Босану кезіндегі регионарлы анестезия әдістері. Эпидуральды анестезия. Артықшылықтары мен кемшіліктері

1.

С.Д.АСФЕНДИЯРОВ АТЫНДАҒЫ
ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ МЕДИЦИНА
УНИВЕРСИТЕТІ
КАЗАХСКИЙ НАЦИОНАЛЬНЫЙ
МЕДИЦИНСКИЙ УНИВЕРСИТЕТ
ИМЕНИ С.Д.АСФЕНДИЯРОВА
СӨЖ
Босану кезіндегі регионарлы
анестезия әдістері. Эпидуральды
анестезия. Артықшылықтары мен
кемшіліктері.
Курс:4
Факультеті: Жалпы медицина
Тобы: 13-44-1
Орындаған: Диханбаев А.Б.
Қабылдаған: Мусанова А.М.

2. Жоспар

Кіріспе
Негізгі бөлім
Анестезия жіктелуі
Эпидуральді анестезияның әсер ету механизмі
Эпидуральді анестезияның асқынулары,
Қорытынды
кемшіліктері

3.

Медициналық анестезиялар түрлері
•Жалпы анестезия немесе наркоз —сезімталдықтың толық жойылуы.
•Жергілікті анестезия — дененің белгілі бір бөлігінің сезімталдығының
жоғалуы.Ол нерв импульстерінің өтуін бөгейтін бөліктердің түріне қарай
былайша бөлінеді:
Спинальды анестезия —Субдуральді кеңістікке анестетиктерді енгізу
арқылы жұлын нервтерінің түбіріне импульстердің келуін бөгеу.
Эпидуральды анестезия — эпидуральді кеңістікке анестетиктерді
енгізу арқылы жұлын нервтерінің түбіріне импульстердің келуін бөгеу.
Комбинирленген спинальды-эпидуральды анестезия— спинальды
және эпидуральды анестезиялардың комбинациясы.
Өткізуші анестезия— нерв өрімдері мен нерв сабауы деңгейінде
импульстардың берілуін тежеу.
Инфильтративті анестезия — майда нерв тармақтары мен
ноцицепторлар деңгейінде импульстардың берілуін тежеу.

4.

Жергілікті анестезия және оның түрлері:
-терминальді
-инфильтративті
-өткізгіш
-өрімдік
-эпидуральді
-спинальді
-каудальді
-сүйек ішілік
-жгутпен тамыр ішілік.
Бұл әдістердің барлығы регионалды анестезияға
жатады.

5.

ЭПИДУРАЛЬДЫ АНЕСТЕЗИЯ
Жансыздандырудың қазіргі кезде
қолданылып жүрген ең қолайлы
тәсілі. Жұлынның қатты милы
қабатына енгізетін анестетик (
сезімталдықты жоятын препарат).
Жатырдан миға баратын ауру
сигналдары өтпейді. Оны
«перидуральді» анестезия деп те
атайды. Инъекция ауру
сезімталдығын(анальгезия),
жалпы сезімталдықты(анестезия)
жояды және бұлшықеттердің
әлсіреуіне әкеледі.

6.

7.

8.

Әсер ету механизмі
Субарахноидальді кеңістіктегі дуральді
муфтысына өтеді де, нерв импульстарының
жұлын арқылы таралуы болмайды. Адам
организмінде жұлын және нерв ұштары
қатты милы қабатпен қапталған.
Эпидуральді аймағы омыртқа бойымен
орналасқан. Нервтері мойын, иық,
қолдарымен айқасады.

9.

10.

Эпидуральды анестезияны жүргізу техникасы
1901 жылы кокаин препаратын қолданып сегізкөз аймағына эпидуральды
анестезия жасады.Тек 1921
жылы ғана бел аймағына эпидуральды
анестезия
жасалды.Содан
бері
анестезияның
бұл
түрі
урологияда,торакальды және абдоминальды хирургияда қолданылатын
болды. 1980 жылдардан кейін эпидуральды анестезия кеңінен қолданыс
тауып
«Акушерлік
анестезия»
пайда
болды.
Босану кезінде жұқа пластикалық түтікшені арқаның төменгі бөлігінің
эпидуральды кеңістігіне енгізеді.Жіберілген дәрілік заттар эпидуральды
кеңістік арқылы өтетін нервтерді тежеп ауыру сезімін жояды.Әдетте ол
үшін жергілікті анестетиктер
мен наркотикалық анальгетиктер
қолданылады. Енгізілген дәрілік заттардың мөлшеріне байланысты
жансыздану әртүрлі болады.Жартылай жансыздандыру кезінде әйел жатыр
жиырылуын сезінеді, ал толық жансыздандыру кезінде әйел ешқандай ауыру
сезімін сезбейді.Эпидуральды катетерді орналастыру шамамен 10 минут
созылады.Енгізілген эпидуральды анестезиядан кейін 10-15 минут соң
ауыру сезімі басылады.Эпидуральды катетер босану аяқталғаннан кейін
бірден алып тасталынады.
.

11.

12.

Эпидуральді анестезияның
әсері
анальгезия (ауру сезімталдығының
жоғалуы)
анестезия (жалпы сезімталдықтың
жоғалуы)
Толық миоплегия (бұлшықеттің уақытша
салдануы)
миорелаксация (бұлшықеттің босансуы)

13.

Қолданылатын препараттар
Эпидуральді анестезияға
ерекше тазаланған және
консерванттар қосылған
дәрілер қолданылмайды.
Эпи- және субдуральді
ерітінділер қолданылады.
Ең жиі кездесетін
жергілікті анестетиктер—
лидокаин, бупивакаин
және ропивакаин
қолданылады.

14.

Әсерін жоғарылату үшін опиаттар, соның ішінде
морфин, фентанил, промедол, бупренорфин
қолданылады. Опиаттардың дозасы көктамырға,
бұлшықетке енгізгенде төмен болады. Опиаттардың
жанама әсерлері— құсу, жүрек айну,тыныс алудың
қиындауы, бас айналу. 5 мг морфинді көктамырға
енгізгенде операциядан кейін 4-6 сағат әсер етеді,
ал 1 мг морфинді эпидуральді аймаққа енгізгенде
18-24 сағат әсер етеді.

15.

Эпидуральді анестезияға
ерітінді дайындау үшін мына
компонентті — клонидин
(клофелин), кетамин қосады.
Оларды артериальді қысымклофелин қосқанда,
галлюцинация болғанда кетамин жанама әсер
шақырмау үшін аз дозада
қолданады. Сирек
физостигмин қосады. Ол
холинергиялық жүйедегі
«ауру сезіміне қарсы»
(антиноцицептивті)
импульстарды күшейтеді.

16.

Эпидуральді анестезияны жасау
техникасы
Эпидуральді және жұлындық анестезия - жасау
техникасы және ауру сезімінің импульстарын өту
деңгейінің блокадасы біртекті, яғни ол жұлынның
түйіндері. Ол үшін лидокаин немесе бупивакаин
қолданылады.
Пункция жасау барысында науқас отырады
немесе бір бүйірімен жатады: осы кезде
омыртқаларының кылқан (ость) арасы ашылып
алыстау үщін науқас адам қатты иелу қажет - инені
шаншып, эпидуральді кеңістікке еңгіземізде,
анестетікті жібереміз. Жұлындық анестезия кезінде
анестетік субдуральді кеңістікке еңгізіледі.

17.

Эпидуральді
анестезияны 3-4
бел омыртқасына
бірінші инені, кейін
жұмсақ катетер
салады. Ол
катетерге
анестетикті
енгізеді де инені
суырып алады.

18.

Босану кезіндегі эпидуральды анестезияның
тиімді жақтары
1 Ананың санасы мен миына ешқандай теріс әсер көрсетпейді.
2 Босану кезінде туылатын балаға ешқандай теріс әсер көрсетпейді.
3 Босану кезінде ауыру сезімінің шамадан тыс қатты болу
салдарынан стресс гормондары адреналин мен норадреналин көп
бөлінеді.Ол өз кезегінде босанудың баяулауына алып келеді.Сол
себепті эпидуральды анестезия босануды тездетеді.
4 Артериалды қан қысымын түсіреді.Бұл жүктілік кезінде
артериалды гипертензиясы байқалған әйелдер үшін өте жақсы.

19.

20.

Босану кезіндегі ауру сезімі
.
жатыр жиырылуы мен
жатыр мойнының
созылуы.
Бұл ауыру висцералды
деп аталады және нақты
орналасқан орны жоқ.
ауыру сезімі босану
кезінде туады.Ол босану
кезінде баланың шығуы
мен күшенуден босану
жолдарының төменгі
бөлігі тіндердің
созылуымен пайда
болады.

21.

•Босанушы әйелді дайындау:
арналған системаға қосу,АҚҚ анықтау
•жоспарлы операция жасалатын күніүшін
манжетка
тамақ ішуді шектеу,қандай дәрілергеқою,пульсоксиметр,оттегілік маска.
аллергиясы барын анықтау.
•Қажетті
құралдар:
спирттік
•Психологиялық дайындық,
тампондар,анестетик(жиі
•Пациентканы тексеріу:
Лидокаин)физ.ерітінді,пункцияға
•АҚҚ
арналған
шприц(5
мл
),катетер
•Дене температурасы
(қажеттілігіне қарай),лейкопластырь;
•Пульс
•Науқасты
дұрыс
позицияда
•ЖҚА
отырғызу:отыру
немесе
басын
(эритроциттер,гемоглобин,лейкоциттер барынша еңкейтіп бір қырымен
,тромбоциттер), қан тобы мен резусжатқызу.
фактор,коагулограмма(фибриноген,про •Эпидуральды анестезия жүргізілетін
тромбин).
омыртқа бағанасы деңгейін анықтау;
•Эпидуральды анестезияны жүргізу: •Эпидуральды анестезия жүргізілетін
•Перифериялық көктамырға пункцияжерді өңдеу;
жасап катетер енгізу,инфузияға

22.

эпидуральды анестезияны акушерияда қолдануға
көрсеткіштер
•Кесар тілігі (жоспарлы: көпнәрестелік
жүктілікте,анамнезінде Кесар тілігі немесе
шұғыл:босанушының немесе ұрық жағдайының күрт
нашарлауы);
•Ауру сезімінің күшті болуы;
•Созылмалы нәрестелік гипоксиямен жүретін жүктілік;
•Ұрықтың жүрек соғысының күрт өзгеруі;
•Босанушы әйелде ауыр соматикалық аурулардың болуы(қант
диабеті,гипертоникалық ауру,бронхиалды астма және
басқалар);
•Ұрықтың дұрыс орналаспауы;
.

23.

Эпидуральды анестезияны жүргізуге қарсы
көрсеткіштер
Эпидуральды анестезияны жүргізетін тартуы;
аймақтың іріңді немесе қабыну
•Омыртқалардың аномалиялары мен
аурулары(пункция кезінде
патологиясы(қатты ауыру сезімімен
инфекцияның жайылуына жол
жүретін остеохондроз,омыртқа
ашады);
дисктерінің жарығы);
•Инфекциялық аурулар;
•Төмен артериалды қысым (100/60 мм
•Қажетті аппараттардың
с.б немесе төмен),себебі эпидуральды
жетіспеушілігі;
анестезияда қан қысымы одан сайын
•Анализінде өзгерістердің болуы:қан төмен түседі;
ұюының және тромбоциттердің
•Жүрек аритмиялары.
төмендеуі(қатты
қан кетулер),жоғары лейкоциттер және
басқа;
•Босанушының бұл тәсілден бас

24.

Эпидуральды анестезияның артықшылықтары
•Босанушының санасы анық болады;
•Жүрек-қан тамыр жүйесін қалыпты деңгейде сақтайды.
•Кейбір жағдайларда мысалы асқазан толып тұрғанда, наркоз ондай кезде
қолданылмайды себебі асқазанның ішіндегілер тыныс алу жолдарына түсу
қауіпі туады.;
•Тыныс жолдарын тітіркендірмейді( жалпы наркозда интубациялық
түтікпен тітіркенеді);
•Анестетик қанға түспейтіндіктен ұрыққа токсикалық әсер көрсетпейді;
•Гипоксияны тудырмайды;
•Ауыру сезімін жеңілдету үшін және ауыр жағдайда Кесар тілігін жасау
үшін;
• хирургии эпидуральды анестезияны операциядан кейінгі ауру сезіміне
қарсы қолданады.

25.

Босану кезінде эпидуральды анестетиктерді қолдану
кемшіліктері
•тамырға көп мөлшерде енгізу қауіпі.Соның салдарынан
миға токсикалық әсер етеді,ары қарай АҚҚ күрт
төмендеуіне алып келеді,тыныс жеткіліксіздігі;
•Анестетикті енгізу мен операцияның басталу уақытының
ұзақтығы ( шамамен 10-20 минут);
• 15-17% жағдайларды жеткіліксіз жансыздандыру.Соның
салдарынан операция үстінде пациентте және хирургта
дискомфорт тууы мүмкін.Сол үшін перифериялық
тамырларға қосымша препараттар енгізу.
•Инемен
немесе
катетермен
жұлын
корешогын
зақымдаудан болатын невралогиялық асқынулар.

26.

пидуральды анестезияның салдары мен асқынулары
Инъекция
орнынды
болуы
мүмкін
қабыну
процесстері(
антибиотиктер);
•Препаратқа аллергиялық реациялар.Препаратты енгізуді жедел
тоқтатып, аллергияға қарсы дәрілер енгізу(Супрастин, Дексаметазон
және басқалары);
•Қан қысымының күрт түсуіне байланысты жүрек айну және құсу
туады.Қан қысымын дәрігер коррекциялаған соң жойылады;
•АҚҚ мен пульстің төмендеуі.Сол үшін инфузияға арналған
ерітінділер мен кардиотониктер дайын болуы керек(Эпинефрин,
Мезатон және басқалары);
•Пункция дұрыс жүргізілмеген жағдайда болатын бас ауруы.Сол
себепті пункция жасалғаннан кейін бір тәуләк бойы горизонтальді
қалып ұстауы тиіс.Тек екіншікүні ғана төсектен түруға болады.
Жұлын каналында қысымның күшеюі жұлын сұйықтығының ағып
кетуіне алып келуі мүмкін.Ол өз кезегінде бас ауруын тудырады.

27.

Спинальды анестезияның эпидуральды
анестезиядан айырмашылығы
Спинальды анстезия мен эпидуральды анстезия екеуінің енгізу орны
бір.Айырмашылығы спинальды анстезияда өте жұқа ине қолданылады
және жұлын сұйықтығына енгізілетін анестетик мөлшері аз.Анестетикті
енгізгеннен соң дененің төменгі бөлігінде бірден жансыздану сезімі пайда
болады.Ары қарай пункция жасалған жерді стерильді дәкемен жауып
лейкопластырьмен фиксациялайды.Операция кезінде әйелге оттегілік
маска кигізеді.
Қандай жағдайларды қолдануға болмайды:
- жоғары бас ішілік қысым;
- ұрық гипоксиясы;
- ОЖЖ аурулары
Спинальды анестезиядан кейін әйелде бас ауруы және бел аймағында
ауру сезімі туады.
.

28.

Қолданылған әдебиеттер:
Ссылки
Анестезия // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В
86 томах (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907.
Анестезирование // Энциклопедический словарь Брокгауза и
Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907.
1. Common problems in Obstetric Anesthesia. Edited by Datta S.
2nd edition. 1995. Mosby.
2. Zimmermann R, Huch A, Huch R. Water birth - is it safe? J
Perinat Med 1993;21(1):5-11
3. Crosby E.T. Pain Relief for Childbirth. www.anesthesia.org
4. Pain Relief in Labour. www.manbit.com
5. Pain Relief Options During Childbirth. www.soap.org
6. Planning Your Childbirth. www.asahq.org