania skutków katastrof.
22

23. Psy ratownicze

W Państwowej Straży Pożarnej psy (szczeniaki) są kupowane przez
daną komendę lub prywatnie przez strażaków.
Udział psów w akcjach ratowniczych reguluje ‘Rozporządzenie Ministra
Spraw Wewnętrznych z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie zwierząt
wykorzystywanych w akcjach ratowniczych’. Określa ono m.in. rasy
psów, szkolenia, normy żywienia i specjalności.
Według rozporządzenie psem ratowniczym może zostać labrador
retriever, golden retriever, flat coated retriever, nova scotia retriever,
chesapeake bay retriever, curly coated retriever, owczarek niemiecki,
owczarek holenderski, owczarek belgijski groenendael, owczarek
belgijski tevuerren, owczarek belgijski malinois, border collie, seter
szkocki gordon, seter irlandzki, seter angielski, airedale terrier,
hovawart, sznaucer średni, sznaucer olbrzym, springer spaniel
walijski, springer spaniel angielski, foxterier krótkowłosy, foxterier
szorstkowłosy, terier walijski i terier irlandzki.
Specjalności psa ratowniczego:
Gruzowiskowa - obejmuje psy przeznaczone do poszukiwań ludzi
zasypanych pod gruzami oraz pod osuwiskami ziemnymi i
kamiennymi.
Terenowa - obejmuje psy przeznaczone do poszukiwań ludzi na
terenach trudno dostępnych i leśnych
23

24. Metody poszukiwań

str. 24
Metoda biologiczna
za pomocą ludzkich
zmysłów i umiejętności
- (Zadaniem ratowników
jest nawoływanie a
następnie
nasłuchiwanie)
wykorzystując psy
poszukiwawcze
http://www.thw-gst-straubing.de/

25. Metody poszukiwań

str. 25
Metoda techniczna
- przy pomocy urządzeń technicznych (elektronicznych)
– geofony, kamery wziernikowe
Mat. własny

26. Przeszukiwanie gruzowiska

str. 26
Zabezpieczenie terenu (odgrodzenie, usunięcie osób postronnych)
Zachowaj bezpieczeństwo (ostre krawędzie, niestabilne elementy,
wycieki z instalacji itp.)
Wykorzystaj metodę BIOLOGICZNĄ
Ustaw ratowników w rzędzie, odstępach ok. 2 m. ( w zależności od
gruzowiska rozstawienie „tryalrierą”, bądź okrążające)
Ogłoś ciszę na terenie akcji (użyj megafonu)
Nawołuj osoby poszkodowane „TU GRUPA RATOWNICZA JEŚLI
KTOŚ NAS SŁYSZY NIECH ZASTUKA”
Ratownicy poruszają się na przód co ok. 2 m., następnie
zarządzamy ciszę i nasłuchujemy odgłosów z gruzowiska ( jeśli
ratownik zlokalizuje sygnał zaznacza miejsce ustalonym z
dowódcą znakiem X)
Po przeszukaniu całości gruzowiska skupiamy się na miejscach
wcześniej oznaczonych, gdzie mogą przebywać osoby uwięzione
(wprowadzamy sprzęt elektroniczny).

27. Przeszukiwanie gruzowiska

str. 27
Jeżeli zlokalizujemy osoby poszkodowane starajmy się je wydobyć,
zachowując zasady bezpieczeństwa
Przy dużej liczbie poszkodowanych rozważamy wykonanie TRIAGE
Jeżeli brak możliwości dotarcia do osób zasypanych, z którymi nie ma kontaktu
lub nie wiemy gdzie mogą się znajdować – oczekujemy na specjalistyczną
grupę poszukiwawczą, która wprowadzi do działań techniczne środki oraz psy
ratownicze.
Jeżeli na miejscu obecna jest specjalistyczna grupa poszukiwawcza –
podporządkowujemy się jej dowódcy.
zorganizuj regularne zmiany i wypoczynek
zespołów poszukiwawczych;
skontaktuj się z policją czy nadal są jakieś
osoby zaginione;
Zakończenie działań następuje dopiero
w sytuacji, gdy doliczymy się wszystkich
osób i odkryjemy ostatnią cegłę.

28. Bhp podczas pracy na gruzowisku

str. 28
NIE WOLNO DOPROWADZAĆ DO CHAOSU I BEZŁADU NA
GRUZOWISKU
NA GRUZOWISKU PRZEBYWAJĄ TYLKO EKIPY
PROWADZĄCE DZIAŁANIA RATOWNICZE
NALEŻY DBAĆ O BEZPIECZEŃSTWO RATOWNIKÓW, ABY
NIE ONI STALI SIĘ POSZKODOWANYMI, KTÓRYCH
TRZEBA LOKALIZOWAĆ I WYDOBYWAĆ
KONSTRUKCJA BUDYNKU ULEGA CAŁKOWITEJ
ZMIANIE PO KATASTROFIE, I NALEŻY JĄ TRAKTOWAĆ Z
OGRANICZONYM ZAUFANIEM, GDYŻ W KAŻDEJ CHWILI
STRUKTURA GRUZOWISKA MOŻE ULEC ZMIANIE.

29. Stabilizacja konstrukcji

str. 29
Ustabilizowanie naruszonych konstrukcji budowlanych
podczas akcji ratowniczej to obowiązek każdego
ratownika.
Tylko znajomość technik wykonywania drewnianych
konstrukcji podporowych jest w stanie zwiększyć
sprawność działań, poprawić efektywność współpracy
między różnymi jednostkami i zapewnia właściwy
poziom bezpieczeństwa.
Niedopuszczalne są sytuacje, w których stabilizację
wykonuje się za pomocą bezładnie wyciętych
okrąglaków sosnowych. Takie prowizoryczne konstrukcje
nie spełniają wymogów bezpieczeństwa ani
wytrzymałości i dają ratownikom złudne poczucie
bezpieczeństwa.

30. Elementy konstrukcyjne podpór drewnianych

str. 30
Cała konstrukcja zbijana jest za pomocą gwoździ o
odpowiedniej długości i grubości, wbijanych zgodnie ze
schematem
http://www.ppoz.pl/

31. Elementy konstrukcyjne podpór drewnianych

str. 31
podciąg – deska, która tworzy górną część każdej podpory. Jej zadaniem jest
przeniesienie obciążenia podpieranego elementu na całą konstrukcję
podpory;
podwalina – podwalina jest podstawą, która odbiera obciążenie z wyższych
elementów podpory i przenosi je na podłoże;
słup – pionowy (czasem skośny) element podpór, który przenosi obciążenie z
wyższych elementów konstrukcji podporowej aż do jej podstawy;
kliny – zapewniają regulację konstrukcji podporowej.
plakietki – drewniane łączniki montowane gwoździami. Wykonuje się je ze
sklejki drewnianej. Ich grubość jest stała i wynosi 19 mm +/– 1 mm. Niektóre
schematy wymuszają użycie niestandardowych długości i szerokości
plakietek, dlatego ważne jest posiadanie większych arkuszy sklejki. Główne
zadanie tego elementu to przymocowanie słupa z podciągiem i podwaliną.
deski – Służą do wykonywania zagęszczeń (elementów poziomych
nadających sztywność) oraz zastrzałów (elementów skośnych nadających
sztywność);
pręty stalowe – w niektórych sytuacjach wymagane jest zabezpieczenie
podpory poprzez osadzenie jej wprost do podłoża lub elementu
konstrukcyjnego za pomocą prętów stalowych. Są to pręty żebrowane o
długości około 1 m i szerokości 1 cala.

32. Stabilizacja konstrukcji

str. 32
Podpory dzielimy na:
podpory T i podwójne T,
podpory wertykalne
wielosłupowe,
podpory horyzontalne,
podporę K,
podpory filarowe,
podpory pochyłe,
podpory skośne,
podpory stabilizujące otwory
okienne i drzwiowe,
podpory bezgwoździowe
układane w stosy.
http://www.ppoz.pl/

33. Stabilizacja konstrukcji

str. 33
Wiadomo, że każda akcja jest inna, determinują ją
warunki panujące w danym miejscu i danej chwili.
Jednak, jeśli to tylko możliwe, należy działać
według następujących kroków:
zabezpiecz (ogrodź, oddziel, oznakuj, zakaż
wstępu),
usuń (usuń elementy niebezpieczne, zdejmij
elementy luźne, w miarę możliwości zburz,
przewróć to, co zagraża),
stabilizuj (jeśli trzeba prowadzić działania w strefie
niebezpiecznej i występują elementy budynku,
które stanowią zagrożenie, a nie można ich
usunąć).

34. Stabilizacja konstrukcji

str. 34
Przykłady podpór
http://www.ppoz.pl/
Podpora okienna/drzwiowa
http://www.ppoz.pl/
Podpory pojedyncze T

35. Stabilizacja konstrukcji

str. 35
Przykłady podpór
http://www.ppoz.pl/
Podpora pochyła
http://www.ppoz.pl/
Podpora filarowa

36. Bibliografia

str. 36
Z. Bednarek, A. Marciniak, Działania ratownicze podczas katastrof
budowlanych, Kraków 1995.
Zasady organizacji działań poszukiwawczo-ratowniczych w KSRG,
Warszawa 2012.
R. Podlasiński, Podręcznik wykonywania drewnianych konstrukcji
podporowych, Warszawa 2014.
Materiały SGPR Nowy Sącz
Materiały własne
http://www.ppoz.pl/
Pobrano 18.02.20016 z www.os-psp.olsztyn.pl
Pobrano 18.02.20016 z www.os-psp.olsztyn.pl
http://www.thw-gst-straubing.de/