Туберкулезді менингит

1.

ҚР ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ
МИНИСТРЛІГІ
С.Ж.АСФЕНДИЯРОВ АТЫНДАҒЫ
ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ МЕДИЦИНА
УНИВЕРСИТЕТІ
МИНИСТЕРСТВО ЗДРАВООХРАНЕНИЯ
РК
КАЗАХСКИЙ НАЦИОНАЛЬНЫЙ
МЕДИЦИНСКИЙ
УНИВЕРСИТЕТ ИМЕНИ
С.Д.АСФЕНДИЯРОВА

2.

Жоспар
• Кіріспе
• Туберкулезді менингит
• Негізгі бөлім
• Патогенезі
• Клиникалық көріністері
• Диагностикасы
• Қорытынды
• Пайдаланылған әдебиеттер

3. Туберкулезді менингит

Туберкулезді менингит-туберкулез микобактерияларын
жұқтыру нәтижесінде бас миының жұмсақ қабатының
арнайы қабынуы.Барлық уақытта кеш анықталумен емдеуі
қиын. Өкпеден тыс туберкулезден науқастар арасында 1,11,1% жиілікте. Туберкулезбен орталық жүйке жүйесінің
зақымдануы тіркеледі.
Туберкулезді менингит ерте жастағы балалар арасында
біріншілік кезінде дамуы мүмкін. Бірақ жиі екіншілік
туберкулезге өтетін ауру. Ол негізінен біріншілік
тіуберкулез кеуде ішілік лимфа түйіндерінінң туберкулезі.
Сонымен қатар жедел диссеминерленген туберкулездің
асқынған турінде дамиды. Туберкулезді менингит көктем
және күз маусымдарында жиі кездеседі.

4. Туберкулезді менингит

5. Патогенезі

• Гематогенді
• Лимфогенді
• Ликворогенді

6. Патогенезі

• Туберкулезді менингит ТМБ
жұққан адамдарда, өкпе және басқа
ағзалардың туберкулезімен
ауыратын науқастар арасында
кездеседі.Балаларда ол алғашқы
туберкулез кешенінің немесе кеуде
ішілік лимфа бездері туберкулезінің
асқынулары, ал ересек адамдарда
диссеминирлі туберкулездің
асқынуы ретінде пайда болады.

7. Клиникасы

Клиникасы
процестің орналасуына
экссудаттың сипатына
оның жиналу уақытына
организмнің
реактивтілігіне

8.

Жасырын кезең біртіндеп басталады. Тұрақсыз
субфебрильді температура, жиі бас ауру, құсу байқалады.
Улану белгілері біртіндеп күшейеді. Тәбеті едәуір
төмендейді. Паталогиялық ұйқышылдық симптомы пайда
болады. Ол күндіз ұйқышыл,. Түнімен мазасыз болады. Ай
сонында дене температурасы жоғарылайды, басы ауырып,
құсуы жиілейді. Науқас дене қызуы 39-40 С, толқын тәрізді.
Науқас басын шалқайтып, басын жан-жаққа шайқап
бұрады,жылайды. Құсуы жиі фонтан тәрізді, тамақпен
байланыссыз. Менингиалды симптомдар – оң. Денесінде
Туссо дақтары пайда болады. Есінің бұзылуы одан әрі
өршейді.
Бірінші симптом – ступор. Науқас есінде, бірақ берген
жауапты кешіктіріп, жәй береді.Осыларға қосымша бас-ми
нервтерінің зақымдануы болады. Ең жиі VII, бет нерві, VI
жұп нерві зақымдалады.

9.

• III жұп нервісінің зақымдануының белгілері:
• Көздің қимылдануы, қарашықтың кеңейуі, екі еселеніп көрінуі,
Нистагм акромигалияның бұзылуы.
• VI жұп нервісінің зақымдану белгілері:
• Қитарлық.
• VII жұп нервісінің зақымдану белгілері:
• Беттің ассиметриясы. Зақымдалған көз қабығының ауыз ұшының
салбырап кетуі. Мұрын ерін үшбұрышының тегістелуі.
• Екіншілік кезеңі – сопор.Науқас есінде бірақ дұрыс жауабын бере
алмайды. Ауры есінен танып құрысу-тырысулар байқалады.
Науқастың көру есту қабылеті нашарлай бастайды.
• Менингоэнцефолит
• Науқас жүдеген. Есінің бұзылуы. Үшінші кезеңінде кома. Ессіз,
көзден айрылған, дене қызуы 39-40 С, жиі құсу. Сонымен
науқастын ерекше жатысы болады «Үрген иттің жатысы».

10. Жұлын-мидың жұмсақ қабығының туберкулезі

• Туберкулезді менингиттің
спинальды формасы
• Базилярлы менингиттің
асқынуы

11. Базилярлы менингит :

I – продромалды кезең.
Ұзақтығы 1 аптадан 4 аптаға дейін.
Клиникалық белгілері :
Әлсіреу
Тітіркенгіштік
Ұйқының бұзылуы
Апатия
Тәбеттің болмауы
Бас ауруы, жарықтан қорқу
Дене қызуының көтерілуі

12.

II – аурудың өршу кезеңі.
• продромалді кезеңдегі симптомдардың
күшеюі,
• Үнемі бас ауру,
• Менингеалды синдромның дамуы:
Шүйде бұлшық еттердің регидтілігі
Керниг симптомы
Брудзинский симптомы

13.

12 жұп ми нервтерінің ішінде – III,
VI, VII ,VIII, IX, X, XI жұптарының
зақымдалуына сәйкес белгілер:
Жұтынудың қиындауы
Тамақ жегенде шашалу
афония және дизартрия
Ықылық
Тыныс алу және тамыр соғысының
бұзылуы
глоссоплегия

14.

III – терминалды кезең.
• Менингоэнцефалит – ошақты
симптомдар:
• Парездер мен параличтер – төменгі
монопарез, парапарез
• Васкулиттер және төмпешікті
бөртпелер
• эндартериит және
миқантамырларының тромбозы
• ишемиялык инсульт дамуы

15. Базилярлы менингитті туберкулездің макропрепараты

16. Спиналды менингит

2-аптаның аяғында процесс
жұлынның қабығына өтеді
• Сыздап ауырсыну
• Омыртқа бойымен таралатын
ауырсыну сезімі
• Бұлар ликвор жолының блокадасы
себебінен дамитын симптомдар

17.

• Төменгі парездер
• Жамбас қуысында орналасқан
ағзалардың функциясының
бұзылуы
• Зәрдің шықпауы немесе ұстай
алмауы
• Үлкен дәреттің шықпауы

18. Диагностика

• Жұлын-ми сұйықтығын зерттеу
• Көз түбін зерттеу
• Басқа ағзаларда туберкулездің бар
жоғын анықтау

19. Жұлын сұйықтығын зерттеу:

Қысым:
• Қалыпты – 100- 200 мм су бағаны
• Туб. менингитте – 200 - 400 мм су бағанынан көп.
Цитоз:
• Қалыпты – 1 мкл де 10 клеткаға дейн
• Туб. менингитте – қалыптыдан 200 - 400 клеткаға дейін
Жалпы белок:
• Қалыпты – 0, 22 – 0, 33 ‰
0,22 – 0,33 г/л
• Туб. менингитте – 0,6 – 3,0 ‰ г/л
Спинальды формада – 30 - 60 ‰ немесе көп

20.

Глюкоза:
• Қалыпты – 2,22 – 3,33 ммоль/л
40 – 60 мг %
• Туб. менингитте –
40 – 60 мг% көп
Хлоридтер:
• Қалыпты – 120 - 130 ммоль/л
700 - 750 мг %
7 – 7,5 г/л
• Туб. менингитте – 500 - 600 мг% дейін төмендейді

21.

Фибринді жұқа тор қабық
• Қалыпты да – болмайды
• Туб. менингитте – 40-50 % науқастарда жұлын
сұйығы бір тәулік бойы тұрғанда нәзік фибринді тор
тәрізді жұқа қабық түзіледі
• Жұлын сұйығында ТМБ науқастардың 10-20%-да
анықталады
Көз түбі
Науқастардың 50 % да – көру нервтерінің
дискілерінің ісігі.
4,5 % науқастарда –спецификалық туберкулезді
хориоретинит

22.

23. Жайылған гидроцефалия

24. Бет нервісінің параличі

25. Туберкулезді менингиттің асқынуы

Гидроцефолия
Арахноидит
Ми туберкулемасы
Эпилепсия
Интелектің төмендеуі
Салдану
Көзден айырылу
Кереңдік
Эндокриндік ағзалар:қантсыз диабет,ергежейлілік.

26. Қорытынды

• Туберкулезді менингиттің өлімге себеп болуы
3-10%ға дейін жетеді.Туберкулезді менингит
жас балаларда жиі әсіресе иммунды
тапшылығы нашар адамдарда жиі кездеседі
және де зиянды әдеттер әсерінен аурудың
алдын алу қиынға түседі.Сондықтан салауатты
өмір салтын ұстанған дұрыс.Әлеуметтік
жағдайы ,өмір сүру жағдайы туберкулездің
алдын алуына септігін тигізеді.

27. Пайдаланылған әдебиеттер

• М. И. Перельман, в. А. Коряков «Фтизиатрия» Алматы
2006ж.
• Интернет – google.kz
• Справочник по клинической хирургии / Под ред. проф. В. И.
Стручкова — М.: «Медицина», 1967. — 520 с.
• ↑ Проф. А. И. Арутюнов, кандидат медицинских наук Н. Я.
Васин и В. Л. Анзимиров Справочник по клинической
хирургии / Проф. В.И. Стручкова — Москва: Медицина, 1967.
— С. 234. — 520 с. — 100 000 экз.
• ↑ 1 2 Роберт Джи Атлас по диагностике внутригрудного
туберкулёза у детей — Париж, 2003. — 58 с. — ISBN 2-91436514-4.