Артериальді гипертензия

1.

Қ.А.Ясауи атындағы халықаралық
қазақ-түрік университеті.
Артериальді гипертензия
Түркістан 2017 жыл

2.

Жоспары:
1. Кіріспе.
2. Негізгі бөлім.
Артериалды гиперензия
Жіктемесі
Диагностикасы.
Емі
3. Қорытынды.
4. Пайдаланылған әдебиеттер.

3. Тақырып мақсаты:

ТАҚЫРЫП МАҚСАТЫ:
Артериальді
гипертензия жайлы жалпы
түсінік қалыптастыру және ол жайлы
студенттерге айту.

4. Зерттеу сұрағы

ЗЕРТТЕУ СҰРАҒЫ
Артериальді
гипертензияны емдеу және
диагностика шараларын анықтау.

5.

ҚР дағы ерлермен әйелдер АГ
ауруымен ауру жас ерекшелігі (2012)

6.

Қазақыстан республикасындағы АГ
ауруымен аурыған әйелдер мен
ерлер арақатынасының өзгерісі

7.

8.

Артериялық гипертензия
Код протокола: I10
МКБ - 10:
I 10 Эссенциальдық (біріншілік) гипертензия;
I 11 Гипертониялық ауру басым жүрек
зақымдалумен
I 12 Гипертониялық ауру басым бүйрек
зақымдалумен
I 13 Гипертониялық ауру басым бүйрек және
жүрек зақымдалумен

9.

Артериальды гипертония диагностикасы және емдеу
хаттамалары (Приказ №764, 2007, №165, 2012)
Хаттама коды: P-T-001
Жіктемесі
БДҰ/АГХҚ 1999 ж.
Қалыпты АҚ категориялары:
• Оптималды АҚ < 120 / 80 мм.с.б.
• Қалыпты АҚ <130 / 85 мм.с.б.
• Жоғары қалыпты АҚ немесе предгипертония 130 - 139 / 85-89
мм.с.б.
АГ дəрежелері:
• 1 дәреже 140-159 / 90-99.
• 2 дәреже 160-179/100-109.
• 3 дәреже 180 /110.
• Оқшауланған систолалық гипертензия.140/ <90.

10.

11. Артериялық гипертонияның ДДҰ ГХҚ (1999) жіктемесі

АРТЕРИЯЛЫҚ ГИПЕРТОНИЯНЫҢ ДДҰ ГХҚ (1999)
ЖІКТЕМЕСІ
Категория
Оптимальді
Қалыпты
Жоғарылаған қалыпты
Гипертензия
шектелген
1.дәрежелі
2.дәрежелі
3.дәрежелі
Жекеленген систолалық
гипертензия
шектелген
Ситолалық АҚ
(мм.с.б)
<120
<130
130-139
Диастолалық АҚ
(мм.с.б)
<80
<85
85-89
140-149
140-159
160-179
>180
90-94
90-99
100-109
>110
>140
<90
140-149
<90

12. Артериялық гипертонияның сатысы бойынша жіктелуі (нысана ағзалардың зақымдануына карай сатылары ДДҰ 1996)

АРТЕРИЯЛЫҚ ГИПЕРТОНИЯНЫҢ САТЫСЫ БОЙЫНША
ЖІКТЕЛУІ (НЫСАНА АҒЗАЛАРДЫҢ ЗАҚЫМДАНУЫНА
КАРАЙ САТЫЛАРЫ ДДҰ 1996)
АГ-ның I-ші сатысы Ішкі азғалар (“нысаналық” аталатын) зақымдануының
обьективті белгілерінің болмауы. тек АҚ биіктеуі
Сол қарыншаның гипертрофиясы
Тамырлардың жалпы және жергілікті тарылуы,
мәселен көз түбінің
Оқта-текте протеинурия,қан плазмасында креатинин
АГ-ның II-ші сатысы
деңгейінің жоғары болуы
Ірі артерияларда атеросклероздық түймедақтардық
аталуы
Стенокардия,миокард инфаркты, жүрек жеткіліксіздігі
Энцепалопатия, инсульт
Тор қабыққа қан құйылу, көру нерві емізігінің ісінуі
АГ-ның III-ші
Креатинин деңгейінің 176,8мкмольден артық
сатысы
болуы,биіктеуі, бүйрек жеткіліксіздігі
Ажырамалы аневризма, тромбоэмболия
Аг-ның IV-ші сатысы Созылмалы жүрек жеткіліксіздігі

13.

14. ЭТИОЛОГИЯСЫ

Генетикалық факторлар
Ангиотензиноген гені
Ангиотензинге алмастырушы
фермент гені
Ренин гені
Альдостерон синтезін
реттеуші ген
Ангиотензин -11 рецептор гені
Эндотелилік NO- синтетаза
гені
альва- аддукция гені
11-типті bгидроксистероиддегидрогеназ
а ферменті синтезін
бақылайтын ген
Бүйректің натрийді
экскрециялау қызметінің тума
ақауы
Инсулинге төзімділік
Қоршаған орта
факторлары
Тағамда шамадан тыс тұзды
қолдану
Тағам және сумен түсетін
кальций, магни
жеткіліксіздігі
Темекі шегу
Алкаголь пайдалану
Семіздік
Төмен физикалық
белсенділік, гиподинамия
Әлеуметтік және
экономикалық жағдайлар
Психоэмоцианальды стрестік
жағдайлар

15. Патогенезі

ПАТОГЕНЕЗІ
Симпато-адренальдық
жүйенің жоғары
белсенділігі
Симпатикалық жүйке
жүйесі
Парасимпатикалық
жүйке жүйесі
Адреналин
Норадреналин
b1-2 Адренорецепторлар
b1-2Адренорецепторлар
Ренин-ангиотензин 11альдостерон жүйесінің
жоғары белсенділігі
Ренин-ангиотензин
жүйесі
Ренин
Ангинотензиноген
Ангиотензин –11
Ангиотензин
алмастырушы фермент
Ангиотензиндік
рецептпрлар II, III, IV,
Антигенге байланысты
тіндік рецепторлар

16. Ренин

РЕНИН
Күшейтуші факторлар
ЮГА b1-b2
адренорецепторлардың
белсенділігі
Бүйрек шумақшасындағы
афферентті артериолада
қысымның төмендеуі
Бүйрек сүзгісіндегі
натрий немесе калий
ионының
концентрациясының
төмендеуі
Қан плазмасында
кальцидің жоғарылауы
Тежеуші фактролар
Жүрекшелік
натриуретикалық гормон
Ангиотензин-II
Вазопрессин
Қанда калидің төмендеуі
Қанда натрийдің
төмендеуі
Эстрогендер
Азот тотығы
ЮГА жасуша
мембранасында -альфа
адренорецепторларының
белсенділігі
самотостатин

17. Клиникасы

КЛИНИКАСЫ
Бас ауруы
Бас айналу
Жүрек тұсындағы
ауырсыну
Көрудің нашарлауы
Бастағы шуылдар
Жалпы әлсіздік
Тез шаршағыштық
Еңбекке қабілетінің
төмендеуі
Бас ауруы
• Типтік” бас ауру
• Ликворлық бас ауру
• Ишемиялық бас ауру
• Бұлшықеттік бас ауру

18. Нысана ағзалардың зақымдануының клиникалық көріністері

НЫСАНА АҒЗАЛАРДЫҢ
ЗАҚЫМДАНУЫНЫҢ КЛИНИКАЛЫҚ
КӨРІНІСТЕРІ
Жүректің
зақымдануы
Физикалық
жүктемеде
нитроглицеринме
н басылмайтын
жүрек тұсы ауруы,
ентікпк, ісік, сол
жаққарынша
жеткіліксіздігі
Бас миының
зақымдануы
Бас айналу Бас
ауру, тез
шаршағыштық
Ұйқының
бұзылуы
Есте сақтаудың
төмендеуі
Бүйректің
зақымдануы
Бүйректің
біріншілік
бүрісуі
Протеинурия
Бүйрек
жеткіліксіздігі
Уремия
Көз
қантамырының
зақымдануы
Көздің қарауытуы
Көз алдында қара
дақтардың пайда
болуы
Көрудің төмендеуі
Толық көрмей
қалу (ақшамдық)

19.

20. Артериялық гипертензия ағымы

АРТЕРИЯЛЫҚ ГИПЕРТЕНЗИЯ
АҒЫМЫ
Қатерсіз
Кризистік
Қатерлі
Гипертониялық криз
Асқынуы
Асқынған
Асқынбаған

21. Диагностикасы

ДИАГНОСТИКАСЫ
1.АҚ қысымды қайталап өлшеу
2.Анамнез жинау
3.Физикалық зерттеу
4. Лабораторлы-аспаптық зерттеу
Анамнез жинау
Шағымдары:бас айналу,бас ауру,көрудің бұзылуы,полиурия,
никтурия,гематурия әлсіздік,шаршағыштық,жүрек тұсындағы
ауырсыну, жүрек қағу еңбекке қабілетінің төмендеуі, есте
сақтаудың төмендеуі
Жанұялық: жақын туыстарында АГ және ЖИА барын анықтау
Зиянды әдеттері: темекі шегу, ішімдік қолдану, гиподинамия,
жұмыс істеу сипаты
Науқастың психоэмоцианальдық ерекшелігі
Гипотензивті терапияның эффектісі

22. Физикалық зерттеу

Қарау
ФИЗИКАЛЫҚ ЗЕРТТЕУ
Пальпация
Перкуссия
Аусультация
Қимылдың,
сезімталдықтың
бұзылысы,көз түбі
өзгерістер,жалпы ісіну
Жүрек шекарасының
кеңеюі,жүрек түрткісінің
күшеюі
Өкпеде ылғалды
сырылдар
I тонның әлсіреуі кейде
патологиялық III тонның
естілуі, жүрек ұшында
систолалық шу және
аорта үстінде IIтон
акценті естіледі

23. Лабораторлы-зертханалық зерттеу

ЛАБОРАТОРЛЫ-ЗЕРТХАНАЛЫҚ
ЗЕРТТЕУ
Жалпы қан анализі
Жалпы зәр анализі
Қаннық
биохимиялық
анализі
ЭКГ
ЭхоГк
Қосымша зерттеу
әдістері
Кеуде клеткасының
рентгенографиясы
УДЗ
МРТ
АҚ сөткелік
мониторингі

24.

Жалпы қан анализі: анемия, эритроцитоз,
қан ұю уақыты қысқаруы мүмкін,
тромбоциттер жоғарылайды

25. ЕМІ

Медикаментті емес
Диета №10
Темекіден бас тарту
Ішімдікті қолданбау
Физикалық
белсенділікті
күшейту
Салауатты өмір
салтын
қалыптастыру
Психоэмоцианальды
қ стресстерді азайту
Емі
Медикаментті
b-адреноблокаторлар
Кальций антагонистері
АПФ ингибитрлері
Ангиотензин II
рецепторының
антагонистері
Диуретиктер
Альфаадреноблокаторлар
Имидазолин
рецепторларының
антагонистері

26. Артериялық гипертонияны емдеуде қолданылатын негізгі дәрілік препараттар

АРТЕРИЯЛЫҚ ГИПЕРТОНИЯНЫ ЕМДЕУДЕ
ҚОЛДАНЫЛАТЫН НЕГІЗГІ ДӘРІЛІК
ПРЕПАРАТТАР
Халықаралық
патенттелмеген атауы
дозасы мг (тәулігіне)
Әсер ету ұзақтығы, сағ.
b-адреноблокаторлар
Атенолол
Ацебуталол
Бисопролол
Метопролол
Пропранолол
50-100(1-2)
400-1200(2)
2,5-40(1)
100-450(2)
40-240(2)
12-24
12-24
24
12
6-12
АПФ ингибитролары
Беназеприл
Лизиноприл
Рамиприл
Фозиноприл
эналаприл
10-80 (1-2)
5-40 (1-2)
1,25-20 (1-2)
10-40 (1-2)
5-40 (1-2)
12-24
Ангиотензин II рецепторының блокаторлары
Вальсартан
Ирбесартан
80-320 (1)
150-300 (1)
24
24

27.

Кальций каналының антагонистері
Верапамил
Дилтиазем
Амлодипин
Нифедепин
Нисолдипин
Фелодипин
320 (1)
180-360 (2)
5-10 (1)
30(1)
20-60 (1)
5-20(1)
24
12-24
24
24
24
24
Диуретиктер
Хлорталидон
Гидрохлортиазид
Фуросемид
Триамтерен
Амилорид
Индапамид
12,5-50 (1)
12,5-50 (1)
40-240 (1)
50-100 (1)
5
2.5
6-12
12-18
3-6
3-6
24
24
Гуанетидин
Резерпин
10-50 (1)
0,05-0,25 (1)
24
Симпатолитиктер

28.

Негізгі дәрі дәрмектер тізімі:
1. *Гидрохлортиазид табл, 12,5-25 мг.
2. **Индапамид табл, 2,5 мг.
3. *Метопролол табл, 50-200мг\тәулігіне.
4. **Эналаприл табл, 2,5 мг, 10 мг; ампуладағы ерітінді 1,25
мг/1 мл.
5. *Лизиноприл табл, 5-40 мг.
6. *Периндоприл 2-8 мг.
7. Эпросартан табл, 300-600 мг\тәулігіне.
8. **Амлодипин табл, 5 мг, 10 мг.
9. *Верапамил табл, 240-480 мг.
10. *Доксазозин табл, 1-16 мг.
11. Моксонидин табл, 02-0,4 мг\тәулігіне.
Қосымша дәрі-дәрмектер тізімі:
1. *Ацетилсалицил қышқылы табл, 75 мг\тәулігіне.
2. Аторвастатин табл, 10-80 мг.
3. Симвастатин табл, 5-80 мг.
4. *Ловастатин табл, 10-40 мг.

29. Госпитализациялау

ГОСПИТАЛИЗАЦИЯЛАУ
Жоспарлы госпитализациялау алдындағы тексерулердің
қажетті көлемі:
1. АҚ өлшеу.
2. Электрокардиограмма.
3. Қанның жалпы анализ.
4. Зәрдің жалпы анализі.
5. Кардиолог консультациясы.
6. Кеуде клеткасының флюорографиясы.
7.Глист
жұмыртқаларына
нәжіс.

30. Госпитализациялау үшін көрсетімдер:

ГОСПИТАЛИЗАЦИЯЛАУ ҮШІН КӨРСЕТІМДЕР:
- асқынған гипертониялық криз;
- белсенді емдеу фонында криз себептері мен дəрі
дəрмектік
емді
таңдау
үшін,
асқынбаған гипертониялық криздің жиілеуі;
артериалдық
гипертония
фонында
ми
қанайналымының бұзылуы (инсульт, транзиторлық
ишемиялық шабуыл);
- комбинациялы көпкомпонентті терапия фонында АҚ
төмендеуінің болмауы;
- АҚ жүкті әйелдерде 150/100 с.б. жоғары;
- Жұмысқа қабілетті науқасты бағалау қажеттілігі мен
симптоматикалық гипертонияны алып тастау.

31. Қорытынды

ҚОРЫТЫНДЫ
Артериялык гипертензия - артериялық қан қысымының
мерзімдік немесе тұракты жоғарылауы. Гипертониялық
ауру - әлемдегі ең кең таралған аурулардың бірі.
Артериялық қысымның жоғарылау себебі күрделі және
әралуан. Қазіргі кезде бұл сырқаттың себебін дәл анықтау
қиын. Әрине, гипертониялық аурудың даму механизмінде
адамның жүйке жүйесінің жағдайы маңызды рөл
атқарады. Сонымен қатар, артериялық қысымды
жоғарылататын басқа да ілеспелі аурулар болады, мысалы,
пиелонефрит, эндокриндік жүйе аурулары, тамырдың туа
біткен ерекшеліктері және т.б. Шамамен әр төртінші ересек
адамда артериялық қан қысымы жоғары, сонымен қатар
негізгі қауіп факторлары - жүрек және бүйрек аурулары,
инсульт пен жүрек кемістігі жиі. Жоғары қан қысымы өте
қауіпті, себебі оның алдын ала сезілетін белгілері
болмайды. Бір жақсысы, сіз үнемі өлшеп отыру арқылы қан
қысымыңыздың қандай екендігін біле аласыз. Егер қан
қысымыңыз жоғары болса, сіз оны төмендету үшін шаралар
қолдана аласыз. Егер қан қысымыңыз қалыпты болса, оны
сол деңгейде қалай ұстап түру қажеттігін білген жөн.

32. Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
А.Н.Окороков,Диагностика болезней внутренних
органов, Москва, мед. Литература 2008, том 7
А.И.Мартынов,Н.А.Мухин,В.С.Моисеев,Внутренние
болезни. Москва Гэотар- Мед 2004 том 1
Кушакоовский М.С. Гипертоническая болезньи
вторичные артериальные гипертензий. М.Медицина
2011 г.
Арабидзе Г.Г. Гипотензивная терапия, Кардиология,
2012 №3 ст,88-94
Бритов А.И. Современная классификация артериальной
гипертензии и ее применение, Кардиология 2009 №8
ст,86
Интернет желісі www.smed.ru

33. Кері байланыс

КЕРІ БАЙЛАНЫС
Артериялық гипертензия
Код протокола?

34.

Артериялық гипертензия
Код протокола: I10
МКБ - 10:
I 10 Эссенциальдық (біріншілік) гипертензия;
I 11 Гипертониялық ауру басым жүрек
зақымдалумен
I 12 Гипертониялық ауру басым бүйрек
зақымдалумен
I 13 Гипертониялық ауру басым бүйрек және
жүрек зақымдалумен

35.

Артериялық гипертензия ағымы?

36. Артериялық гипертензия ағымы

АРТЕРИЯЛЫҚ ГИПЕРТЕНЗИЯ
АҒЫМЫ
Қатерсіз
Кризистік
Қатерлі
Гипертониялық криз
Асқынуы
Асқынған
Асқынбаған

37. Лабораторлы-зертханалық зерттеу әдістері?

ЛАБОРАТОРЛЫ-ЗЕРТХАНАЛЫҚ ЗЕРТТЕУ
ӘДІСТЕРІ?

38. Лабораторлы-зертханалық зерттеу

ЛАБОРАТОРЛЫ-ЗЕРТХАНАЛЫҚ
ЗЕРТТЕУ
Жалпы қан анализі
Жалпы зәр анализі
Қаннық
биохимиялық
анализі
ЭКГ
ЭхоГк
Қосымша зерттеу
әдістері
Кеуде клеткасының
рентгенографиясы
УДЗ
МРТ
АҚ сөткелік
мониторингі

39. Жоспарлы госпитализациялау алдындағы тексерулердің қажетті көлемі?

40. Госпитализациялау

ГОСПИТАЛИЗАЦИЯЛАУ
Жоспарлы госпитализациялау алдындағы тексерулердің
қажетті көлемі:
1. АҚ өлшеу.
2. Электрокардиограмма.
3. Қанның жалпы анализ.
4. Зәрдің жалпы анализі.
5. Кардиолог консультациясы.
6. Кеуде клеткасының флюорографиясы.
7.Глист
жұмыртқаларына
нәжіс.