Տերպենոիդներ (Իզոպրենոիդներ) պարունակող դեղաբույսեր եվ հումք

1.

Տերպենոիդներ
(Իզոպրենոիդներ)
պարունակող
դեղաբույսեր եվ հումք

2.

HAMAMELIS
vernalis

3.

4.

5.

Իզոպրեն
C5H8
2 – մեթիլբութադիեն-1,3
CH2=C CH=CH2
CH3

6. î»ñå»ÝáǹݻñÇ µÇáëÇÝû½Á

²Í˳çñ»ñ
CH3COOH
CH3COSKoA
Ø»í³ÉáݳÃÃáõ
ƽáå»ÝïÇÉåÇñáýáëý³ï
åáÉÇÙ»ñացում
¸ÇÙ»ÃÇɳÉÉÇÉåÇñáýáëý³ï
ØáÝáï»ñå»ÝÝ»ñ
¶»ñ³ÝÇÉåÇñáýáëý³ï
äáÉÇï»ñå»ÝÝ»ñ
ƽáå»ÝïÇÉåÇñáýáëý³ï
ý³ñÝ»½ÇÉåÇñáýáëý³ï

7.

8. ü³ñÝ»½ÇÉåÇñáýáëý³ï

êÏí³É»Ý
êï»ñáǹݻñ
ê»ëÏíÇï»ñå»ÝÝ»ñ
ƽáå»ÝïÇÉåÇñáýáëý³ï
ïñÇï»ñå»ÝÝ»ñ
¶»ñ³ÝÇÉ·»ñ³ÝÇÉåÇñáýáëý³ï
î»ïñ³ï»ñå»ÝÝ»ñ
/ϳñáïÇÝáǹݻñ/
¸Çï»ñå»ÝÝ»ñ

9. Տերպենների դասակարգումը

1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
կիսատերպեններ C5H8 n=1
մոնոտերպեններ C10H16 n=2
սեսկվիտերպեններ C15H24 n=3
դիտերպեններ
C20H32 n=4
տրիտերպեններ C30H48 n=6
տետրատերպեններ C40H64 n=8
պոլիտերպեններ (C5H8 )n

10. Կիսատերպեններ

CH3
H2C=CH-CH
COOH
տիգլինաթթու
H3C
CH-CH2-COOH
H3C
իզովալերիանաթթ
ու

11.

12. Ալիֆատիկ մոնոտերպեններ

CH2OH
CH2OH
գերանիոլ
ցիտրոնելլոլ

13. Ալիֆատիկ մոնոտերպեններ

COH
ցիտրալ

14.

15.

16.

17.

18. Մոնոցիկլիկ մոնոտերպեններ

O
O
OH
մենթոլ
ցինեոլ /1-8/
ցինեոլ /1-4/

19.

20.

21. Մոնոցիկլիկ մոնոտերպեններ

Օ
կարվոն
լիմոնեն

22.

23. ԲԻՑԻԿԼԻԿ ՏԵՐՊԵՆՆԵՐ

OH
o
բորնեոլ
կամֆորա
(քափուր)
պինեն
-պինեն

24. Քափուրի հումքային աղբյուրները

քափրենի (կամֆորային դափնի)
Cinnamomum camphora L. (Lauraceae),
եղեվին սիբիրյան
Abies sibirica (Ledeb) (Pinaceae),
սոճի սովորական
Pinus silvestris L. (Pinaceae)

25.

Քափրենի (Կամֆորային դափնի)
Cinnamomum camphora L. (Lauraceae)

26.

Քափուրի դեղաբանական ազդեցությունը
դրդում է կնհ-ը
ուժեղացնում է շնչառությունը և արյան
շրջանառությունը
բարելավում է սրտամկանի
նյութափոխանակությունը
դրսևորում է կարդիոտոնիկ ազդեցություն

27.

Կիրառվում է
• սուր սրտային անբավարարությամբ
ուղեկցվող վարակային
հիվանդությունների ժամանակ
• շնչառական թուլությունների դեպքում
• հոգեմետ, ցավազրկող, քնաբեր դեղերով և
շմոլ գազով թունավորումների դեպքում

28.

Եղեվին սիբիրյան
Abies sibirica (Ledeb) (Pinaceae)

29.

Սոճի սովորական
Pinus silvestris L.
(Pinaceae)

30. Բիցիկլիկ մոնոտերպեններ

ՕH
O
կամֆեն
տույոն
տույոլ

31. Արոմատիկ մոնոտերպեններ

OCH3
OH
OCH3
OH
HC=CH-CH3
անետոլ
H2C-CH=CH2
էվգենոլ
թիմոլ

32.

33.

Eugenia caryophyllata
s. Caryophyllus aromaticus

34. Ալիֆատիկ սեսկվիտերպեններ

farnezol

35. Մոնոցիկլիկ սեսկվիտերպեններ

բիսաբոլանի տիպ
գերմակրանի տիպ

36. Բիսաբոլանի տիպ

37. Գերմակրանի տիպ

38. Բիցիկլիկ սեսկվիտերպեններ

Գվայանի
խումբ
Ակորանի
Օ
խումբ
Օ
գվայազուլեն
ակորոն

39.

40. Բիցիկլիկ սեսկվիտերպեններ

Սելինանի
խումբ
Օ
Օ
Օ
սանտոնին

41. Ýôèðíûå ìàñëà Olea aetherea

Եթերային յուղեր
Olea aetherea

42. XVI-XVII веки –было известно уже 20 эфирных масел В настоящее время- более 1500 эфирных масел

XVI-XVII դարեր–հայտնի էին մոտ
20 եթերային
XVI-XVII веки –было
известно уже 20յուղեր
эфирных масел
В настоящее время- более 1500 эфирных масел
Ներկայումս նրանց քանակը
գերազանցում է 1500

43.

օժտված են յուրահատուկ համով,
հոտով
օպտիկապես ակտիվ են
քիչ կամ գործնականում անլուծելի
են ջրում
լավ լուծվում են ճարպային,
հանքային յուղերում, խեժերում,
սպիրտում, եթերում այլ
օրգանական լուծիչներում

44.

45.

46.

47. Եթերային յուղերի դասակարգումը

• Ացիկլիկ մոնոտերպեններ պարունակող ( համեմ,
լիմոնի կեղեվ, վարդի թերթեր)
• Մոնոցիկլիկ մոնոտերպեններ պարունակող
(անանուխ, եղեսպակ, նիվենի, քիմիոն)
• Բիցիկլիկ մոնտերպեններ պարունակող
(կատվախոտ, գիհի, տարկավան)
• Ացիկլիկ սեսկվիտերպեններ պարունակող
(լորենի)
• Ցիկլիկ սեսկվիտերպեններ
պարունակող(երիցուկ, օշինդր,
հազարատերեվուկ, կղմուխ)
• Արոմատիկ շարքի միացություններ
պարունակող (անիս, հոռոմսամիթ, ուրց,
խնկածաղիկ, մեխակենի)

48. Տարածվածությունը բուսական աշխարհում

Asteraceae, Rutaceae, Lauracae, Apiaceae, Lamiaceae.
Եթերային յուղերը կուտակվում են հատուկ
գոյացություններում
Էկզոգեն
• Գեղձային բծեր
• Գեղձային մազիկներ
• Հատուկ գեղձիկներ
Էնդոգեն
• Զետեղարաններ
• Խողովակներ
• Սեկրետոր բջիջներ

49.

անանուխի, նիվենու տերեվների
մանրապատրաստուկները

50.

51. Եթերային յուղերի նշանակությունը բույսերի համար և կուտակման օրինաչափությունները

Ակտիվ մասնակցում են կենսական կարեվոր
գործընթացներին
Մասնակցում են ֆոտոքիմիական
ռեակցիաներին` որպես ճառագայթային
էներգիայի սենսիբիլիզատորներ
Կարգավորում են բույսերի աճը, մասնակցում են
նրանց մակերեսային շնչառությանը
Պահպանում են բույսերին բնակլիմայական
պայմանների անբարենպաստ ազդեցությունից
Գրավում են միջատներին՝ նպաստելով
փոշոտմանը

52.

Եթերային յուղերի
չորացումը եվ
պահպանումը

53. Եթերային յուղերի ստացման մեթոդները

Ջրային գոլորշիներով թորում
Անֆլերաժ
Էքստրակցիա
Մացերացիա
Մեխանիկական եղանակներ

54.

55.

56.

57. Անֆլերաժ

58. Մեխանիկական մեթոդ

59.

60.

Բժշկական նպատակներով
օգտագործվում են
1. Եթերայուղային հումքը
2. Եթերային յուղերը, նրանց
պատրաստուկները
3. Եթերային յուղերից անջատված
ինդիվիդուալ ազդող նյութերը
4. Գալենային պատրաստուկները

61.

62.

63.

64.

65.

66. Zingiber officinale կոճապղպեղ

Zingiberaceae
Կոճապղպեղազգին
եր

67.

68.

69.

70.

71. Zingiber officinale կոճապղպեղ

զինգերոլ
զինգերոն