АРБ 11-такырып (3) (1)

1.

Еңбек өнімділігін бағалау
және басқару

2. Жоспар:

• Персоналдың еңбек өнімділігін бағалау түсінігі және
персоналдың іскерлік және жеке қасиеттерін бағалау
• Персоналды бағалау әдістері
• Персоналды аттестациялау, аттестациялау түрі.

3.

Персоналды бағалау дегеніміз – ұйым қызметкерінің
қызметтік міндеттерін ұйымдастыра білудің тиімділігі мен
ұйым мақсаттарын орындауды анықтайтын процесс.
Сонымен қатар персоналдың сапалық қасиеттерінің
жұмыс орны немесе қызмет талабына сәйкестілігін
анықтайтын процесс болып табылады.

4.

Персоналды бағалаудың келесідей мақсаттары
Қызметкер
дің жұмыс
нәтижелігін
бағалау;
Қысқарту,
жұмыстан
шығару
Жұмысқа
алу,
ауыстыру
БАҒАЛАУ
Қызмет
нәтижелері
бойынша
жалақыны
анықтау
Персоналд
ы
орындарын
а қою
Қызметкерлерді
жұмыс
бойынша
жоғарылат
у

5. Персонал дағдылары мен құзыреттілігін бағалау әдістері

Аттестация
Жазбаша сипаттама (рекомендация)
Психологиялық тестілеу
Кәсіби тесттер
Құзыреттілік бойынша бағлау
360 градус
Assessment-centre

6.

Песроналды
бағалау
СЫЗЫҚТЫҚ
Нормалар мен стандарттарды
белгілеу
Психологиялық тестілеу
Кәсіби тесттер
Құзыреттілік бойынша бағлау
360 градус
Assessment-centre
КЕШЕНДІ БАҒАЛАУ
ӘДІСТЕР
Мақсаттар бойынша
бағалау МВО, KPI

7.

Бағалауда қолданылатын әдістер:
1.
Бағалаушы процедуралары орындаушылардың әдістері
2.
Сауалнамалар әдісі. Бағалаушы әрбір сұрақтың жанына сұрақ, белгі қояды
3.
Мәжбүрлес талдау әдістері сарапшы үшін жұмыскер берілген жиынтықта
4. Бейнелеуші әдіс. Жұмыскердің жетістіктері мен кемшіліктерінің тізбекті, шартты
сипаттамаларынан тұрады.
5.
Шешуші ситуациялар әдісі салыстырмалы эталон ретінде қарастырылатын ситуацияға
қарай
6. Мінез-құлқын бағалау шаралары әдісі
7.
Комитеттер әдісі. Адамдардың жұмыс істеуін топта талқылау.
8.
Тәуелсіз төрешілер әдісі. Адамдарда бұрын соңды танымал тұлғаның кері сұрақ негізінде
бағалауды білдіреді.
9. 360°-тық бағалау әдісі
10. Бағалаушы интервью әдісі
11. Ситуацияны модельдеу әдісі
12. Жіктеу әдісі
13. Иерархиялық тізбек көмегімен бағалау әдісі
14. Балдық бағалау әдісі
15. Матрицалық әдіс

8.

Құзыреттілікті дамыту формуласы
• қабілет+ ақпарат=білім+ қателіктерді жою тәжірибесі =
жасау алуы+ тәжірибе (1,5-2 айда) = базалық дағды+
тәжірибе (3 ай)= дағды+ тәжірибе (3 ай) + мотивация =
құзыреттілік

9.

Персоналды бағалау әдістері
• Стандарттар мен нормаларды белгілеу
• Ранжирлеу
• Мақсаттар бойынша басқару, МВО
• KPI

10.

11.

Аттестациялаудың кезеңдері:
Дайындық этапы
Аттестациялық комисия құрамын құру
және бекіту
Негізгі кезең
Қорытынды кезең

12.

Еңбек өнімділігі (ЖМ) – бұл қызметкерлердің жұмыс көлемі мен
тиімділігін көрсететін экономикалық параметр.
\
Еңбек өнімділігін есептеу әлсіздіктерді анықтауға және нақты
бизнестің де, бүкіл елдің экономиканың да өсу әлеуетін бағалауға
мүмкіндік береді.
Еңбек өнімділігі мемлекеттің немесе сектордың экономикасын
бағалау үшін, ал кәсіпорын деңгейінде бөлімшелер мен
қызметкерлердің тиімділігін анықтау үшін қолданылады.
12

13.

Бағалау ауқымына байланысты жеке, жергілікті және қоғамдық
еңбек өнімділігі болып бөлінеді.
Жеке тұлғалық қызметкерге қатысты жеке есептеледі. Кейбір
жағдайларда жеке өнімділік деп жеке бөлімшенің немесе ұйымның
көрсеткіштері қарастырыладыі. Қалай болғанда да, Есептеу белгілі
бір субъектіге қатысты.
Жергілікті бірнеше субъектілердің көрсеткіштерін ескереді. Бұл
елдің жеке аймағы немесе белгілі бір сала болуы мүмкін.
Қоғамдық (ел бойынша) мемлекет көлеміндегі еңбек тиімділігін
бағалайды. Елдің макроэкономикалық көрсеткіштері туралы айтуға
және жаһандық экономикалық өзгерістерді болжауға мүмкіндік
береді.
13

14. Еңбек өнімділігінің көрсеткіштеріне не жатады

Шығарылым.
Орындалған жұмыс көлемін
көрсетеді, шығарылған өнімнің
еңбек шығындарына
қатынасымен анықталады.
Жұмысшының, компанияның
немесе елдің белгілі бір уақыт
аралығында — бір сағат, күн,
апта, ай, жыл ішінде қанша
өнім шығара алатындығын
көрсетеді.
Еңбек сыйымдылығы. Шығарылымның кері
көрсеткіші. Мұнда еңбек шығындарының
көлемі өндірілген өнім санына бөлінеді. Өнім
бірлігіне қанша уақыт жұмсау керектігі
туралы мәліметтер алынады.
нормативтікөндірісте қабылданған
техникалық нормалармен
анықталады
жоспарланған-яғни
кәсіпорынның өндіріс
жоспарына енгізілген
нақты-өндіріс нәтижелері
бойынша есептелген.
14

15. Өлшеу әдістері және еңбек өнімділігін есептеу формуласы

Табиғи әдіс. Бұл
жағдайда өндіріс
көлемі тоннамен,
данамен, шаршы
метрмен және өнімнің
басқа да сандық
сипаттамаларымен
өлшенеді. Табиғи
әдістің
артықшылықтары:
қарапайымдылық,
көрнекілік және
минималды қателік.
Құн әдісі. Үлкен
ассортиментпен де
өндірісті анықтауға
көмектеседі. Бірақ
нәтижелерді ұзақ
уақыт бойы
салыстыру қиынға
соғады. Бірнеше жыл
ішінде инфляция
өнімнің нақты құнын
өзгертеді.
Шартты табиғи әдіс. Бұл
әр түрлі кәсіптердегі
қызметкерлердің
жұмысын және әр түрлі
тауарлар
өндірісін
ескеруге
мүмкіндік
беретін көрсеткіш. Бұл
жағдайда
инфляцияға
немесе валюта бағамына
байланысты
бұрмалануларды
болдырмауға
болады.
Шартты-табыиғи әдіспен
іс-әрекеттің нәтижелері
шартты
бірліктермен
бағаланады.
Еңбек әдісі. Өндіріс
көлемі еңбек
шығындарының
нормативтік
көрсеткіштерімен
байланысты. Әдіс
шартты-табиғи әдіске
ұқсас, өйткені әр
түрдегі өнімдердің
өзіндік шартты
бағасы болады. Бұл
жағдайда оның рөлі
компанияда немесе
салада қабылданған
норматив болып
табылады.
15

16. Еңбек өнімділігінің индексі

Динамикадағы өнімділікті бағалау үшін еңбек өнімділігінің индексі
қолданылады. Ол әр түрлі уақыт кезеңдеріндегі көрсеткіштің
өзгеруін көрсетеді. Есепті жылдағы (ай, апта, күн) өнімділіктің
алдыңғы немесе базалық кезеңге қатынасы ретінде есептеледі.
Индекс пайызбен көрсетіледі
Неғұрлым
нақты
формулалар
өндіріске
немесе
еңбек
сыйымдылығына негізделген индексті есептеуге бағытталған.
Өндіріс индексінің формуласы:
Pti = (Vo-WB) / VB × 100%
Еңбек сыйымдылығы индексінің формуласы:
Pti = (To-TB) / Tb × 100%
16