Доғалы протездерді дайындау. Доғалы протездердің құрам элементтері

1. «АСТАНА МЕДИЦИНА УНИВЕРСИТЕТІ» АЌ Ортопедиялыќ жјне балалар стоматологиясы кафедрасы Тіс протездерін дайындау технологиясы бойынша дјр

«АСТАНА МЕДИЦИНА УНИВЕРСИТЕТІ» АҚ
Ортопедиялық және балалар
стоматологиясы кафедрасы
Тіс протездерін дайындау технологиясы
бойынша дәріс
Доғалы протездерді дайындау.
Доғалы протездердің құрам
элементтері.

2.

• Дәрістің мақсаты:
• Доғалы протез анықтамасымен;
• Доғалы протездердің
элементтерімен;
• Доғалы протезді дайындаудың
лабораториялық кезеңдерімен
таныстыру.

3.

4.

• Доғалы протездер – дегеніміз, тic
қатарларының ақауларын
алынбайтын көпіртәрізді протезбен
қалпына келтіруге болмайтын кезде
қолданылатын, темір доғасы, әртүрлі
бекіту элементтері бар, пластмасса
базисіне жасанды тістер бекітілетін,
күрделі құрылымды тіс протезі.

5.

Доғалы протездер. Негізгі құрылымдық
бөліктері
Доғалы протездер үш бөліктен тұрады :
1. металл каркас
2. пластмасса базис
3. жасанды тістер.
Металл каркас үш бөліктен тұрады :
1. металл доғадан;
2. бекіту элементтерінен;
3 ершік бөлігінен.

6.

1. металл каркас
Доғалы протездің темір бөліктері
каркасты құрайды. Доға тұрақтандыру,
біріктіру және тіректік қызметін атқарады.
Көлемі мен орналасуы жақ сүйегіне, ақау
түрі мен орнына, таңдай түрі мен
тереңдігіне, альвеолярлық өсінді түріне,
анатомиялық ретенцияға байланысты.

7.

• Тірек тістердің қозғалғыштығы мен
таңдай еттерінің мықтылығына
байланысты, олар ойылып кетпес үшін,
доға сілекей қабатынан 0,7-1 мм алшақ
тұруы керек. Тіл үзеңгісінің еркін
қозғалысына кедергі жасамай жағымсыз
сезім тудырмауы керек. Доғаны
симметриялы қылып жасаған жөн,
таңдай мен альвеолярлық өсінділер
конфигуряциясын қайталағаны жөн.

8.

• Жоғарғы жақтың доғасының ені 5-10 мм,
қалыңдығы 1,5-2 мм, шеті жұмыр
сопақша болады. Доға таңдайдың
ортаңғы мен артқы бөлігінің арасында,
«А сызығының» алдыңғы жағынан 10-12
мм қашықтықта орналастырса,
науқастарда фонетика өзгеруі, лоқсу
болмайды, протезге тез үйренеді.

9.

Тірек элементтері:
• кламмерлар,
• құлыпты бекітпелер,
• телескопиялық сауыттар,
• балкалық системалар және т.б.)

10.

• Лоқсу рефлексі қатты болған
жағдайда доғаны таңдайдың
ортаңғы немесе алдыңғы
бөлігіне (қатты таңдай торусы
болғанда) орнатуға болады.
Доға қатты таңдай торусына
орналасса оның жұқа сілекей
қабатын зақымдап, жарақаттап,
тіпті оған кіріп кетуі мүмкін.

11.

• Кламмер иығы дегеніміз тісті құшақтап
тұратын серіппелі бөлігі. Оның орналасуы
клиникалық экваторға байланысты.
• Кламмер денесі дегеніміз тірек тіс контакт
бетінің экваторының үстінде орналасатын
қозғалмайтын бөлігі.
• Өсінді кламмерді доғалы протездің
каркасына бекітуге арналған.
• Тіреп-ұстар тұратын кламмерлардың
окклюзиялық тағандары болады, олар
тістердің окклюзиялық бетінде орналасады.
Олардың көмегімен шайнау қысымы тірек
тістерге беріледі.

12.

2. пластмасса базис

13.

3. жасанды тістер.

14.

• Тіс сауытында 5 беткей бар:
окклюзиялық (шайнау беткейі мен кесу
қыры), вестибулярлық, оральдық және
екі тиісу беткейі. Тістің ұзына бойы
бойынша жүргізілген вертикальды
сызық, оны мезиальды және дистальды
бөлікке бөледі.

15.

• Тіс сауытының ең шығыңқы нүктесі
бойынша жүргізілген сызық экватор
болып табылады. Вестибулярлық және
оральдық беткейден өтетін вертикалдық
ось сызығы тіс экваторымен қиылысып,
төрт квадрант құрайды.Олардың реттік
нөмірі ақау жағынан басталады. I және
II квадранттар окклюзиялық деп
аталады да, функциональдық жағынан
тірек болады; III және IV – гингивальдық
және и ретенциондық.

16.

17.

• Экватор мен тіс мойыны
арасындағы бөлігі ретенциялық
немесе ұстап тұрушы деп аталады.
Тістің осы бетінде орналасқан
кламмер иығы экватордан ұстап
тұрады. Сондықтан ұстап тұрушы
деп аталады. Экватор мен
окклюзиялық беткей арасындағы
тіс бөлігін тірек бөлігі дейміз.

18.

19.

• Деталдары тістің тірек және
ретенциялық бөлігінде
орналасқан кламмерлар тірепұстайтын немесе біріктірілген
кламмерлар деп аталады.
Доғалы протездерде көп
қолданылатын құйылып
жасалған тіреп-ұстайтын
кламмерді 1926 жылы Acker
ұсынған.

20.

• Тіреп-ұстайтын кламмерлар
ұстаушы кламмерларға қарағанда
функционалдық жағынан
әлдеқайда жетілдірілген. Тірепұстайтын кламмерлар
құрылымында окклюзиялық тірек
тағаны, иығы (міндетті түрде екеу
— вестибулярлық және оральдық)
және денесі болады.

21.

22.

• Кламмер иығы тірек және ұстау
бөлігінен тұрады. Тірек бөлігі
окклюзиялық таған сияқты қатты
болып, тірек және стабилизация
қызметін атқарады. Ретенциялық
қызметті, өте жоғары мықты
серіппелі қасиеті бар (кесіндісіне,
ұзындығына және қорытпа түріне
байланысты) кламмер иығы
атқарады.

23.

• Тіреп-ұстайтын кламмерлардың
окклюзиялық тағаны үлкен азу мен
кіші азу тістерінің төмпешік аралық
қуысында, немесе сүйір тіс
төмпешігінде орналасып, шайнау
қысымының вертикалды
компонентін тірек тістер
пародонтына беріп, протездің
шырышты қабатқа батып кетпеуін
қамтамасыз етеді.

24.

• Өзінің қызметін атқару үшін
окклюзиялық таған жеткілікті мөлшерде
қатты (қалыңдығы 1,5-2 мм-ден аз емес)
болуы керек. Окклюзиялық тағанның
кламмер денесіне өтетін бөлігінің
жіңішке болуы кламмердің майысып
немесе сынып кетуіне, соның
салдарынан протездің шырышты
қабатқа батып, оның жарақаттануына
әкеп соғуы мүмкін.

25.

• Жақсы окклюзиялық тағанды
орнатуға төмпешік аралық
ойықтың тереңдігі шамалы
болса, оны егу арқылы
тереңдетуге болады. Тірек
тістердің шайнау төмпешіктері
онша жақсы болмаса, тістерді
егеп, жасанды тіс сауыттарын
жасау арқылы жасанды шұңқыр
жасайды.

26.

• Тіс қуысын жасауға тісті
егегенде болашақ жасанды
тіс сауытының қалыңдығын
ескереміз. Сонымен қатар,
окклюзиялық тағанға ойықты
«инлей» типті
жапсырмаларда да жасауға
болады.

27. Окклюзиялыќ таєанєа арналєан тістегі жапсырма

Окклюзиялық тағанға арналған
тістегі жапсырма

28.

• Кламмердің тірек бөлігі тістің
оральдық және вестибулярлық
бөлігіне орналасып, қаттылығына
сүйеніп, протездің бүйір
қозғалыстарында протездің
горизонталдық ығысуына жол
бермейді. Иықтың ұстап тұратын
бөлігі серпімділігі арқасында
экватордан оңай өтіп, тісті ауқымды
орап, протездің вертикальдық
қозғалуына жол бермейді.

29.

30.

31.

32.

33.

34.

Әдебиеттер:
1.Алтынбеков К.Д. Мирзабеков О,М. Нысанова Б.Ж. Тіс протездерін
жасау технологиясы.
2. Руззуддинов С.Р. Ортопедиялық стоматология пропедевтикасы.
3. Алимжанов С.Ж. Ортопедиялық конструкцияларды дайындаудың
клиникалық-лабораториялық кезеңдері.
4. И.К. Луцкая Руководство по стоматологии. Ростов на Дону 2002.
с.553
5. Гаврилов Е.И., Щербаков А.С. «Ортопедическая стоматология», М.,
1984. 304-309.
6. Хватова В.А., Курляндский В.Ю. К вопросу этиологии и патогенеза
неврологических симптомов при снижении "высоты прикуса".
7. Каламкаров Х.А. "Ортопедическое лечение патологической
стираемости твердых тканей зуба". М. 1984.
8. Кульманбетов И.А. Влияние света гелий-неонового лазера на
течение пародонтита и сахарного диабета в эксперименте.
Диссертация канд.мед.наук. Алматы 1983.
9. Гаврилов Е.Н. "Деформация зубных рядов" М. 1984 г.
10. Погодин И.М.,Пономарева В.А.Рувоводство для зубных техников.
М.Мед.1994.

35. Тексеру сўраќтары (кері байланыс)

Тексеру сұрақтары (кері байланыс)
1. Доғалы протездер дайындайтын қазіргі
материалдар
2. Бредент, ортопедиялық құрылымдық
ерекшеліктері.
3. Доғалы протездер дайындау
технологиясында қолданылатын
қазіргі формалау массалары