Ақпаратты өлшеу және компьютерлік жады

1.

«НАЗАРБАЕВ ЗИЯТКЕРЛІК МЕКТЕПТЕРІ»
ДЕРБЕС БІЛІМ БЕРУ ҰЙЫМЫ
ИНФОРМАТИКА
Оқу жоспары
2017-2018 оқу жылы
7-сынып
1

2.

Мазмұны
Ұзақ мерзімді жоспар...................................................................................... 3
Орта мерзімді жоспарлар .............................................................................. 4
Бөлім: Ақпаратты өлшеу және компьютерлік жады .................................. 4
Бөлім: Желі және қауіпсіздік ........................................................................ 9
Бөлім: Есептерді электрондық кестелер көмегімен шешу....................... 14
Бөлім: Шешімдерді программалау ............................................................. 20
Бөлім: Нысандар мен оқиғаларды модельдеу………..........……………..27
Қысқа мерзімді жоспар ................................................................................ 32
Сабақ жоспары .............................................................................................. 32
2

3.

Ұзақ мерзімді жоспар
1-тоқсан
2-тоқсан
3-тоқсан
4-тоқсан
Ақпаратты өлшеу және
компьютерлік жады
Есептерді электронды кестелердің
көмегімен шешу
Шешімдерді программалау
Нысандар
модельдеу
Ақпаратты өлшем бірліктері
Мәтіндік процессордағы
кестелер
Программалау тілдері
Үш өлшемді модельдер
Программалау жүйелері
Электрондық кестелердің
элементтерін форматтау
Деректер типтері
Редакторға кіріктірілген
нысандар
Жобаның интерфейсі
Нысандардың үш өлшемді
Сызықтық алгоритмдерді
программалау
Оқиғалардың үш өлшемді
Компьютерлік жады
Файлдардың көлемі
Деректер форматтары
Желілер және қауіпсіздік
Шартты форматтау
Компьютерлік желілер және
олардың жіктелуі
Кестелі деректердің
Вирусқа қарсы қауіпсіздік
Процестерді электрондық
кестелерде модельдеу
Тармақталу алгоритмдерін
программалау
графикалық ұсынылуы
Кірістірілген шарттарды
программалау
Құрамды шарттарды
программалау
Ескерту:
Ұ = ұжымдық жұмыс
Т = топтық жұмыс
Ө = өзіндік жұмыс
Ж = жұппен жұмыс
Қ = қалыптастырушы бағалау
М = мұғалімнің түсіндіруі
К = көрсетілім
Э = эксперимент
3
мен
оқиғаларды
модельдері
модельдері

4.

Орта мерзімді жоспарлар
Информатика – Негізгі мектеп – 7-сынып
Бөлім: Ақпаратты өлшеу және компьютерлік жады
Алдын ала меңгерілуге тиісті білімдер
Оқушылар компьютерлердің негізгі сыртқы және ішкі құрылғыларымен таныс. Оқушылар ақпаратты өлшеу бірліктеріне қатысты «кило»,
«мега», «гига» және «терра» жалғауларын еркін пайдаланады деп ұйғарылады.
Мәнмәтін
Бөлімде ақпаратты өлшеу, ақпарат көлемін әр түрлі бірліктерде ұсыну мәселелері; компьютер жадысының әр алуан түрлерін тағайындау;
файл өлшемінің форматқа тәуелділігі қарастырылады.
Осы бөлімдегі (пәннің мақсаттары) тілдік мақсаттар
Оқушыларға академиялық тілге сәйкес тілдік мақсаттың мысалы оқушылар үшін төменде ұсынылған.
Пән бойынша оқыту мақсаты
Оқытудың тілдік мақсаты
Пәнге қатысты лексика және
Диалог құруға / жазылымға
терминология
қажетті сөздер топтамасы
Оқушылар:
Оқушылар:
Бит, байт, килобайт, мегабайт,
- Файл өлшемін байттан
килобайтқа ауыстыру үшін
гигабайт, терабайт
- Ақпаратты бір өлшем
- ақпаратты өлшем
… қажет
бірлігінен басқаларына
бірліктерін түгендей алады
Файл форматы
ауыстыру жүргізе алады
- Файлды басқа форматта
Мұрағат, өзін-өзі ашатын
сақтау үшін … қажет
мұрағат, сығу әдісі
- Бейнені желіде жариялау
үшін … форматын
пайдаланған жөн
- Файлдарды желі бойынша
беру үшін … пайдаланған
ақылға қонымды.
Қысқаша шолу
Осы бөлімде оқушылар ақпараттар көлемін бір өлшем бірлігінен басқаларына ауыстырады, мұрағаттау қажеттілігі, әр түрлі жағдайларда
файл форматын ақылға қонымды таңдау туралы талқылайды.
4

5.

Оқушылар компьютерлерді өз жұмысында пайдаланған кезде эргономика ережелерін сақтайтын болады деп ұйғарылады.
Оқу
бағдарлам
асына
сілтеме
Оқу
мақсаттары
7.2.1.1
ақпараттың
өлшем
бірліктерін
атап өту
7.2.1.2
ақпаратты бір
өлшем
бірлігінен
басқа өлшем
бірліктеріне
ауыстыруды
жүзеге асыру
7.1.1.1
компьютердің
жады
түрлерінің
қызметін
(жедел сақтау
құрылғысы,
тұрақты сақтау
құрылғысы,
Сабақта ұсынылатын жұмыс түрлері
Ақпаратты өлшеу бірліктері
(Ұ) Алдыңғы білімдерді еске түсіру үшін
оқушылармен «бит» және «байт» түсініктерін
қайталаңыз. Оқушылардан өлшем бірліктерін
олардың биттегі және/немесе байттағы сандық
мәндерімен сәйкестендіруді сұраңыз. Олар
қандай
өлшем
бірліктерімен
жиі
ұшырасатындығы туралы сұраңыз.
(Т, К) Ақпаратты өлшем бірліктерінің
арақатынасын көрсетіңіз. Нақты мысалдармен
бір
бірліктен
басқаларына
ауыстыру
көрсетіңіз.
(Ж, Қ) Оқушылардан мына мысал бойынша
бос орындарды толтыруды сұраңыз:
а) 5 Кбайт =__байт;
б) __байт = 2400 бит;
в) __Гбайт =1536 Мбайт
Компьютер жадысы
(Ұ, Қ) Оқушылардан ақпаратты сақтау
құрылғыларын мүмкіндігінше көбірек атауды
және оларды екі топқа – ішкі және сыртқы
құрылғыларға бөлуді сұраңыз.
(Т, Қ) Оқушылар топтары арасында жадының
әр түрлерінің сипаттамалары бар мәтіндерді
бөліңіз (мысалы, жедел сақтау құрылғысы,
тұрақты сақтау құрылғысы, сыртқы сақтау
құрылғысы, кэш-жады). Топтардан мәтіндерді
5
Оқыту әдістемесі бойынша мұғалімге
арналған ескертпелер
Оқу ресурстары
Бір-бірімен салыстыру үшін ақпаратты
өлшеу бірліктері және олардың сандық
мәндері бар карточкаларды ертерек
дайындап қойыңыз.
Көмек ретінде Сіз ақпаратты өлшеу
бірліктерінің басып шығарылған кестесін
ұсына аласыз.
Тапсырмалар оқушылардың қабілеттеріне
қарай әр түрлі күрделілік деңгейлерінде
болуы мүмкін.
http://learningapps.o
rg/651996 ақпаратты өлшеу
бірліктері
Мүмкіндігінше, компьютердің ашық
жүйелік блогын және/немесе есте сақтау
құрылғыларын көрсетіңіз.
Қарапайым және түсінікті
тілдегі
сипаттамасынан
және
олардың
тағайындалуынан тұратын, жады түрлері
туралы мәтіндерді әзірлеңіз. Сіз сондай-ақ
оқушыларға Интернеттен іздеп табуды
ұсына аласыз, бірақ сонымен бірге олар
пайдаланатын ақпараттың техникалық
https://www.youtube
.com/watch?v=A72
GyjoYmG8 –
Неліктен Жады
https://www.youtube
.com/watch?v=kAfd
HuA3iHM –
Неліктен Ақпарат
қалай сақталады
(перфокарта –

6.

Оқу
бағдарлам
асына
сілтеме
Оқу
мақсаттары
сыртқы сақтау
құрылғысы,
кэш-жады)
сипаттау)
Сабақта ұсынылатын жұмыс түрлері
Оқыту әдістемесі бойынша мұғалімге
арналған ескертпелер
Оқу ресурстары
оқып шығып, оның негізгі идеясын сыныпқа тұрғыдан күрделі еместігіне және қатты диск,
таныстыруды сұраңыз (зияткерлік картасы, олардың
жас
шамасына
сәйкес оптикалық
таныстыру немесе ресімделген флипчарт келетіндігіне көз жеткізіңіз.
дискілер)
түрінде). Басқа топтарға нақтылаушы
сұрақтар қоюды ұсыныңыз.
http://www.junior.ru
/wwwexam/pamiat/i
(Т, Қ) Алдыңғы тапсырманың әр түрлі топ
ndex.htm - толтыру
қатысушыларынан басқа топтар құраңыз. Әр
үшін ұсынуға
түрлі
жады
түрлері
арасындағы
болатын сызбаның
айырмашылықтар
кестесін
құрастыру
үлгісі
тапсырмасын беріңіз. Топтарға өз жұмыс
нәтижелерін көрсету мүмкіндігін беріңіз.
Компьютер
Жұмыс нәтижелерін талқылаңыз және
жадысының
сыныппен жалпы қорытынды жасаңыз.
иерархиясы
(К, Т) ТСҚ, ЖСҚ және қатты дисктің
http://images.bitқосымша жұмысының басында, барысында
tech.net/content_ima
және сақтау кезінде қатысуын көрсетіңіз. Ол
ges/2007/11/the_secr
үшін Сіз осы жады түрлерінің типтерінің
ets_of_pc_memory_
рөлдерін оқушылар арасында бөле аласыз –
part_1/hei.png
ЖСҚ (жедел жады) сөндірген кезде барлығын
ұмытады
(компьютерді
қоректен
Ақпарат
ажыратқаннан кейін ақпаратты сақтамайды),
тасымалдағыштар
ТСҚ барлығын және мәңгілікке есте сақтайды
http://life(компьютерді қоректен ажыратқаннан кейін
prog.ru/view_progra
де ақпаратты сақтайды) және ақпаратты
mmer.php?id=129&
жойғаннан кейін оны сақтайтын қатты диск.
page=13
(Т) Оқушыларға қолда бар компьютерлердің
жады өлшемдерін (ЖСҚ, ТСҚ) анықтауды
ұсыныңыз.
6

7.

Оқу
бағдарлам
асына
сілтеме
Оқу
мақсаттары
Сабақта ұсынылатын жұмыс түрлері
Оқу ресурстары
Әр түрлі форматтағы файлдар арасындағы
айырмашылықты көрнекі түрде бейнелеу
үшін графикалық файлдардың немесе
фотосуреттердің форматтарын қарастыру
ұсынылады. Оқушыларды мына идеяға
алып келіңіз: бейне сапасы жоғары болған
сайын, файл көлемі де соншалықты көп.
http://learningapps.o
rg/1860191 - Файл
типтерін
сұрыптауға
интерактивті
жаттығу
(Т) Оқушыларға тапсырма беріңіз – берілген
өлшемдегі файлдарды сақтау үшін қажетті
жады көлемін есептеуге қажетті және
керісінше бірнеше тапсырманы шешу.
(Ұ) Оқушылармен қандай жағдайда ақпаратты
қандай
тасымалдағышты
қолданған
дұрысырақ болатындығы жайлы талқылаңыз.
(Ө, Ж, Қ) Оқушыларға компьютер
жадысының блок-сызбасын немесе блокдиаграммасын ұсыныңыз және олардан
сызбаларды толтыруды сұраңыз.
Файлдың өлшемдері
7.1.2.3
Оқыту әдістемесі бойынша мұғалімге
арналған ескертпелер
бірдей ақпарат
сақталған
әртүрлі
форматтағы
файлдардың
көлемін
салыстыру
(Ұ) Оқушыларға қандай файлдармен жұмыс
істеуге тура келгендіктерін санамалап беруді
және берілген ресурстан файлдардың типтерін
сұрыптауға жаттығу орындауды ұсыныңыз.
(Ұ) Оқушылармен файлдардың қандай түрлері
салыстырмалы түрде көп жады көлемін
алатындығын, неліктен екендігін талқылаңыз
(мысалы, анимация немесе бейне).
(Ө, Т) Оқушылардан әр түрлі форматтағы
файлдарды сақтап тәжірибе жасауды сұраңыз
(мәтіндік, графикалық және т.б.). Файлды
сақтағаннан
кейін
оқушылар
файл
өлшеміндегі өзгерістерді белгілеуі тиіс.
Оқушылардың пікірінше, әр түрлі кеңейтуі
бар файлдар арасындағы айырмашылық неде
екендігін әңгімелеп беру мүмкіндігін беріңіз.
7

8.

Оқу
бағдарлам
асына
сілтеме
Оқу
мақсаттары
Сабақта ұсынылатын жұмыс түрлері
Оқыту әдістемесі бойынша мұғалімге
арналған ескертпелер
Оқу ресурстары
(Т) Оқушыларға қандай жағдайда, қандай
форматты қолданған қолайлырақ екендігін
талқылау үшін уақыт беріңіз. Жұмысты
топпен талқылаңыз.
7.1.2.2
әртүрлі
форматтағы
мұрағаттарды
құру және
мұрағаттан
шығару
(Ұ)
Оқушылардың
алдына
мынадай
проблемалық жағдай қойыңыз – алынбалы
дискке оның өлшемінен асып түсетін файлды
қалай сақтау немесе көлемді файлды
поштамен қалай жіберу керек? Оларды
файлдарды мұрағаттау идеясына алып келіңіз.
(К, Т/Ж) Файлды мұрағатқа қалай салуға
болатындығын көрсетіңіз. Мұрағаттаудың
басқа
тәсілдерін
табуды
ұсыныңыз.
Мұрағаттық файл неден тұратындығын
талқылаңыз. Өзін-өзі ашатын мұрағат қалай
жұмыс жасайтындығын көрсетіңіз.
(Ө, Т) Әр түрлі типтердегі файлдар
қаншалықты
сығылатындығын,
қандай
жағдайларда мұрағаттау жүргізу мәні
жоқтығын анықтаңыз. Алынған деректерді
кестеге енгізуді ұсыныңыз. Мысалы:
Файл аты
Файлдың
бастапқы
өлшемі
Мұрағат
өлшемі
… .txt
8
Оқушыларда
мұрағаттау
программаларымен жұмыс тәжірибесі
болуы мүмкін. Бұл сабақтың мақсаты
оқушыларды файлдарды мұрағаттаудың
әр түрлі тәсілдерімен таныстыру болып
табылады.
Әр түрлі типтегі және көлемдегі бірнеше
файлды алдын ала дайындаңыз.
Сіз оқушылардың әр түрлі топтарына әр
түрлі мұрағаттау программаларымен
жұмыс істеуді, содан кейін алынған
нәтижелерді салыстыруды ұсына аласыз.
Сіз оқушыларға таңдалған файлдарды
мұрағаттау құралдарымен сығу дәрежесін
алдын ала бағалауды; бір файл үшін әр
түрлі сығымдау тәсілдерін пайдалануды
ұсына аласыз.
http://pcgramota.com/arhivir
ovanie-faylov
http://windows.micr
osoft.com/ruru/windows/backupfiles#1TC=windows7

9.

Оқу
бағдарлам
асына
сілтеме
Оқу
мақсаттары
Сабақта ұсынылатын жұмыс түрлері
Оқыту әдістемесі бойынша мұғалімге
арналған ескертпелер
Оқу ресурстары
… .jpg
Информатика – Негізгі мектеп – 7-сынып
Бөлім: Желілер және қауіпсіздік
Алдын ала меңгерілуге тиісті білімдер
Оқушылар «авторлық құқық» және «плагиат» ұғымдарының желісіз байланыстарын пайдалану артықшылықтарын біледі, файлдармен
бірлесе жұмыс істей алады, құжатқа құпия сөз орната және ақпаратты авторына сілтемемен қоса сүйемелдей алады.
Мәнмәтін
Бөлімде компьютерлік желілердің жіктелуі және компьютердің вирусқа қарсы қауіпсіздігін қамтамасыз ету мәселелері қарастырылады.
Осы бөлімдегі (пәннің мақсаттары) тілдік мақсаттар
Оқушыларға академиялық тілге сәйкес тілдік мақсаттың мысалы оқушылар үшін төменде ұсынылған.
Пән бойынша оқыту мақсаты
Оқытудың тілдік мақсаты
Пәнге қатысты лексика және
терминология
9
Диалог құруға / жазылымға
қажетті сөздер топтамасы

10.

Оқушылар:
- компьютерді вирустардың
болуына тексере алады
Оқушылар:
- вирус жұқтырудың алдын
алу шараларын сипаттай
алады
жергілікті желі, корпоративтік
желі, жаһандық желі, сымды,
сымсыз қосылыс, топология,
«шина», «жұлдыз», «сақина»,
вирус, өзін-өзі тарату, құрт,
трояндық программа
-
-
Мен өз компьютерімде
келесі вирустан қорғаныс
құралдарын жиі
пайдаланамын: …
Біз … тәрізді
профилактикалық
шараларын ұсынамыз.
Қысқаша шолу
Оқушылар компьютерлік желілерді жіктеуді үйренеді. Бұған қоса, оқушылар желідегі жұмысты қамтамасыз ету үшін қажетті жабдықты
атай алады (желілік карта, коммутатор және т.б.). Сондай-ақ оқушылар өз компьютерлерін вирустарға тексеруге және профилактикалық
шараларды алдын ала жүргізуге үйренеді.
Оқушылар компьютерлерді өз жұмысында пайдаланған кезде эргономика ережелерін сақтайтын болады деп ұйғарылады.
10

11.

Оқу
бағдарлам
асына
сілтеме
7.1.3.1
Оқу
мақсаттары
компьютерлік
желілерді
топтастыру
Сабақта ұсынылатын қызмет түрлері
Компьютерлік желілер және олардың
жіктелуі
(Ұ) Оқушылардан ақпарат алмасудың көбірек
тәсілін атауды сұраңыз.
(Ұ) Сыныппен талқылаңыз – желі дегеніміз не?
Оқушылардан желі мысалдарын келтіруді
сұраңыз
(тәжірибесіне
сүйене
отырып,
оқушылар сымды және сымсыз қосылу
типтерін атауы мүмкін).
(Т, К) Оқушыларды қосылу типіне және
аумақтық
ережелеріна
байланысты
компьютерлік
желілердің
жіктелуімен
таныстырыңыз.
(Т, Қ) Оқушыларға сымды және сымсыз
желілердің негізгі желілік топологияларына
сәйкес келетін сызбаларды және олардың
атауларын ұсыныңыз. Олардың арасында
сәйкестік орнатуды және өз таңдауларын
негіздеуді сұраңыз.
(Т) Оқушыларға аталған топологиясы бар
желіге компьютерлерді жалғау үшін қандай
жабдық қажет екендігін анықтауды ұсыныңыз.
(Ұ) Жұмысшы станция (клиент) және сервер
ұғымдарын талқылаңыз. Олардың желідегі
рөлдерін талқылаңыз.
(Т, Ж) Оқушыларға проблемалық сұрақ
қойыңыз: желіге қанша компьютер жалғауға
болады және бұл неге байланысты?
(Т, Э, Қ) Оқушылардан зерттеу жүргізіп,
11
Мұғалімге арналған ескертпелер
Оқыту
ресурстары
Оқушылар
ақпараттың
табиғатта,
техникада, адамдар арасында қалай
берілетіндігіне мысал келтіре алады
(соның
ішінде
ым-ишират
пен
қимылдарды пайдаланып).
Әр түрлі топологиядағы желілердің
сызбалық бейнесі және атаулары бар екі
карточкалар жиынтығын дайындаңыз.
Ауыспалы құрамды
топта жұмыс
жасаңыз.
Оқушылардың желілік жабдықты өз
беттерінше зерттеуі үшін, 8-сыныптың
білім деңгейіне сәйкес келетін ақпараттан
тұратын мәтіндер дайындаңыз.
Зерттеу жүргізу кезінде оқушыларға
сынып немесе мектеп бойынша қозғалуға
рұқсат
беріңіз,
бірақ
қауіпсіздік
техникасы ережелерін есте сақтау
қажеттігін ескертіңіз. Бұл іс-әрекетті
үзіліс уақытына немесе басқа қолайлы
уақытқа
жоспарлауға
болады.
Оқушыларға мектептегі компьютерлік
желіні
жаңғырту
және
кеңейту
мүмкіндіктерін көрсету қажет болатын
зерттеу жобасын ұсыныңыз.
http://itandlife.ru/tec
hnology/computernetworks/tipykompyuternyx-setejklassifikaciyakompyuternyx-setej/
- Компьютерлік
желілердің жіктелуі
http://www.expertsof
t.ru/compseti/242cn#.Vvt8ouKLSJA
Неліктен.
Жергілікті
компьютерлік
желілер.
http://www.youtube.
com/watch?v=brxT
Dh_45FY
Компьютерлік
желілер туралы
http://www.nnre.ru/k
ompyutery_i_interne
t/domashnie_i_ofisn
ye_seti_pod_vista_i_
xp/p2.php
http://www.inf1.info/
book/export/html/12
2

12.

Оқу
бағдарлам
асына
сілтеме
Оқу
мақсаттары
Сабақта ұсынылатын қызмет түрлері
Мұғалімге арналған ескертпелер
Оқыту
ресурстары
мектеп желісінің картасын сызуды сұраңыз.
(Ұ) Өз мектебіңіздің техникалық маманынан
(немесе
өзіңіз)
сыныптағы
оқушы
компьютерінен ақпарат мектеп арқылы өтіп,
сыртқы әлемге түсетін бағдарды көрсетуді
сұраңыз.
Оқушыны
сыртқы
әлеммен
байланыстыру үшін қажетті серверлерді,
коммутаторларды және маршрутизаторларды
көрсетіңіз. Белгілі бір мысалмен мектептегі
жергілікті желідегі жұмыс артықшылықтарын
көрсетіңіз (мысалы, ортақ желілік бумалардың,
атаулы
хабарламалар
беру
үшін
бағдарламалардың болуы және т.б.).
(Ұ, Қ) Оқушыларға жұмыс нәтижелерін
көрсетуді
және
олардың
шындыққа
қаншалықты жанасатындығын талқылауды
ұсыныңыз. Сіз сондай-ақ дұрыс жауаптары бар
сызбаны көрсете аласыз.
Вирусқа қарсы қауіпсіздік
7.4.2.1
компьютерді
зиянды
программалар
дан қорғау
(Ұ) Оқушылардан желідегі жұмыс компьютер
үшін қандай қатер туғызуы мүмкіндігі туралы
өз болжамдарын айтуды сұраңыз. Вирустық
қауіптілікті ерекше бөліп көрсетіңіз. Оқушылар
вирус – адам белгілі бір мақсатта жазған
бағдарлама екендігін түсінгендігі өте маңызды.
(Т) Оқушыларға компьютерлік жүйеге вируспрограммалар әсер етуі мүмкін ықпалдар
тізбегі көрсетілген бірнеше карточкаларды
ұсыныңыз. Оларды әсер ету дәрежесінің және
12
Сіз сұрақтардың шеңберін кеңейте
аласыз. Мысалы, мына мәселелерді
талқылаңыз:
- компьютерге бірнеше вирусқа қарсы
программалар орнату қажет пе;
- егер вирусқа қарсы программа
вирустарды таппаса, не істеу керек;
- трояндық программалар, құрттар және
вирустар арасындағы айырмашылық
қандай?
Компьютердің вирус жұқтырғандығының
бірнеше белгісі:
сетевичок.рф –
компьютер немесе
смартфон вирустар
жұқтырған, сондайақ жеке деректер
ұрланған, аккаунт
бұзылған
кездегі
online-көмек.
Компьютерлік
вирустар

13.

Оқу
бағдарлам
асына
сілтеме
Оқу
мақсаттары
Сабақта ұсынылатын қызмет түрлері
(немесе) келтірілген зиянның өсу тәртібі
бойынша орналастырыңыз.
(Т/Ж, Қ) Топтарға постер/плакат/буклет
әзірлеуді ұсыныңыз, онда мыналарды бейнелеу
қажет:
- компьютердің вирус жұқтыру белгілері;
- вирус жұқтыру тәсілі;
- жұқтыру белгілері пайда болған кездегі ісәрекеттер алгоритмі;
вирус
жұқтырған
компьютерден
профилактика ережелері.
(Ұ, Қ) Вирустық программалар жұқтыру қаупі
тұрғысынан
жергілікті
және
жаһандық
желілердегі
жұмыс
кезінде
айырмашылықтардың
болуы
туралы
талқылаңыз.
13
Мұғалімге арналған ескертпелер
компьютер әдеттегіден баяу
жұмыс істейді;
компьютер сұрауларға жауап
бермейді және жиі бұғатталады;
әрбір бірнеше минут сайын
жүйенің істен шығуы және қайта
жүктелуі болады;
компьютер өз бетінше қайта
жүктеледі және ақаулармен
жұмыс істейді;
қосымшалар дұрыс жұмыс
істемейді немесе қосылмайды;
дискілер және диск салғыштар
қолжетімсіз;
қателіктер туралы ерекше
хабарламалар пайда болады;
компьютерді сөндіргеннен кейін
ОЖ жүктелмейді;
қосалқы құрылғылар
командаларды «орындамайды»;
сақталған файлдардың құрамы
өзгереді;
бумалардың құрамы өзгереді:
файл белгілері жойылады,
ярлыктар пайда болады және т.б.
Оқушыларға ең танымал вирустар туралы
ақпарат беріңіз.
Оқыту
ресурстары
http://sdcompany.su/article/h
elp_computers/comp
uter_virus
http://www.youtube.
com/watch?v=m9ful
BDg8RU

14.

Информатика – Негізгі мектеп – 7-сынып
Бөлім: Есептерді электронды кестелердің көмегімен шешу
Алдын ала меңгерілуге тиісті білімдер
Оқушыларда мәтіндік процессордағы кестелермен жұмыс дағдысы бар. Оқушылар Интернет желісінде ақпарат іздей алады.
Мәнмәтін
Бөлімде электрондық кестелерді форматтау, формулаларды пайдалану тәсілдері, электрондық кестелерде деректердің типтерін анықтау,
сондай-ақ кестелік деректерді графикалық ұсыну қарастырылады.
Осы бөлімдегі (пәннің мақсаттары) тілдік мақсаттар
Оқушыларға академиялық тілге сәйкес тілдік мақсаттың мысалы оқушылар үшін төменде ұсынылған.
Пән бойынша оқыту мақсаты
Оқытудың тілдік мақсаты
Пәнге қатысты лексика және
Диалог құруға / жазылымға
терминология
қажетті сөздер топтамасы
Оқушылар:
Оқушылар:
кесте, ұяшық, қатар, баған,
- Міндетті шешу үшін біз…
парақ, формула, диаграмма,
пайдаландық, себебі …
- кестелік деректерді
- деректерді графикалық
шартты форматтау
- Деректерді бейнелі көрсеу
графикалық түрде ұсына
берілуі бойынша
үшін … болады.
(диаграммалар құра) алады
(диаграммалар) талдай
- Диаграмма құру үшін
алады
алдымен …, содан кейін …
Қысқаша шолу
Осы бөлімде оқушылар электрондық кестелердің кейбір мүмкіндіктерімен танысады, оларды мәтіндік процессордағы кестелермен
салыстырады, шартты форматтау мен диаграммаларды пайдала отырып, электрондық кестедегі деректер бейнелі түрде ұсынылады.
Сондай-ақ оқушылар әр түрлі есептерді шешімдерін модельдеу үшін электрондық кестелерді пайдаланады.
14

15.

Оқу
бағдарлам
асына
сілтеме
Оқу
мақсаттары
Сабақта ұсынылатын қызмет түрлері
Мәтіндік процессордағы кестелер
7.2.2.1
мәтіндік
процессорда
кесте
элеметтерін
пішімдеу
(форматтау)
электронды
кесте
Мұғалімге арналған ескертпелер
Кейбір
оқушылардың
мәтіндік
процессордағы кестелермен жұмыс жасау
тәжірибесі болуы мүмкін. Мүмкіндігінше
олардың осы тәжірибесін кестенің
жекелеген элементтерін форматтау үшін
пайдаланыңыз. Соңғы тапсырмаға көмек
ретінде Сіз кестелердің үлгілерін және
нұсқауларымен қоса әр түрлі ресурстарды
ұсына аласыз.
Оқушылар осы сабақта құрған кестелерді
кейінгі сабақтарда жұмыс жасау үшін
сақтау керек.
(Ұ) Оқушылармен ақпараттық не үшін кесте
түрінде берілетіндігі туралы талқылаңыз.
Қандай түрдегі ақпаратты кестелерде ұсынған
қолайлы? Мысал ретінде қажетті нөмірді оңай
табуға
болатын
телефон
кітапшасын
қарастыруға болады.
(Т, К) Жол, баған, ұяшық түсініктерін
қарастырыңыз. Өзіңіз немесе кестелермен
жұмыс жасау тәжірибесі бар оқушылар
кестені мәтіндік процессорға қалай салуға
болатындығын және кесте элементтерін қалай
форматтайтындығын
көрсетіңіз
(ұяшық
өлшемін, мәтін бағытын өзгерту, теңестіруді
іске асыру, ұяшықтарды біріктіруі және бөлу).
(Ө/Ж,
Т,
Қ)
Оқушылардан
кесте
мүмкіндіктерімен тәжірибе жүргізіп, күрделі
құрылымдағы кесте құруды сұраңыз.
(К, Қ) Оқушыларға сыныпқа өз кестелерін
көрсетуді ұсыныңыз. Басқа оқушыларға сөз
сөйлеушілерге белгілі бір әрекетті қалай
орындай алғандығына қатысты сұрақтар қою
мүмкіндігін беріңіз. Сынып болып көбірек
қызықты және күрделі кестелерді таңдаңыз.
Егер оқушылар мәселенің шешімін
Электронды кестелердің элементтерін
таппаған жағдайда, мәтінді сөздер
форматтау
бойынша
тасымалдау
мүмкіндігін
көрсетіңіз. Тасымалдау нәтижесінде
15
Оқыту
ресурстары
http://festival.1septe
mber.ru/articles/606
232/ - «Мәтіндік
редакторда кесте
құру» сабағы
https://www.youtube
.com/watch?v=9zRr
6ouRSY&spfreload=10 Кестені
OpenOffice-те
форматтау
https://www.youtube
.com/watch?v=S79R
KkzWy5Q&spfreloa
d=10 - Кестені
LibreOffice Writerде форматтау

16.

Оқу
бағдарлам
асына
сілтеме
7.2.2.2
Оқу
мақсаттары
элементтерін
пішімдеу
(форматтау)
Сабақта ұсынылатын қызмет түрлері
Мұғалімге арналған ескертпелер
(Ө) Оқушыларға ұяшықтарына жеткілікті
ұзын мәтін орналастырылатын кестенің
тақырыбын теруді ұсыныңыз.
(Ұ) Оқушыларды мәтіннің осындай орналасуы
дұрыс емес екендігіне алып келіңіз.
(Ж) Оқушыларға осы мәселені шешу
жолдарын іздеу үшін уақыт беріңіз.
(Ұ)
Кесте
элементтерін
форматтау
қажеттілігіне назар аударыңыз (баған ені, жол
биіктігі, автоіріктеу, ұяшықтарды біріктіру).
(Ө, Қ) Оқушыларға форматтауды пайдаланып
кесте құру тапсырмасын беріңіз.
(Ж, Қ) Оқушыларға жұмыстарды өзара
бағалауға және тиісті түзетулер енгізуге
мүмкіндік беріңіз.
сөздер
үзілуі,
тыныс
белгілері
тасымалдануы және т.с.с. болуы мүмкін.
Сыныптың
мүмкіндіктеріне
сүйене
отырып,
мәтіндік
процессордағы
кестелермен балама жүргізіңіз.
Сіз сондай-ақ оқушыларға тәжірибе
жүргізуді ұсына аласыз – олар мәтіндік
процессорда құрған кестені электрондық
кестеде ашу немесе көшіру.
Соңғы тапсырма үшін оқушыларға әр
түрлі
қиындық
деңгейіндегі
тапсырмаларды немесе бір деңгейлі
тапсырмаларды беру ұсынылады.
Оқушылар осы сабақта құрған кестелерді
кейінгі сабақтарда жұмыс жасау үшін
сақтау керек.
Деректер форматы
7.3.3.1
деректердің
типін жіктеу
(Ұ) Сыныппен талқылау ұйымдастырып, оның
барысында оқушыларға мысал түрінде
кестелердің
ұяшықтары
«мәннен»
тұратындығын және біз көретін нәрсе осы
мәннің «көрінісі» болып табылатындығын
түсіндіріңіз.
Мысалы, белгілі бір күннің «Күн мәні» бар,
бірақ осы күннің мәнін бейнелеу үшін бірнеше
әр түрлі формат қолданылады.
(К, Т) Келесі деректер типтерін пайдалануды
бейнелі түрде көрсетіңіз:
16
Бос ұяшықтардағы үнсіз ұйғарым
бойынша алынған мән таза нөл (0) болып
табылады. Оқушыларға көрсету үшін,
Office нұсқаулықтарын қолдана аласыз.
Компьютер күнді 1900 жылғы 1 қаңтардан
бастап өткен толық күндер санын
көрсететін сан түрінде сақтайды.
Оқушылардың назарын ұяшық мазмұнын
олар тек формулалар қатарында көре және
редакциялай алатындығына аударыңыз.
Бірнеше әр түрлі деректер типтері бар
парақтары ертерек дайындаңыз және
оқушылардан бұл деректердің қандай типі
Оқыту
ресурстары
https://youtu.be/CCa
ki0uEwh0 Кестелерді Excel-де
форматтау туралы
бейнесабақ
http://rutube.ru/video
/4837e4ba9435fa35d
18d4d0c8682cb50/ Excel 2010
ұяшықтарының
форматтары
деректер типтерінің
пайдалы
сипаттамаларынан
тұрады

17.

Оқу
бағдарлам
асына
сілтеме
Оқу
мақсаттары
Сабақта ұсынылатын қызмет түрлері
Мұғалімге арналған ескертпелер
мәтіндік
сандық
формула
(Ж, Ө, Қ) Оқушылардан мұғалім ұсынған
және тапсырмасы бар алдын ала дайындалған
парақтарды пайдаланып, деректердің әр түрлі
типтерін анықтауды сұраңыз. Әр түрлі
форматтар қандай жағдайда және не үшін
қолданылатынын талқылаңыз.
(Ө) Оқушыларға
алдыңғы сабақтарда
құрылған кестелерді ашып, деректерге әр
түрлі форматтарды қолдануды ұсыныңыз.
(Ұ, К) Сыныппен деректер типтерінің көбірек
жиі кездесетін қателері туралы қарастырыңыз
(мысалы, ұяшықта ###-#### таңбаларының
пайда болуы).
екенін анықтауды сұраңыз, мысалы,
мынадай деректер ұсынуға болады: хакер,
1201, A45, 21.05.1980 және т.б.
Оқушылар осы сабақта құрған кестелерді
кейінгі сабақтарда жұмыс жасау үшін
сақтау керек.
Шартты форматтау
7.2.2.4
электронды
кестеде шартты
форматтауды
қолдану
(Ж, Ө, Т) Оқушыларға шартты форматтауы
бар тапсырма үлгісін зерттеуге ұсыныңыз
(мысалы, «Бағдаршам» тапсырмасы –
енгізілген мәнге байланысты бағдаршамның
белгілі бір сигналы жанады (түспен бояу)).
(Ұ) Шартты форматтауды электрондық
кестелерде
пайдалану
мүмкіндігін
қарастырыңыз.
Оқушылармен
оны
практикалық тапсырмаларда пайдалануды
талқылаңыз.
(Ұ) Оқушыларды шартты форматтауы бар
кесте
деректерді
бейнелірек
түрде
17
Соңғы тапсырма үшін ертерек әр түрлі
қиындық деңгейінденгі тапсырмалар
жинытығын және әр түрлі бір деңгейді
тапсырмалар таңдаңыз.
Оқыту
ресурстары
http://informatika.ed
usite.ru/lezione9_36.
htm
Күн/уақыт
толығырақ
түсіндіріледі
http://www.excelwor
ld.ru/publ/funcs/date
_time/date/8-1-0-11
https://youtu.be/2R3
q6-i8e24 - шартты
форматтау
бойынша
бейнесабақ
http://excel2.ru/articl
es/uslovnoeformatirovanie-vms-excel
http://excelpractic.ru
/uslovnoe-

18.

Оқу
бағдарлам
асына
сілтеме
7.2.2.3
Оқу
мақсаттары
Сабақта ұсынылатын қызмет түрлері
электронды
кестеде
диаграммалар
құру
көрсететіндігі туралы тұжырымға алып
келіңіз.
(Ө, Т, Қ) Оқушыларға алдыңғы сабақтарда
құрған өз кестелерін шартты форматтауды
ұсыныңыз.
(Ұ, Қ) Нәтижелердің көрсетілімін және
жұмыстардың
талқылануын
ұйымдастырыңыз.
(Ө, Ж) Оқушылардың шешуі үшін дербес
тапсырмалар беріңіз.
Кестелі деректердің графикалық
ұсынылуы
(К, Т) Оқушыларға 2 аптаға ауа райы
болжамының деректері бар кестені көрсетіңіз.
Оқушылардан кестедегі деректерді падалана
отырып, келесі сұрақтарға жауап беруін
сұраңыз:
Қай күні ең суық ауа райы күтіледі?
Қай күні ең жылы ауа райы күтіледі?
Алдағы күндері ауа райы қалай
өзгереді? (суытады, жылынады және
т.б.)
Содан кейін алдағы 2 аптаға ауа райы
болжамының
диаграммасын
ұсыныңыз.
Оқушылардан дәл сол сұрақтарға жауап
беруді сұраңыз. Кестеде берілген деректерді
қандай жағдайда талдау оңай болғандығын
талқылаңыз. Қай жерде және қандай жағдайда
диаграммаларды
қолданған
қолайлы
болатындығына мысал келтіріңіз.
(К, Т) Электрондық кесте құралдарымен
18
Мұғалімге арналған ескертпелер
Оқыту
ресурстары
formatirovanie.html
-шартты форматтау
Ертерек таяудағы 2 аптаға ауа райы
болжамын екін нұсқада дайындаңыз:
кесте және диаграмма түрінде.
Көмек ретінде оқушыларға диаграмма
құру және реттеулерін өзгерту бойынша
қадамдық нұсқаулық бере аласыз.
https://youtu.be/klxL
3XzeSB8 диаграммалар құру
бойынша бейне
Ауа райы болжамы
https://www.meteopr
og.kz

19.

Оқу
бағдарлам
асына
сілтеме
Оқу
мақсаттары
Сабақта ұсынылатын қызмет түрлері
қалайша
диаграмма
құрастыруға
болатындығын көрсетіңіз. Диаграмма қандай
элементтерден тұратындығын түсіндіріңіз.
Оқушылардың назарын редакциялау және
диаграмма
типін
таңдау мүмкіндігіне
аударыңыз.
(Ө, Т) Оқушыларға өз кестелері үшін
диаграмма құруды ұсыныңыз. Диграмманы
реттеу мүмкіндіктерімен тәжірибе жасап
көруді сұраңыз.
(Ж, Т, Қ) Оқушыларға басқаларға өз
диаграммаларын көрсетуге және жаңадан не
үйренгендері туралы бөлісуге мүмкіндік
беріңіз.
19
Мұғалімге арналған ескертпелер
Оқыту
ресурстары

20.

Оқу
бағдарлам
асына
сілтеме
7.2.2.2
7.3.3.1
7.2. 2.4
7.2.2.3
Оқу
мақсаттары
Сабақта ұсынылатын қызмет түрлері
Процесстерді электронды кестелерде
модельдеу
(Ж/Ө,Қ)
Оқушыларға
облыстар/қалалар
бойынша Қазақстан халқы туралы деректерді
тауып,
оларды
Excel-ге
импорттауды
ұсыныңыз.
(Ж/Ө, Қ) Оқушылар облыстар/қалалар
бойынша
деректерді
салыстыру үшін
ұяшықтарды шартты форматтауды пайдалана
электронды
алады (ерлер, әйелдер, балалар саны және
кестеде шартты т.б.).
форматтауды
(Ж/Ө, Қ) Оқушыларға облыстар/қалалар
қолдану
бойынша Қазақстан халқының құрамын
графикалық
бейнелеу
мақсатында
электронды
диаграммалар құруды ұсыныңыз.
кестеде
диаграммалар
құру
электронды
кесте
элементтерін
пішімдеу
(форматтау)
деректердің
типін жіктеу
Мұғалімге арналған ескертпелер
Сіз пән мұғалімдерімен бірге кіріктірілген
сабақтар өткізе аласыз.
модельдеу
жүргізу
үшін
басқа
тапсырмаларды қолдануға болады:
- Жекелеген мәндер бойынша
сыныптың және жеке оқушының
сабақ үлгерімінің кестесін құру;
- Адам биоырғақтарының кестелерін
құру;
- Жануарлар популяциясын болжау
және т.б.
Қажет болғанда Сіз оқушыларды
берілген тапсырмаларды шешу үшін
нұсқаулық карталарымен қамтамасыз ете
аласыз.
Оқыту
ресурстары
http://www.youtube.
com/watch?v=Ay2f
EoHQ3dw
Шеберлік сыныбы:
Excel-де шартты
форматтау
Информатика – Негізгі мектеп – 7-сынып
Бөлім: Шешімдерді программалау
Алдын ала меңгерілуге тиісті білімдер
Оқушыларда ойынды программалау ортасының негізгі құрылымдарын пайдалану (айнымалылар, тармақтану командалары, циклдері,
рәсімдері және т.б.), ойынды программалау платформасының ережелерін түсіну тәжірибесі бар.
Мәнмәтін
20

21.

Бұл бөлімде оқушылар программалаудың жоғары деңгейлі тілдерімен танысады, оларға жоба – оқушылардың әр түрлі пәндік салалардан
білімдерін тексеруге арналған тек құруға тура келеді.
Осы бөлімдегі тілдік мақсаттар (пән мақсаттары)
Оқушыларға академиялық тілге сәйкес тілдік мақсаттың мысалы оқушылар үшін төменде ұсынылған.
Пән бойынша оқыту мақсаты
Оқытудың тілдік мақсаты
Пәнге қатысты лексика және
терминология
Оқушылар:
программалау тілінде
программалық код жаза
алады.
Оқушылар:
өз жобаларын сынып
алдында көрсету үшін
қысқаша есептер жаза
алады.
алгоритм, программалау
ортасы,
программалау
тілі
код,
операторлар,
енгізу/шығару,
сәйкестендіргіш,
айнымалы
шарт, таңдау
Диалог құруға / жазылымға
қажетті сөздер топтамасы
Программалау жүйесі - бұл…
Программалаудың жоғары
деңгейлі тілдеріне … жатады.
Менің жобамның тақырыбы - …
Менің жобамның мақсаты - …
Егер …, онда…., әйтпесе …
Қысқаша шолу
Бұл бөлім алгоритмдер және программа, басқа пәндік салалардан тапсырмаларды шешу программасын жазу үшін программалаудың жоғары
деңгейлі тілін пайдалануға екпін жасай отырып, міндеттерді шешу әдістері арасындағы байланысқа арналған. Жобаның жалпы орындалу
уақыты оқушылардың программалау дағдысын меңгеру деңгейіне, таңдалған ортаға, қойылған міндеттердің қиындық деңгейіне, сондай-ақ
жұмысты бірлесе немесе жеке орындауына байланысты болады – мұғалімдер жобалық жұмысты бастамас бұрын, барлық факторларды
қарастыруы тиіс.
Оқушылар компьютерлерді өз жұмысында эргономикалық пайдалану ережелерін сақтауы тиіс.
Оқу
бағдарлам
асына
сілтеме
Оқу
мақсаттары
Сабақта ұсынылатын қызмет түрлері
Программалау тілдері
21
Мұғалімге арналған ескертпелер
Оқыту
ресурстары

22.

Оқу
бағдарлам
асына
сілтеме
7.1.2.1
Оқу
мақсаттары
«программалау
жүйесі» және
«программалау
тілдері»
ұғымдарын
ажырата білу
Оқыту
ресурстары
Сабақта ұсынылатын қызмет түрлері
Мұғалімге арналған ескертпелер
(Ұ) Оқушылардан олар білетін немесе естіген
программалау тілдерін айтып беруді сұраңыз.
Программалау тілдері не үшін керектігі
жөнінде және олардың көмегімен қандай
тапсырмаларды шешуге болатындығы туралы
талқылаңыз.
(Ұ) Оқушыларға сондай-ақ орындаушы
командаларының жүйесі туралы еске салыңыз.
Оқушылардың
программалаудың
ойын
ортасындағы алдыңғы жұмыс тәжірибесіне
сүйене отырып, әр түрлі мысалдар тағдай және
жетелеуші сұрақтар қоя отырып, оқушыларды
компьютердегі кез келген бағдарламаның
белгілі бір құрылымы болуы, командарлардың
бірізділігінен тұруы және әр түрлі деректерді
пайдалануы туралы түсінікке алып келіңіз.
(Т, К) Программалаудың жоғары және төмен
деңгейлі тілдері түсініктерін қарастырыңыз.
http://book.kbsu.ru/t
Программалау жүйесі мен тілдерін
heory/chapter6/1_6_
түсіндіру кезінде оқушылардың түсінуі 11.html
үшін қолжетімді материалды мұқият
таңдау керек және «компилятор»,
«интерпретатор» немесе «кіріктірілген
әзірлеме ортасы» тәрізді ұғымдарды
қарастырмау қажет.
Программалау жүйелері
(К, Т) Программалау жүйелерінің мысалдарын
көрсетіңіз. Программалау жүйелері мен
тілдерінің айырмашылықтарын түсіндіріңіз.
Материалды программалау жүйелері мен
тілдері
компьютерлік
модельдеу
және
программалау арқылы әр түрлі тапсырмаларды
шешу үшін құрылғандығы жайлы материалмен
жинақтаңыз.
мәтіндік программаларды құру және
редакциялау құралдары;
стандартты
программалар
мен
функциялардың кең кітапханалары;
пайдаланушы үшін «достық» диалог
ортасы;
көп терезелі жұмыс режімі;
кіріктірілген анықтама қызметі;
басқа арнайы ерекшеліктер.
Программалаудың жоғары және төмен
деңгейлі тілдерінің айырмашылығы
ретінде алғашқылардың бағдарламашы
үшін қолайлылығы мен түсініктілігін
қарастыру ұсынылады.
Анықтамалық ақпарат:
Программалау жүйесі — бұл нақты
программалау
тілінде
жаңа
программалар әзірлеуге арналған жүйе.
Бұл жүйелер мыналарды қамтуы мүмкін:
Тіл – программаны құрайтын жазбалар
22

23.

Оқу
бағдарлам
асына
сілтеме
Оқу
мақсаттары
Сабақта ұсынылатын қызмет түрлері
Мұғалімге арналған ескертпелер
(Ө, Қ) Оқушыларға «Мен не білемін, мен нені жүйесін
анықтайтын
білгім келеді және мен не білдім» кестесін жиынтығы.
толтыруды ұсыныңыз.
7.3.3.1
деректердің
типін жіктеу
ережелер
Көмек ретінде оқушыларға редактор
Деректер типтері
(К)
Оқушылар
программалау
тілі командалары туралы анықтама ақпарат
редакторының терезесін көрсетіңіз. Кейбір ұсына аласыз.
көбірек жиі пайдаланылатын командалармен
таныстырыңыз (ашу, сақтау, бағдарламаны іске
қосу және т.б.).
(Ұ, Қ) Оқушылардан электрондық кестелерде
пайдаланылатын деректердің типтерін еске
түсіруді сұраңыз.
(К, Т) Оқушыларды программалау тілінің
деректер типтерімен таныстырыңыз.
(Ұ) Айнымалы ұғымын еске салыңыз және
оқушылардың
оны
түсінуін
нақты
мысалдармен нақтылаңыз. Айнымалыларды
программалау
тілінде
атау
ережелерін
түсіндіріңіз.
(Ө, Т) Редакторды пайдалану дағдасын
пысықтау үшін қарапайым программаны теруді
ұсыныңыз (мысалы, қандай да бір формула
бойынша есептеу жүргізу). Программаны іске
қосып, оның жұмыс нәтижелерін талқылауды
ұсыныңыз.
(Т, Ұ) Оқушыларға программада қолданылатын
командалар неге жауап беретінін анықтауды
ұсыныңыз. Программа қандай бөлімдерден
тұратынын және оларды ресімдеу ережелерін
23
Оқыту
ресурстары
C/С++,
Pascal,
Delphi,
Lazarus,
Python және т.б.
тәрізді кез келген
кеңінен
танымал
программалау тілін
пайдаланыңыз

24.

Оқу
бағдарлам
асына
сілтеме
Оқу
мақсаттары
Сабақта ұсынылатын қызмет түрлері
Мұғалімге арналған ескертпелер
Оқыту
ресурстары
түсіндіріңіз.
Жоба интерфейсі
7.4.1.1
әзірленетін
жобаның
интерфейсін
құру
талаптарын
орындау
7.3.2.1
программалау
тілінде
алгоритмді
жазу
7.3.3.2
сызықтық және
тармақталу
алгоритмдерін
программаны
өңдеудің
кіріктірілген
(Т, К) Оқушыларға жоба құру қажеттігі туралы
түсіндіріңіз – таңдалған программалау тілін
пайдаланып, оқушылардың білімін бағалауға
арналған шағын тест.
(К) Тақырып бойынша әр түрлі жобаларды
көрсетіңіз. Оқушыларға осы программалармен
жұмыс істеу мүмкіндігін беріңіз.
(Т/Ж) Оқушыларға ойланып, өз жобасы үшін
тақырып таңдауды ұсыныңыз (мысалы, Ньютон
заңдарын білу тесті және т.б.). Өз жобасының
интерфейсін мұқият ойластыруды және оны
плакатта не қағазда бейнелеуді сұраңыз.
(Ұ) Интерфейс бағалауын қоса алғанда, бағалау
критерийлерін бірлесе әзірлеңіз. Оқушыларға
әзірленген
критерийлерге
сәйкес
өз
жұмыстарына өзгерістер енгізуді ұсыныңыз.
Сызықтық алгоритмдерді программалау
(М, К) Әр түрлі есептердің шешімін сызықтық
алгоритмдер арқылы шешу үшін әр түрлі
интерфейсті скриншоттарды көрсетіңіз.
(Ұ) Оқушыларға әрбір скриншот үшін есептің
шарттарын құруға мүмкіндік беріңіз, алынған
нәтижені талқылаңыз.
(Ө, Қ) Оқушыларға сызықты алгоритмді
пайдалануға бірқатар тапсырмалар ұсыныңыз
(әр түрлі тапсырмаларды шешу үшін программа
24
Тестті информатиканы қоса алғанда, кез
келген
мектеп
пәні
бойынша
оқушылардың білімін тексеру үшін
әзірлеуге болады.
Оқушылар жобаны жұп болып немесе 3
адамнан артық емес топтарда орындай
алады.
http://learningapps.o
rg/108302 Компьютерлік
модельдерді
әзірлеу кезеңдері
жаттығуы

25.

Оқу
бағдарлам
асына
сілтеме
Оқу
мақсаттары
Сабақта ұсынылатын қызмет түрлері
ортасыныңда
жазу,
программадан
қателерді
табу,
(С/С++, Python, программалардың олқылықтарын толтыру
Delphi, Lazarus) және т.б.).
жазу
(Т/Ж) Оқушыларға өз жобалары үшін
алгоритмдер жазуды сұраңыз.
(Т/Ж,
Қ)
Оқушыларға
өз
жобасын
программалау үшін жеткілікті уақыт беріңіз.
Оқушыларға жобаны бағалау критерийлері
туралы еске асылыңыз.
7.3.2.1
7.3.3.2
программалау
тілінде
алгоритмді
жазу
Тармақталу алгоритмдерін программалау
(Ұ, К) Оқушыларды шартты операторлармен
таныстырыңыз.
(Ө, Қ) Оқушыларға шартты операторларды
сызықтық және пайдалануға бірқатар тапсырмалар ұсыныңыз
(әр түрлі тапсырмаларды шешу үшін
тармақталу
алгоритмдерін бағдарлама жазу, программадан қателерді табу,
программалардың олқылықтарын толтыру
программаны
және т.б.).
өңдеудің
(Т/Ж) Оқушыларға өз жобалары үшін
кіріктірілген
алгоритмдер жазуды сұраңыз.
ортасыныңда
Қ)
Оқушыларға
өз
жобасын
(С/С++, Python, (Т/Ж,
Delphi, Lazarus) программалау үшін жеткілікті уақыт беріңіз.
Оқушыларға жобаны бағалау критерийлері
жазу
туралы еске салыңыз.
Кірістірілген шарттарды
25
Мұғалімге арналған ескертпелер
Оқыту
ресурстары

26.

Оқу
бағдарлам
асына
сілтеме
Оқу
мақсаттары
7.3.2.1
программалау
тілінде
алгоритмді
жазу
7.3.3.2
сызықтық және
тармақталу
алгоритмдерін
программаны
өңдеудің
кіріктірілген
ортасыныңда
(С/С++, Python,
Delphi, Lazarus)
жазу
Сабақта ұсынылатын қызмет түрлері
Мұғалімге арналған ескертпелер
программалау
(Ұ, К) Оқушыларды кірістірілген шарттармен
таныстырыңыз.
(Т/Ж) Оқушыларға өз жобалары үшін
алгоритмдер жазуды сұраңыз. Мүмкіндігінше
салынған
және
құралған
шарттарды
пайдалануды сұраңыз.
(Т/Ж,
Қ)
Оқушыларға
өз
жобасын
программалау үшін жеткілікті уақыт беріңіз.
Оқушыларға жобаны бағалау критерийлері
туралы еске асылыңыз.
Бұл – бірнеше сабақ ішінде жүргізілетін
оң әрекет. Осы жұмысқа бөлінген уақыт
негізінен алдыңғы тәжірибеге және әрбір
оқушының
ағымдағы
дағдылар
деңгейіне байланысты болады. Егер
мектептер
бос
программалық
қамсыздандыруды пайдаланса, онда
жұмыс үйде де орындалады.
Көмек ретінде оқушыларға редактор
командалары туралы анықтама ақпарат
ұсына аласыз.
Оқушыларға өз программаларын жазу
кезінле тұрақты қолдау көрсету қажет.
Сондай-ақ өздігінен оқуды және
оқушылардың
өзара
оқуларын
ынталандыру қажет.
Құрамды шарттарды программалау
7.3.3.2
программалауд
ың жоғары
деңгейлі
тілінде
сызықтық және
тармақты
алгоритмдер
жазу
(Ұ, К) Оқушыларды құрамды шарттармен
таныстырыңыз.
(Ұ) Құрамды шарттарды іске асыратын
жобаның кодын талықыға салуға мүмкіндік
беріңіз.
(Т/Ж) Оқушыларға өз жобалары үшін
алгоритмдер жазуды сұраңыз. Мүмкіндігінше
құрамды шарттарды пайдалануды сұраңыз
Оқушылар өз жобаларын не қысқа есеп түрінде,
26
Оқыту
ресурстары
C/С++,
Pascal,
Delphi,
Lazarus,
Python және т.б.
тәрізді кез келген
кеңінен
танымал
программалау тілін
пайдаланыңыз
http://www.svgimna
zia1.grodno.by/sinic
a/Information_techn
ology/textbook/klass
_8/urok_2/index1.ht
m
http://festival.1septe
mber.ru/articles/518
118/
Компьютерлерді
пайдаланудағы
қауіпсіздік пен денсаулық назардан тыс
қалуы мүмкін, сондықтан компьютерлік https://ru.wikipedia.
эргономиканың
жалпы
ережелері org/wiki/
барлық курс бойына еске салынуы тиіс.
Оқушылар өздері жайлы қарапайым Шиыршықты әдіс
тәсілдермен, әсіресе компьютерлерді,
соның ішінде үйде ұзақ уақыт
аралығында пайдаланған кезде қам жей
алады. Мұғалімдер оқушыларға бірінбірі
компьютерлерді
дұрыс
пайдаланғаны үшін жұлдызшалармен

27.

Оқу
бағдарлам
асына
сілтеме
Оқу
мақсаттары
Сабақта ұсынылатын қызмет түрлері
Мұғалімге арналған ескертпелер
не презентация түрінде мыналарды түсіндіріп марапаттау мүмкіндігін беріп, осыны
ұсынуы тиіс:
бағалай алады.
• Жоба тақырыбын таңдау
Мұғалімдер мыналарды көрсетіп немесе
түсіндіріп, қарапайым қолдау көрсете
• Дербес немесе топта әзірледі ме (егер топта
алады:
жұмыс істесе, өздерінің ерекшеліктері туралы
түсіндіру)
Нені тестілеу қажет
• Неліктен олар осы интерфейсті таңдады
• Пайданылған негізгі (мұғалім тізбелеген)
және қосымша (мұғалім тізбелеген)
командалар мен жазбалар туралы әңгімелеу
Қандай деректерді пайдалану
қажет (егер бар болса)
Күтілетін нәтижелер
• Олар шешімді қалай тесттен өткізгендігі
жайлы түсіндіру (оны тестілеу үшін қандай
деректер пайдаланылды, тестілеуді кім
жүргізді және т.б.)
•Олар программада қандай түзетулер жасады
(сәйкесінше жағдайларда скриншоттарды
қосуға болады – мысалы, дейінгі және кейінгі
бейне).
(Қ) Есептер немесе презентация мәтіндер мен
бейнелерден тұруы тиіс (мысалы, сәйкесінше
скриншоттар).
27
Тестілеу
нәтижелері
(қажет
болғанда скриншоттармен бірге)
Енгізілген өзгерістер (егер бар
болса)
Оқушыларға жобаны ұсынудың кез
келген таңдалған әдісін пайдалануға
мүмкіндік беріңіз.
Оқыту
ресурстары

28.

Информатика – Негізгі мектеп – 7-сынып
7.4А-бөлім: Нысандар мен оқиғаларды модельдеу
Алдын ала меңгерілуге тиісті білімдер
Қолданбалы программалық қамсыздандырумен жұмыс дағдысының болуы, құжатқа бейне енгізе алу.
Мәнмәтін
Осы бөлім шынайы әлем нысандарын графикалық модельдеуге, өз идеяларын ұсына білулеріне арналады.
Осы бөлімдегі (пәннің мақсаттары) тілдік мақсаттар
Оқушыларға академиялық тілге сәйкес тілдік мақсаттың мысалы оқушылар үшін төменде ұсынылған.
Пән бойынша оқыту мақсаты
Оқытудың тілдік мақсаты
Пәнге қатысты лексика
Диалог құруға / жазылымға қажетті
және терминология
сөздер топтамасы
Оқушылар:
Үшөлшемді модель
Әзірленген модель…сәйкес келеді.
Оқушылар:
- өз модельдерін көрсете алады
Рендеринг
Әсер құру үшін … қажет.
-редактор құралдарын
(айту және тыңдау дағдылары).
Әсерлер, өтулер,
Мені модельді …негізінде әзірледім.
пайдаланып үшөлшемді
монтаждау
модельдер құра;
- бейнені редакциялай алады.
Қысқаша шолу
Бұл бөлім оқушыларға үшөлшемді бейнелерді құруға және редакциялауға үйрену мүмкіндігін береді. Сондай-ақ оқушылар әсерлерді, өтулерді,
нысандарды енгізуді (дыбыс, бейне, мәтін) пайдалана отырып, бейнені редакциялай алады.
28

29.

Оқу
бағдарламас
ына сілтеме
Оқу мақсаттары
Сабақта ұсынылатын қызмет түрлері
Мұғалімге арналған ескертпелер
Үш өлшемді модельдер
7.3.1.1
нысандар мен
оқиғалардың 3D
моделін құру
(Ұ) Оқушыларға үшөлшемді графика құру және Үшөлшемді графика редакторлары
туралы шағын көрсетілім
пайдалану тарихы туралы бейнені көрсетіңіз.
Қазіргі заманғы кезеңде адам қызметінің қай презентациясын дайындаңыз.
салаларында үшөлшемді графиканы пайдаланған
тиімді және неліктен екендігін талқылаңыз.
(Ұ, К) Оқушылардан оларға таныс 3D редакторларды
атауды сұраңыз. Оқушылардың әңгімесін үшөлшемді
графиканы
пайдалану
бойынша
шағын
презентациялық программамен толықтырыңыз.
Соңғы кезекте Сіз осы бөлімде жұмысты жоспарлаған
бағдарламаны көрсетіңіз. Оқушылардың назарын
редакторлардың тақырыптардың көр жиынтығымен
жабдықталғанына аударыңыз, олардың негізінде
үшөлшемді бейнелер құрылады. Бірнеше мысал
көрсетіңіз.
Редакторға кіріктірілген нысандар
7.3.1.1
нысандар мен
оқиғалардың 3D
моделін құру
(Ө, Т) Оқушыларға программа қалай іске
қосылатындығын көрсетіңіз, нысанның кіріктірілген
редакторын зерттеп, өз беттерінше программа
интерфейсіне зерттеу жүргізуді сұраңыз. Өздерінің бар
«жаңалықтарын» кестеге енгізуді ұсыныңыз.
(Ұ, Т, Ж, Э) Қажет болғанда толықтырулар мен
түзетулер
енгізе
отырып,
оқушылардан
өз
«жаңалықтарымен» қалғандарымен бөлісуді сұраңыз.
(Ұ) Оқушыларға келесі сабақтарда ғимараттардың
немесе сәулет құрылыстарының үшөлшемді үлгісіе
құру бойынша шағын жоба орындау қажеттігі туралы
айтыңыз. Үй тапсырмасы ретінде одан арғы жұмыс
үшін негіз болатын графикалық үлгінің суретін салуды
29
Оқушыларға олар зерттеу барысында
толтыратын шаблон кестелерді
таратып беріңіз (тақырып ретінде
мәзірдің ерекше тармақтарының
атауын, құралдардың атауларын,
олардың тағайындалуын,
мүмкіндіктерін және т.б. көрсетуге
болады).
Оқыту ресурстары
Үшөлшемді графика
пайдалану
http://www.youtube.co
m/watch?v=CmoCMN
QxIiQ
Үшөлшемді графика
құру тарихы
http://www.youtube.co
m/watch?v=eoScilAPS
Hs
Үшөлшемді графика
http://ru.wikipedia.org/
wiki/трёхмерная
графика
3D графика
редакторы.
Тегін БҚ пайлану
ұсынылады
http://www.sketchup.c
om/ - орыс нұсқасы
да қолжетімді
https://www.youtube.c
om/watch?v=oT0b00h
eZ1I
http://www.autodesk.r
u/free-trials

30.

Оқу
бағдарламас
ына сілтеме
Оқу мақсаттары
Сабақта ұсынылатын қызмет түрлері
Мұғалімге арналған ескертпелер
Оқыту ресурстары
ұсыныңыз (электрондық немесе қағаз түрінде). Сіз
сондай-ақ жобамен жұмыс кезінде қолданылуы мүмкін
құрылыстардың/ғимараттардың/өз
бөлмелерінің
фотосуреттерін жасауды өтіне аласыз.
7.3.1.1
Нысандардың үш өлшемді модельдері
нысандардың үш (Ұ, К) 3D редакторының командалары және жұмыс
принциптері туралы оқушылардың естеріне салыңыз.
өлшемді
Қажет болғанда одан арғы жұмыс үшін қажетті
модельдері
командаларды және нысандарды құру ережелерін
көрсетіңіз.
(Ұ) Оқушылардың осы сабақтарда өздерін сәулетші
рөлінде сынап көретіндіктерін түсіндіріңіз. Олар өздері
әзірлеген үлгі немесе фото негізінде ғимараттардың
немесе сәулет құрылыстарының үшөлшемді үлгісін
құруы қажет. Оқушылар сондай-ақ жеке идеяларын
іске асыра алады.
(Ұ) Жоба қандай нысанда көрсетілетіндігін
талқылаңыз. Жұмысты көрсету кезінде олар ойды
немесе түпнұсқа фотосын көрсетуі және содан кейін
олардың құрылған үлгімен сәйкестігін бағалауы
тиістігін талқылаңыз.
(Ө, Қ) Жобаны орындау үшін уақыт беріңіз.
Оқушыларға редактормен жұмыс кезінде бір-біріне
жәрдемдесуді ұсыныңыз.
(Ұ) Ертерек анықталған формат бойынша барлық
сынып
болып
жұмыстардың
бағалауын
ұйымдастырыңыз.
30
Оқушыларға Қазақстанның және
дүние жүзінің бірегей ғимараттары
мен
сәулет
құрылыстарының
үлгілерін құруды ұсыныңыз, сонымен
бірге жеке идеяларын іске асыруды
ынталандырып отырыңыз.
Балама
ерітінде
оқушыларға
армандағы үй үлгісін жасауды ұсына
аласыз.
Оқушылар
олардың
жобалары
бойынша баға беру және кері
байланыс ұсыну сызбасын келісулері
тиіс.
Оқушыларға 3D редакторды өз
беттерінше зерттеу үшін ресурстар
ұсыныңыз (электрондық оқулықтар,
бейне материалдарға сілтемелер және
т.б.).
Редактор 3D
графики.
http://afisha.bigmir.net
/exhibition/articles/188
578-10-luchshihsooruzhenij-miraархитектурные
сооружения
Рекомендуется
использовать
бесплатное ПО
http://www.sketchup.c
om/ - доступна также
русская версия
https://www.youtube.c
om/watch?v=mpQTvU
hfLfs

31.

Оқу
бағдарламас
ына сілтеме
7.3.1.1
Оқу мақсаттары
Сабақта ұсынылатын қызмет түрлері
Мұғалімге арналған ескертпелер
Осы сабақтарда тегін Sweet Home 3D
қосымшасын пайдалану ұсынылады.
Оқушыларға 3D редакторды өз
беттерінше зерттеу үшін ресурстар
жасауды ұсыныңыз.
ұсыныңыз (электрондық оқулықтар,
(Ұ) Дизайнды безендіру үшін таңдалған программаның бейне материалдарға сілтемелер және
мүмкіндіктерін көрсетіңіз. Жұмыстарды бағалау т.б.).
критерийлерін ертерек талқылаңыз (түстерді таңдау,
Уақыт болған жағдайда 3D үлгілеу
қолайлылық, бірегейлік және т.б.).
бойынша басқа программаларды
(Ө, Қ) Бөлменің/үйдің/пәтердің дизайнымен жұмыс
қарастыра аласыз, мысалы, Aurora 3D
жасау үшін уақыт беріңіз.
Animation Maker.
(Ж, Қ) Оқушыларды кезек-кезек клиент және дизайн
бойынша өз идеясын таныстыратын дизайнер рөлінде
болатындай етіп жұптарға бөліңіз. Оқушылардан
жұмыстарды өзара бағалауды және көбірек сәтті
әзірлемелерді таңдауды сұраңыз.
(Ұ, Қ) Дауыс беру жолымен сыныптың үздік
дизайнерлерін анықтаңыз.
Оқиғалардың үш өлшемді модельдері
нысандардың үш
өлшемді
(Ұ) Оқушыларға осы сабақтарда интерьер дизайнері
модельдері
болып жұмыс істеп, өз әзірлемелерінің портфолиосын
Оқыту ресурстары
Интерьер дизайнына
арналған тегін
қосымшалар:
http://www.sweethome
3d.com/ru/download.js
p
https://planner5d.com/
http://studiadoma.ru/au
rora-3d-animationmaker.html
http://ulitka.kz/iz_vnes
hki/soft/153661aurora-3d-animationmaker-140909-mulrus.html
http://www.liveinterne
t.ru/tags/Aurora+3D+
Animation+Maker/
31

32.

Қысқа мерзімді жоспар
Сабақ жоспары
Сабақты жоспарламас бұрын, орта мерзімді жоспарға жүгініңіз. Сабақ жоспарлары ұсынылған
шаблон негізінде әзірленуі мүмкін:
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі:
Мектеп:
Күні:
Мұғалімнің аты-жөні:
Сынып:
Қатысушылар саны: Қатыспағандар:
Сабақ тақырыбы
Осы сабақта қол
жеткізілетін оқу
мақсаттары (оқу
бағдарламасына сілтеме)
Сабақ мақсаты
Сабақ мақсатын анықтаңыз. Олар оқу мақсаттарымен
(ОМ) бірдей немесе ОМ ұзақ мерзімді сипатта болған
жағдайда, осы сабақ үшін бейімделуі мүмкін (егер ОМ-на
жету үшін бірнеше сабақ қажет болса)
Жетістік критерийлері
Құжаттан сәттілік критерийін көшіріңіз. Таңдалған ОМ
үшін ресми бағалау (РБ) бойынша мұғалімге арналған
әдістемелік нұсқаулар. РБ үшін іріктелмеген ОМ үшін өз
критерийлеріңізді құрыңыз.
Тілдік мақсаттар
Тілдік емес пәндер үшін қалыптастырылады.
Лексика мен сөз тіркестерінің мысалдарын қоса алғанда,
тілдік мақсаттарды анықтаңыз.
Пәнге тән лексика және терминология.
Диалогтар мен жазу үшін пайдалы сөз тіркестері:
Құндылықтарды дарыту
Кіріктірілген оқу бағдарламасынан құндылықтарды және
осы сабақ баулуға бағытталған ұлттық, жалпы
адамзаттық құндылықтарды көрсетіңіз.
құндылықтарға баулу … арқылы іске асырылады
(қызметті және/немесе тақырып мазмұнын сипаттау).
Пәнаралық байланыстар
Әріптесіңізбен мүмкін пәнаралық байланысты
талқылаңыз немесе бастапқы көзге жүгініңіз.
Сабақта пәнаралық кірігу қалай жүзеге асатындығын
көрсетіңіз (қызмет және/немесе мазмұн арқылы).
Бастапқы білім
Оқушылар нені біледі және осы сабақ алдында нені
білулері керек? (негізгі түсініктер, деерктер, формулалар,
теориялар)
Сіз бар білімді қалай іске қоса аласыз?
32

33.

Сабақ барысы
Сабақтың
жоспарланған
кезеңдері
Сабақтағы жоспарланған қызмет
Ресурстар
Сабақ басы
Сабақ басында мыналарға екпін жасаңыз:
- оқушылар назарының шоғырлануы
- оқушылармен бірге сабақ мақсаттарын/ОМ
анықтау
- оқушылардың «таяу даму аймағын», сабақ
соңындағы күтулерді анықтау
Сабақ ортасы
Сабақ мақсаттарына жататын білімді
қалыптастыруға және дағдыны дамытуға
бағытталған қызмет. Қызмет барысында
оқушыларда ақпаратты талдау және өңдеу,
зерттеу, практикалық жұмыс, проблемалық
жағдайды шешу арқылы білім қалыптасады
және дағды дамиды.
Сабақ соңы
Сабақ соңында оқушылар рефлексия жүргізеді:
- нені білді, нені үйренді
- не түсініксіз қалды
- немен жұмыс жасау қажет
Мүмкін болған тұста оқушылар өз жұмысын
және өз сыныптастарының жұмыстарын
белгілі бір критерийлер бойынша бағалай алады.
Саралау – Сіз қандай
тәсілмен көбірек қолдау
көрсетпексіз? Сіз қабілетті
оқушылардың алдына қандай
тапсырмалар қоясыз?
Бағалау – Сіз
оқушылардың
материалды игеру
деңгейін қалай тексеруді
жоспарлап отырсыз?
Саралау білімді іріктеуде,
нақты оқушыдан күтілетін
нәтижеде, оқушыға жеке
қолдау көрсетуде, оқу
материалы мен ресурстарды
оқушылардың жеке
қабілеттерін ескеріп таңдауда
көрінуі мүмкін (Гарднер
бойынша көптік интеллект
теориясы).
Саралау уақытты ақылға
қонымды пайдалануды ескеріп,
сабақтың кез келген кезеңінде
пайдаланылуы мүмкін.
Осы бөлімді оқушылардың
сабақ кезінде нені
үйренгендерін бағалау үшін
пайдаланатын әдістерді
жазу үшін қолданыңыз.
33
Денсаулық және
қауіпсіздік техникасын
сақтау
Денсаулық сақтаушы
технологиялар.
Пайдаланылатын
жаттығу минуттары
және белсенді қызмет
түрлері.
Қауіпсіздік техникасы
ережелерінен осы
сабақта қолданылатын
тармақтар.

34.

Сабақ бойынша
рефлексия
Осы бөлімді сабақ туралы ойлау үшін пайдаланыңыз. Сіздің
сабағыңыз туралы ең маңызды сұрақтарға сол бағанда жауап
беріңіз.
Сабақ
мақсаттары/оқу
мақсаттары шынайы
болды ма?
Барлық оқушылар ОМна жетті мен?
Егер жетпесе,
неліктен?
Сабақта саралау
дұрыс жүргізілді ме?
Сабақтың уақыттық
кезеңдері сақталды
ма?
Сабақ жоспарынан
қандай шегінулер
болды және неліктен?
Жалпы бағалау
Сабақтың қандай екі аспектісі жақсы өтті (оқыту туралы да, сабақ беру туралы да
ойланыңыз)?
1:
2:
Сабақты жақсартуға не жәрдемдесер еді (оқыту туралы да, сабақ беру туралы да
ойланыңыз)?
1:
2:
Сабақ кезінде мен сынып немесе жекелеген оқушылардың
жетістіктері/қиыншылықтары туралы нені анықтадым, келесі сабақтарда неге назар
аудару қажет?
34