IP

1.

IP TELEFONIYA
.

2.

IP telefoniya nima?
IP telefoniya — bu ovozli, video va boshqa multimedia signalini internet
orqali raqamli paketlar shaklida uzatish texnologiyasi.
VoIP (Voice over Internet Protocol) deb ham ataladi.
An’anaviy telefon tarmoqlaridan farqi:
Ovoz signali raqamli paketga aylantiriladi;
Internet orqali uzatiladi;
Qo‘ng‘iroqlar arzonroq va global bo‘lishi mumkin.

3.

IP telefoniyaning asosiy xususiyatlari:
1. Ovoz paketlarga bo‘linadi –
Sizning so‘zlaringiz raqamli
paketlarga ajratiladi va Internet
orqali yuboriladi. Qabul qiluvchi bu
paketlarni qayta yig‘ib, ovoz sifatida
eshitadi.
2. Arzonroq aloqa – Uzun
masofalarga qo‘ng‘iroqlar an’anaviy
telefonlarga nisbatan arzonroq.
3. Qo‘shimcha imkoniyatlar – Faks,
videoqo‘ng‘iroq, chat, konferensiya
qo‘ng‘iroqlari va boshqa xizmatlar
mavjud.
4. Internetga bog‘langan har qanday
qurilmada ishlaydi – Maxsus IP
telefon, kompyuter yoki smartfon
orqali ishlashi mumkin.

4.

Asosiy tamoyili:
1. Ovoz signali sifatida
olinadi.
2. Raqamli ko'rinishga
keltiriladi.
3. Internet paketlariga
bo'linadi.
4. Qarshi tomonga
uzatiladi.
5. Qayta ovoz holatiga
o'tkaziladi.

5.

IP telefonyaning ishlash prinsipi
IP telefoniya jarayoni quyidagi bosqichlarda sodir bo‘ladi:
1. Ovoz signalini raqamlashtirish – mikrofon orqali olingan ovoz
raqamli shaklga o‘tkaziladi.
2. Kodlash – ovoz kodek yordamida siqiladi (G.711, G.729,
Opus).
3. Paketlarga bo‘lish – raqamli ma’lumot kichik paketlarga
ajratiladi.
4. Internet orqali uzatish – paketlar TCP/UDP orqali qabul
qiluvchiga yetkaziladi.
5. Qayta yig‘ish – paketlar qayta birlashtirilib, ovoz hosil qilinadi.

6.

.
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipisicing elit.

7.

IP telefoniya tarixi va rivojlanishi
1. 1990-yillar: IP telefoniyaning paydo bo‘lishi
1990-yillarda internetning kengayishi bilan ovozni raqamli
shaklga aylantirish imkoniyatlari paydo bo‘ldi. Shu davrda
birinchi VoIP (Voice over Internet Protocol) dasturlari ishlab
chiqildi.
VocalTec “Internet Phone” (1995) – bu birinchi tijoriy VoIP
dasturi bo‘lib, foydalanuvchilarga kompyuter orqali internet
orqali ovozli qo‘ng‘iroqlar qilish imkonini berdi.
Dastlab, IP telefoniya sifatli ovoz uzatishda cheklovlar bilan
bog‘liq edi: internet tezligi pastligi va tarmoqdagi kechikishlar
ovoz sifati yomon bo‘lishiga sabab bo‘lardi.

8.

2. 2000-yillar: Standartlashuv va kengayish
2000-yillarda VoIP texnologiyasi rivojlandi va sanoat standartlari
shakllandi:
SIP (Session Initiation Protocol) protokoli – bu davrda IP
telefoniyani boshqarish va qo‘ng‘iroqlarni tashkil qilish uchun asosiy
protokol sifatida qabul qilindi. SIP protokoli telefon qo‘ng‘iroqlarini
boshlash, davom ettirish va yakunlashni soddalashtirdi.
Shu davrda VoIP apparatlari (IP telefonlar, softphone dasturlar)
ishlab chiqila boshladi.
Tarmoq infratuzilmalari va internet tezligi oshishi bilan IP telefoniya
sifatli va ishonchli xizmatga aylandi.

9.

3. Bugungi davr: Global qo‘llanish
Hozirgi kunda IP telefoniya nafaqat shaxsiy foydalanuvchilar, balki biznes va
davlat tashkilotlarida keng qo‘llaniladi:
Global biznes – kompaniyalar IP telefoniyani arzon va qulay ichki va xalqaro
qo‘ng‘iroqlar uchun ishlatadi.
Call-markazlar – SIP trunking va VoIP platformalari yordamida mijozlar bilan
samarali muloqot o‘rnatiladi.
Davlat tashkilotlari – ma’muriy va harbiy sohalarda xavfsiz va tezkor aloqa vositasi
sifatida foydalaniladi.
IP telefoniya yangilanishlar va integratsiyalashuv imkoniyatlari bilan ajralib turadi:
videoqo‘ng‘iroqlar, konferensiyalar, CRM tizimlari bilan integratsiya va bulutga
asoslangan xizmatlar (Cloud PBX).

10.

SIP va RTP protokollari
SIP (Session Initiation Protocol) – qo‘ng‘iroqni
boshlash, boshqarish va tugatish protokoli.
RTP (Real-time Transport Protocol) – ovoz va
video paketlarini real vaqt rejimida uzatish
uchun ishlatiladi

11.

IP telefoniya qurilmalari
IP telefonlar – maxsus apparat telefonlar.
Softphone dasturlari – kompyuter va mobil ilovalari.
ATA adapterlar – an’anaviy telefonlarni IP telefon
sifatida ishlatish.
PBX serverlar – ichki va tashqi qo‘ng‘iroqlarni
boshqarish.

12.

Kodeklar va ovoz sifati
Kodek
Tavsifi
Sifat
Internet sarfi
G.711
G.729
Opus
G.722
Siqilmagan Juda yuqori Ko‘p
Siqilgan Yaxshi Kam
Dinamik Eng yaxshi O‘rtacha
HD audio
Juda yuqori O‘rtacha

13.

Afzalliklari
Juda kam xarajatli xalqaro qo‘ng‘iroqlar.
Mobil va masofadan turib ishlash qulayligi.
Ko‘p funksional: videoqo‘ng‘iroq, konferensiya,
yozib olish, CRM integratsiyasi.
Moslashuvchan va kengaytiriladigan tizim.

14.

Kamchiliklari
Internet sifati past bo‘lsa, aloqa sifati ham
pasayadi.
Elektr uzilishi holatida ishlamaydi.
Xavfsizlikka alohida e’tibor talab qilinadi
(hacking, phishing, DDoS).

15.

Xavfsizlik choralari
Shifrlash (SRTP, TLS) – paketlarni xavfsiz
uzatish.
Kuchli parollar va autentifikatsiya.
VPN va firewall orqali himoya.
SIP Trunk xavfsizligi va monitoring.

16.

Turlari
Hosted VoIP – provayder serverlari orqali
ishlaydi.
On-Premise VoIP – korxona serverlarida
joylashgan.
Hybrid VoIP – ikki tizim aralashmasi.

17.

Qo‘llanish sohalari
Biznes – call-markazlar, ofislar, savdo kompaniyalari.
Ta’lim – masofaviy darslar, universitet ma’muriy
telefoniya.
Tibbiyot – telemeditsina, onlayn konsultatsiyalar.
Davlat tashkilotlari – axborot markazlari va xizmatlar.

18.

Xulosa
IP telefoniya zamonaviy aloqa tizimlarining
ajralmas qismiga aylangan.
U arzon, qulay, funksional va moslashuvchan
bo‘lib, katta tashkilotlardan tortib oddiy
foydalanuvchilargacha xizmat qiladi.
5G va bulut texnologiyalari rivojlangan sayin IP
telefoniya yanada xavfsiz va tezkor bo‘ladi.

19.

20.

LOREM IPSUM DOLOR
Lorem ipsum dolor sit amet,
consectetur adipisicing elit.

21.

THANKS