КОМА КЕЛИБ ЧИҚИШ САБАБЛАРИ, КЛИНИКАСИ ТУРЛАРИ. КОМАТОЗ БЕМОРЛАРДА ҲАМШИРАЛИК ПАРВАРИШИ.
Комаларнинг келиб чиқиш сабабини инобатга олиниб қуйдагича классификацияларга булинади.
ДИАБЕТИК КОМАЛАР
ГИПЕРОСМОЛЯР КОМА
ГИПЕРЛАКТАЦИДЕМИК КОМА
Даволаш
ГИПОГЛИКЕМИК КОМА
116.52K

Мавзу_№_7_Komatoz_холатларда_хамширалик_парвариши

1. КОМА КЕЛИБ ЧИҚИШ САБАБЛАРИ, КЛИНИКАСИ ТУРЛАРИ. КОМАТОЗ БЕМОРЛАРДА ҲАМШИРАЛИК ПАРВАРИШИ.

2. Комаларнинг келиб чиқиш сабабини инобатга олиниб қуйдагича классификацияларга булинади.

Комаларнинг келиб чиқиш сабабини
инобатга олиниб қуйдагича классиф
икацияларга булинади.
1. Ички аъзолар касалликлари нати
жасидаги коматоз холатлар:
жигар комаси.
уремик кома.
эклампсик кома.
гипоксемик кома.
анемик кома.
алиментар-дистрофик кома.

3.

2. Эндокрин аъзолар касалликлари
натижасадаги коматоз холатлар:
диабетик кома.
гипогликемик кома.
тиреотоксик кома.
гипотиреоид кома.

4.

3.Церебрал коматоз холатлар:
травматик церебрал кома.
апоплексик кома.
эпилептик кома.

5.

4. Инфекцион генезли коматоз хол
атлар:
безгак комаси.
ўткир нейроийфекциялардаги кома
.
пневмоник кома.
септик кома.

6.

5. Экзотоксик геиезли коматоз хол
атлар:
барбитуратли кома.
алкоголь комаси.
хар хил этиологияли захарланишла
рдаги кома.

7.

6. Табиий таъсиротлар натижасида
ги коматоз холатлар.
совуқ таъсиридаги кома.
иссик таъсиридаги кома.
электрик кома.

8.

Оғирлик даражаси буйича таснифи
:
I даражали, енгил (пустлоғ ости) к
ома;
II даражали (ривожланган) кома;
III даражали (чуқур) кома;
IV даражали дражадан ташқари (те
рминал) кома.

9.

I даражали, енгил (пустлоғ ости) комаклиникасида болалар хушсиз, атрофга
реакцияси йўқ, холсиз, саволларга қий
ин жавоб беради, доимо ухлайди, уйғот
иш ташқи тасиротлар остида бўлади, та
хикардия, тахипноэ, А/Б баланд ёки но
рмада, рефлекслар сакланган.

10.

II даражали (ривожланган) кома-кл
иникасида беморлар сопор холатид
а(хушнинг чуқур юқолиши) бўлади
лар, гаплари чалкаш ва тўхтаб тўх
таб гапиради, холсиз, доимо ухла
йди ва қийинчилик балан уйгонади
, тахикардия, тахипноэ. А/Б паст
ёки нормада рефлекслар сакланга
н, лекин сусайган.

11.

III даражали (чуқур) кома- клиник
асида беморлар хушсиз, ташқи таъ
сиротларга уйгонмайди, хама шарт
сиз рефлекслари-куз парда, куз қо
рачиғи, пай ва ютиш юқолади. Куз
қорачиғи кенгайган, тери ранги ер
симон, акроцианоз, тахикардия, та
хипноэ, аритмик, ихтиёрсиз хожат
қилиш кузатилади.

12.

IV даражали дражадан ташқари (те
рминал) кома- клиникасида беморл
ар хушсиз, арефлексия, аденамия,
паталогик нафас, брадикардия ва
юрак тўхташи кузатилади. Бемор б
олалар кома холатида тушганда ко
мани турини аниқлаш жуда қийин б
ўлади.

13. ДИАБЕТИК КОМАЛАР

Қандли диабет асосида эндоген ва
экзоген генезли сурункали гипергл
икемия ва инсулин аппаратининг е
тишмовчилиги билан кечувчи алох
ида нозологик бирлик ётади.

14.

Қандли диабетнинг декомпенсация
си қуйидаги 3 та асосий коматоз хо
латлар куринишида кечади:
Гипергликемик кома (кетоацидотик
, лактацидемик).
Гиперосмоляр кома.
Гипогликемик кома.

15.

Кетоацидотик кома. Гипергликем
ия, кетоацидоз ва плазманинг гипе
росмолярлигининг ортиши заминид
а хушнинг юқолиши билан кечадиг
ан патологик синдром ҳисобланади
.

16.

Этиологияси. I тип қандли диабет
билан беморларда эндоген инсулин
нинг нисбий ёки мутлок етишмасли
ги натижасида келиб чиқади. Илк м
аротаба аниқланган қандли диабет
ли беморларда лаборатор текширу
влар натижасида эндоген инсулинн
инг нисбий ёки мутлоқ дефицити к
узатилади. Сабаби ошқозон ости бе
зи Лангерганс оролчасидаги хужай
раларнинг ўлиши ҳисобланади

17.

Клиникаси. Кетоацидотик диабети
к кома секин-асталик билан ривож
ланиб боради. Кетоацидоз илк сим
птомларидан то кома ривожлангунч
а бир неча сутка утиши мумкин.
Диабетик кетоацидоз кечишида 3 т
а давр фарқланади:
Бошланғич (кам намоён бўлган) кет
оацидоз.
Яққол кетоацидоз (прекома).
Кетоацидотик кома.

18.

Даволаш тамойиллари.
Хужайра ва хужайрадан ташқари бўшли
қларниннг регидратацияси.
Қисқа таъсирли инсулин билан инсулино
терапия.
КИМ ва злектролитлар даражарини корр
екция қилиш.
Ятроген гипогликемиянинг олдини олиш.
Инфекцион ва яллиғланишли жараёнлар
ни даволаш.
Комага олиб келган ёндош касалликлар
ни аниқлаш ва даволаш.
Симптоматик терапия.
Шошилинч холатларда интенсив ёрдам.

19. ГИПЕРОСМОЛЯР КОМА

Қандли диабетнинг асорати ҳисобл
аниб, гипергликемия ва плазма гип
еросмолярлиги фонида кетоацидоз
сиз кома ривожланади. Гиперосмол
яр кома асосан катта ёшдаги бемор
ларга қандли диабетнинг енгил ва
уртача Оғир шакллари билан касал
ланган, сулфанилмочевина препар
атларини қабул килувчи беморлард
а учрайди.

20.

Этиология. Ушбу патологик холат
қандли диабетнинг метаболик деко
мпенсациясида учрайди ва гипергл
икемия (қондаги глюкоза миқдори
5,55 ммоль/лдан кўп) ва плазманин
г гиперосмолярлиги (330-500 мосм
оль/л) заминида кетоацидоз кузати
лмайди.

21.

Клиникаси. Коматоз холат аста-се
кинлик билан ривожланади. Анамн
езида пархез ва перорал диабетга
қарши дорилар билан гликемия дар
ажасининг нормага келиши муҳим
акамиятга эга. Кома ривожланишид
ан бир неча кун олдин беморлар ку
чайиб борувчи чанқаш, полиурия в
а умумий колсизликдан шикоят қил
адилар. Ахволи аста-секинлик била
н ёмонлашиб боради ва дегидратац
ия ривожланади. Уйкучанлик ва ка
рахтлик аста-секинлик билан комаг
а айланади.

22.

Даволаш тамойиллари. Даволаш худд
и кетоацидотик комадаги каби дегидрата
цияга қарши кураш, гиповолемия ва пла
зма осмолярлигини коррекция қилиш, гл
икемияни нормаллаштиришга қаратилга
н бўлади. Инфузион терапия в/и га физи
ологик эритмани 1 л/соат тезликда қўйи
шдан бошланади. 4- 6 соат ичида 500 мэ
кв гача натрий организмга қўйилади.

23.

Кейинчалик натрий хлоридининг ги
потоник (0,45%) эритмаси қўйилад
и. Кетоацидоз йўқлиги сабабли буф
ер эритмалар куйилмайди. Гиперко
агуляцияни бартараф этиш мақсад
ида гепарин, бош мия шишини барт
араф этиш мақсадида оксигенотера
пия, пирацетам, глютамин кислотас
и қўлланилади.

24. ГИПЕРЛАКТАЦИДЕМИК КОМА

Организмда гипергликемия замини
да сут кислотаси мшуюрининг кўпа
йиши билан кечувчи қандли диабет
нинг асорати ҳисобланади. Кўпинч
а ёндош касалликлари бултан ёши
катта беморларда учрайди.

25.

Ҳар хил этиологияли гипоксиялар, катта
дозадаги бигуанидлар билан даволанган
дан сўнг келиб чиқади, бигуанидлар аэр
об гликолиз жараёнини тўхтатиб, анаэро
б гликолизни кучайтиради, натижада гл
икоген кўп миқдорда сарфланади ва сут
кислотаси миқдори ошади - бундан таш
қари, инсулин етишмовчилиги натижаси
да пируватдегидрогеназа фаоллиги паса
яди (нормада пируватдегидрогеназа фер
менти иштирокида пироузум кислотасид
ан ацетил СоА ҳосил бўлади), пируват к
ислотаси организмда тупланади ва унда
н лактат (сут кислотаси) хосил бўлиши к
ўпаяди.

26.

Клиникаси. Кома тезликда ривожла
нади. Бир неча соат ичида беморла
р уйкучан бўлиб қолади, алахсира
ш, кўнгил айниш, кусиш, Куссмаул
типидаги нафас, ҳушдан кетиш куз
атилади. Оғзидан ацетон хиди келм
айди. Гипотермия, кескин артериал
гипотония, харакат қўзғалишлари,
брадикардия, коллапс, олигоанури
я кузатилади.

27. Даволаш

Лактацидоз чақирувчи омилларни барт
араф этиш. Лактат кислотасини нейтра
ллаш мақсадида в/и га томчилаб 1-2 л
2,5% ли натрий бикарбонат эритмаси 1
00 ммоль/соат (336 мг/соат) тезликда қ
ўйилади. Қон рН кўрсаткичи ва лактат
миқдори назорати остида олиб борилад
и.

28.

Гипоксияга қарши кураш - оксигенотера
пия.
Сут кислотасининг пироузум кислотасиг
а утишини тезлаштириш мақсадида в/и г
а 50-100 мл 1% ли метилен куки (2,5 мг
/кг) томчилаб юборилади.
Нормогликемия бўлган такдирда хам инс
улинотерапия ўтказилади.
Юрак қон-томир ва нафас етишмовчилиг
ини бартараф этиш.
Лозим бўлса экстракорпорал детоксикац
ия усуллари қўлланилади.
Ёлдош касалликларини даволаш.
Симптоматик терапия.

29. ГИПОГЛИКЕМИК КОМА

Гипогликемик кома деб қандли диа
бет билан оғриган беморларда гипо
гликемия (қондаги глюкоза миқдор
ининг 3,3-2,5 ммоль/л ва ундан кам
айиши) билан кечадиган патологик
жараёнга айтилади.

30.

Этиологияси. Инсулинни узбошимч
алик билан дозасини ошириб юбор
иш, пархезни бузиш, хаддан ташқа
ри рухий зуриқиш, ўткир инфекция
, узоқ вақт оч қолиш, углеводларни
нг кучайган метаболизми (Оғир жис
моний иш, чузилган иситма), жигар
етишмовчилиги, ошқозон ости бези
усмасидаги инсулин гиперсекреция
си (гиперинсулинизм).

31.

Биринчи ёрдам: Ҳуши ўзида бўлса
ширин чой, овқат бериш.
Глюкоза қўллаш

32.

Этиборингиз учун ра
хмат
English     Русский Rules