Etyka w biznesie

1. ETYKA W BIZNESIE

WIEDZA
FILOZOFIA
NAUKA
TEORIA
etyka
ekonomia
PRAKTYKA
moralność
biznes

2. Podstawy

Etyka to dział filozofii zajmujący się badaniem i
tworzeniem systemów moralnych (moralności)
rozumianych jako systemy określania tego co jest dobre
a co złe.
Biznes to część aktywności człowieka ukierunkowana
na przynoszenie zysku.

3. Podmiot etyki w życiu a w biznesie

Człowiek
Spółka
(osoba fizyczna)
(osoba prawna)
Światopogląd
Wola
Zarząd
Styl
prowadzenia
biznesu
Styl
życia
Ocena
Ocena

4. Slajd 4

wartości społeczne
wartości zawodowe
dylematy
etyczne
wartości osobiste
wartości korporacyjne

5. Odpowiedzialność w biznesie

Styl prowadzenia biznesu zależy całkowicie od ludzi, którzy ten
biznes prowadzą.
Osoby zarządzające osobą prawną (spółką, stowarzyszeniem,
funduszem czy fundacją) odpowiadają moralnie za działania
zarządzanych przez siebie osób prawnych.
Osoby zarządzające to: właściciele (inwestorzy), zarząd (w
rozumieniu KH), menadżerowie, pracownicy

6. Poziomy odpowiedzialności

odpowiedzialność narzucona: wymuszona przez prawo,
odpowiedzialność wymuszona przez konsumentów i
organizacje konsumenckie
odpowiedzialność świadoma.

7. Granice prawa a etyki

Gdy nie jest objęty przez prawo
Jeśli porusza problemy moralne członka zespołu
Jeśli sprawia, że zastanawiasz się, co jest poprawne i
niepoprawne
Jeśli jesteś zmuszony do zastanowienia się, gdzie leżą twoje
zobowiązania

8. Prawo a etyka

Pozycja prawna organizacji - co musi robić
Etyczna odpowiedzialność organizacji - jaki sposób
zachowania wybiera
Prawo jest obowiązkowe – trzeba go przestrzegać
Etyka jest uznaniowa – masz wybór

9. Etyka vs Podporządkowane

Etyka
• zapobieganie
• oparta na zasadach
• kierowanie się
wartościami
• w duchu prawa
• uznaniowe
• pośrednie
Podporządkowanie
•odkrywanie
•oparte na prawie
•kierowanie się strachem
•zgodne z literą prawa
•obowiązkowe
•bezpośrednie

10. Akty prawne

Każdego przedsiębiorcę obowiązują następujące akty prawne
wspierające szeroko rozumianą etykę w biznesie:
1. Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej - art. 76,
2. Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej (2 VII 2004),
3. Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów (16 II 2007),
Ustawa o ogólnym bezpieczeństwie produktów (12.XII 2003),
4. Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (16 IV 1993),
5. Ustawa o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym
(23 VIII 2007).

11. Slajd 11

Działalność gospodarcza winna posiadać infrastrukturę etyczną:
- Formalny wyraz w artykułach 17 i 18 ustawy z lipca 2004 roku o
swobodzie gospodarczej.
- Artykuł 17 - przedsiębiorca wykonuje działalność gospodarczą na
zasadach uczciwej konkurencji i poszanowania dobrych obyczajów oraz
słusznych interesów konsumentów.
- Artykuł 18 - przedsiębiorca obowiązany jest spełniać określone
przepisami prawa warunki wykonywania działalności gospodarczej, w
szczególności dotyczące ochrony przed zagrożeniem życia, zdrowia
ludzkiego i moralności publicznej, a także ochrony środowiska.

12. Odpowiedzialność świadoma

Polega na dobrowolnym podejmowaniu działań, które:
- minimalizują negatywne skutki funkcjonowania organizacji
lub
- maksymalizują pozytywny wpływ na otoczenie, z
zachowaniem możliwości wypracowania zysku.

13. Etyka biznesu jest wdrożeniem wartości etycznych do zachowania przedsiębiorców. Ludzie cenią sobie przekonania moralne i to one

wytyczają ramy w obszarach, w których
może być rozwijana przedsiębiorczość.

14. Etyka biznesu a odpowiedzialność

Wartości etyczne są podstawą
dążenia do odpowiedzialności
korporacyjnej
robić rzeczy
etycznie
robić etyczne
rzeczy

15. Historia Etyki Biznesu

korzenie etyki biznesu można się w czasach średniowiecznych i
starożytnych, kwestia uczciwości w codziennych operacjach handlowych
(Platon, Arystoteles)
biznes od czasów starożytnych Sumerów (ekstensywny handel i rejestry
ok. 6 tys. lat temu).
etyczne aspekty życia gospodarczego można również odnaleźć w
średniowieczu - system filozoficzny św. Tomasza z Akwinu (cena
sprawiedliwa a nakład pracy).
do problemów moralności i etyczności życia gospodarczego odnosi się
niemal każda religia - protestantyzm i kalwinizm.
w okresie wczesnego kapitalizmu przekonanie, że uczciwość i biznes
nie muszą się wykluczać.
etyka biznesu, jako dziedzina wiedzy, rozwinęła się dopiero w drugiej
połowie XIX

16. Wartości i etyka w biznesie

Wszystkie firmy i organizacje działają w oparciu o
podstawowe wartości - bezpośrednie lub pośrednie.
Są to wartości „biznesowe’ i etyczne.

17. Slajd 17

wartości korporacyjne
wartości biznesowe
wartości etyczne
myślenie
przyszłościowe
respekt
jakość
odpowiedzialność
praca zespołowa
otwartość
wydajność
uczciwość
niezawodność
zaufanie
rentowność
szczerość
efektywność
transparentność
koncentracja na
kliencie
intregralność

18. Zasady w biznesie

zasada moralności, prawości, uczciwości, roztropności,
rzetelności
zasada niezdolności do oszustw
zasadę szacunku i poszanowania cudzej własności, pracy,
wiedzy, umiejętności
zasada odpowiedzialności i sumienia, unikania konfliktów
interesów oraz korupcji,
zasada pogłębiania odpowiedzialności prawnej i moralnej,
życzliwości i
Zasada skuteczności, ale nie za wszelką cenę.

19. Etyka a Ład korporacyjny

Ład korporacyjny = posiadanie kodeksu etycznego jest
dobrą praktyką zarządzania
Standardy postępowania = Ważne, aby wszyscy
pracownicy wiedzieli jakie normy zachowania obowiązują i
czego się od nich oczekuje. Traktowane jest to jako dobra
praktyka, gdy dyrektorzy/prezesi sporządzają kodeksy etyki
lub oświadczenia praktyki biznesowej i publikują je zarówno
wewnętrznie jak i zewnętrznie.

20. Ład korporacyjny w Polsce

Kodeks dobrych praktyk – Giełda Papierów Wartościowych
Oparty na zasadzie “przestrzegaj albo wyjaśnij”. Zakres:
- Konflikt interesów
- Niezależność
- Odniesienie do łapówkarstwa i korupcji
- Różnorodność
Brak konkretnego odniesienia do kodeksów etycznych...

21. Etyka a reputacja

pracodawca
Etyka a reputacja
jednostka
społeczeństw
o
organ
podatkowy
???
media
rodzina
pracownicy
znajomi

22. Motywy działań etycznych

poprawa innowacyjności - ok.1%
przynależność do organizacji promujących etykę - ok.3%
zmniejszenie ryzyka dla inwestorów - ok.5%
wzrost zaufania do przedsiębiorstwa - ok.5%
promocja firmy - ok.7%
regulacje zewnętrzne - ok.7%
przesłanki moralne - ok.8%
poprawa pozycji rynkowej - ok.8%
strategia działania - ok.8%
wzrost odpowiedzialności pracowników - ok.20%
oczekiwania pracowników – ok.32%
oczekiwania środowiska zewnętrznego – ok.45%

23. Obszary ryzyka

m.in. praktyki gromadzenia pieniędzy, etyczne inwestowanie, lobbying i
dotacje polityczne, używanie służbowych komputerów, konflikt
interesów, prawa człowieka, odpowiedzialność za środowisko, korupcja,
łapówkarstwo, prezenty i gościnność, bezpieczeństwo pracowników,
ochrona danych, równowaga dom-praca, zarządzanie, pranie pieniędzy,
łańcuch dostaw, gratyfikacje, praktyki reklamowe i sprzedażowe,
molestowanie, dyskryminacja i mobbing…

24. Przykład nieetycznych zachowań

marzec 2010 r. postępowanie przeciwko spółce Eller Service,
właścicielowi serwisu pobieraczek.pl
skargi klientów na usługę „10 dni pobierania za darmo. Tak, chcę
testować przez 10 Dni”.
korzystanie z usług oferowanych przez spółkę nie było bezpłatne - w
rzeczywistości moment rejestracji w serwisie był pierwszym dniem
obowiązywania odpłatnej umowy, która zawierana była nawet na rok.
Ponadto opłata naliczana była już od pierwszego dnia, a nie – jak
sugerowały hasła reklamowe - dopiero po 10 dniach.
nieuczciwa praktyka, wprowadzająca konsumentów w błąd.
kara w wysokości 239 140 zł, nakaz zmiany zakwestionowanego sposobu
informowania o usługach oraz publikowania przez 6 miesięcy na swoim
portalu treści decyzji.

25. Wartości etyczne - Polityka etyki

Kodeks/ Program etyczny - przewodnik dla pracowników,
sposób pracy, zasady biznesowe, zobowiązania i standardy
Kampanie świadomościowe i komunikacyjne - co?
dlaczego? jak?
Szkolenia i wzmocnienia - dylematy, debata, zachęty
Wspieranie kontekstu i kultury - przywództwo, strategie,
polityki
Monitoring i księgowość - przeglądy; zaangażowanie
zainteresowanych stron

26. Program etyczny

Program etyczny jest to przedsięwzięcie skierowane są na uczynieniu z
etyki biznesu najwyższego standardu organizacji o randze strategicznej.
1.wskazanie wartości wspólnych
2. sformułowanie wizji i misji firmy
3.określenie standardów etycznych i zawodowych
4.opracowanie kodeksu etycznego
5.opracowanie podręcznika standardów zawodowych
6.opracowanie programu kształcenia etycznego
7.utworzenie stanowiska (komórki) ds. etyki
8.promowanie zachowania etycznego
9.monitorowanie przestrzegania norm etycznych oraz standardów
zawodowych
10.utworzenie etycznej infolinii
11.okresowe przeprowadzanie audytu etycznego

27. Kodeksy etyczne

kodeksy te zachęcają i pomagają utrzymywać etyczne zachowania
w organizacjach, nie są one wystarczające do osiągnięcia
odpowiedniego poziomu etyki w przedsiębiorstwie. Kodeks
etyczny to pewnego rodzaju porozumienie między stronami tj.
pracownikami i pracodawcami.
kodeks winien być dobrze i jasno zinterpretowany i przestrzegany.
są instrumentem, który stawia tamę nieodpowiednim
zachowaniom, wprowadza rozwiązania, które umożliwiają
ochronę dóbr osobistych pracowników.

28. Slajd 28

Kodeks składa się z :
części wstępnej zawierającą podstawowe zasady, jakimi
organizacja (firma, korporacja lub ich związek) kieruje się w
swym postępowaniu czyli misja, wizja i cele organizacji oraz jej
podstawowe wartości,
2. rozdziałów,
3. podrozdziałów.
Kodeksy w swojej zawartości treściowej mogą być: ogólne
(podstawowe dążenia przedsiębiorstwa, jego misję oraz relacje z
otoczeniem) lub „drobiazgowe”
1.

29. Slajd 29

W odniesieniu do samego podmiotu rynkowego
stosowanie programów/kodeksów przyczynia się:
1. do zintegrowania wewnętrznego pracowników
2. ukazania pracownikom etycznego wymiaru funkcjonowania
biznesu
3. jasnego uświadamiania celów firmy.
4. rozwiązywania sytuacjach konfliktowych
5. wyrabiania wrażliwości etycznej w samodzielnie
6. podejmowanych decyzjach

30. Zasady etyki w działalności turystycznej

we wszystkich działaniach organizacji niezbędne jest zachowanie
podstawowych wartości etycznych. wobec klientów. Uczciwość
jest warunkiem koniecznym do wiarygodności organizacji na
rynku i sprostaniu konkurencji w rzetelny sposób.
zasady etyki postępowania określonych grup społecznych, maja w
wielu przypadkach charakter uniwersalny i mogą być z
powodzeniem przeniesione na grunt organizacji turystycznych.
„Korzyści ekonomiczne płynące z turystyki, jak równie korzyści społeczne,
kulturowe i wychowawcze byłyby znacznie większe gdyby w turystyce były
wprowadzone i przestrzegane czytelne zasady etyczne”.

31. Postawa pracownika organizacji turystycznej

pryzmat osoby bezpośrednio stykającej sie z klientem.
postawa, osobowość, stosunek do klienta itd.
obok wiedzy i profesjonalizmu, a wiec fachowego
przygotowania pracownika, cechy osobowe.
dobry pracownik powinien być odbierany jako osoba
pomocna w rozwiązywaniu problemów klienta, osoba
komunikatywna umiejąca słuchać innych, ale jednocześnie
posiadająca umiejętność analizy i weryfikacji
przekazywanych jej informacji.

32. Slajd 32

Ogólne zasady postępowania, które powinny charakteryzować
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
pracownika organizacji turystycznej:
Dbanie o dobre imię swojej firmy, podnosząc jej rangę poprzez
wysoka kulturę osobista i zawodowa.
Pamięć o tym, że klient oceniając pracownika ocenia cała firmę
Pracownik musi mieć świadomość, że podważając w jakikolwiek
sposób opinie wydawane przez swoich kolegów jednocześnie
podważa zaufanie do siebie i swojej firmy.
Pracownik dba o interes swojej firmy bez naruszenia interesu klienta.
Wartością najwyższa dla pracownika powinno być dobro klienta.
Podstawowym celem działania jest dostarczenie klientowi porad,
informacji i rozwiązań, któryby gwarantowały spełnienie jego potrzeb
i oczekiwań.
Pracownik powinien być elastyczny w podejściu do problemu i
klienta i podchodzić do niego w sposób indywidualny. Na każdy
problem powinien patrzeć z perspektywy klienta.

33. Slajd 33

Pracownik organizacji turystycznej, aby dobrze obsłużyć
klienta musi znać jego potrzeby i oczekiwania, znać motywy
uprawiania przez niego turystyki.
Właściwych zachowań i postaw w stosunku do klienta nie
sposób zapewnić tylko przez wprowadzenie odpowiednich,
pisanych, procedur postępowania.

34. Turystyczny Kodeks Etyczny

1.
2.
3.
4.
Szacunek do goszczącej społeczności – zrozumienie i respekt dla
różnorodnych wartości kulturowych i religijnych
Wartości humanistyczne i turystyczne – upowszechnianie praw
człowieka, szczególnie grup indywidualnych, najbardziej podatnych na
zranienie, zwłaszcza kobiet, dzieci, ludzi w podeszłym wieku i
upośledzonych.
Ochrona środowiska naturalnego – projektowanie infrastruktury i
aktywności turystycznej pod katem wspomagania ochrony ekosystemu i
różnorodności biologicznej.
Ochrona kultury – prowadzenie polityki i aktywności turystycznej z
poszanowaniem artystycznego, archeologicznego, kulturowego i
historycznego dziedzictwa krajów, które należy poznawać, chronić i
przekazywać przyszłym pokoleniom, a produkty naturalnej kultury,
rzemiosła i folkloru nie uległy degradacji.

35. Slajd 35

Zapewnienie korzyści lokalnym społeczeństwom – lokalne
społeczności towarzysząc aktywności turystycznej przyjezdnych
powinny uczestniczyć w korzyściach ekonomicznych, socjalnych i
kulturowych, jakie stad wynikają.
6. Prawa konsumentów – rzetelne informowanie turystów o miejscu
przeznaczenia, warunkach podróży, pobytu, itp., zapewnienie pełnego
bezpieczeństwa
7. Prawa pracowników – zapewnienie podstawowych prawe etatowym
i dorywczym pracownikom turystyki, w tym zdobywania
odpowiedniej wiedzy i jej pogłębiania
8. Turystyka dla wszystkich – powszechne prawo do turystyki
9. Wolność przemieszczania sie – turyści i pracownicy zatrudnieni
w turystyce powinni mieć swobodę poruszania sie po swoim kraju i
miedzy państwami, zgodnie ze światową deklaracja praw człowieka.
10. Wprowadzanie i umacnianie zasad – organizacje turystyczne
powinny współpracować przy wprowadzaniu ujętych w Kodeksie
zasad i monitorować ich właściwe stosowanie.
5.

36. Wizerunek w branży turystycznej a etyka

Wizerunek firmy wpływa w znaczącym stopniu na wymagania i ocenę
dokonywana przez klienta.
Elementy tworzenia i wzmacniania wizerunku rynkowego
przedsiębiorstwa to bezwarunkowe przestrzeganie
obowiązujących przepisów prawnych, rzetelność handlowa i
etyka zawodowa, zapewnienie turystom dostępu do informacji oraz
wykorzystanie siły rynkowej takich nośników informacji jak system
kategoryzacji, nazwy produktów markowych, system standardów wewnętrznych,
certyfikatów i innych czytelnych sygnałów, świadczących o poziomie usług.

37. Nielegalne i niewłaściwe zachowania w turystyce

„Ustawa o usługach turystycznych” ograniczyła proceder stosowania m.in.
- niedozwolonych klauzul umowach o imprezę turystyczną
- nadużyć w zakresie powierzania grup turystycznych osobom
nieposiadającym uprawnień pilota czy przewodnika
- „oszczędności” polegających na unikaniu ubezpieczenia imprez
turystycznych lub ich uczestników itp.

38. Praca własna

Analiza przypadków – określenie i zbadanie problemu
moralnego
Kodeks etyczny hotelu w oparciu o konstrukcję
• relacje pomiędzy organizacja a klientem,
• relacje pomiędzy kierownictwem organizacji i pracownikami,
• zasady postępowania pracownika.
W każdej kategorii min 10 punktów