Конституция аномалиясы (диатездер), олардың диспансеризациясы

1.

ҚР ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ
МИНИСТРЛІГІ
МИНИСТЕРСТВО ЗДРАВООХРАНЕНИЯ
РК
С.Ж.АСФЕНДИЯРОВ АТЫНДАҒЫ
КАЗАХСКИЙ НАЦИОНАЛЬНЫЙ
МЕДИЦИНСКИЙ УНИВЕРСИТЕТ
ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ МЕДИЦИНА
ИМЕНИ С.Д.АСФЕНДИЯРОВА
УНИВЕРСИТЕТІ
ТАҚЫРЫБЫ:
КОНСТИТУЦИЯ АНОМАЛИЯСЫ
(ДИАТЕЗДЕР), ОЛАРДЫҢ ДИСПАНСЕРИЗАЦИЯСЫ.
Орындаған: Кульбай А. Н.
Факультет: ОМ
Тобы: 039-1к.
Тексерген:
Алматы 2016ж

2. ЖОСПАР:

1) Кіріспе.
2) Диатездер түрлері.
3) Экссудативті – катарльді диатез.
4) Лимфатико – гипопластикалық диатез.
5) Нервно – артритикалық диатез.
6) Диатездердің қауіп-қатер бағыттары.
7) Қорытынды.
8) Пайдаланылған әдебиеттер.

3. Кіріспе

Конституция туралы ілімді көне грек ғалымы Гиппократ бастаған,
ол кезде конституцияны адамның сырт тұлғасымен және оның
мінезімен байланыстыратын, адамдарды мінезіне қарай 4-кебөлетін:
меланхоликтер, флегматиктер, холериктер, сангвинниктер.
Ағылышын ғалымы Чайлай қалыпты конституцияны 4-ке бөледі:
1) тыныс алушы; 2) дигистивті; 3) бұлшық етті; 4) милы түрі.
Қазіргі кезде конституцияны тек сырт пішінмен теңестірмейді,
онымен қоса организмнің анатомиялық физиологиялық жеке-дара
ерекшеліктерімен сипатталады. Жаңа түсінік бойынша конституциябұл организмнің жеке дара анатомо-физиологиялы, морфологилы,
иммунологиялық ерекшеліктер жиынтығы, олар адамның қоршаған
орта әеріне реакциясын анықтайды.

4. Эксудативті – катаральді диатез

Балада ең көп кезедесетіні – экссудативтікатарльді диатез. Оның аты латын сөзі exudarae –
терлеу және грек сөзі cataros – ағу дегеннен
шыққан. Ол тері және шырышты қабықтардың
оңай жаралануымен, аллергия дамуымен
сипатталады.
Диатездің ең ерте көрінісі – гнейс. Ол
маңдайда, қастың үстінде, еңбек маңында майда
қабыршақтарпайда болумен сипатталады. Екінші
көрінісі – сүтті қабыршақтың пайда болуы. Ол
баланың бетінің ұшы қызаруымен басталып, кейін
олар көпіршікке айналады, сосын олар жарылып,
қоңыр-қызыл қабыршыққа немесе сүтті
қабыршаққа айналады. Үшінші көрінісі терібаздануы. Бұл кезде құлақтың арты, қолтық
асты және мойын қыртысы терісінде болады. 1
жастан асқан балада тері көрінісі қышыма түрінде
жиі кездеседі.

5. Эксудативті – катаральді диатезінің клиникалық көрінісі

Экссудативті диатездің, әдетте, алғашқы көріністері 3-5 айда көрінеді, 1жылдың екінші жартысында және 2-жылдың басында жоғары деңгейіне жетеді.
Жас өскен сайын аллергия көріністері өзгереді. Көп жағдайда себорейлі дерматит
және қышыма салдарынан нейродерматит айналатын аллергиялы экзема дамиды.
Экксудативті диатездің негізгі көрсеткіштерінің бірі болып шырышты қабықтың
өзгеруі табылады. Балалар жиі кеңсірік ішінің кілегейлі қабығының қабынуымен,
конъюктивитпен, фарингитпен, бронхит қайталануымен, пиелитпен азаптанады.
Экксудативті-катаральді диатезді балаларда жиі “географиялық тіл” (бір бөліктері
ісіп, эпителй қабыршақтарының сыдырылу салдарынан) белгілері кездеседі.
Диспансеризациясы: ЭКД-ның жеңіл түрінде бөлімшелік дәрігер айына 1
ретқарайды. Орташа түрінде айына 2 рет, жарты жылда 1 рет дерматолог пен
аллерголог консультациясы өткізіледі. Тұрақты түрде жылына 2 рет қан және
несеп анализдеріне, үлкен дәретіне (дисбактериозға), копрограммаға бақылау
жасалып отырады.

6. Эксудативті – катаральді диатез

Емі: диатезді емдегенде күн және жасына сай тамақтану тәртібін сақтап,
таза ауада (жазда да, қыста да) көбірек болғандұрыс. Баланың күтімі ұқыпты
болу керек. Тері қыртыстарын және тері баздана бастаған жерлерді
қайнатылған өсімдек майымен не балық майымен сүртеді. 200гр емен
қабығын немесе 20-30гр итшоған жапырағын 1л суда 15мин қайнатып, сүзіп,
сосын ваннаға қосады. Дымқылданған жерге 0,25% күміс нитрат ерітіндісін
не 1-2% қорғасын суына малынған шүберекті 2-3күндей басады. Жалпы ем
десенсибилизациялайтын емнен тұрады. Көбіне антигистаминді,
антисеротинді препараттарды қолданады (димедрол, дипразин, супрастин,
пипольфен, тавегил) жас мөлшеріне сай беріледі. Мысалы, димедролды
1жасқа дейін 5мг, 2жылда 10мг, одан ересектерге 30мг-нан 2-3рет беруге
болады.

7. ЛИМФАТИКО – ГИПОПЛАСТИКАЛЫҚ ДИАТЕЗ

Лимфатикалық конституция деп лимфа
түйіндерінің екінші ұлғаюын емес, лимфа
аппараттарының алғашқы эссенциялды әлсіздігін
айтады. Лимфатико-гипопластикалық диатез
немесе тимико-лимфатикалық диатезді
алғашқыда неміс ғалымы Пальтауф 1889жылы
суреттеді. Бұл аномалия жиілігі М.С.Маслов
мәліметі бойынша 3-6%. Әсіресе, 2-7жас
аралығында айқын байқалады. Бұл аномалия
лимфоид тінінің жалпылама гиперплазиясымен
сипатталады. Жүрек, жыныс, қалқан, бүйрек үсті
бездері көлемдері және қызметтері азаяды.
Қазіргі кезде конституцияның лимфогипопластикалық аномалиясының пайда
болуында айырлы без бен лимфа тінінің екі
жақты байланысының бұзылуына айтарлықтай
маңыз бөледі.

8. ЛИМФАТИКО – ГИПОПЛАСТИКАЛЫҚ ДИАТЕЗ КЛИНИКАЛЫҚ КӨРІНІСІ

Бұл диатездің клиникалық көрінісі – баланың ерекше сырт пішінімен
белгілі, баланыңтүрі толықша, тері астының майлы клеткасы шамадан тыс
айқындалған. Осы диатездің өзіне тән белгісі болып бұлшық ет гипотониясы,
тін тургорының төмендеуі. Лимфа түйіндерінің саны ұлғаяды, бауыр және
көкбауыр үлкейеді, мұрын қуысында, жұтқыншақта аденоидты өсінділер
байқалады. Кейде теріде мынадай көріністер болады: тері қозғыштығы,құрғақ
экзема, қышымалар, онытерінің лимфофильді бейімділігімен
түсіндіругеболады. Балалар жалпы селқос, мең-зең, олардыңақыл қабілетінің
дамуы баяу. Оларда су-май алмасуы тұрақсыз болып келеді.

9. ЛИМФАТИКО – ГИПОПЛАСТИКАЛЫҚ ДИАТЕЗ

Емі: күн тәртібінің дұрыс сақталуына және нығайту шараларына көп
көңіл бөлінеді. Балаларды сыртқы ортаның күші әсерлерінен қорғау керек.
Диспансеризациясы: ЛГД-лы балаларды айына 1 рет бақылайды. Қан
мен несептің клиникалық талдауы тоқсанда 1 рет жасаған дұрыс. Тұқымында
қант диабетімен ауру болғандарға, сонымен қатар әр тоқсанда 1 рет қандағы
қант мөлшерін анықтайды.

10. НЕРВНО-АРТРИТИКАЛЫҚ ДИАТЕЗ

Бұл диатез – басқа түрлеріне қарағанда сирек кездеседі,
негізінде мектеп жасындағы 8-15 жас арасындағы балаларда
кездеседі. Өзінің аты оны жақсы сипаттайды: жүйке
жүйесінің функциональді күйінің өзгеруімен, зат
алмасуының бұзылыуымен, пурин алмасуының
бұзылуымен сипатталады. Артритизм көріністері – диатез,
подагра, қуық және өт жолдарында тас байлануымен
сипатталады.
Мектепке дейінгі және мектеп жасындағы балалардың
клиникалық көріністері әр түрлі. Артритизм көріністері
айқын емес, организмде май және белок алмасуының
қышқылданбаған өнімдерінің жиналуынан, тәулігіне 20-30
ретке дейін ацетонемикалық құсу байқалуы мүмкін.
Тәбетінің төмендеуі немесе жоғалуы жүдеуге әкеліп
соқтырады. Сондықтан бұндай балалар арық және дене
салмағының дамуы да қатарынан кем болып келеді.
Аномалияның бұл түрінде ақыл қабілетінің дамуы дұрыс,
мектепке жақсы үлгереді. Жүйке жүйесі шапшаң қозғыш,
тұрақсыздығымен сипатталады.

11. НЕРВНО-АРТРИТИКАЛЫҚ ДИАТЕЗ

Емі: баланың диетасы дұыс құрылуы керек. Тамақ рационынан пуринге бай
өнімдерді алып тастау керек және майды шектеу керек. Қою ет сорпасын, ет және
балық консервілерін, ливер, какао, шоколад, шошқа және қой майын пайдалануға
болмайды.
Диспансеризациясы: бөлімшелік педиатр мен мамандар сәби өмірінің бірінші
жылында декреттенген мезгілдерінде бақылайды. Салмақ өсу динамикасын, қан
(анемия) және несеп талдауларын қадағалайды.

12. КОНСТИТУЦИЯ АНОМАЛИЯСЫНДАҒЫ ҚАУІП-ҚАТЕР БАҒЫТТАРЫ (Е.Т.ДАДАМБАЕВ, 1990Ж)

Экссудативті-катаральді
диатез
Лимфатикогипопластикалық диатез
Нервно-артритикалық
диатез
1) Аллергиялық жағдай
1) Созылмалы тонзиллит
1) Аэрофагия, пилороспазм
2) Жалған круп
2) Жалған круп
2) Ыстығы көтерілу
3) Нейродерматит, атопич, дерматит
3) Респираторлы аллергоз
3) Сіреспе ұстауы, анафилаксияға бейім
болуы
4) Бронх.астма атопикалы
4) Паратрофия
4) Кетоацидоз, ацетонемиялық құсу
5) Бала экземасы
5) Теміртапшылық анемия
5) Дискинезиясы, асқазан мен ішектің
спастикалық іш қатуы
6) Гипотрофия
6) Қайталанғыш тұмаулар
6) Гипотрофия
7) Теміртапшылық анемия
7) Эндокринопатиялар: қант диабеті,
семіру
7) Теміртапшылық анемия
8) Іріңді-септикалық инфекция
8) Іріңді-септикалы, грибокты
инфекциялар
8) Невростениялар, логоневроздар,
мигрень болуы
9) Зәр шығаружолдарының инфекциясы
9) Туа біткен стридор
9) Метоболикалық нефропатиялар
10) Ішек инфекциясы
10) Токсикоздың ауыр түрі
10) Өт жолдарына тас байлану
11) Дисбактериоз
11) Нақақта шетінеу, бүйрек үсті безінің
жеткіліксіздігі
11) Артриттер, остеохондроздар
12) Нейтотоксикоз, бүйрек үсті безінің
жеткіліксіздігі
12) Туберкулезді жұқтыру “скрофулез”
12) Диабет, подагра болуы

13. ҚОРЫТЫНДЫ

Балалар өлімі мен төмендету кезінің (қорының)
бірі болып, балаларда аурудың алдын алу
жұмысының сапасын көтеріп, “қатер” тобына
балаларды кезінде анықтап және оларға емдік –
сауықтару шараларын уақытында жүргізу керек.

14. ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР

1) Е.Т.Дадамбаев Алматы, 2010ж
2) google