Қазақстан Республикасының

1.

Әл – Фараби атындағы Қазақ Ұлттық Университеті
Тақырыбы:Тақырыбы: Қазақстан Республикасының
ғалымдары: А.Р. Чокин, Р.И. Самарин және т.б
Орындаған:Досмұқамет Д. Б
Тексерген:Адилова М.Т

2.

Жоспар :
Кіріспе
Негізгі бөлім
1. Қазақстанда комуналды гигиенаның даму
тарихы және ғалымдары
2. Чокин Алихан Ризаұлы
3. Самарин Р.И.
Қорытынды
Қолданылған әдебиеттер

3.

Коммуналдық гигиена – ол елді мекендер
жағдайында тіршілік орта факторларының
адамның денсаулығына әсерін зерттеуші және
осының негізіне халықтың денсаулығын және
тіршілігінің жағымды жағдайларын сақтауын
қамтамассыз етуші гигиеналық нормативтер мен
санитарлық ережелерді құрастырушы гигиенаның
тарауы.

4.

Коммуналдық гигиена оқу пәні ретінде Кеңес
Одағының медициналық жоғарғы оқу
орындарында осы факультеттерінің ашылу
жылында, яғни 1933 жылы санитарлықгигиеналық ( қазір медициналықпрофилактикалық) факультеттерінің оқу
жоспарына енген. Коммуналдық гигиена
бойынша бірінші бағдарлама І ММИ комуналдық
гигиена кафедрасына жасалып, 1936жылы ресми
түрде бекітілді.

5.

Дербес ғылым ретінде комуналдық гигиенаның
қалыптасуымен бір уақытта оның одан әрі
дифференциясы жүрді. Қазіргі уақытта коммуналды
гигиенаның келесі тараулары толық қалыптасқан
деп санауға болады:
· Су және ауыз сумен қамтамассыздандыру гигиенасы
· Су қоймаларын санитарлық қорғау
· Топырақ гигиенасы
· Елді мекендердің атмосфера ауасының гигиенасы
· Тұрғын үй және қоғамдық ғимараттар гигиенасы,
емдеу профилактика мекемелерінің гигиенасы

6.

• Қазақстанда комуналды гигиенаның даму тарихы
және ғалымдары
• Коммуналдық гигиена гигиеналық ғылымның
саласы ретінде, санитарлық- эпидемиологиялық
қызмет органдарының тәжірибелік жұмысының
негізі ретінде және білім беру пәні ретінде
сылыстырмалы жас ғалым саласы. Дегенмен,
оның дүниеге келуін жердегі адаимның пайда
болуымен, баспана мен елді мекендердің пайда
болуымен толық байланыстыруға болады.

7.

• Коммуналдық гигиенаның даму тарихы жеке
мемлекеттердің экономиалық, саясаттық,
әлеуметтік және мәдениеттік өркендеуімен
тікелей байланысты.
• Революцияға дейін Қазақстанда бірде- бір
санитарлық дәрігер болған емес, ал бүкіл
патшалық Ресейде бар жоғы 210 ғана, олардың
барлығы тек қалаларда жұмыс жасаған.

8.

Революциядан кейін Қазақстанда денсаулық
сақтау органдары, оның ішінде санитарлық –
эпидемиологиялық қызметі тезд дами бастады.
Бірақ санитарлық дәрігерлердің жетіспеуі
санитарлық- бактериологиялық зертханаларды
ашу, жылжымалы санэпидотрядтарды
ұйымдастыру сияқты жоспарлы, санитарлыэпидемиологиялық шараларды жүзеге асыруға
мүмкіндік бермеді

9.

• Осыған байланысты 1930 жылы шілденің
10-шы жұлдызында Қазақстан өкіметінің
шешімімен бірінші жоғарғы оқу орны –
Алма-Аты мемлекеттік медицина институты
ашылған. 1931 жылы наурыз айында 1
курсқа 121 адам студенттер қатарына
қабылданған, олардың 54 қазақ балалары.

10.

Оның бірінші ректоры болып профессор
Асфендияров Санжар Жафарұлы тағайындалған,
ол 1912 жылы Петербургтың әскери медициналық
академиясын бітірген. Орыс, ағылшын, француз
және араб тілдерін жақсы білуі оған Ресей және
шет ел әдебиеттерін пайдаланып көптеген тарихи
материалдарға талдау жүргізу бірқатар ғылыми
жұмыстарды дайындауға мүмкіндік берді. 1989
жылы ақпан айында Қазақ ССР Министрлер
Кеңесі Алма-Атылық мемлекеттік медицина
институтында Асфендияров Санжар
Жафарұлының атын қабылдау туралы қаулы
қабылданған.

11.

• 1946 жылы осы институтта Қазақстанда алғашқы
рет коммуналды гигиена кафедрасы ашылды.
Оның бірінші меңгерушісі болып профессор
Корякин Иван Сергеевич тағайындалған ( 18981969ж).
• Ол 1949 жылы « Қазақстан қалаларының
санитарлық – эпидемиологиялық жағдайлары
және оларды сауықтандыру тұжырымдамалары »
тақырыбы бойынша докторлық диссертациясын
қорғаған. Ол 160 ғылыми жұмыстардың оның
ішінде 4 монографияның авторы. 1951 жылдан
1959жылға дейін кафедра меңгерушісі болып
М.П. Кудияров қызмет атқарды. Оның ғылыми
жұмыстары елді мекендерді жоспарлау және
санитарлық көркейту бағытынд жүргізілген.

12.

1959 жылдан 1963 жылға дейін кафедраның
меңгерушісі болып профессор Даулыбаев Файзи
Ахметұлы жұмыс істеген (1927- 1982ж). Оның
докорлық диссертациясының тақырыбы «
Қазақстан түсті металлургия кәсіпорындарының
өнеркәсіптік іркінді суларының санитарлықгигиеналық сипаттамасы» (1969ж). Ол 4 медицина
ғылымдарының кандидаттарын дайындап, 100
аса ғылыми жұмыстар жасаған.

13.

Санитарлық – гигиеналық факультеттің
ашылуынан бастап жабылуына дейін (19461964ж) оның деканы болып Әлеуметтік гигиенасы
мен денсаулық сақтауды ұйымдастыру
кафедрасының меңгерушісі болып, профессор
Чокин Алихан Ризаұлы істеген (1925-1996ж). Ол
100-ден аса ғылыми жұмыстардың авторы.

14.

Чокин Алихан Ризаұлы
Чокин Алихан Ризаұлы ( 25қазан 1925жылы
Павлодар облысы Баянауыл Районы – 29 қараша
1996жылы Алматы )- советтік және қазақстандық
гигиенист, медицина тарихшысы. Медицина
ғылымдарының докторы (1968ж), профессор
(1970ж). С.Ж. Асфендияров атындағы ҚазММУ
институтында медицина тарихы кафедрасының
негізін салушы. Партиялық қызметкер Р.Ч.
Чокинұлы, академик Ш.Ч. Чокиннің немере інісі.

15.

Биография: А.Р.Чокин Павлодар облысы №10
Баянауыл районында дүниеге келген. Ұлы Отан
Соғысына қатысқан, 2 рет марапатталған (Ұлы
Отан Соғысы Ордені, Ұлы Отан Соғысы Ордені
1саты) және ауыр жарақат алып, қолына
амплутация жасалған. 1949жылы КПСС қатарына
қосылды. 1950жылы Алма-Атының медициналық
институтында (қазіргі С.Ж. Асфендияров атындағы
ҚазММУ институтында) 1950-1958 жылдары
аспирант болған.

16.

Содан соң медицина тарихы және қоғамдық
денсаулық сақтауды ұйымдастыру кафедрасында
ассистент болып қызмет атқарды. 1958-1968
жылы осы кафедраның доценті болды. 1968жылы
А.Р.Чокин медицина ғылымдарының докторы
атағын алды, ал 1970 жылы пофессор болды.
1969жылы А.Р. Чокин АГМИ-да медицина тарихы
кафедрасын құрып 1987жылға дейін оның
басшысы болды. 1987-1993 жылға дейін сол
институтта қоғамдық денсаулық сақтау
кафедрасының меңгерушісі болды. Қазақстандағы
медицина тарихы және әлеуметтік гигиена
бойынша алғашқы әдістемелерді А.Р.Чокин
құрастырған.

17.

Марапаттары:
- 2 «Ұлы Отан Соғысы Ордені» 1 саты
- «Құрмет белгісі» Ордені

18.

Самарин Р.И.
• Самарин Р.И. қоғамдық денсаулық сақтау жүйесін
ұйымдастырушы, медицина ғылымдарының
докторы (1960ж), профессор (1961ж), ҚазССр
еңбек сіңірген дәрігері (1957ж). 1941жылы Қазақ
медицина институтын аяқтап, фронтқа кеткен.
Генерал И.В. Панфиловтың №8 Гвардиялық
дивизиясында кіші әскери дәрігер қызметінде
болды.

19.

1942 жылы бригадалық дәрігер болғаннан кейін,
Совет армиясымен бірге Румыня, Венгрия,
Чехословакия, Австрияға санитарлық қызмет
басшысы ретінде барды. 1946 жылы
медициналық қызмет майоры атанған. (19461947ж Қазақ ССР ДС Министрлігінде ЕАА
мекемесінде меңгеруші болып қызмет атқарған.
Сол уақытта Қаз ГМИ фармакология
кафедрасының аспирантурасына түсті.

20.

Сол уақытта Қаз ГМИ фармакология
кафедрасының аспирантурасына түсті. «В
фармакологию ваточника » атты тақырыпта
кандидаттық диссертация қорғады. 19461947жылы медицина институтында мұғалім
қызметін атқара жүріп, Қазақстан ИККП-да
денсаулық сақтау секторында меңгеруші, кейін
әкімшілік ұйымдастыру бөлімінде меңгеруші
болып қызмет атқарды.

21.

• 1957-1987жылы әлеуметтік гигиена
кафедрасының меңгерушісі болған, 1960 жылы
«Очерки развития здравоохранения Казахстана»
тақырыбында медицина ғылымының докторы
атағын қорғау үшін диссертация жазды. 28
кандидиат, 3 медицина ғылымы докторларын
дайындаған. 100-ден аса ғылыми жұмыстарын
жариялаған, соның ішінде «Очерки развития
здравоохранения Казахстана» монографиясы да
бар. 1960-1963жылы АГМИ-ң ректоры болды. 73
жасында профессор Самарин зейнетке шыққан.

22.

Марапаттары: - «Октябрь ревалюциясы» Ордені
- «Ұлы Отан Соғысы » Ордені 2 саты
- «Қызыл жұлдыз» Ордені
- «Құрмет белгісі» Ордені
ҚазССР Жоғарғы Кеңесінің Құрмет грамотасымен 2
рет марапатталған.

23.

Неменко Борис Аркадиұлы
• Неменко Борис Аркадиұлы – медицина
ғылымдарының докторы, профессор, С.Ж.
Асфендияров атындағы ҚазММУ институтында
кафедра меңгерушісі. Кафедраның оқуәдiстемелiк және ғылыми-зерттеу жұмысын
жалпы басқару, оқу-тәрбие жұмысын
ұйымдастыру және оның сапасын бақылау,
ғылыми-зерттеу жұмысын орындау кезiнде
кафедра iзденушiлерiне көмек көрсету,
кафедрада еңбек тәртiбiнiң сақталуын бақылау.
Кафедра мәжiлiсiн өткiзу.

24.

• Кафедрада еңбек жағдайы мен санитарлық
тәртiптi қамтамасыз ету. Кафедра
қызметкерлерiнiң мiндеттерiн бөлу. Практикалық
денсаулық сақтау бөлiмiне көмек көрсетудi
ұйымдастыру. Кезектi және мемлекеттiк
емтихандарды, консультацияларды жүргiзудiң
ұйымдастырылуын бақылау. Кафедраның оқуәдiстемелiк, ғылыми жұмыстарын басқарумен
айналысады.