Ақша және тауар нарығындағы тепе-теңдік

1. Қазақстан Республикасының Ғылым және Білім министрлігі

Ақша және тауар нарығындағы тепе-теңдік

2. Кең мағынада:

Нарыққа бейтауар активтер: ақша жиыны, бағалы қағаздар,
туынды құралдар, несие капиталдары, т. б. бойынша
қатысушылардың арасындағы экономикалық қатынастардың
жиынтығы

3. Тар мағынада:

Қолма-қол ақша айналымы мен қолма-қол ақшасыз нысандағы
айналысты, вексельдер мен чектер, банк сертификаттары
мен депозиттерінің, т. б. айналысын қамтитын ақша
жиынының агрегаттарына біріктіру дәстүрге айналған қысқа
мерзімді ақша және қаржы активтері бойынша
экономикалық қатынастар

4.

Ақша нарығы ұлттық несие және депозит нарықтарының
жиынтығы, орталық банк, коммерциялық банкілер мен
қаржы институттары қысқа мерзімді несие беру
операцияларын жасайды.

5. Тауар нарығы

Тауар нарығы - сұраныс пен ұсыныстың ықпалдасуы арқылы
тауар бағасы қалыптасатын және сатушылар мен сатып
алушылар жалғастырылатын айырбас аясы, яғни өндіріс
құрал-жабдығы немесе тұтыну тауарлары ұсынылатын
нарық.

6.

Тауар нарығы бәсеке нысанымен (монополиялану
дәрежесімен), мемлекеттік реттеу дәрежесімен,
аймақтылықпен, жариялылықпен, сатылатын тауардың
түрімен және номенклатурасымен, сату көлемімен
(нарықтың сыйымдылығы), сауда тәсілімен және баға
деңгейімен сипатталады.

7.

Монополияланбаған тауар нарығы —
жетілдірілген бәсеке нарығы
Ішінара немесе толық монополияланған тауар
нарығы — жетілдірілмеген бәсеке (нақты)
нарығы
Тауар сараланған монополистік бәсеке;
Олигополиялық
Дуаполиялық
Монополияланған (таза монополия)

8. Әлемдік тауар нарығы деп аталатын тауар нарығында мынадай белгілер болады:

көптеген елдердің қатысуы
сауда мәмілесінің ауқымдылығы
тауар айырбасының тұрақтылығы
тауар операциялары бойынша еркін айырбасталатын
валютамен есептесу.

9. Ұлттық нарық

Ел ішінде әрекет ететін тауар нарығының жиынтығы

10.

Ішкі және әлемдік тауар нарығының
арасында аймақтық нарық бөлінеді, мұнда
аймақтық белгілері айқындалған аумақтық
нарықтық құрылымдар әрекет етеді.

11. Тауарлардың түріне қарай:

тұтыну заттары мен қызмет көрсету нарығы
тұрғын үй, үймерет, жылжымайтын мүлік нaрығы
өндіріс құрал-жабдығы (жерді қоса) нарығы
инвестициялар нарығы
ақша бағалы қағаз нарығы
жұмыс күшінің (еңбек, жұмыс орындарының) нарығы
инновациялар нарығы
рухани, зияткерлік қызметінің нaрығы

12.

Стандарттар мен үлгілер бойынша өткізілетін тауарларды
ірі ауқымда сату және сатып алу жөніндегі мәмілелер
жасасылатын сауда операцияларын жүргізу үшін тұрақты
жұмыс істейтін ұйымдар - белгілі бір ереже бойынша және
белгілі бір орында істейтін тауар биржалары құрылады.
Тауар нарығында споттық мәмілелер де, мерзімдік
мәмілелер де жасалады.

13.

R – ПАЙЫЗ МӨЛШЕРЛЕМЕСІ
МS – АҚША ҰСЫНЫСЫ
MD – АҚША СҰРАНЫСЫ
Ү – ТАБЫС МӨЛШЕРІ