ЛЕКЦИЯ 3 БИОМЕТР КАЗ

1. Дәріс №3

Тақырыбы:
Метрологиялық қамтамасыз етудің
құрамдас бөліктері.
Метрологиялық қамтамасыз ету
негіздері.
Метрологияның нормативтікқұқықтық негіздері.
Метрологиялық қызметтер мен
ұйымдар.

2. Метрологиялық қамтамасыз етудің мәні

Метрологиялық
қамтамасыз ету (МҚ) –
өлшеулердің бірлігін және
талап етілген дәлдігін
қамтамасыз етуге
бағытталған ғылыми,
ұйымдастырушылық,
техникалық және әдістемелік
шаралардың жиынтығы.

3. Метрологиялық қамтамасыз етудің құрамдас бөліктері

Метрологиялық стандарттар
(эталондар)
Өлшеу құралдары
Әдістемелер
Тексеру және калибрлеу
Метрологиялық қызметтер

4.

5. Негізгі мақсаты:

өлшеулердің дұрыстығын, салыстырмалылығын,
сенімділігін қамтамасыз ету;
экологиялық мониторинг пен ғылыми
зерттеулерде өлшеулер нәтижесін қателіктерден
қорғау;
халықаралық стандарттар мен ұлттық
заңнамаларға сәйкестендіру.

6. Метрологиялық қамтамасыз ету негіздері

Өлшеулердің бірлігі
Өлшеу дәлдігі
Калибрлеу және
тексеру
Құқықтық реттеу

7. Метрологияның нормативтік-құқықтық негіздері

Халықаралық
«Қазақстан
Республикасындағы өлшем
бірлігін қамтамасыз ету
туралы» Заң (1993 ж.,
толықтыруларымен);
Техникалық реттеу туралы
заңдар;
Мемлекеттік стандарттар (ҚР
СТ, ГОСТ, ISO, OIML
ұсыныстары) негізінде жүзеге
асырылады.
деңгейде:
•SI
(Халықаралық
бірліктер жүйесі);
•Халықаралық
заңнамалық
метрология
ұйымы (OIML);
•ISO
стандарттары.

8. Метрологиялық қызметтер мен ұйымдар

Мемлекеттік метрологиялық қызмет:
ҚР Сауда және интеграция министрлігі
жанындағы «Қазақстан стандарттау
және метрология институты
(ҚазСтИн)».
Сынақ зертханалары
Салалық метрологиялық қызметтер
Халықаралық ұйымдар.

9. Экологиядағы қолдану мысалдары

Ауаның ластануын өлшеуде –
газоанализаторларды метрологиялық
тексеруден өткізу;
Судың сапасын бақылауда – химиялық
талдаудың дәлдігін қамтамасыз ету;
Радиациялық мониторингте – дозиметрлерді
калибрлеу;
Биометрияда – үлгілерді санау және өлшеу
әдістемелерін стандарттау.

10. Ұсынылатын әдебиеттер

ҚР «Өлшем бірлігін қамтамасыз ету
туралы» Заңы.
ГОСТ 8.417–2002. Өлшем бірліктерінің
мемлекеттік жүйесі.
OIML халықаралық ұсыныстары.
Ахметов С.А. Метрология, стандарттау
және сертификаттау негіздері.
Жұмағұлова Г. Экологиялық метрология.