11-2-10 кгб х (1)

1.

Сабақтың тақырыбы: Мұнай, құрамы,
өңдеу әдістері және мұнай өнімдері

2.

3.

Бейнебаяндарды көріңіз және дәптерлеріңізге
кілт сөздерді жазыңыз.
Отын түрлері. Мұнай. Мұнай қорлары.
https://www.youtube.com/watch?v=oJCsgHHZgqo
«Қазақстанның мұнай өнеркәсібінің тарихы» деректі
фильмі.
https://www.youtube.com/watch?v=FHfvdjDpxjU

4.

5.

Қазақстанның ірі кен орындары (203)
номе
р
Мұнай кен орны
Ашылған
жылы
Болжамды жалпы қорлар, млн. т.
Лицензия
1
Кашаган Восточный и Западный
2000
6400
Agip KCO
2
Тенгиз
1979
3100
Tengizchevroil
3
Узень
1961
1100
Казмунайгаз
4
Карашыганак
1979
1000
Карачаганак Петролиум
Оперейтинг Б. В.
5
Каламкас
1976
510
Мангистаумунайгаз
6
Жанажол
1978
500
CNPC-Актюбемунайгаз
7
Жетыбай
1961
330
Мангистаумунайгаз
8
Актоты
2003
269
Agip KCO
9
Каламкас-море
2002
156
Agip KCO
10
Кайран
2003
150
Agip KCO
11
Кенкияк надсолевой
1959
150
CNPC-Актюбемунайгаз
12
Кумколь
1984
90
Тургай Петролеум, PetroKazakhstan
13
Северное Бузачи ( в т.ч.
Жалгистюбе)
1975
70
Buzachi Operating Ltd,
Жалгистюбемунай
13
Каражанбас
1974
50
Каражанбасмунай
13
Каракудук
1971
40
Каракудукмунай
14
Асар
1969
30
Мангистаумунайгаз

6. Қазақстанның газ құбырларының схемасы

7.

8. Атырау қаласы, Мақат кен орны

• XX ғасырдың басында
Доссордың алғашқы
өнеркәсіптік кен орны
ашылды. 2 жылдан кейін Мақат. Осы екі кен орнында
200 мың тоннадан астам
мұнай өндірілді.
• Мұнайдың тығыздығы 803895 кг/м³.
• Аз күкіртті мұнайлар (0,250,28 %),
• Аз парафинді
(0,25-0,8 %).

9. Қашаған (әлем бойынша 9-орын)

• Қашаған - соңғы 40 жылда
табылған ірі мұнай кен
орындарының бірі.
• Атыраудан 80 шақырым
жерде орналасқан. Сөренің
тереңдігі 3-7 км.
• Геологиялық қорлар
• Каспийдегі шикізат
қорларының шамамен 25% -ы
Қашаған мұнайы үлесіне
тиесілі. Жергілікті
геологтардың айтуынша,
қазақстандық кен орнының
қоры 4,8 млрд. тоннаны
құрайды, жобаның операторы
ақпараты бойынша бойынша 6 млрд. тонна немесе 38 млрд
баррель. Оның ішінде
коммерциялық ресурстар 9
миллиардтан 13 миллиард
баррельге дейін жетеді.

10. Бұл диаграммада не көрсетілген?

11. Мұнайдың құрамы: - әртүрлі көмірсутектер - шекті - циклоалкандар - ароматты сондықтан мұнай – көмірсутектердің қоспасы -

100-ден астам түрлі
азотты, күкіртті
қосылыстары
Мұнай құрамын бір формула арқылы
білдіруге болмайды.
Оның құрамы ауыспалы және өрісіне
байланысты.

12.

13.

Мұнайдың физикалық қасиеттері
Зертханалық жұмыс
• Тапсырма.
1) Мұнай үлгісіне назар аударыңыз. Қасиеттерін
сипаттаңыз:
• а) түсі• в) иісі• с) агрегаттық күйі2) Мұнай бар стаканға су құйыңыз. Судағы
ерігіштігін «+» таңбасымен көрсетіңіз:
ЖоғарыОрташаСуда ерімейді3) Сүзгі қағазын стакандағы мұнайға салыңыз.
Бақылауыңызды жазыңыз.

14.

Мұнайдың физикалық қасиеттері
Өзіне тән иісі бар, қара қоңыр түсті, май
тәріздес, қоймалжың сұйық зат
Тез жанғыш
Органикалық еріткіштерде ериді
Суда ерімейді және одан жеңіл
Тығыздығы 0,65-1,05 г/см

15.

Мұнайдың физикалық қасиеттері
Мұнай судан жеңіл, тығыздығы 0,9 г/мл, кейде 1,04 г/мл.
Мұнай электр тогын өткізбейді. Сондықтан
электроникада изолятор ретінде қолданылады.

16. Тапсырмаларды орындау

http://www.bilimland.kz/index.php/kz
Ресурсын пайдаланып, тапсырмаларды орындаңыз.

17.

18. Состав нефти

19.

20. Мұнай өндірісі

21.

22.

Мұнай өндірісі бойынша
Сауд Арабиясы бірінші
орында, жылына 542
млн. тонна өндіреді, бұл
әлемдік өндірістің 13,1%
құрайды. Ресей екінші
орында (12,9%), АҚШ
(10,8%), Қытай (5%),
Канада (4,7%), Иран
(4%). 2013 жылы әлемдік
мұнай өндіру көлемі 4,13
млрд. тоннаны құрады.

23.

• Шикі мұнай өндірісі.
• bilimland сайты
• http://www.bilimland.kz/index.php/kz

24.

25.

26.

Тапсырма №1.
Табиғи газ үлгісінің құрамы 91% метаннан – CH4 , 5,1% этаннан – C2H6 , 2,6%
көміртек оксидінен – CO2 және 1,3% азоттан – N2 (барлық мәліметтер %
көлемінде). Графикте көрсетілген мәліметтерді пайдаланып, осы газдың
тығыздығын массасы бойынша есепте. Барлық нәтижелерді дәл үтірден кейінгі екі
белгіге дейін бер. Газдардың меншікті салмағы: (г/л, T = 272 К, p = 103 гПа)
•Табиғи газ компоненттерінің массасын есепте.
Жауабы: m(CH4 ) = 0,91 л · 0,71 г/л = 0,65 г
m(C2H6 ) = 0,051 л · 1,32 г/л = 0,07 г
m(CO2 ) = 0,026 л · 1,96 г/л = 0,05 г
m(N2 ) = 0,013 л · 1,25 г/л = 0,02 г
•Табиғи газдың тығыздығын формуланы пайдаланып есепте.
Жауабы: 1) Табиғи газ массасын есепте:
m (табиғи газ) = 0,65 г + 0,07 г + 0,05 г + 0,02 г = 0,79 г
2) Табиғи газдың массасы мен көлемі бойынша тығыздығын
есепте:
Тығыздық = масса/көлем, ρ = 0,79 г/л.

27. Тапсырма 2

28.

Тапсырма №3. ЕБҚ
«Мұнай өндеу»
ректификациялық бағананың суреті және конверттегі
фракция атауларын орнына жинақтаңыз. Жұптық жұмыс
ректификациялық газдар
бензин
лигроин
керосин
газойль
мазут
қыздырылған шикі мұнай

29. 4-тапсырма функционалдық сауаттылықты дамытуға бағытталады.

•Фракциялық айдау аппараттарының бөліктерінің атауын тап.
Колба
Термометр
Конденсатор
Қыздыру элементі
Қабылдауыш колба
Фракциялы бағаны
Шикі мұнайды бөлу үшін қолданылатын фракциялық әдістің қолданылуы. Шикі мұнайдың
фракциялық айдау этаптарының сәйкес нөмірлерін қойып, дұрыс орналастыр

30.

Рефлексия:
А) Бүгінгі сабақта жақсы
үйренгеніңіз?
В) Тақырып бойынша қиындық
туғызған кезең?
С) Не нәрсемен жұмыс жасау керек?

31. Үй жұмысы

• Fractional distillation
Осы схемадағы
анықтамаларды орыс
және қазақ тілдерінде
аударыңыз.
• «Ректификациялық
мұнараның жұмыс
принципі»
тақырыбына
қысқаша баяндама
дайындаңыз.

32. Үй жұмысы

Тақырып бойынша эссе жазыңыз:
«Мұнай химиясы және қоршаған орта. Бейбіт
өмір сүру мүмкін бе? Бұл үшін қандай шарттар
керек?»