შესავალი კურსი აუდიტში

1.

ილიას სახელმწიფო
უნივერსიტეტი
შესავალი კურსი აუდიტში
თბილისი 2017
10/25/2017
1

2.

პირველი ლექცია
აუდიტის არსი
10/25/2017
2

3.

აუდიტის არსი
• აუდიტი წარმოადგენს ორგანიზაციის ფინანსური ანგარიშგების ობიექტურ
გამოკვლევას და შეფასებას, რომლის დასკვნაც მოიცავს ინფორმაციას
ფინანსური ანგარიშგების სიზუსტის და უტყუარობის შესახებ.
• ფინანსური ანგარიშგება, რომლის აუდიტიც ტარდება, არის სამეურნეო
სუბიექტის ფინანსური ანგარიშგება, რომელიც მომზადებულია სამეურნეო
სუბიექტის
ხელმძღვანელობის
მიერ
მართვის
უფლებამოსილებით
აღჭურვილი პირების ზედამხედველობით.
10/25/2017
3

4.

აუდიტის მიზნები და
მარეგულირებელი ნორმები
10/25/2017
4

5.

აუდიტის მიზნები და მარეგულირებელი
ნორმები
• აუდიტის მიზანია ფინანსური ანგარიშგების სავარაუდო მომხმარებლების ნდობის ხარისხის
ამაღლება. აღნიშნული მიიღწევა აუდიტორის მიერ მოსაზრების გამოხატვით იმის შესახებ, ფინანსური
ანგარიშგება მომზადებულია თუ არა, ყველა არსებითი ასპექტის გათვალისწინებით, ფინანსური
ანგარიშგების წარდგენის შესაფერისი საფუძვლების შესაბამისად.
• დასკვნის შედგენა ფინანსური ანგარიშგების შესახებ და აუდიტორის მიერ გამოვლენილი ფაქტების
შესახებ ინფორმაციის მიწოდება, აუდიტის საერთაშორისო სტანდარტების მოთხოვნების შესაბამისად.
• დამოუკიდებელი აუდიტორები აუდიტს ახორციელებენ აუდიტის საერთაშორისო სტანდარტების
მიხედვით, რომელშიც მოცემულია ყველა ის პროცედურა, რომელიც საჭიროა დამოუკიდებელი და
სამართლიანი მოსაზრების გამოსახატად.
10/25/2017
5

6.

განსხვავება საჯარო და კერძო სექტორის
აუდიტს შორის
10/25/2017
6

7.

განსხვავება საჯარო და კერძო სექტორის
აუდიტს შორის
10/25/2017
სექტორი
კერძო სექტორი
საჯარო სექტორი
ინიციატივა
კერძო კომპანია
სახელმწიფო აუდიტის
სამსახური
აუდიტის ტიპები
ფინანსური აუდიტი
ფინანსური,
შესაბამისობა,
ეფექტიანობა
დაინტერესებული
მხარე
კომპანია, საზოგადოება
მთავრობა,
საზოგადოება
სტანდარტები,
მარეგულირებელი
ნორმები
აუდიტის
საერთაშორისო
სტანდარტები
აუდიტის
საერთაშორისო
სტანდარტები საჯარო
სექტორისთვის
7

8.

აუდიტის ეტაპები
10/25/2017
8

9.

აუდიტის ეტაპები
• დაგეგმვა
• ინფორმაციის მოძიება და ანალიზი
• ანგარიშგება/დასკვნა
10/25/2017
9

10.

მეორე ლექცია
ბუღალტრული აღრიცხვის
საერთაშორისო სტანდარტები
10/25/2017
10

11.

ბუღალტრული აღრიცხვის საერთაშორისო
სტანდარტების მიზანი
სტანდარტი მოიცავს ფინანსური ანგარიშგების წარმოდგენის
საფუძვლებს, რომელიც ორგანიზაციის მაჩვენებლების წინა
პერიოდთან და სხვა ორგანიზაციების მაჩვენებლებთან
შედარების საშუალებას იძლევა
10/25/2017
11

12.

ბუღალტრული აღრიცხვის საერთაშორისო
სტანდარტები
ორგანიზაციამ ფინანსური ანგარიშგების წარმოსადგენად უნდა
გამოიყენოს
ფინანსური
ანგარიშგების
საერთაშორისო
სტანდარტები (IFRS)
აღრიცხვის ძირითადი მეთოდები:
• საკასო (Cash basis) - ხარჯების და შემოსავლების აღიარება
გადახდის პერიოდში
• დარიცხვის (Accrual) - ხარჯების და შემოსავლების აღიარება
ხდება შემოსავლების მიღების უფლებისა და ხარჯების
აღიარების მომენტის მიხედვით
10/25/2017
12

13.

ბუღალტრული აღრიცხვის საერთაშორისო
სტანდარტები
ფინანსური ანგარიშგების ძირითადი ელემენტები
• ბალანსი (Balance Sheet)
• მოგება-ზარალი (Income Statement)
• საკუთარი კაპიტალი (Owner’s Equity)
• ფულადი ნაკადები (Cash Flows)
10/25/2017
13

14.

ბალანსი (Balance Sheet)
ორგანიზაციის ფინანსური მდგომარეობის ასახვა, რომელიც
მოიცავს სამ ძირითად ნაწილს:
• აქტივები
• ვალდებულებები
• კაპიტალი
აქტივები = ვალდებულებებს + კაპიტალი
10/25/2017
14

15.

ბალანსი (Balance Sheet)
10/25/2017
15

16.

მოგება-ზარალი (Income Statement)
• მოგება-ზარალი
მოიცავს
ინფორმაციას
ორგანიზაციის
ხარჯების და შემოსავლების შესახებ, რომელიც საბოლოო
ჯამში გვაწვდის ინფორმაციას წმინდა მოგების (Net Income)
შესახებ.
• შესაბამისად,
მოგება-ზარალის
ანალიზით
შეგვიძლია
დავასკვნათ მომგებიანია თუ არა ორგანიზაცია და როგორია
ტრენდი
10/25/2017
16

17.

მოგება-ზარალი (Income Statement)
10/25/2017
17

18.

საკუთარი კაპიტალი (Owner’s Equity)
ორგანიზაციის/კომპანიის მეწილეების ინტერესი კომპანიის
მფლობელობაში, კაპიტალი მოიცავს:
• ჩვეულებრივი აქცია - აქციონერების ინვესტიცია
• პრივილეგირებული აქცია - აქციონერების ინვესტიცია!
• გაუნაწილებელი მოგება - დარჩენილი მოგება დივიდენდების
გაცემის შემდგომ
10/25/2017
18

19.

საკუთარი კაპიტალი (Owner’s Equity)
10/25/2017
19

20.

ფულადი ნაკადები (Cash Flow)
ფულადი ნაკადების ანგარიში გადმოსცემს ინფორმაციას
ორგანიზაციის ოპერაციულ, საინვესტიციო და ფინანსური
აქტივობების შესახებ:
• როგორ გამოიმუშავებს და ხარჯავს ორგანიზაცია ფულად
ნაკადებს
• რატომ არის განსხვავება წმინდა მოგებასა და ფულადი
ნაკადების ანგარიშგებას შორის
• გამოიმუშავებს თუ არა ორგანიზაცია საკმაო ფულს
საოპერაციო, საინვესტიციო და ფინანსური ვალდებულებების
დასაფარად
10/25/2017
20

21.

ფულადი ნაკადები (Cash Flow)
10/25/2017
21

22.

მიმდინარე/არა მიმდინარე
აქტივი ან ვალდებულება კლასიფიცირდება მიმდინარედ, თუ ორგანიზაცია:
• ახდენს აქტივის ან ვალდებულების რეალიზაციას საოპერაციო პერიოდში (ძირითადად, ერთი
წელი)
• ახდენს რეალიზაციას 12 თვის განმავლობაში
• შეიძენს აქტივს ან ვალდებულებას შემდგომში გაყიდვის მიზნით
• აქტივს ან ვალდებულებას ფლობს ფულადი ნაკადების სახით
დანარჩენ შემთხვევაში აღიწერება როგორც არა მიმდინარე
თავის მხრივ, ორგანიზაციები აქტივებს და ვალდებულებს ასახავენ ლიკვიდურობის მიხედვით
10/25/2017
22

23.

მესამე ლექცია
ეფექტიანობის აუდიტის არსი
10/25/2017
23

24.

ეფექტიანობის აუდიტის მიდგომები
პრობლემაზე ორიენტირებული მიდგომა
აუდიტის მიზანია კონკრეტული პრობლემის გამომწვევი მიზეზების გაანალიზება და
გადაჭრის გზების მოძებნა
შედეგზე ორიენტირებული მიდგომა
აუდიტი აფასებს ეკონომიურობას, პროდუქტიულობას და ეფექტიანობას მოცემულ
ნორმებთან და კრიტერიუმებთან მიმართებაში
სისტემაზე ორიენტირებული მიდგომა
აუდიტი აფასებს მენეჯმენტის სისტემის გამართულ ფუნქციონირებას
10/25/2017
24

25.

ეფექტიანობის აუდიტი პასუხობს შემდეგ
ძირითად კითხვებს
არის თუ არა
განხორციელებული
მართებული ქმედებები?
10/25/2017
არის თუ არა ქმედებები
განხორციელებული
მართებულად?
25

26.

ეფექტიანობის აუდიტის 3 ძირითადი პრინციპი
ეფექტიანობის აუდიტი არის მთავრობის
საქმიანობის
მიზანმიმართული,
ორგანიზებული
და
შემოწმება,
რომელიც
ორგანიზაციის
ობიექტური
სწავლობს
საქმიანობის
ან/და
სახელმწიფო პროგრამის მართვის სამ
ძირითად ასპექტს:
პროდუქტიულობა
ეფექტიანობა
10/25/2017
26

27.

ეკონომიურობის პრინციპი
ეკონომიურობა
საჭირო რაოდენობის და ხარისხის რესურსების შეძენა
საჭირო დროსა და ადგილას ყველაზე დაბალ ფასად
ეკონომია
არის
გამოყენებული
კონკრეტული
რესურსის
აქტივობისთვის
ხარჯის
მინიმუმამდე
დაყვანა, საჭირო ხარისხის შენარჩუნების პირობებში
10/25/2017
!
27

28.

პროდუქტიულობის პრინციპი
პროდუქტიულობა
რამდენად ოპტიმალურად იქნა გამოყენებული
ადამიანური, ფინანსური და სხვა რესურსები
პროდუქტიულობა არის ნებისმიერი
გამოყენებული რესურსიდან მაქსიმალური
შედეგის მიღწევა და/ან გამოყენებული
რესურსების მინიმუმამდე დაყვანა კონკრეტული
შედეგის მისაღებად
10/25/2017
!
28

29.

ეფექტიანობის პრინციპი
ეფექტიანობა
რამდენადაა მიღწეული პროგრამით დასახული მიზნები
ეფექტიანობა ორი ნაწილისგან შედგება:
1. მიღწეულ იქნა თუ
განსაზღვრული მიზნები;
არა
პოლიტიკით
2. უკავშირდება თუ არა ფაქტობრივი შედეგები ამ
პოლიტიკის განმახორციელებელი ერთეულის
ქმედებებს.
10/25/2017
!
29

30.

სხვა თანაბარ პირობებში:
ეკონომიურობის
მინიმიზაციას
პრინციპი
გულისხმობს
დანახარჯების
პროდუქტიულობის პრინციპი გულისხმობს არსებული
რესურსების საშუალებით საუკეთესო შედეგის მიღებას
ეფექტიანობის პრინციპი გულისხმობს დასახული მიზნების
მიღწევას
10/25/2017
30

31.

მეოთხე ლექცია
პროფესიული ეთიკა და ქცევის კოდექსი
10/25/2017
31

32.

ეთიკის კოდექსის სქემა
ძირითადი
პრინციპები
საფრთხეები
10/25/2017
დამცავი
ზომები
32

33.

ფუნდამენტური პრინციპები
პატიოსნება
ობიექტურობა
პროფესიული კომპეტენცია
კონფიდენციალობა
პროფესიული ქცევა
10/25/2017
33

34.

რისკის ფაქტორები
მნიშვნელოვანი წილი შემოსავლებში
ოჯახური და სხვა პირადი ურთიერთობები
ბენეფიციური ინტერესი
სესხები
საქონელი და მომსახურება: სტუმართმოყვარეობა
აუდიტის დამკვეთისთვის სხვა მომსახურების გაწევა
დავალიანება
კენჭისყრა აუდიტორის დანიშვნის დროს
10/25/2017
34

35.

აუდიტის ჩატარების აკრძალვა
აუდიტორს/აუდიტორულ ფირმას უფლება არ აქვს, ჩაატაროს აუდიტი იმ
შემთხვევაში, თუ:
სუბიექტსა და აუდიტორს/აუდიტორულ ფირმას შორის არსებობს
ფინანსური ან/და სხვა ინტერესი, რომელმაც შესაძლებელია
გავლენა მოახდინოს სუბიექტზე გაცემული აუდიტორული
დასკვნის შინაარსზე;
სუბიექტი
და
აუდიტორი/აუდიტორული
ფირმა
არიან
ურთიერთდამოკიდებული პირები საქართველოს საგადასახადო
კოდექსის მიხედვით;
სუბიექტსა და აუდიტორს/აუდიტორულ ფირმას შორის არსებობს
შრომითი ურთიერთობა.
10/25/2017
35

36.

კონფიდენციალურობა
პროფესიული საიდუმლოების დაცვის აუცილებლობა;
10/25/2017
პირობები რომლის
გამჟღავნება;
დროსაც
შესაძლებელია
ინფორმაციის
პირობები, რომლის
გამჟღავნება.
დროსაც
სავალდებულოა
ინფორმაციის
36

37.

საგანგაშო პასუხისმგებლობა
ნორმა, რომლის მიხედვითაც აუდიტორს ენიჭება
შესასრულებლად სავალდებულო პასუხისმგებლობა
წარადგინოს ანგარიშგება კანონებთან და ნორმატიულ
აქტებთან
შეუსაბამო
საეჭვო
ან
ფაქტობრივი
შეუსაბამობის შესახებ
10/25/2017
37

38.

არსებითი შეცდომის ან თაღლითობის გამოვლენა
პოტენციური შედეგების განხილვა
შეცვლილი ან დამატებითი
პროცედურის ჩატარება
საკითხის განხილვა
ხელმძღვანელობასთან
ინფორმაციის ადრესატამდე
მისვლის კონტროლი
10/25/2017
38

39.

ინტერესთა კონფლიქტი
კონფლიქტი წევრებსა და დამკვეთებს
გარიგებიდან გამოსვლის აუცილებლობა;
შორის
-
კონფლიქტი კონკურენტ დამკვეთებს შორის - დამცავი
მექანიზმების განხორციელების აუცილებლობა
10/25/2017
39

40.

მეხუთე ლექცია
დაგეგმვა და რისკის ანალიზი
10/25/2017
40

41.

დაგეგმვის პროცესი
10/25/2017
ინფორმაციის
მოპოვება
რისკების
შეფასება
აუდიტის
ჯგუფის
განსაზღვრა
პროცედურების
შერჩევა
არსებითობა
/ასატანი
შეცდომა
აუდიტის
სტრატეგიის
განსაზღვრა
41

42.

ინფორმაცია
კომპანიის შესახებ, საქმიანობა/დარგი
კონკურენცია, კონკურენტები
ტექნოლოგია
კანონმდებლობა
დაინტერესებული მხარეები, სავაჭრო პარტნიორები
დაფინანსება
ხელმძღვანელობა
სააღრიცხვო პოლიტიკა
10/25/2017
42

43.

რისკი
პროფესიული
სკეპტიციზმი
რისკის შეფასება
თანდაყოლილი
რისკი
10/25/2017
კონტროლის
რისკი
შეუმჩნევლობის
რისკი
43

44.

აუდიტის სტრატეგია
აუდიტის მასშტაბები
საფუძვლები)
(ფინანსური
ანგარიშგების
წარდგენის
ვადები
მიმართულებები
10/25/2017
44

45.

არსებითობა და ასატანი შეცდომა
ინფორმაცია ითვლება არსებითად, თუ მისი გამოტოვება ან
დამახინჯება გავლენას მოახდენს მომხმარებელთა ეკონომიკურ
გადაწყვეტილებებზე;
ასატანი შეცდომა აღნიშნავს მაქსიმალურ შეცდომას/ შეცდომის
დონეს გენერალურ ერთობლიობაში;
არსებითობა ახასიათებს მთელს ფინანსურ ანგარიშგებას, ასატანი
შეცდომა ტესტირების ქვეშ მყოფ გენერალურ ერთობლიობას.
10/25/2017
45

46.

არსებითობის დონე
შეცდომები:
10%-ზე ზემოთ – არსებითია;
5%-10%-ის ფარგლებში – შესაძლოა არსებითი იყოს;
5%-ზე ქვემოთ – არ არის არსებითი.
1.
2.
3.
4.
10/25/2017
შემოსავლების 0.5% -1%
წმინდა მოგების 5%-10%
დაბეგვრამდე მოგების 5%
აქტივების1-2%
46

47.

აუდიტის გეგმა
რისკისა და არსებითობის შეფასების
საფუძველზე ასახავს
საჭირო პროცედურების ჩამონათვალს;
აუდიტის ჯგუფს
ფუნქციებს ჯგუფის წევრებს შორის
სამუშაოს ჩატარების ვადებს
10/25/2017
47