1.07M

epilepsiya_kasalligi (3)

1.

548-guruh talabasi
Turdimatov Nasrulloning
tibbiy psixologiya va
narkalogiya fanidan
tayyorlagan mustaqil ishi
Mavzu;Epilepsiya

2.

Эпилепсия касаллиги ва
эпилептиформ синдромлар

3.

ЭПИЛЕПСИЯ
Эпилепсия – бош миянинг сурункали
полиэтиологик касаллиги булиб, такрорланувчи
тутканокли ва тутканоксиз хуружлар, усиб
борувчи шахс узгариши билан хусусиятлидир.
Эпилепсия асаб тизимининг ёнг кенг
таркалган касалликларидан бири булиб, хар
кандай ёшда учраши мумкин, аммо купинча
биринчи хуруж 20 ёшгача булган даврда юз беради.

4.

ЭПИЛЕПСИЯ ХУРУЖЛАРИНИНГ ТАСНИФИ
I. Парциал (фокал) тутканоклар.
A.
Оддий парциал тутканоклар.
Мотор.
Сенсор.
Вегетатив.
Рухий.
Б. Мураккаб парциал тутканоклар.
B. Иккиламчи генерализацияли парциал тутканоклар.
II. Генерализациялашган тутканоклар.
A. Абсанслар.
Типик.
Атипик.
Б. Миоклоник.
B. Клоник.
Г. Тоник.
Д. Тонико-клоник.
Е. Атоник.
Ж. Таснифланмайдиган

5.

ЭПИЛЕПСИЯ
Эпилептик тутканокларнинг 2 та асосий
турлари ажратилади:
парциал
генерализацияла
шган

6.

ПАРЦИАЛ (ФОКАЛ) ТУТКАНОКЛАР
Бош миянинг чегараланган сохасини эпилептик
кузгалиш билан камраб олиниши.
Парциал тутканокларнинг клиник ахамияти
шундаки, улар бош миядаги учокли жараёндан
далолат беради.

7.

ПАРЦИАЛ ТУТКАНОКЛАР
3 ГУРУХГА БУЛИНАДИ:
Оддий парциал тутканоклар
Мураккаб парциал тутканоклар
Иккиламчи генерализацияли парциал тутканоклар

8.

ПАРЦИАЛ ТУТКАНОКЛАР
3 ГУРУХГА БУЛИНАДИ:
Оддий парциал тутканоклар элементар харакатлар (тутканок
талвасалари), саканган онг замирида юзага келувчи хислар билан хусусиятли.
Улар барча тутканокларнинг 10—15% ини ташкил килади ва одатда бош
миянинг факат битта яримшарининг катнашуви билан боглик. Давомийлиги 10
- 180 с.

9.

ОДДИЙ МОТОР ПАРЦИАЛ
ТУТКАНОКЛАР
Клоник тортишишлар, бемор тана холатининг узгариши (постурал
тутканоклар), бош мия ва тананинг буралувчи харакатлари
(адверсив), нуткнинг вокализацияси ёки тухташи (фонатор
тутканоклар) кузатилади

10.

ТОПИК ТАШХИСОТ
Мотор тутканок топик жихатдан бош мия пустлоги оперкуляр зонасининг одинги
марказий пуштанинг жараёнга кушилишини акс эттради

11.

СЕНСОР ПАРЦИАЛ ТУТКАНОКЛАР
Игна санчилиш, чумоли урмалаши, нохуш маза ёки таъм
сезиш, курув, эшитув ёки вестибуляр сезгилар билан намоён
булади. Парестезиялар баъзида кетма-кет тананинг турли
кисмларини уз ичига олади (Джексон тутканоклари).

12.

ТОПИК ТАШХИСОТ
Сенсор тутканок топик жихатдан орка марказий пушта, тепа булаклари, акка
булаклари пушталарининг жараёнга кушилганлигини курсатади.

13.

ВЕГЕТАТИВ ПАРЦИАЛ ТУТКАНОКЛАР
Тери ранги, артериал босим, юрак
ритми, корачиклар катталигининг
узгариши,
эпигастрал
сохада
дискомфорт билан кечади

14.

ТОПИК ТАШХИСОТ
Вегетатив хуружлар жараёнга чакка булагининг медиал юзаси: парагипокампал
пушта, камар пуштасининг кушилишии натижасида юзага келиши мумкин

15.

ОДДИЙ ПАРЦИАЛ ТУТКАНОКНИНГ РУХИЙ
БЕЛГИЛАРИ
дисмнестик феноменлар (аввал курилган — deja
vu ёки хеч качон курилмаган - jamais vu),
когнитив феноменлар (фикрларнинг калкиб
чикиши, дереализация ёки деперсонализация
хислари),
аффектив феноменлар (куркув, депрессия),
иллюзор феноменлар (хажм, шакл, вазн
иллюзиялари).

16.

АУРА
Оддий парциал тутканок мураккаб парциал ёки генерализациялашган
турига утиши мумкин, бу холатда аура юзага келади – тутканокнинг
бошлангич кисми, сакланган онг замирида кечиб, у хакида бемор эслаб,
хисобот бера олади.

17.

ЭПИЛЕПСИЯ ТАСНИФИ
Идиопатик
Симптоматик
Криптоген

18.

ИДИОПАТИК ЭПИЛЕПСИЯ
Бирламчи ёки генуин
Наслий тавсифга эга
Болалик, усмирлик ёшларида бошланиб, кам холларда
бошка неврологик бузилишлар билан кечади
МРТда бирон-бир узгаришлар аникланмайди
Окибати яхши сифатли, даволаниши мумкин

19.

СИМПТОМАТИК ЭПИЛЕПСИЯ
Бош миянинг бирламчи тизимли ва
метаболик зарарланиши (тугма
аномалия, бош мия усмаси ёки
жарохати)
Асосий касаллик билан боглик
неврологик бузилишлар билан бирга
кузатилади
Купинча катта ёшдаги беморларда
кузатилади
Купинча наслий келиб чикишга эга эмас

20.

СИМПТОМАТИК ЭПИЛЕПСИЯНИНГ ТУРЛИ ЁШЛАРДАГИ
ГУРУХЛАРДА КЕЛИБ ИКИШ САБАБЛАРИ
18-40 еш:
Бош мия травмаси
Бош мия усмалари
Сурункали алкоголизм
МНС юкумли касалликлари
Артериовеноз мальформациялар
41- 60 ёш:
Бош мия усмалари
Сурункали алкоголизм
Бош мия травмаси
Цереброваскуляр бузилишлар
60 ёшдан кейин:
Церебрал атеросклероз
Бош миянинг бирламчи усмалари
Бош миянинг метастатик усмалари
Асаб тизимининг дегенератив касалликлари

21.

КРИПТОГЕН ЭПИЛЕПСИЯ
Эпилепсиянинг бу шакли, симптоматик эпилепсия
тахмин килинган, аммо МНСнинг аник бир касаллигини
ташхислаш имкони булмаганда куйилади
Бош мия тизимларида микроскопик узгаришлар билан
богланади (масалан гиппокамп склерози ва бошк.)

22.

ЭПИЛЕПТИК СТАТУС
Эпилептик тутканоклар серияси
булиб – маълум бир вакт оралигида
бир нечта хуружлар кузатилувчи
(масалан,
суткасига
8—10
тутканоклар) холат– эпилептик
статус дейилади.

23.

ЭПИЛЕПТИК СТАТУС
Бу хаёт учун ута хавфли холат булиб, бунда тутканоклар
нисбатан киска вакт оралигида бир-бирининг кетидан юз
беради.
Бнда бир-бирининг кетидан юз бераётган тутканоклар
орасидаги даврда бемор хушига келмайди, хаёт учун зхрур
аъзолар фаолияти эса нафакат меъер холатига кайтмайди,
балки хар бир хуруждан сунг бош мия комаси чукурлашиб
боради, юрак-кон томир фаолияти, нафас, модда
алмашинуви бузилишлари усиб боради.
Якин вактларгача 60 % беморлар, эпилептик статус
юзага келганда, утказилган даволаш тадбирларига карамай
вафот этганлар.

24.

ЭПИЛЕПСИЯ ЮЗАГА КЕЛИШИНИНГ
АСОСИЙ ХАВФ ОМИЛЛАРИ
асоратли перинатал анамнез
постнатал даврда бош миянинг органик
зарарланишлари (бош мия травмаси, менингит ва
бошк.),
болаликдаги пароксизмал холатлар (фебрил
тутканоклар, аффект-респиратор тутканоклар,
тунги куркувлар ва дахшатлар),
ривожланишдан ортда колиш,
учокли неврологик симптоматиканинг булиши
ЭЭГда эпилептик фаоллик.

25.

КИЁСИЙ ТАШХИСОТ
Беморнинг биринчи тутканок муносабати билан
мурожат килганида аввало кандай тутканок –
эпилептик ёки ноэпилептик тури хакида гап
кетаётганлигини аниклаш лозим.
Эпилептик тутканокларнинг ноэпилептик
тутканоклар билан киёсий ташхиси муаммоси,
айникса намойишкорлик турларида
(псевдотутканоклар), баъзида бошка турлари
билан (авваламбор мушак дистонияларининг
пароксизмал шакллари) ажратиш анча
мураккабдир.

26.

ЖЕКСОН ЭПИЛЕПСИЯСИ
Бу парциал ва эпилептик тутканокларнинг алохида шаклидир.
Инглиз невропатологи Жексон, 1863 й. парциал эпилепсиянинг
клиник-анатомик тахлилини утказгани учун тутканокка
унинг номи берилган.
Жексон эпилепсияси клоник тутканок хуружларининг
сакланган онг замирида юзага келиши, тутканокларнинг
бирон-бир мушак гурухларидан бошланиб, маълум кетмакетликда, аста секин янги, ёнма-ён жойлашган кул, оёк, тана
ярмиси мушакларини уз ичига олиши (мотор тутканок) билан
хусусиятлидир.
Жексон эпилепсияси тутканоги сенсор тавсифга хам эга
булиши мумкин, бунда парестезия ёки огриклар, тананинг
маълум кисмида локализацияланиб аста-секин терининг янги
худудларини уз ичига олади. Бу—сенсор Жексон тутканоги
деб номланади.

27.

КОЖЕВНИКОВ ЭПИЛЕПСИЯСИ
Биринчи бор 1894 й. А.Я.Кожевников, рус неврологияси
асосчиси томонидан тасвирланган булиб, у бу шаклини
epilepsia corticalis sive partialis continua (чегараланган,
доимий эпилепсия) деб номлаган.
Бу шакли одатдаги эпилептик тутканоклардан,
тутканоклар орасидаги даврда бирон мушак гурухида
доимий клоник тортишишлар булиши билан узига хосдир.
Уз интенсивлиги буйича тебраниб, улар баъзида
генерализациялашуви ва хушни йуколиши билан кечувчи
тутканок хуружига утиши мумкин.
Бу — эпилепсиянинг кам учрайдиган туридир. Купинча
Сибир ва Уралда учрайди.
Куп холатларда Кожевников эпилепсияси сабаби сифатида
кана энцефалитининг сурункали прогрессияланувчи
шакллари, кам холатларда сифилис, цистицеркоз ва бошк.
курсатилади

28.

ЭПИЛЕПСИЯ ВА ПСЕВДОЭПИЛЕПТИК ХУРУЖЛАРНИНГ АСОСИЙ
ФАРКЛИ ХУСУСИЯТЛАРИ
Жадвал 1
Белгиси
Псевдоэпилептик хуружлар
Эпилепсия
Кузгатувчи омил
Одатда бор
Булиши мумкин
Бошланиши
Аста-секин, минутлар давомида
Тусатдан
Учраши
Жуда куп
Жараённинг огирлигига боглик
Давомийлиги
Минутлар ва ун минутлар
1 минутдан кам
Аура
Титраш, емон хиссиёт, шок
Фокуснинг локализацияси билан
хос
Онг
Узгариши мумкин, аммо йуколмайди
Одатда йуколади
Тутканоклар
Ассиметрик, аритмик, топик
нейрофизиологияга мос эмас
Ритмик, симметрик, фокал
булганда топик
нейрофизиологияга мос келади
Харакатлар
Титрашлар
Ёввойисимон, кескин, тартибсиз,
Ритмик, симметрик, тоник,
чиранувчи, отилувчи, айланувчи, тиришишли-клоник
миоклоник,
айкалувчи, ихтиёрийлик белгилари
ихтиёрсиз
билан
Хос
Хос эмас

29.

ЭПИЛЕПСИЯ ВА ПСЕВДОЭПИЛЕПТИК ХУРУЖЛАРНИНГ АСОСИЙ
ФАРКЛИ ХУСУСИЯТЛАРИ
Жадвал 2
Кузлар
Юмук, мажбурлаб очилганда,
нигохининг тугри чизиги буйлаб
караган. Сузувчи харакатлар –
координациялашган
Очик, кош усти равокларига
сурилган, сузувчи харакатлари
дискоординациялашган
Корачикларнинг ёругликка
реакцияси
Сакланган
Йуколган ёки заиф
Вокализация
Хиссий нутки нисбатан маъноли,
агрессив нонорматив
Автоматизмлар,
ноартикуляцияли кичкириклар,
персеверирацияланувчи нутк
булаклари
Неврологик органик
симптоматика
Травматизм
Сийдик ажралиши
Йук
Бор
Кам холда ва енгил
Булиши мумкин
Куп, баъзида огир
Куп холларда
Вегетатив узгаришлар
Хос эмас
Хар доим
Эмоционал хулк-атвор
Одатда кузатилади
Кузатилмайди
Тутканокдан кейинги
симптомлар
Йук
Парезлар, сопор, кома,
тухтатиб булмас уйку.

30.

ОБМОРОК ВА ЭПИЛЕПТИК ТУТКАНОКЛАРНИНГ ФАРКЛАШ МЕЗОНЛАРИ
Клиник белгилари
Тана холати билан
богликлиги
Обморок
Эпилептик тутканок
Вертикал холатда юз беради
Богликлик йук
Провокацияловчи омиллар
Куркув, хиссий стресс,
огрик,давомли ортостаз,
жисмоний юклама
Уйку депривацияси, алкогол
истеъмол килиш,
антикониульсантларни
вактида кабул килмаслик
Хуруждан олдинги
симптомлар (аура)
Давомли
Булмайди ёки киска вактли
Горизонтал холатни
эгаллаш
Хушнинг йуколиши
Хуруж вактида тери
копламалари
Хуружни «узиб куяди»
Аста-сеикн (градуирлашган)
Хуружнинг кечишига таъсир
курсатмайди
Тусатдан
Окарган
Цианотик ёки меъерда
Котиб колиш, стереотип
харакатлар
Булмайди
Булиши мумкин
Тилни тишлаб олиш
Кам холда
Булиши мумкин
Хуруж вактида жарохатлар
Кам холда
Булиши мумкин
Онгнинг тикланиши
Хуруждан кейинги
чалкашлик ёки уйку
Тез
Кам холда
Купинча секин
Часто

31.

МУАММОНИНГ ТЕРАПЕВТИК
МАСАЛАЛАРИ
Эпилепсияни даволашнинг
стратегияси:
эрта бошлаш,
комплекслик,
узлуксизлик,
давомлилик,
Асосий коидаси - даволашни максимал
индивидуаллаштириш булиб колмокда.

32.

ЭПИЛЕПТИК СТАТУСНИ ДАВОЛАШ
Тутканокларни бартараф этишда в/и
диазепам 0,25-0,4 (до 20 мг) микдорда
юборилади
Агар статус бартараф этилмаса, бемор
реанимация булимига юборилиб, бир
вактнинг узида нафас йуллари
утказувчанлиги таъминланиб, никоб
оркали кислород берилади.
Тутканоклар давом этган холатда в/и
барбитуратлар (гексенал, тиопентал
натрий) юборилиб, кислота-асос холати,
гемостазнинг проводят мониторинги
утказилади ва зарур булганда уларнинг
мутанносиблиги тикланади.

33.

ДОРИ ВОСИТАЛАРИНИНГ АСОСИЙ ГУРУХЛАРИ
Бензодиазепинлар (диазепам)
Карбамазепинлар (финлепсин)
Вальпроатлар (депакин)
Ламотриджин (ламиктал)

34.

ЭПИЛЕПСИЯНИ ДАВОЛАШ
Абсанслар
Миоклониялар
Мураккаб парциал
тутканоклар,
тунги хуружлар
Генерализациялашг
ан тутканоклар,
абсанслар
Тутканокларнинг
барча турлари
Суксилеп 10-25
мг/кг/сут.
Клоназепам 2-6
мг/сут.
Финлепсин 8-20
мг/кг/сут, тегретол
Ламиктал 50-200
мг/сут
Вальпроат кислота
(депакин-хроно) 10-50
мг/кг/сут

35.

ЭПИЛЕПСИЯНИ ДАВОЛАШ
Даволаш узок вактли
Антиконвульсантларни бекор
килиш аста сеикн ва ремиссиядан
кейин камида 3 йил утгандан сунг,
ЭЭГ маълумотларини меъерга
келганлигини хисобга олган холда
утказилади

36.

ЭЪТИБОРИНГИЗ
УЧУН РАХМАТ
English     Русский Rules