Тістің қатты тіндердің тұқымқуалаушылық аурулары

1.

С.Д.АСФЕНДИЯРОВ АТЫНДАҒЫ
ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ МЕДИЦИНА УНИВЕРСИТЕТІ
КАЗАХСКИЙ НАЦИОНАЛЬНЫЙ МЕДИЦИНСКИЙ УНИВЕРСИТЕТ ИМЕНИ
С.Д.АСФЕНДИЯРОВА
Кафедра: терапиялық стоматология
Тістің қатты тіндердің тұқымқуалаушылық
аурулары
Орындаған:Жанат Б,
Факультет : стоматология
Тобы: 13-004-01
Қабылдаған:Бакбаев Б
Алматы, 2016жыл

2. Кіріспе

КІРІСПЕ
ҚАЗІРГІ УАҚЫТТА МЕДИЦИНА МЕН СТОМАЛОГИЯДА
МАҢЫЗДЫ ОРЫНДЫ ТҰҚЫМ ҚУАЛАЙТЫН АУРУЛАР АЛУДА. БҰЛ
АУРУЛАРДЫҢ ЭТОЛОГИЯЛЫҚ ФАКТОРЫНА МУТАЦИЯ ЖАТАДЫ.
МУТАЦИЯНЫҢ ПАТОЛОГИЯЛЫҚ КӨРІНУІ ҚОРШАҒАН
ОРТАНЫНЫҢ ӘСЕРІНЕ ТӘУЕЛСІЗ БОЛАДЫ. ОРТА ТЕК АУРУ
СИМПТОМДАРНЫҢ КӨРІНУ ДІРЕЖЕСІН АНЫҚТАЙДЫ. ТҰҚЫМ
ҚУАЛАЙТЫН АУРУЛАРДЫ МУТАЦИЯНЫҢ ТҰҚЫМ ҚУАЛАЙТЫН
АППАРАТТЫ ЗАҚЫМДАУ ДЕҢГЕЙІНЕ БАЙЛАНЫСТЫ ЕКІГЕ
ЖІКТЕЙДІ: ГЕНДІК ЖӘНЕ ХРОМОСОМДЫҚ АУРУЛАР.
ХРОМОСОМАЛЫҚ АУРУЛАРҒА ҚАРАҒАНДА ГЕНДІК
МУТАЦИЯЛАР ҰРПАҚТАН ҰРПАҚҚА ӨЗГЕРІССІЗ БЕРІЛЕДІ,
СОНДЫҚТАН ОЛАРДЫ ПРОБАНДАНЫҢ ШЕЖІРЕСІН ҚАРАУ
АРҚЫЛЫ БАҚЫЛАУҒА БОЛАДЫ. ГЕНДІК МУТАЦИЯЛАР ТІСТІҢ
ҚАТТЫ ТІНДЕРІНІҢ – ЭМАЛЬ МЕН ДЕНТИННІҢ ДАМУЫНА ӘСЕР
ЕТУІ МҮМКІН. МУТАЦИЯЛЫҚ ПРОЦЕССКЕ ҰШЫРАҒАН ГЕНДЕР
САНЫНА БАЙЛАНЫСТЫ МОНОГЕНДІ ЖӘНЕ ПОЛИГЕНДІ
АУРУЛАР БОП ЖІКТЕЛЕДІ.

3.

Бұл аурулардың этиологиялық факторы
мутация болып табылады. Барлық тіс
жақ жүйесі аномалияларына
генетикалық ауруладың 25% келеді. Бұл
стоматологияның ең аз зерттелген
бөлімі.

4. Қалыптаспаған амелогенез

ҚАЛЫПТАСПАҒАН АМЕЛОГЕНЕЗ
КІРЕУКЕНІҢ ТҰҚЫМ ҚУАЛАУШЫЛЫҚ БҰЗЫЛЫСТАРЫ
ҰРПАҚТЫҚ ФАКТОРЛАР ӘСЕРІНЕН ПАЙДА БОЛЫП,
ЭКТОДЕРМАЛЬДІ ҚҰРЫЛЫМДАРДЫҢ ПАТОЛОГИЯЛЫҚ
ӨЗГЕРУІМЕН КӨРІНЕДІ. ТІСЖЕГІ ЕМЕС АҚАУЛАРДЫҢ БҰЛ
ТОБЫН Ю.А.БЕЛЯКОВ ӘРІПТЕСТЕРІМЕН ЗЕРТТЕГЕН. ОЛАРДЫҢ
ОЙЫНША КІРЕУКЕ ДИСПЛАЗИЯСЫ - БҰЛ КІРЕУКЕ МАТРИКСІНІҢ
ТҮЗІЛІСІ КЕЗІНДЕ НЕМЕСЕ МИНЕРАЛИЗАЦИЯСЫ КЕЗІНДЕ ЗАТ
АЛМАСУ БҰЗЫЛЫСЫМЕН КӨРІНЕТІН ЖӘНЕ
ГИПЕРМИНЕРАЛИЯЗАЦИЯҒА АЛЫП КЕЛЕТІН ГЕНЕТИКАЛЫҚ
ФАКТОР.

5.

Қалыптаспаған амелогенез кіреукенің
амелобласттармен қалыптасуының бұзылуымен
байланысты. Бұл кіреукенің қалыңдығы өте жұқа
немесе мүлдем болмауына алып келеді. Нәтижесінде
тістердің мөлшері кіші болады және олар сұр
немесе қоңыр түске боялады. Ұлпа куысында жаңа
дентин қабаттары қалыптасып тістін түсі
сарғаяды.

6. Ю.А.Беляев әріптестермен тұқым қуалаушылық қалыптаспаған амелогенезді 3 топқа бөледі

Ю.А.БЕЛЯЕВ ӘРІПТЕСТЕРМЕН ТҰҚЫМ
ҚУАЛАУШЫЛЫҚ ҚАЛЫПТАСПАҒАН
АМЕЛОГЕНЕЗДІ 3 ТОПҚА БӨЛЕДІ
• КІРЕУКЕ МАТРИКСІНІҢ БҰЗЫЛЫСЫМЕН СИПАТТАЛЫН
ТҰҚЫМ ҚУАЛАУШЫЛЫҚ КІРЕУКЕ ГИПОПЛАЗИЯСЫ
• КІРЕУКЕ ЖЕТІЛУІНІҢ БҰЗЫЛЫСЫМЕН СИПАТТАЛАТЫН
ТҰҚЫМ ҚУАЛАУШЫЛЫҚ КІРЕУКЕ ГИПОПЛАЗИЯСЫ
• ГИПОКАЛЬЦИФИКАЦИЯМЕН СИПАТТАЛАТЫН
ТҰҚЫМҚУАЛАУШЫЛЫҚ КІРЕУКЕ ГИПОПЛАЗИЯСЫ
ӘР ТОП ӨЗ АЛДЫНДА КЛИНИКАЛЫҚ КӨРІНІСТКРМЕН
СИПАТТАЛАДЫ.

7.

• ГИПОПЛАСТИКАЛЫҚ ЖЕТІЛМЕГЕН
АМЕЛОГЕНЕЗ. БҰЛ ФОРМАДА ДАМУ КЕЗІНДЕ БҮКІЛ
ЭМАЛЬДЫҢ НЕМЕСЕ БӨЛІГІНІҢ ҚАЛЫҢДЫҒЫНЫҢ ҚАЛЫПТЫ
МӨЛШЕРГЕ ЖЕТПЕУІ БОЛАДЫ. КЛИНИКАЛЫҚ ТҮРДЕ БІР-БІРІМЕН
БҮЙІРЛЕРІМЕН БАЙЛАНЫСПАЙТЫН ЖҰҚА ЭМАЛЬ ҚАБАТТАРЫ
БОЛАДЫ. СИРЕК ЭМАЛЬ БЕТІНДЕГІ ШҰҢҚЫР, ГОРИЗОНТАЛЬДЫ НЕ
ВЕРТИКАЛЬДЫ ҚАТПАР РЕТІНДЕ КӨРІНЕДІ.

8.

• ГИПОМАТУРАЦИОНДЫ ЖЕТІЛМЕГЕН АМЕЛОГЕНЕЗ
• БҰЛ ТҮРІНДЕ ЭМАЛЬ ТОЛЫҒЫМЕН ДАМЫДЫ БІРАҚ БЕТІНДЕ КРИПИНКАЛАРДЫҢ
БОЛУЫ ЖӘНЕ ҚОНЫР-САРЫ ТҮСТЕ БОЛУЫМЕН СИПАТТАЛАДЫ. ЭМАЛЬ ҚАЛЫПТЫ
ҚАЛЫҢДЫҚТА, БІРАҚ ЖҰМСАҒЫРАҚ БОЛАДЫ, ДЕНТИННЕН БӨЛІНІП ҚАЛУ
ЫҚТИМАЛДЫҒЫ ЖОҒАРЫ. ӨТКІЗГІШТІГІ БОЙЫША РЕНТГЕНДЕ ЭМАЛЬ ДЕНТИНГЕ
ЖАҚЫН БОЛАДЫ.Х-ТІРКЕСКЕН ГЕМАТУРАЦИОНДЫ ЖЕТІЛМЕГЕН АМЕЛОГЕНЕЗ.
УАҚЫТША ЖІНЕ ТҰРАҚТЫ ТІСТЕР ЗАҚЫМДАЛАДЫ. КЛИНИКАЛЫҚ БЕЛГІЛЕРІ
ЖЫНЫС БОЙЫНША ӘРТҮРЛІ. ЕРЛЕРДЕ ЭМАЛЬ БЕТІ КРАПИНКАЛЫ САРЫ АҚ ТҮСТІ,
ЖАСЫНА ҚАРАЙ ҚАРАЮЫ МҮМКІН.
Аутосомды рецессивті
пигменттелген гипоматурационды
жетілмеген амелогенез. Барлық
тістер зақымдалады. Жарып
шыққан тіс сарғыш не жылтыр
қоңыр болады. Экзогенді заттармен
контакттан кейін қарая береді.
Дентинен бөлшектеніп түсе береді.
Әсірісі емдеуге ұшыраған
аймақтарда тезірек түседі.

9.

• ГИПОКАЛЬЦИФИЦИРЛЕНГЕН ЖЕТІЛМЕГЕН АМЕЛОГЕНЕЗ. БҰЛ АҚАУ
ТҮРІНДЕ ЭМАЛЬ ТҰТАСТАЙ НЕ КЕЙБІР БӨЛІКТЕРІ ЖЕТКІЛІКТІ МӨЛШЕРДЕ ҚАТТЫ БОЛЫП
ДАМЫМАЙДЫ. КЛИНИКАДА ОЛ ТІСТІҢ СЫРТҚЫ БӨЛІГІНДЕ ЭМАЛЬДЫҢ АПЛАЗИЯСЫ РЕТІНДЕ
ЖӘНЕ АШЫЛЫП ҚАЛҒАН ДЕНТИН ГИПЕРЕСТЕЗИЯСЫ РЕТІНДЕ КӨРІНЕДІ.
• АУТОСОМДЫ ДОМИНАНТТЫ ГИПОКАЛЬЦИФИЦИРЛЕНГЕН ЖЕТІЛМЕГЕН АМЕЛОГЕНЕЗ. БҰЛ
БҰЗЫЛЫС КЕЗІНДЕ ТІСТІҢ ЭМАЛІНІҢ ҚАЛЫҢДЫҒЫ ҚАЛЫПТЫ БОЛАДЫ, ВЕСТИБУЛЯРЛЫ
БЕТІНІҢ ОРТА АЙМАҒЫНАН ГИПОПЛАЗИЯ АЙМАҒЫН КӨРУГЕ БОЛАДЫ. БІРАҚ ЭМАЛЬ
ЖҰМСАҚТЫҒЫ СОНШАЛЫҚ ЖАРЫП ШЫҚҚАННАН КЕЙІН КӨП УАҚЫТ ӨТПЕЙ АҚ ЖОҒАЛАДЫ,
СОНДЫҚТАН САУЫТ АЙМАҒЫН ТЕК ҚАНА ДЕНТИН ҚҰРАЙДЫ. ЭМАЛЬ КОНСИСТЕНЦИЯСЫ
ІРІМШІКТІКІ СИЯҚТЫ ОНЫ ЭКСКАВАТОРМЕН ОҢАЙ СЫЗЫП ЗОНДПЕН ШҰҚУҒА БОЛАДЫ. ТІС
КЕЙДЕ МҮЛДЕ ЖАРЫП ШЫҚПАУЫ МҮМКІН НЕМЕСЕ КЕШІГІП ШЫҒУЫ МҮМКІН. 60%
ЖАҒДАЙДА АШЫҚ ТІСТЕМ ДАМИДЫ. ОСЫЛАЙША ТОЛЫҚ ЕМЕС АМЕЛОГЕНЕЗ ЭМАЛЬ
ТҮЗІЛУДІҢ АУЫР БҰЗЫЛЫСЫ, УАҚЫТША ЖӘНЕ ТҰРАҚТЫ ТІСТЕРДІҢ МИНЕРАЛДАНУЫ МЕН
ҚҰРЫЛЫМЫНЫҢ, ТІСТІҢ ТҮСІ ЖӘНЕ АРЫ ҚАРАЙ ТІНДЕРДІҢ ЖОҒАЛУЫ ЖҮРЕТІН ЖҮЙЕЛІК
БҰЗЫЛЫСПЕН СИПАТТАЛАТЫН ПАТОЛОГИЯЛЫҚ ПРОЦЕСС..

10.

11. Дентиннің дамуының тұқымқаулаушылық бұзылысы

ДЕНТИННІҢ ДАМУЫНЫҢ
ТҰҚЫМҚАУЛАУШЫЛЫҚ
БҰЗЫЛЫСЫ
ҚАЛЫПТАСПАҒАН ДЕНТИНОГЕНЕЗ ДЕНТИН
ҚАЛЫПТАСУЫНЫҢ БҰЗЫЛЫСЫМЕН СИПАТТАЛАДЫ ЖӘНЕ
КӨБІНЕСЕ ҚЫЗ БАЛДАРДА КӨРІНЕДІ. ТІСТІҢ ТҮСІ
ҰЛПАНЫҢ ҮЛКЕН МӨЛШЕРІ МЕН ҰЛПАДАКӨПТЕГЕН
ҚАНТАМЫРЛАРДЫҢ БОЛУЫНАН ӨЗГЕРЕДІ. ҚАН ТАМЫРЛАР
ЖАРЫЛЫП, ҚАН ТІНДЕРІ ЫДЫРАП ДЕНТИННІҢ
ПИГМЕНТАЦИЯСЫНА АЛЫП КЕЛЕДІ. ТІСТЕР УАҚЫТЫНАН
КЕШ ЖАРЫП ШЫҒАДЫ, АЛ ШЫҚҚАН КЕЗДЕ КӨГІЛДІР
БОЛЫП КЕЛЕДІ.

12.

КЕЙДЕ ҚОҢЫР СҰР ТҮСТІ ДЕ БОЛУЫ
МҮМКІН. ДЕНТИННІҢ ҚАЛЫПТАСУЫНЫҢ АЗ
БОЛУЫНАН ТІСТЕ САРЫ ТҮС БОЛМАЙДЫ.
КІРЕУКЕНІҢ ҚҰРЫЛЫМЫНЫҢ ДҰРЫС
БОЛУЫНАН ТІСТІҢ ТҮСІ КӨГІЛДІР БОЛАДЫ.
ДЕНТИН-КІРЕУКЕ БАЙЛАНЫСЫНЫҢ
БОЛМАУЫНАН КІРЕУКЕ УАҚЫТ ӨТЕ
СЫНАДЫ, АЛ ДЕНТИННІҢ ЖОҒАРЫ
ҚАТТЫЛЫҒЫНЫҢ БОЛМАУНАН ТЕЗ
ҚАЖАЛАДЫ.

13. Қазіргі кезде стоматологиялық әдебиетте дентиннің тұқым қуалаушылық бұзылыстары келесі классификация бойынша жіктелген.

ҚАЗІРГІ КЕЗДЕ СТОМАТОЛОГИЯЛЫҚ ӘДЕБИЕТТЕ
ДЕНТИННІҢ ТҰҚЫМ ҚУАЛАУШЫЛЫҚ
БҰЗЫЛЫСТАРЫ КЕЛЕСІ КЛАССИФИКАЦИЯ
БОЙЫНША ЖІКТЕЛГЕН.
БІРІНШІ ТИПТІ ҚАЛЫПТАСПАҒАН ДЕНТИНОГЕНЕЗ.
ТҰҚЫМ ҚУАЛАУШЫЛЫҚ ОПЛЕСЦИРЛЕУШІ ДЕНТИН
(ЕКІНШІ ТИПТІ ҚАЛЫПТАСПАҒАН ДЕНТИНОГЕНЕЗ
КАПДЕПОН ДИСПЛАЗИЯСЫ).
ТҮБІР ДЕНТИННІҢ ДИСПЛАЗИЯСЫ( БІРІНШІ ТИПТІ
ДЕНТИН ДИСПЛАЗИЯ, ТҮБІРСІЗ ТІСТЕР).
САУЫТ ДЕНТИННІҢ ДИСПЛАЗИЯСЫ(ЕКІНШІ ТИПТІ
ДЕНТИН ДИСПЛАЗИЯСЫ, ТІС ҚУЫСЫ ДИСПЛАЗИЯСЫ).
.

14.

Клиникалық көрінісі
Тістердің түсі қоңыр- сары, эмалі болмайды,
тістер тез қажалады, дентин мөлдір болып,
ар шетінен ұлпа көрініп тұрады.тіс
түбірлері қысқа, жіңішке болады, тістерде
тісжегі болмаса да периапикальді аймақта
сүйек тіндерінің сорылуы байқалады.

15.

1 тип. Жалпы қаңқалық бұзылыстардың бірнеше көрінісі
болып табылады. Тума және жүре пайда болатын
остеогенезді ажыратады. Екеуінде де дентин бұзылыстары
байқалады. Сүт тістер мен тұрақты тістер таңғажайып
янтарлы жартылай мөлдірлікке ие. Барлық тістерден бір тіске
дейін әртүрлі вариацияда зақымдалуға байланысты түсінің
өзгеруі мүмкін. Мұндай тістерде эмаль тез түседі, ал дентин
қажалуға тез ұшырайды. Сүт тістер бұзылуы интенсивті
жүреді.

16.

2 тип. Әдебиеттерде тұқымқуалаушы опалесцирлеуші дентин немесе
Стейнтон-Капдепон синдромы деп аталады. 1 типтегідей клиникалық
белгілерге ие. Бұл типті жеке форма ретінде бөлудің келесі себептері бар:
Толық емес дентиногенезбен зақымдалған отбасы мүшелері бар өте көп
отбасылар бар екені туралы мәліметтер бар, бірақ оларда толық емес остеогенез
белгілері жоқ болған • 2 типте отбасыішілік ауыр дәрежесі корреляциясы,
боялуы мен қажалуы жоғары болса, 1 типте фенотипті нұсқалары байқалмайды
• 2 типті толық емес дентиногенезде уақытша тістер және тұрақты тістер қатар
зақымдалады. Толықтай сау тістерді бұл типте таба алмаймыз

17.

• 3 ТИП. 1 ЖӘНЕ 2 ТИПТЕГІ СИЯҚТЫ БОЯЛУЫ МЕН
ФОРМАСЫНЫҢ ӨЗГЕРУІ ЗАҚЫМДАЛУЛАРМЕН
СИПАТТАЛАДЫ. АЛАЙДА ОСЫ ТИП АЙМАҒЫНДА ӨЗІНДІК
ФЕНОТИПТІК ӨЗГЕРІСТЕРГЕ ИЕ. ТІСТЕРДІҢ
ОПАЛЕСЦИРЛЕУШІ ТҮСІ, САУЫТТЫҢ КУПОЛТӘРІЗДІ ТҮРІ,
ТҰРАҚТЫ ТІСПЕН ҚАТАР СҮТ ТІСТЕРДІ ЗАҚЫМДАУЫ,
РЕНТГЕНОЛОГИЯЛЫҚ ЗЕРТТЕГЕНДЕ РАКОВИНАЛЫ ТІСТЕР
БОЛУЫ СИЯҚТЫ КЛИНИКАЛЫҚ БЕЛГІЛЕРГЕ ИЕ. БҰЛ
ТЕРМИН ПЛАЩТЫ ЭМАЛЬ АСТЫНАН ДЕНТИННЫҢ
ДАМЫМАУЫ ЖҮРЕТІН ТІСТЕРДІ СИПАТТАҒАНДА
ҚОЛДАНЫЛАДЫ. ЕМІ: КӨПТЕГЕН ҚИЫНШЫЛЫҚТАРМЕН
БАЙЛАНЫСТЫ, ЕҢ ЭФФЕКТИВТІ ОРТОПЕДИЯЛЫҚ ЕМ
БОЛЫП ТАБЫЛАДЫ.

18.

ОДОНТОДИСПЛАЗИЯ
БҰЛ АҚАУ КІРЕУКЕ МЕН ДЕНТИННІҢ
ҚАЛЫПТАСУЫНЫҢ БҰЗЫЛУЫМЕН СИПАТТАЛАДЫ.
УАҚЫТША ТІСТЕР МЕН ТҰРАҚТЫ ТІСТЕРДІ
ЗАҚЫМДАЙДЫ. ТІС ҚУЫСЫ ҮЛКЕН ЖӘНЕ КІРЕУКЕ
МЕН ДЕНТИН ЖҰҚА БОЛЫП КЕЛЕДІ.
СТОМАТОЛОГИЯЛЫҚ АУРУЛАРМЕН ҚАТАР СИРЕК,
ЖІҢІШКЕ, БҰЙРА ШАШТАРЫ МЕН ЖҰҚА
ДИСПЛАСТИКАЛЫҚ ТЫРНАҚПЕН СИПАТТАЛАДЫ.

19.

ОШАҚТЫ ОДОНТОДИСПЛАЗИЯ.
БІР ТОП ТІСТЕРДІ ЗАҚЫМДАЙДЫ,
КӨБІНЕСЕ ЖОҒАРҒЫ ЖАҚТЫҢ. ЖИІЛІГІ
1:40000. УАҚЫТША ТІСТЕР МЕН ТҰРАҚТЫ
ТІСТЕРДІҢ ЖАРЫП ШЫҒУЫ КЕШ.
ТІСТЕРДІҢ КӨЛЕМІ КІШКЕНТАЙ, КІРЕУКЕ
БОЛМАЙДЫ, ДЕНТИН ПИГМЕНТТЕЛГЕН.
ТІСИЕРДІҢ РЕНТГЕНОКОНТРАСТТЫЛЫҒЫ
АЗ, ТІС ҚУЫСЫНДА
ДЕНТИКЛДЕРБОЛМАЙДЫ.

20. Қорытынды.

ҚОРЫТЫНДЫ.
ТІС-ЖАҚ ЖҮЙЕСІНІҢ ТУА ПАЙДА БОЛҒАН АҚАУЛАРЫ
ПРАКТИКАЛЫҚ СТОМАТОЛОГИЯДА ЕРЕКШЕ ОРЫНДА.
ТҰҚЫМҚУАЛАУШЫЛЫҚ СИНДРОМДАРДЫ ЖӘНЕ ОЛАРДЫҢ
АУЫЗ ҚУЫСЫМЕН ТІС ЖАҚ АЙМАҒЫНДАҒЫ КӨРІНІСІН
БІЛУ ЖӘНЕ УАҚЫТЫЛЫ ЕМ ТАҒАЙЫНДАУ ӨТЕ МАҢЫЗДЫ.
КӨПТЕГЕН ҰРПАҚТЫҚ СИНДРОМДАР ЕРЕКШЕ
КЛИНИКАЛЫҚ СУРЕТІ НЕГІЗІНДЕ ДИАГНОСТИКАЛАНАДЫ.

21. Қолданған әдебиеттер

ҚОЛДАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
1.
HTTP://WWW.STOMFAK.RU/TERAPEVTICHESKAYASTOMATOLOGIYA/NASLEDSTVENNYE-ZABOLEVANIYA-TVERDYHTKANEJ-ZUBOV.HTML?ITEMID=1
2.
“ТЕРАПЕВТИЧЕСКАЯ СТОМАТОЛОГИЯ” ПОД РЕДАКЦИЕЙ Е.В.
БОРОВСКОГО, МОСКВА -2007
3.
ИНТЕРНЕТ:WWW.GOOGLE.RU
4.
WWW.RAMBLER.RU
5.
WWW.YANDEX.RU
6.
«СТОМАТОЛОГИЯ». УЧЕБНИК ДЛЯ МЕДИЦИНСКИХ ВУЗОВ И
ПОСЛЕДИПЛОМНОЙ ПОДГОТОВКИ СПЕЦИАЛИСТОВ / ПОД РЕД.
В.А.КОЗЛОВА. — СПБ.: «СПЕЦЛИТ», 2003. — 477 С.
7.
БОРОВСКИЙ Е.В., ЛЕУС П.А., ЛЕБЕДЕВА Г.К. «НЕКАРИОЗНЫЕ
ПОРАЖЕНИЯ ЗУБОВ, КЛИНИКА И ЛЕЧЕНИЕ» (МЕТОДИЧЕСКИЕ
РЕКОМЕНДАЦИИ).— МОСКВА, 1978.— 16 С.