Бастауыш мектептің оқу бағдарламаларындағы өзгерістер

1. «Назарбаев Зияткерлік мектептері» ДББҰ «Білім беру бағдарламалары орталығы»

БАСТАУЫШ МЕКТЕПТІҢ ОҚУ
БАҒДАРЛАМАЛАРЫНДАҒЫ
ӨЗГЕРІСТЕР

2.

Бастауыш білім берудің мақсаты: кең ауқымды дағдылардың негіздерін
меңгерген оқушы тұлғасының үйлесімді қалыптасып дамуына қолайлы білім
беру ортасын құру
КЕҢ АУҚЫМДЫ ДАҒДЫЛАР
Білімді функционалдықпен және шығармашылықпен қолдану
Сын тұрғысынан ойлау
Зерттеу жұмысын жүргізу
Ақпараттық-коммуникациялық технологияларды қолдану
Коммуникативті қарым-қатынас тәсілдерін, оның ішінде тілдік
дағдыларды пайдалану
Топпен және жеке жұмыс жасай білу
2

3.

Жаңартылған оқу бағдарламаларының ерекшеліктері
- Пән мазмұнының спиралді
қағидатпен берілуі
- оқытудың тәрбиелік әлеуетін
арттыру, оқушының
адамгершілік-рухани
қасиеттерін қалыптастыру;
- Блум таксономиясы бойынша
оқу мақсаттарының
иерархиясы;
- білім беру деңгейлері
аралығында пән бойынша
сабақтастықты ескеруге
мүмкіндік беретін толық оқу
курсы бойынша педагогикалық
мақсат қою;
- бір білім беру аясындағы және
пәнаралық байланыстарды
жүзеге асыру мақсатында
«ортақ тақырыптардың»
берілуі
- бөлімдердің мазмұны мен
ұсынылған тақырыптардың
уақыт талабына сәйкес келуі,
әлеуметтік дағдыларды
қалыптастыруға назар
аударылуы;
- оқу үдерісін ұзақ мерзімді,
орта мерзімді және қысқа
мерзімді жоспарлар арқылы
ұйымдастыру;
- оқытудағы жүйелі-әрекеттік
ұстаным (оқушының білім алу
үдерісіне белсенді қатысу)
3

4. Білім беру салалары және пәндер

Тіл және әдебиет
Сауат ашу
Қазақ тілі
Әдебиеттік оқу
Қазақ тілі (Т2)
Орыс тілі (Я2)
Ағылшын тілі
Математика және
АКТ
Математика
Ақпараттықкоммуникациялық
технологиялар (АКТ)
Жаратылыстану
Жаратылыстану
Адам және қоғам
Дүниетану
Өзін-өзі тану
Өнер
Музыка
Бейнелеу өнері
Еңбекке баулу
Дене шынықтыру
Дене шынықтыру
4

5. ОҚУ БАҒДАРЛАМАЛАРЫНЫҢ ҚҰРЫЛЫМЫ

І Жалпы мәлімет
1. «Сауат ашу» пәнінің маңыздылығы
2. «Сауат ашу» пәні бойынша оқу бағдарламасының мақсаты
3. Үштілділік саясатын жүзеге асыру
4. «Сауат ашу» пәнін оқыту үдерісін ұйымдастыруға қойылатын талаптар
5. «Сауат ашу» пәнін оқытуда қолданылатын педагогикалық әдіс-тәсілдер
6. Түрлі мәдениет пен көзқарастарға құрмет сезімін қалыптастыру
7. Ақпараттық-коммуникациялық технологияларды қолдану құзіреттілігі
8. Оқушылардың коммуникативтік дағдыларын дамыту
9. Оқушылардың оқу жетістігін бағалау туралы
ІІ. «Сауат ашу» пәні мазмұны және оқу мақсаттарының жүйесі
1. «Сауат ашу» пәні мазмұны
2. Оқу мақсаттарының жүйесі
3. Ұзақ мерзімді жоспар
5

6. Тіл білім саласы пәндері бойынша оқу жүктемесі

№
Сынып
1
2
3
4
5
Пән
1
Сауат ашу
6 сағ
-
-
-
2
Қазақ тілі
-
4 сағ
136 сағ
4 сағ
136 сағ
4 сағ
136 сағ
3 сағ
102 сағ
3 сағ
102 сағ
3 сағ
102 сағ
3
Әдебиеттік
оқу
-
- 68 сағ
6

7. Коммуникативті оқыту ұстанымы: тілдік дағдыларды дамыту

ТЫҢДАЛЫМ
ОҚЫЛЫМ
АЙТЫЛЫМ
ЖАЗЫЛЫМ
… бала әуелі тәжірибеге талпынып, нәрсемен танысып, сонан кейін сол нәрсе
туралы сөйлесін, тыңдасын, жазсын, оқысын, тілге үйренсін.
Ж. Аймауытов
7

8.

«Қазақ тілі» пәні мазмұны

9. Оқу мақсаттарының жүйесі

10. Ұзақ мерзімді жоспар

11.

«Математика» пәнінің ерекшеліктері
Сандар, алгебра, геометрия,
математикалық модельдеу
салаларында математикалық
білімі мен біліктілікті
спиралді ұсстаным негізінде
дамыту
Қолданбалы есептер шығару
арқылы зерттеу дағдыларын
дамыту
Сандар
Тәжірибелік бағыты
Түрлі контекстегі процестерді
сипаттау үшін
математикалық модельдерді
құрастыра білу
Техникалық құралдар мен
қолданбалы
бағдарламаларды (GeoGebra)
қолдануды үйрету
Алгебра
Коммуниативтік дағдыларды
меңгеру
Геометрия
Математикалық
модельдеу
11

12. «Математика» пәні бойынша оқу жүктемесі

Сынып
Апталық жүктеме
Жылдық сағат саны
1 сынып
4
132
2 сынып
4
136
3 сынып
5
170
4 сынып
5
170
5 сынып

13.

Математика пәні мазмұны
4.1 Математикалық модельдеудің көмегімен есептер шығару – бөлімшесі
кіріктірілді

14.

Оқу мақсаттарының жүйесі
Сандар және шамалар бөлімі бойынша мысал

15. Ұзақ мерзімді жоспар 2 -сынып

Ортақ тақырыптар
І тоқсан
Бөлімі
«Өзім туралы»
1A бөлім– Екітаңбалы сандар
«Менің
отбасым
және достарым»
ортақ тақырыптары
аясында
1B бөлім – Сандармен амалдар орындау
Бөлімше
Оқу мақсаттары *
2.1.1.2
1.1 Натурал және рационал сандар
2.4.1.1
4.1 Математикалық тіл және математикалық модель 2.1.1.1
2.1.1.6
2.1.1.7
1.2 Сандармен амалдарды орындау
2.1.2.6
2.1.2.7
2.1.2.8
2.1.2.5
2.1.2.4
4.1 Математикалық тіл және математикалық модель 2.4.1.5
2.4.1.7
2.4.1.11
1C бөлім – Шамалар және олардың 1.3 Шамалар және олардың өлшем бірліктері
2.1.3.1
өлшем бірліктері
2.1.3.4
2.1.3.5

16.

Жай бөлшектер
• Дұрыс/бұрыс бөлшектерді ажырату, жай бөлшектерді салыстыру
• Бөлімдері бірдей жай бөлшектермен қосу және азайту амалдарын орындау
• Аралас санды бұрыс бөлшекке айналдыру және керісінше
Пайыздар
• Пайыздық қатынасқа есептер шығару
• Пайызды бөлшекке, бөлшекті пайызға айналдыру (½, ¼, ¾ бөлшектерін пайызға айналдыру
және керісінше амалдар орындау)
Жұп және тақ сандар
• екіден санау, 20-ға дейінгі жұп/тақ сандарды білу
Қос теңсіздіктер
• Қос теңсіздіктерді білу және жазу
• Берілген шарттар үшін қос теңсіздіктің шешімін таба білу
Нүктелер кординаттары және қозғалыс бағыты
• Қозғалыс сызбасында объектілердің белгілі уақыттағы орнын, жылдамдығын, қозғалыс бағытын
және олардың арақашықтығын анықтау
• Нысандардың бастапқы орны мен қозғалыс бағытын, олардың тиісті арақашықтығын есептеп,
қозғалыс сызбасын сызу

17.

Қысқартылған оқу мақсаттары
4.3.3.1 Координаттық жазықтық пен нүктенің координаталары туралы түсінігі
болу
4.3.3.2 Координаттық сәуледегі екі нүктенің ара қашықтығы қалай
табылатындығын түсіну
4.3.3.3 Координаталық жазықтық бойынша 1-2 объектінің қозғалысының
бағытын және оның жылдамдығының, уақытының, қашықтығының өзара
тәуелділігін анықтау
5.3.3.1 Сандарды, бөлшек және аралас сандарды координаттық сәуледе
бейнелеу

18. «Жаратылыстану» пәні бойынша оқу бағдарламасының басты мақсаттары

ойлау, зерттеу және қарымқатынас дағдыларын дамыту
және қалыптастыру;
білуге құмарлық, ғылыми
түсінікті дамыту;
тәжірибелік әрекет;
қоршаған орта туралы ойөрісін кеңейту.
Теорияны тәжірибе арқылы
меңгеру
18

19.

Жаратылыстану пәні оқу жүктемесі және мазмұны
Сынып
Апталық жүктеме
Жылдық сағат саны
1
2
3
4
1сағ
1сағ
2 сағ
2 сағ
33 сағ
34 сағ
68 сағ
68 сағ
№
Бөлімдер
Бөлімшелер
1
Мен - зерттеушімін
1.1 Ғылым мен зерттеушілердің рөлі
1.2 Табиғатты тану әдістері
2
Тірі табиғат
3
Заттар және олардың қасиеттері
4
Жер және Ғарыш
5
Табиғат физикасы
2.1 Өсімдіктер
2.2 Жануарлар
2.3 Адам
3.1 Заттардың типтері
3.2 Ауа
3.3 Су
3.4 Табиғат ресурстары
4.1 Жер
4.2 Ғарыш
4.3 Кеңістік және уақыт
5.1 Күш және қозғалыс
5.2 Жарық
5.3 Дыбыс
5.4 Жылу
5.5 Электрлік
5.6 Магниттілік

20. 1-4 сыныптарда «Жаратылыстану» оқу бағдарламасы жобасында қамтылған TIMSS 2015 тақырыптар саны

TIMSS бөлімдері
Тақырыптар
саны
«Жаратылыстану»
бағдарламасында
қамтылатын TIMSS 2015
тақырыптар саны
%
Биологиялық ғылымдар
13
10
76,9
Физикалық ғылымдар
10
9
90,0
Географиялық ғылымдар
6
6
100,0
Барлығы
29
25
86,2%
Талдауда қолданылған материал:
2013 International Association for the Evaluation of Educational Achievement (IEA) TIMSS 2015 Assessment Frameworks, Ina
V.S.Mullis Michael O.Martin, Editors (2013)
20

21. Зерттеу әрекетін қалыптастыру

Дағдыларды дамыту:
бақылау
зерттеуді жоспарлау
мәліметтерді алу (жазу) және
таныстыру
нәтижелерді түсіндіру
21

22. «Дүниетану» пәні

Дүниетану
Гуманитарлық
ғылымдардың
пропедевтикалық курсы
Тарих, география, қоғам
Пән мазмұны
Мен және қоғам
Елімнің табиғаты
Тарих беттерінен
22

23.

Дүниетану пәні мазмұны
№
Бөлім
1
Мен және қоғам
2
Елімнің табиғаты
3
Тарих беттерінен
Тақырып
1.1 Өзім және отбасым
1.2 Мектеп және мектеп қоғамдастығы
1.3 Менің атамекенім
1.4 Денсаулық пен қауіпсіздік
1.5 Құқық пен жауапкершілік
1.6 Мерекелер
2.1 Жергілікті жерде бағдарлану
2.2 Климат және ауа-райы
2.3 Табиғат жағдайлары және олардың әсері
2.4 Туризм
3.1 Ежелгі мәдениеттер мен өркениеттер
3.2 Қазақстанның тарихи тамырлары
3.3 Қазақстан тарихындағы аңызды оқиғалар
3.4 Атақты тарихи тұлғалар мен өнер қайраткерлері
3.5 Қазақстан тарихы: тәуелсіздік, мемлекеттілік және
отансүйгіштік
А) 1. Ойлау дағдылары бөлімі (1.1 Дереккөздермен жұмыс, 1.2 Түсіндіру және талдау, 1.3 Уақытта бағдарлану,
1.4 Кеңістікте бағдарлану (орны), 1.5 Әлеуметтік бағдарлану (қоғам)) барлық бөлімдегі оқу мақсаттары
мазмұнына кіріктірілді.
Ә) 2.1 Ежелгі дәуір, 2.7 Қазақстанның халықаралық қоғамдастықтағы орны мен рөлі бөлімшелері қысқартылды
Б) 3.2 Қазақстанның географиялық ландшафты бөлімшесі қайта нақтыланып жазылды

24.

Оқу мақсаттарына «Ойлау әрекеті» бөлімінің кіріктірілуі
2.1.1.3 Түрлі дереккөздерді зерттеу
арқылы жалпыға ортақ әдеп
нормаларын анықтау
1.3.4.1 Дереккөздерді зерделеу
арқылы Томирис туралы
тарихты әңгімелеу
2.1.4.1 Түрлі дереккөздер мен өзіндік
зерттеулер негізінде пайдалы және зиянды
тағамдардың арасындағы
айырмашылықтарды анықтау
1.3.3.2 Түрлі материалдарды, әдістер мен
құралдарды пайдалана отырып, көне
жазуларды сипаттау және бейнелеу

25.

Бастауыш сыныпта оқу үдерісінде
ортақ тақырыптар арқылы
пәнаралық байланысты
ұйымдастыру

26. Ж. Аймауытов «Комплекспен оқыту жолдары»

«Пәлен күнге бір тақырып алынсын, одан артық та, кем болмасын» деп кесіппішіп айту ағат. Үйткені барлық тақырыптарды бір қалыпқа соққандай қып жасау
мүмкін де, дұрыс та емес. Біздің «жаңа мектепте» бірінші жылға 8 комплекс
(тақырып), екінші жылға 7 тақырып алынған.
І жылдық тақырыптар
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Мектеп, бала, үй іші (3 жұма)
Күзгі жаратылыстар (3-4 жұма)
Мектеп және үй ішінің күзгі
жұмысы (3-4 жұма)
Қыс түсуі (3-4 жұма)
Қысқы тұрмыс (4 жұма)
Қысқы малдың тіршілігі (2-3
жұма)
Жазғытұрғы тұрмыс (?)
ІІ жылдық тақырыптар
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Жазғы тұрмыс (2 жұма)
Ауылдың күзгі жұмыстары (4
жұма)
Қыс түсу (4-5 жұма)
Үй жануарлары (3 жұма)
Ауылдағы қысқы тұрмыс пен еңбек
(4-5 жұма)
Жазғытұрғы бет алу (3-4 жұма)
Ауылдың жазғытұрғы жұмыстары
(4 жұма)
Ж. Аймауытұлы «Комплекспен оқыту жолдары», Қазақ баспасы, 1929 ж. 27, 28-б

27. Түркістан жағындағы мектептерге лайықталған тақырыптар

І жылға
Түркістан жағындағы мектептерге
лайықталған тақырыптар
І. 1. Баланың мектептен бұрынғы өмірі (1 жұма)
2. Мектеппен таныстыру (1 жұма)
3. Баланың саулығын сақтау (1 жұма)
ІІ. 4. Күзгі тұрмыс (2 жұма)
5. Қысқы там (1 жұма)
ІІІ.6. Қыс басы (2 жұма)
7. Соғым сою (1 жұма)
8. Қысқы жаратылыс (? 1 жұма)
9. Суықтан қорғану (1 жұма)
10. Малдың күтімі (2 жұма)
11. Қысқы үйдің тіршілігі (1 жұма)
12. Балалардың қысқы еңбегі, ермегі (1 жұма)
13. Қысқы аң, балық аулау (1 жұма)
14. Арық-тұрық малды күту (2 жұма)
15. Қыс аяғы (1 жұма)...
Ж. Аймауытұлы «Комплекспен оқыту жолдары», Қазақ баспасы, 1929 ж. 29-бет

28. Күндік тақырыптарды жоспарлау

12-тақырып: «Балалардың қысқы еңбегі, ермегі»
(6 күндік)
1. Баланың мал шаруасына көмегі
2. Үй ісіне көмегі
3. Үйдегі ермегі
4. Даладағы ермегі
5. Ойыншықтары
6. Әңгіменің жалғасы
13-тақырып: «Аң, балық аулау»
(6 күндік)
1. Аң аттары, адамға пайда, зияны
2. Аң аулайтын құралдар, оларды қалай қолдану
3. Аңдардың қылығы
4. Аң терілері
5. Балықтар
6. Балық аулайтын құралдар
1.Мазмұны: мал бағу, күту жөнінде, қора
тазалау, қар күреу... әке-шешесіне
тиетін көмегі, еңбегі.
2.Үйдегі, от басындағы ермегі: ініқарындастарына кітап оқу, сурет
көрсету, ертегі, жұмбақ, тақпақ айтысу,
қол тұзақ, асық. Тоғыз құмалақ,
зырылдауық ойнату.
3.Балалардың даладағы ермегі: қардан
аққала соғу, ...
4.Ойыншықтардың неден, қалай
жасалатыны, пайдалы, зиянды
ойындар.
5.Жаттығу. Малдың астын тазалау, күту,
үй төбесінің қарын, үй арасының
жолын аршу...
6.Оқу, жазу, есеп, сурет.
Ж. Аймауытұлы «Комплекспен оқыту жолдары», Қазақ баспасы, 1929 ж. 76-б

29. Сабаққа қажетті материалды іріктеу

А) Материал тізгенде, тұрмыс пен ғылым айқасып,
астасып тізілсін.
с) Жұмыстайтын материалдар даяр түрінде емес,
балалар тәжірибе қылып, зерттеп, өз бетімен
шешкендей, тұрмыс жұмбақ түрінде берілсін.
Ж) Жұмыстау негізінде баланың бұрынғы өз тәжірибесі
перне қоры, мағлұматы салынсын; дәл айтқанда, балаға
танымал жақын нәрседен басталсын.
Аймауытұлы «Комплекспен оқыту жолдары», Қазақ баспасы, 1929 ж.
34-35 бет

30. Бастауыш сыныпқа арналған ортақ тақырыптар

Бастауы 2 - сынып
Өзім туралы
ш
Менің
мектебім
Менің отбасым
сыныпқ
және достарым
а отбасым Менің мектебім
Менің
және достарым
арналға
Бізді қоршаған
Менің туған өлкем
әлем
н ортақ
Саяхат
Дені саудың – жаны
тақыры сау
Салт-дәстүр және Салт-дәстүр және
птар
ауыз әдебиеті
ауыз әдебиеті
1 - сынып
Өзім туралы
Тағам және сусын
Дені саудың –
жаны сау
Қоршаған орта
Саяхат
3 - сынып
Тірі табиғат
Жақсыдан үйрен,
жаманнан жирен
Уақыт
4 - сынып
Менің Отаным Қазақстан
Адами құндылықтар
Мәдени мұра
Сәулет
Мамандықтар әлемі
Өнер
Табиғи құбылыстар
Атақты тұлғалар
Қоршаған ортаны
қорғау
Су – тіршілік көзі
Ғарышқа саяхат
Демалыс мәдениеті. Болашаққа саяхат
Мерекелер

31. Шәкәрім Құдайбердіұлы

«Оқытудың ең үздік тәсілі – әңгіме, ол мұғалімнің тәлімгерлік шеннен түсіп,
оқушылармен тең дәрежеде ақиқат іздеушіге (оқудағы болса да) айналады.
Әңгімелесуде басты мәселелер: Отан, адам бойындағы Руханилық пен
Адамгершілік туралы ой толғау керек.

32.

Адам ата-анадан туғанда есті болмайды: естіп,
көріп, ұстап, татып ескерсе, дүниедегі жақсы,
жаманды таниды-дағы, сондайдан білгені, көргені
көп болған адам білімді болады. Естілердің айтқан
сөздерін ескеріп жүрген кісі өзі де есті болады.