Тыныс алу жүйесі. Тыныс мүшелерінің физиологиялық ерекшеліктері. Тыныс мүшелерін зерттеу ерекшеліктері

1.

Қ.А Ясауи атындағы ХҚТУ жоғары
медициналық білімінен кейінгі білім беру
институты
ИӨЖ
Тақырыбы: Тыныс алу жүйесі. Тыныс мүшелерінің
физиологиялық ерекшеліктері. Тыныс мүшелерін зерттеу
ерекшеліктері.
Орындаған: Шынтай Ұ.С
Тексерген: Жақсыбергенов А.М
ПҚ-603
Түркістан− 2018

2. Зерттеу мақсаты

ЗЕРТТЕУ МАҚСАТЫ
• Болашақ әріптестеріме тыныс алу жүйесі,
тыныс мүшелерінің физиологиялық
ерекшеліктері, тыныс мүшелерін зерттеу
ерекшеліктері жайлы ғаламтор
парақшаларынан алынған мәліметтер
арқылы түсінік қалыптастыру

3.

4. Кеуде қуысының шеңбері

КЕУДЕ ҚУЫСЫНЫҢ ШЕҢБЕРІ
кеуде қуысының шеңбері дененің
көлденең өлшемдерін бағалайтын
негізгі антропометриялық
көрсеткіштердің бірі болып
табылады.Жаңа туған балаларда 3234 см болады.

5.

6.

7.

8. Спирография.

СПИРОГРАФИЯ.
Спирография қалыпты тыныс алу
қозғалыстарын және форсирленген тыныс
маневрлерін жасаған кездегі өкпе
сыйымдылығының өзгерістерін тіркеудің
графикалық әдісі.Сонымен қатар бұл әдіс өкпе
вентиляциясын бағалау үшін арналған.Ауаны
жұтқан кезде ,ауа мөлшерінің өзгеруін
сызықпен түсіріп тіркейді.

9.

• Микропроцессорлы спирограф өкпенің функционалдық
жағдайының сапалық және көлемдік өзгерістерін бағалау үшін
қолданылады және емдік-диагностикалық процесстің барлық
этаптарында (бұзылыстарды анықтау, олардың айқындылығын
бағалау,өткізіліп жатқан терапияның негізделуі мен
эффективтілігінің бағалануы, аурудың динамикасын қадағалау),
белгілі бір жағдайлардағы еңбекке жарамдылықты бағалау
экспертизаларында, тұрғын халықтың жалпы және
эпидемиологияық тексерулерінде пайдаланылады. Спирограф әр
түрі профильдегі медициналық мекемелерде аппараттың
механикалық қасиеттеріне байланысты адам өкпесінің
вентиляциясын бағалау үшін арналған.

10. Спирографияны жүргізіге негізгі көрсеткіштер:

СПИРОГРАФИЯНЫ ЖҮРГІЗІГЕ НЕГІЗГІ
КӨРСЕТКІШТЕР:
• Бронх,өкпе,кеңірдек аурулары;
• Жүрек қан тамыр жүйесінің
аурулары;
Емдеу нәтижесінің тиімділігін
бақылау үшін;
• Кәсіптік және әскери медицинада
жұмыс істейтін,спротпен
айналысатын адамдардың еңбекке
қабілеттілігін бағалау үшін;
• Эпидемиологиялық және
популяциялық зерттеу;

11. Спирографияны қолдануға қарсы көрсеткіштер:

СПИРОГРАФИЯНЫ ҚОЛДАНУҒА
ҚАРСЫ КӨРСЕТКІШТЕР:
• Науқастың жалпы жағдайы ауыр болғанда
,зерттеуді жүргізуге мүмкіндік болмағанда;
• Үдемелі стенокардия, миокард инфаркті,ми
қан айналымының жедел бұзылыстары;
• Қатерлі артериялық
гипертензия,гипертоникалық криз;
• Жүктіліктің 2-жартысындағы токсикоз;
• Қан айналым жетіспеушілігінің 3 кезеңі;
• Ауыр дәрежедегі өкпе жетіспеушілігі;

12. Спирографины жүргізу техникасы:

СПИРОГРАФИНЫ ЖҮРГІЗУ ТЕХНИКАСЫ:
• Спирографияны таңертең немесе таңғы астан кейін 1-1,5 сағатта
жүргізеді.зерттеу жүргізер алдында темекі шегу, қою кофе,шай ішуге тыйым
салынады.Егер науқасқа спирография жасар алдында дәрігердің белгілеуімен
тыныс жүйесіне әсер ететін препараттарды тағайындаған болса 6-24 сағатқа
дейін,яғни спирография жасағанға дейін ішпейді. Науқастың тісінде протездер
болса шешіледі.
• Зерттеу науқас тыныш отырып дем алғанда 3-5 минут аралығында
жазылады.бұл уақытта құрал жұмыс істеу көрсеткіштерін тіркейді: тыныс алу
жиілігімен көлемі жазылады.1-2 минут үзіліс жасап құралды өшіреді.Үзілістен
кейін әр бір 1 минут сайын қысқа үзіліспен форсирленген тыныс алумен
байланысты параметрлер жазылады.

13. Спирограф тіркейтін көрсеткіштер :

СПИРОГРАФ ТІРКЕЙТІН
КӨРСЕТКІШТЕР :
1. Тыныс алу жиілігі- 1
минуттағы тыныс алудың
саны.Сау адамдарда бұл
көрсеткіш 16-17ге тең;
2.Тыныс алу көлемі-1 рет
тыныс алғанда өкпедегі ауаның
көлемі.Ер адамдарда 300-1200
мл, әйелдерде 250-800 мл-ге тең .
3.Тыныс алудың минуттық
көлемі.Өкпе арқылы 1 минутта
өткен ауаның көлемі.Орташы 410 л дейін;

14.

Өпкенің өмірлік сиымдылығы – адамның
қалыпты тыныс алу көлеміне резервті
дем алу және резервті дем шығарудағы
көлемдерді қосқандағы көрсеткіш. Дені
сау адамдарда ол 2,5-7,5л ді құрайды.
Қалдықты көлем – максималды дем
шыңарудан кейін, өпкедегі қалатын ауа
көлемі 1000-1500мл ға тең

15. Пикфлоуметрия.

ПИКФЛОУМЕТРИЯ.
Пикфлоуметрия - ең алдымен тыныс тұншықпасы кезінде өзіндік
қолданылуға ыңғайлы құрал.
Пикфлоуметрия – бұл тынысты барынша алғаннан кейiн тынысты тез
шығару кезiндегi ауа ағымының максимальды көлемдiк
жылдамдығының ( пикiн-қузын), яғни тыныс шығарудың
максимальды жылдамдығын анықтауда ең қолайлы әдiс болып
табылады.
Бұл көрсеткіш ағылшын тілінен аударғанда пикфлоу (peak flow),
яғни «максимальды поток» құралдың аты осы мағынаға байланысты.
Тыныстың максимальды шығуы көп нәрсенi көрсетедi, ең бастысы
бронхтардың қаншалықты тарылғандығын анықтауға көмектеседi.
Жиi науқас жағдайының нашарлағанын сезбейдi, осы жағдайда
пикфлоуметрияның жылдамдығының азаюы науқасқа оның
жағдайының өзгеруінің алдында анықталған емін жасай алады.

16. Пикфлоуметрия жүргізуге көрсеткіштер:

ПИКФЛОУМЕТРИЯ ЖҮРГІЗУГЕ
КӨРСЕТКІШТЕР:
• 1. Жүргізіліп жатқан
емнің тиiмдiлiгiн бағалау үшiн
Егер науқас пикфлоуметриямен реттiлi түрде өлшеу
кезiнде тыныс шығару барысында пиктiк жылдамдықтың
өскендiгiн байқаса тағайындалған емнiң тиiмiдiлiгiн
көрсетедi, тiптi ол әлi сезiнбесе де. Егер көрсеткiш
өзгерiссiз болса, бұл терапевтiң тағайындаған емiн
нәтиже бермегендiгi. Бұл жағдайда емдi өзгерту немесе
күшейту.

17.

• 2.Бронхтар
жағдайын бақылау мақсатында
Пикфлоуметрия тарылудың үдеуiн уақытында
байқауға көмектеседi. (яғни тыныс тұншыкпасының
басталуын) Пикфлоуметриямен анализ жасау
науқасқа да дәрігерге де қандай көрсеткiш науқас
үшiн қалыпты екендiгiн қандай көрсеткiш кезiнде
емдi өзгерту қажет екендiгiн және қандай
жағдайда медициналық көмекке жүгiну қажет
екендiгiн бiлуiне көмектеседi.

18.

• 3.Өз ауруының заңдылығын бiлу мақсатында
Бронх астмасымен ауыратын науқас өзін жақсы сезінген жағдайда да
тыныс алуынын өзгергенін байқайды, құбылыстың көрінуін кей уақытта
айқындау қиын. Тіпті кейбір науқастар тұншығу ұстамасынын не себептен
болғанын айта алмайды. Пикфлоуметрия көмегімен бронхтарды сағаттық
немесе күнделікті қадағалау арқылы қандай жағдайда болсаңыз да
,қандай дәрі қабылдасаңыз,қандай тамақ ішсеңіз де уақытылы белгілеп
отыру арқылы да ол өзінің тіпті ойламаған нәрсесінен пайда
болғандығын анықтай алады.
• Негізінен пикфлоуметрияны қолдану кезінде тәуліктік және апталық
күнделік беріледі. Тәуліктік күнделік әрбір 2 сағат сайын, ал апталық-
күніне 2 немесе 3 рет аптаға дейін толтырылып отырады. Бастапқыда
жиі көрсеткіштер тіркеліп отырады, кейін белгілі периуд анықталғаннан
кейін жағдайының жақсаруына қарай сирек қолдануына болады.

19. Пикфлоуметряны қолдану ережелері:

ПИКФЛОУМЕТРЯНЫ ҚОЛДАНУ ЕРЕЖЕЛЕРІ:
• Пикфлоуметрияны ұзақ уақыт бойы (3 аптадан кем емес) және
күнделікті қолдану тиімдірек ақпарат береді.
• Ауа ағымының максимальды көлемдiк жылдамдығын ( пикiн-кузын)
өлшеп отыру күніне 2 рет жүргізілу қажет. Мүмкіндігінше белгілі бір
сағаттарда
жасалғаны
дұрыс.
Егер
науқас
бронходилататрларды
қолданбайтын болса өлшеуді таңертеңгілік тұрған бойда немесе кешкілік
жатар алдында орындағаны дұрыс.
• Ал егер бронхолитиктерді қолданып жүрген болса таңертеңгілік өлшеу
дәрілік
препаратты қолданғанға дейін
жасалады, кешкілік
препаратты қолданғаннан кейін 3-4 сағаттан соң жасалады.
дәрілік

20. Пикфлоуметрияны қолдану техникасы:

ПИКФЛОУМЕТРИЯНЫ ҚОЛДАНУ
ТЕХНИКАСЫ:
• Пикфлоуметр – жеке қолданылуға арналған сондықтан арқашанда
қолданар алдында таза болуын қадағалау қажет.
• Мандштукты пикфлоуметрияға жалғау керек;
• Әрбір өлшер алдында корсеткішті нөлге қою;
• Саусақпен шкалаға жанаспау және торце саңылауын жаппау қажет;
• Терең тыныс аламыз;
• Пикфлоуметрияны тұрған қалыпта,горизантальды ұстау керек;
• Құрал мандштугын ернімізбен қысамыз. Максимальды жылдам және
қатты ауыз арқылы тыныс шығару қажет.
• Шығарылған ауа құрал приборына қысым түсіру арқылы
бағыттаушы көрсеткішті шкала бойымен жылжытады. Бағыттаушы
шығарылған ауаның пикін көрсетеді.
• Процедураны 3 рет қайталаймыз;

21.

• Алынған 3
нәтиженің ең
үлкенін аламыз
және оны
қадағалау
мақсатында
күнделікке
жазып
отырамыз .

22. Емді бақылауға тест орындау.

ЕМДІ БАҚЫЛАУҒА ТЕСТ ОРЫНДАУ.
• Пикфлоуметриямен өлшеу жүргізу;
• Кеңітуші камера арқылы бронх кеңітуші
препараттарды қосамыз
• 60
жастан жас пациенттер үшін: 400мг
сальбутамол немесе 500тербуталин немесе
400мг фенотерол
• 60
жастан асқан науқастарға:80мг
ипратропибромиді
• Сальбутамол,
тербуталин, фенотерол мен
инголяция жасағаннан кейін 10 минут және
ипратропибромидінен соң 45мин күту қажет

23. Пикфлоуметрияны қайталап жүргіземіз:

ПИКФЛОУМЕТРИЯНЫ ҚАЙТАЛАП
ЖҮРГІЗЕМІЗ:
• Өзгерістерді
есептеп шығару үшін келесі формуланы
қолданамыз - бронх кеңітуші терапияны қабылдағаннан
кейінгі пикфлоуметрия мен өлшенгеннен бронх
кеңітуші терапияны алудың алдында пикфлоуметриямен
өлшенген көрсеткішті алып бронх кеңітуші терапияны
алғанға дейінгі пикфлоуметрия корсеткішіне бөлеміз. Ол
пайызбен есептеледі.
• Тест нәтижелері:
• * 15% дан асса – тест позитивті
• * 15%дан аспаса - тест негативті

24.

25. Қанның газдық құрамы

ҚАННЫҢ ГАЗДЫҚ ҚҰРАМЫ
көрсеткіштер
• созылмалы обструктивті өкпе ауруларының ауыр
дәрежелері, қант диабеті, созылмалы п бүйрек
жеткіліксіздігі.
• Көмірқышқыл газымен улану, метгемоглобинемия
немесе гемоглобиннің оттегімен сатурация
вариациясын анықтау үшін
• ЖӨВ науқастарға.

26. Балалардағы қанның газдық құрамының қалыпты көрсеткіші

БАЛАЛАРДАҒЫ ҚАННЫҢ ГАЗДЫҚ
ҚҰРАМЫНЫҢ ҚАЛЫПТЫ КӨРСЕТКІШІ
• рН 7,31-7,47
• РСО2 — 3,8-6,5 кПа (28-49 мм.рт. ст.)
• РО2 — 4,3-8,1 кПа (32-61 мм.рт. ст.)
• Бикарбонат — 15-25 ммоль/л

27.

• ацидоз/ацидемия — рН < 7,35 или
концентрация Н+ > 45 ммоль/л
алкалоз/алкалеия — рН > 7,45 или
концентрация Н+ < 35 ммоль/л
• гиперкапния — РСО2 > 6,0 кПа
• гипокапния — РСО2 < 4,7 кПа гипоксемия
— РО2 < 10,6 кПа
• гипоксия
— тіндердегі оттегінің азаюы
(тіндердің әлсіз оксигенациясы)

28. Қорытынды.

ҚОРЫТЫНДЫ.
• Қорыта келе балалардың тыныс алу жүйесінде анатомиялық және
физиологиялық ерекшеліктері зерттеу әдістерінің қалыпты көрсеткіштері
ересектердікінен өзгеше болып келеді. Тыныс шығарудың қалыпты
көрсеткіші жеке адамның жасына,жынысына,бойына байланысты
есептеледі.Спирограф – бұл портативті және үстелүстілік құрылғы, сыртқы
тыныс алудың 27 көрсеткіштерін анықтау және есептеуді іске асыратын
және тексерудің қорытынды протоколын құрастыратын аппарат. Ал
пикфлоуметрия – бұл тынысты барынша алғаннан кейiн тынысты тез
шығару кезiндегi ауа ағымының максимальды көлемдiк
жылдамдығының ( пикiн-қузын), яғни тыныс шығарудың максимальды
жылдамдығын анықтауда ең қолайлы әдiс болып табылады.

29. Пайдаланған әдебиеттер:

ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР:
1. Качество медицинских научных исследований и публикаций их результатов (этика
научных исследований)//Вопросы экспертизы и качества медицинской помощи.2009.-№12.-С.59-64.
2. О недобросовестной практике научных медицинских исследований// Вопросы
экспертизы и качества медицинской помощи.-2010.-№1.-С.58-62.
3. Самойленко, В. Профессиональная этика: проблемы нового времени / В.
Самойленко // Сестринское дело.-2009.-№ 6.- С.13-16.
4. Сидельников, А.А. Какие публикации об исследованиях новых методов
диагностики и лечения достойны внимания врача? (качество медицинской
информации)/ А.А. Сидельников//Вопросы экспертизы и качества медицинской
помощи.-2009.-№12.-С.17-20.
5. Смирнова, Н. Взаимодействие врача и пациента: коммуникативные аспекты/ Н.
Смирнова// Мед. газета.-2010.-№11.-С.10-11.
6. Смирнова, Н. Учимся жить без конфликтов: врач должен знать основные способы
их разрешения и профилактики/Н.Смирнова, А. Ануфриенко//Мед. газета.-2010.№ 1.-13 янв.-С.10-11.

30. Кері байланыс

КЕРІ БАЙЛАНЫС
• 41. Тамақтану кезінде пайда болған Құрғақ, азаптайтын
жөтел (мучительный), инспираторлы ентігу, оң жақта өкпе
түбірі негіздн өкпе дыбысы қысқарған, сол жерде – тыныс
әлсізденген.
• 1. Диагноз қойыңыз.
• 2. Диагнозды негіздейтін клинико-лабораториялық
қорытындылар.
• 3. Балаға қандай көмек көрсетесіз?

31.

Болжам диагноз Пневмония
негіздейтін клинико-лабораториялық қорытындылар:
Шағымдаржəне анамнез
Ауру басындағы жіті қызба (t > 38,0С), қақырықты жөтел.
Физикалық тексерулер.
Физикалық белгілер:
- сықыр фокусы жəне/немесе ұсақкөпіршікті сырылдар;
- қатты бронхиалдық тыныс;
- перкуторлық дыбыстың қысқаруы.
• Инструменталдық зерттеулер
АП диагнозы анықталған болып есептеледі, егер науқаста өкпелік тіннің
ошақты инфильтрациясы рентгенологиялық расталса
• Лабораторлық зерттеулер.
Лейкоцитоз > 10 х 109/л жəне/немесе тяқшатəрізді жылжу (> 10%).

32.

Негізгі диагностикалық шаралар тізімі:
3. Микробиологиялық диагностика:
4. ЭКГ.
Анасына қайта келетін уақытын түсіндіру.Демікпелік тыныс қайталанса
тексеруге жіберу. Егер ол алдын жасалынбаса. Келесі келу уақыты 2күн
1. Қанның жалпы анализі.
2. Қанныңбиохимиялықанализі – креатинин, электролиттер,
бауырлықферменттер.
– грамм бойыншабоялғанжағындыныңмикроскопиясы;
Қоздырғышты бөлу үшін қақырықты культуралды зерттеу және
оның антибиотиктерге сезімталдылығын бағалау.
5. Екіпроекциядағыкеудеклеткасыныңрентгенографиясы.
3. Балаға көрсетілетін көмек БАБЖ бойынша:
Сәйкес келетін антибиотикті(Амоксициллин) 3 күн тағайындау.
Ингаляциялық және оральдық бронхиолитикті (Сальбутамол) 5 күн
тағайындау, егер демікпелік тыныс болса. Тамағын жұмсарту және жөтелін
жеңілдететін заттарды қолдану (Амброксол)