Państwa upadłe. Analiza problemu państwa upadłego na przykładzie Somalii

1. Państwa upadłe

2. Państwa upadłe

1. Istota upadku państwa.
2. Przyczyny upadku państwa.
3. Implikacje upadku państwa.
4. Analiza problemu państwa upadłego na
przykładzie Somalii.

3. Istota państwa upadłego

Państwo upadłe to takie państwo,w którym rząd nie posiada
efektywnej kontroli nad terytorium, jego legitymizacja
kwestionowana jest przez znaczną część ludności, nie jest on
w stanie zapewnić swoim obywatelom bezpieczeństwa
publicznego lub świadczeń publicznych oraz nie posiada
monopolu na użycie siły. W tego typu państwach na ogół
spore obszary są w wyłącznym władaniu klanów lub struktur
plemiennych, co stwarza dogodne warunki do działalności
organizacji terrorystycznych, struktur mafijnych, grup
przestępczych, sekt wyznaniowych itd., prowadzących często
niczym nieskrępowaną i przez nikogo nie kontrolowaną
działalność o zasięgu transnarodowym.

4. Przyczyny upadku państwa

dziedzictwo systemu kolonialnego,
koniec zimnej wojny,
utrata znaczenia wielu państw w strategicznej kalkulacji
superpotęg,
globalne procesy modernizacji, przyczyniające się w skali
powszechnej do desuwerenizacji i dezintegracji państwa,
pod względem geograficznym i terytorialnym upadek państw
jest wywołany przez problemy wewnętrzne, endogeniczne, z
nieznacznym wpływem czynników zewnętrznych.

5. Degradacja państwa oznacza:

upadek porządku państwowego, społecznego i
gospodarczego,
wewnętrzne konflikty zbrojne,
masowe naruszenia praw człowieka i kryzysy humanitarne,
endogeniczny charakter konfliktu,
fragmentaryzację społeczeństwa.

6. Implikacje upadku państw

zanik pewnych standardów organizacji życia społecznego,
politycznego i gospodarczego,
klęska humanitarna,
nasilenie ruchów migracyjnych,
pojawienie się na ich terytorium niepaństwowych aktorów
wrogo nastawionych do powszechnie uznanych i
szanowanych wartości (tj. terroryści, handlarze bronią,
kartele narkotykowe). Stanowią oni źródło zagrożeń dla
międzynarodowego status quo,
interwencja zbrojna z zewnątrz, ze strony państw bądź
organizacji międzynarodowych.

7.

Miesięcznik Foreign Policy i The Fund for Peace
prowadzą ranking państw z punktu widzenia ich
stabilności i podatności na konflikt wewnętrzny,
klasyfikując kraje na podstawie takich wskaźników
mi.n., jak: poziom presji demograficznej, napływ
uchodźców, stopień załamania gospodarczego, poziom
kryminalizacji i delegitymizacji państwa.

8.

the 2015 Fragile States Index
1.
2.
3.
4.
5.
Sudan Płd.
Somalia
Republika Środkowoafrykańska
Sudan
DR Kongo
11) Haiti
12) Irak
13) Pakistan
14) Nigeria
15) Wybrzeże Kości
Słoniowej
16) Zimbabwe
17) Gwinea-Bissau
18) Burundi
19) Niger
20) Etiopia
6.
7.
8.
9.
10.
Czad
Jemen
Syria
Afganistan
Gwinea

9. Państwo upadłe na przykładzie Somalii

• Niepodległa Somalia powstała w 1960 roku w wyniku
połączenia obszarów byłej kolonii brytyjskiej – Somali
Brytyjskie i włoskiej – Somali Włoskie. Po dziewięciu
latach niepodległości w Somalii doszło do zamachu
stanu zorganizowanego przez młodych oficerów o
prokomunistycznych poglądach. Władzę przejął
Mohammed Siad Barre, który wprowadził system
monopartyjnej dyktatury marksistowskiej, a następnie
nawiązał stosunki z ZSRR oraz ChRL.

10.

• Państwo somalijskie podzielone jest na kilka stref wpływów.
Na północy swoją niepodległość ogłosił w maju 1991 r.
Somaliland, gdzie panuje względnie stabilna sytuacja. W
2001 r. władze Somalilandu zorganizowały referendum, w
którym przyjęto konstytucję oraz potwierdzono
niepodległość tej jednostki geopolitycznej. Korzystając
z przykładu Somalilandu przywódcy plemion
zamieszkujących północny-wschód państwa ogłosili
powstanie niepodległego Puntlandu, dążąc jednocześnie do
oderwania wschodniej części Somalilandu. Z kolei na
pograniczu somalijsko-etiopskim plemiona górskie
proklamowały federację Hiralandu. Na południu państwa,
pogranicze somalijsko-kenijskie kontrolowane jest przez
organizacje fundamentalistów islamskich, natomiast stolica
państwa – Mogadiszu jest obiektem rywalizacji różnych
frakcji klanowych.

11.

• Upadek struktur państwowych Somalii stał się przyczyną
wielu zagrożeń które występując na terenie Somalii stanowią
zagrożenie również dla bezpieczeństwa światowego. Są to,
między innymi: łamanie praw człowieka, problem głodu,
terroryzm oraz piractwo morskie.
• Piraci somalijscy rozpoczęli swoją działalność na początku
1990 r. jeszcze podczas okresu wojny
domowej. Zdecydowana większość piratów to rybacy, którzy
utracili pracę z powodu wejścia na łowiska przylegające do
kraju zagranicznych firm połowowych. Drugim czynnikiem
powstania piractwa jest poziom ubóstwa panujący w Somalii,
która jest jednym z najbiedniejszych krajów na świecie – jej
PKB wynosi ok. 600 dolarów. Jednakże należy pamiętać, że w
ostatnich latach piractwo stało się bardziej popularnym
zajęciem wśród Somalijczyków ze względu na bardzo dużą
opłacalność.

12.

• Piraci posiadają doskonale zlokalizowane bazy
wypadowe. Jedną z nich stanowi archipelag Great Hanish
będący największym na świecie gniazdem piratów. W ten
rejon boją się zapuszczać nawet statki straży granicznej
Jemenu i Dżibuti. Tym bardziej że na tych wodach o łupy
rywalizują grupy piratów z Sudanu, Etiopii, Dżibuti i
Somalii. Drugą z ważniejszych baz wypadowych piratów
jest wyspa Sokorta.
• Wobec braku jakichkolwiek podstaw ochrony prawnej
ludności cechą charakterystyczną życia codziennego w
Somalii są morderstwa na tle politycznym, porwania,
samowolne aresztowania ludności, stosowanie tortur i
innych form poniżającego traktowania i karania.

13.

• Problem głodu występuje w Somalii na zastraszająco wielką
skalę. Szacuje się, że w całym regionie tzw. „Rogu Afryki”
(południowo-zachodnia Etiopia, Somalia, północna Kenia),
blisko 12 mln ludzi jest zagrożonych głodem.
• Somalia stała się także obiektem zainteresowania organizacji
terrorystycznych. Wynika to z kilku czynników:
po pierwsze, sytuacja wewnętrzna w państwie, a w
szczególności brak systemu norm prawnych, stwarza
szerokie pole działalności terrorystom,
po drugie, Somalia położona jest w strategicznym punkcie
Afryki, posiada długą linię brzegową, natomiast granice
lądowe nie są strzeżone. Państwo to pełni także rolę obszaru
tranzytowego osób i zasobów materialnych do państw
sąsiednich.
po trzecie, największa w Somalii grupa fundamentalistów
islamskich – AIAI przejawia wysoki poziom aktywności.

14.

• Upadek państwowości w Somalii spotkał się w minionej
dekadzie z licznymi działaniami mającymi na celu
przywrócenie pokoju i stabilizacji w tym państwie. Wysiłki
te, podejmowane najczęściej przez państwa sąsiednie przy
wsparciu ONZ, w większości nie przyniosły pozytywnych
rezultatów.
• W 2004 r. udało się powołać do życia rząd tymczasowy
(Transitional Federal Government), ale do dnia dzisiejszego
nie sprawuje on faktycznego władztwa terytorialnego w
Somalii.