Clostridium botulinum протеиндік нейротоксинімен қоздырылатын, орталық жүйке жүйенің зақымдалуымен сипатталатын

1. БОТУЛИЗМ     Clostridium botulinum протеиндік нейротоксинімен қоздырылатын, орталық жүйке жүйенің зақымдалуымен сипатталатын

БОТУЛИЗМ
Clostridium botulinum
протеиндік нейротоксинімен
қоздырылатын, орталық жүйке
жүйенің зақымдалуымен
сипатталатын жедел токсикоинфекциялық ауру.

2. Этиологиясы

Clostridium botulinum –
Clostridium тегіне,
Bacillacea тұқымдастығына жатады.
Анаэроб
Спора түзеді
А, В, С, Д, Е, F, G түрлері бар
Вегетативті түрі ботулотоксин бөледі.
Споралық түрлері өте төзімді:
100°С – 5 сағаттан кейін,
120°С - 30 минут ішінде тіршілігін жояды

3. Эпидемиологиясы

Адам спорамен зақымдалған тағам
өнімдерін жегенде ауырады.
Көбінесе үй жағдайында
консервіленген өнімдер инфекция
көзі болып табылады:
саңырауқұлақтар, қияр, балық т.б.
Сирек жағдайларда жара және
нәрестелер ботулизмі кездеседі.

4. Классификациясы

Тағамдық
ботулизм
Жарақаттық
ботулизм
Нәрестелердің
ботулизмі
• Жұғу жолы алиментарлы,токсин
дамыған тағамдар арқылы
консервленген ет,саңырауқұлақ,
қақталған балық
• Әр түрлі жарақаттанған тері
арқылы жұғады. Топырақпен бірге
түскен споралар шартты
анаэробты жағдай туылған кезде
вегатативті түріне ауысып токсин
түзеді
• Емшектегі баланың асқазан ішек
жолына қоздырғыштың споралары
түскен жағдайда дамуы мүмкін

5.

Патогенезі
Қоздырғыштың вегетативті түрлері және
ботулотоксин адам организміне ауыз арқылы
түседі.
Асқазан мен ішектің шырышты қабатынан
ботулотоксин қанға өтіп, тегіс бұлшық еттер
парезін, қан тамырлардың тарылуын шақырады.
Жұлын мен сопақша мидың мотонейрондары
ботулотоксинге өте сезімтал, сондықтан
бульбарлы және паралитикалық синдромдар
дамиды. Парасимпатикалық нерв жүйесі күрт
тежеледі.
Ботулизм патогенезінде гипоксия маңызды орын
алады: гипоксиялық, гистотоксиндік, гемикалық
және циркуляторлы.

6. Диагностика

Ботулизмнің диагностикасы: эпидемиологиялық,
клиникалық және лабораториялық
-Лабораториялық диагностика науқастан алынған:
қан, құсық массасы, асқазанның шайынды суынан
ботулотоксин және ботулизм қоздырғыштарын
анықтауға негізделген.
-Емдік сарысуды енгізбес бұрын венадан 8-10 мл қан алады.
Ботулотоксунді нейтрализация реакция арқылы анықтайды, ал
аурудың қоздырғышы қоректік орталарға (пепсин-пептон, КиттаТароцци ортасы, Хоттингер сорпасы) себу арқылы анықтайды.
Ботулизм имуннодиагностикасы науқастың қанындағы
антитоксиндерді анықтауға негізделген.
-Лейкоцитоз, нейтрофилез, ЭТЖ-ң жоғарлауы болады. Зәрде
салыстырмалы тығыздығы төмендейді, бірлі жарым
лейкоциттер, эритроциттер, сирек гиалинді және дәнді
цилиндрлер пайда болады

7. Клиникасы

Инкубациялық кезең - 2-12 сағ 7 тәулікке дейін (орташа 1824 сағат)
Паралитикалық
Гастроинтестиналді
Интоксикациялық
Синдромдары

8.

Гастроинтестиналді синдром –
құсу, жүрек айну, іш өту,
эпигастрий аумағындағы
ауыру сезімдері
Паралитикалық синдром –
бас-ми нервтер ядроларының
зақымдалуымен, әр түрлі
мүшелер иннервациясының
бұзылуымен байланысты
Интоксикациялық синдром –
әлсіздік,шаршаңғыштық ,
субфебрилитет

9.

Клиника
көрудің нашарлауы
көздің алдында «тордың» көрінуі
диплопия
мидриаз
жоғарғы қабақтардың төмен түсуі (птоз)
стробизм (қилы көз)
нистагм
Науқастың дауысы сырылдап, түсініксіз болады, кейде
афония байқалады
Жұтынуы қиындап, сұйық тағам мұрыннан төгіледі.
Ішек парезінің нәтижесінде іштің кебуі, іштің қатуы
мүмкін.
Қаңқа бұлшық еттерінің парезі мен параличі –кеуденің
қысылуына, ентігуге, тыныс алудың нашарлауына
әкеп соғады.
Тыныс алудың бұзылуы және тоқтауы науқастың
өліміне әкелуі мүмкін.

10. Емі

Міндетті түрде ауруханаға жатқызу
Асқазанды жуу, сифондық клизма
Аурудың 1-3 тәулігінде моноваленттік ботулизмге қарсы
сарысу еңгізу
Антибиотиктер (қоздырғыштың вегетативті формаларына
қарсы)
Дезинтоксикациялық ем
Гипербариялық оксигенация
Ацетилхолинэстеразалық препараттар (прозерин) – ішек
атониясына қарсы
Екіншілік инфекцияны емдеу
9. Ауыр жағдайда өкпенің жасанды вентиляциясы (ӨЖВ)

11. Болжамы

Ботулизм кезінде сауығу ұзаққа созылады, 1-1,5 ай
шамасында болады.
-Алдымен тыныс алу жәна жұтыну қабілеті қалпына келеді.
-Бас ауру көздің симптомдары, жүрек қантамыр
жетіспеушілігі ұзаққа дейін сақталады.
-Әлсіздік (астения) бірнеше айлар бойы сақталып қалады.
-Ботулизммен ауырғаннан кейін сауығу толық болады.
-Ботулизмге қайтымсыз өзгерістер тән емес.
- Ботулизмнің болжамы емдеуіне байланысты. Адекватты
терапия болмаған жағдайда летальділігі 25-30% құрайды.

12. Алдын-алу

Халық арасында сан – ағарту жұмыстарын жүргізу
Топтасып ауырған кезде тағамды бірге қолданған
адамдарға – сары су еңгізу керек – А және С, Е
типінен 1000 халықаралық бірлік (МЕ) және В
типінен – 500 халықаралық бірлік (МЕ).