Ғылыми жоба. Аристотельдің метафизикасы. Материя және түр туралы теориялар

1.

НУО Казахстанско-Российский
Медицинский Университет
МЕББМ Қазақстан-Ресей
Медициналық Университеті
Орындаған: Мелдебекова Аяна
Факультет:Жалпы Медицина
Тобы:209”A”
Қабылдаған:Сырбаев Ербол Өмірзақұлы
Алматы-2017ж

2.

3.

1.Кіріспе
Аристотель(б.з.д. 384-б.з.д. 322ж)
2.Негізгі бөлім:
а)”Метафизика”ұғымы; б)Аристотельдің метафизикасы;
в)Материя және форма ұғымдарына берген Аристотельдің ойлары;
3.Қорытынды;
4. Пайдаланылған әдебиеттер;

4.

Аристотель(б.з.д. 384-б.з.д. 322жылдар)-Грек пәлсапшысы,
Платонның шәкірті,Ұлы Александрдың ұстазы. Ол түрлі
тақырыптарға зерттеулер жазған, соның ішінде физика,
логика, шешендік өнер, саясат, үкімет, этика, биология
және зоология.
Аристотель Халкидика түбегіндегі Стагейра қаласында
б.з.д. 384 жылы туған. Оны әкесі Македония патшасы
Аминтастың жеке дәрігеріболған. Аристотельақсүйектерге
лайықты тәрбие және білім алады.

5.

Философия институтының ұжымы
“Философиялық мұра” топтамасымен
Аристотельдің төрт томдық
шығармаларын жарыққа шығарды.
1-томға Аристотельдің екі еңбегі енген:
“Метафизика” және “Жан туралы”. Құрылымы
жағынан “Метафизика” дербес он төрт кітаптан
тұрады.

6.

Кеңес дәуірінде метафизиканы
түсінуде теріс көзқарастар орын
алды. Философия тарихында
метафизика философияның бір
түрі әрі философиялық тәсіл.
Аристотель метафизиканы
“алғашқы философия” деп
те,”құдайлар туралы ілім” деп те,
жай ғана “ақыл кітабы” деп те
атаған. Қазір метафизика
онтология (болмыс туралы ілім)
деп аталады.

7.

Метафизика терминін алғаш қолданған Аристотель.
Сөзбе-сөз аударған да ол физикадан кейін келетін
деген мағына береді. Аристотель оны алғашқы
философия деп атады;Ол барлық ғылымдар үшін
міндетті нәрселердің өзгермейтін және сезім
мүшелерімен емес, оймен ғана пайымдауға болатын ең
жоғарғы бастамаларын зерттейді.Ортағасырлық
философияда метафизика теологияның философиялық
дәлелдемесі ретінде қызмет етті. Мұсылман әлемінің
ойшылдары:әл-Кинди,әл-Фараби,ибн-Сина, т.б.
Метафизика ұғымын Аристотельдің ілімімен
байланыстырып дамытты.

8.

“Метафизикасында” Аристотель Платонның негізгі ілімі
идеялар туралы тұжырымынсынға алады.Платон осы
тұжырымында болмыс пен ілім-білім үшін түсініктің
мәні мен атқаратын рөлін анықтамақ болған. Бұл
мәселеде ол Сократ ілімінің танымдық мәніне сүйенеді.
Аристотель де дәл осы тақырыпты өз философиясының
негізгі мәселесі етіп алған.Оның Платонмен
келіспеушілігі, В.Асмустың көрсетуінше, мынадай төрт
мәселеге қатысты:

9.

1.Платон идеялары сезу арқылы
қабылданатын нәрселерге қатыссыз.
Аристотель бұған да қарсы пікір білдірген
2.Аристотельдің айтуынша, Платон идеялары сезу
арқылы қабылданатын нәрселердің пайда болуы
мен жойылуына түсінік бермейді.
3.Платон “идеялар болмыстан тыс субстанция”
дейді, ал Аристотель бұған қарсы

10.

Бірінші томға
енген екінші
жұмыс
“Жан туралы”
“Ұғымдар”,”Герменевтика”
Бірінші және екінші “Аналтика”
“Топика”
Екінші томға

11.

12. Бірінші томға енген екінші жұмыс- “Жан туралы”.

• Бұл психология ғылымының бастауы болған
тұңғыш еңбек. Аристотельдің айтуынша,
жан тәннің өмір сүру себебі және негізі.
Оның жан туралы айтқан көптеген пікірлері
күні бүгінге дейін өз құнылығын жойған
жоқ.

13.

• Үшінші том “Физика”, “Аспан туралы”,
“Пайда болу және жойылу”, “Метеорология”
деген еңбектерінен тұрады. Бұл еңбектер
жаратылыстың басталуын зерттеуге, яғни
қазіргі физика, астрономия, химия,
метерология және геология ғылымдарына
негіз болып қаланды.

14.

Төртінші томға “Никомахтың этикасы”, “Үлкен этика”,
“Саясат”, “Поэтика” деген еңбектері енген. Алғашқы екі
шығармада мораль мәселелері қарастырылады. Никомах
Аристотельдің әкесіі, не баласы. Екеуінің де есімдері Никомах
болған. Зерттеушілердің айтуына қарағанда, Никомах
Аристотель дүниеден өткен соң, оның мұрасын жинап кітап
етеді. Содан ол кітап “Никомахтың этиксы” деп аталып
кеткен. Жалпы этка Аристотельдің білімдер жіктеу жүйесінде
көрнекті орын алған. Ол ғылымдары үлкен үш топқа бөлді:
теориялық, практикалық, шығармашылық ғылым.Біріншісіне
философия, математика,физиканы, екіншісіне этика мен
саясатты, ал үшіншісіне өнер, қолөнер және тұрмысқа тікелей
қатысты ғылым түрлерін жатқызыды.

15.

Аристотель философиясында болмыс туралы ілімге,
табиғатқа , яғни барлық заттардың негізі болып
табылатын алғашқы материяға коп көңіл
бөлінген.”Метафизикада” Арристотель табиғатты
жан - жақты зерттеумен шұғылданады.Табиғат бір
жағынан заттың пайда болуының, зат құрамының
негізі және “әрқайсысындағы алғашқы
қозғалыстың көзі” болатын болса екінші жағынан ,
табиғат өздігінен өмір сүретін заттардың мәні,
“табиғат дегеніміз форма және мән” .

16.

1.Қазақ Энциклопедиясы
2.”Философия” Есіркепова Г.К., Шымкент ,2008